Karl Lagerfeld: genie of kameleon van de mode Frank Govers geeft couture deze herfst jeugdig gezicht EXTRA op maandag- HOOGLERAREN, AANVALLEN!! EdgarVos MAANDAG 19 SEPTEMBER 1 Duits-Franse ontwerper deze maand 50 jaar De Portugees Rentes de Carvalho is in ons land vooral bekend als schrijver. En dan met name als auteur van het boek 'Waar die andere God woont'. Minder bekend is dat hij ook hoogleraar Portugees is geweest aan de Universiteit van Amsterdam. Geweest, ja. Hij ging onlangs met vervroegd pensioen. Het afscheid moet hem niet al te zwaar zijn gevallen, getuige een interview dat hij gaf aan het Amsterdamse universiteitsblad Folia Civitatis. Het gesprek ging over de hoofdstedelijke universiteit en dan vooral over de faculteit Letteren. De professor noemde het peil van zowel onderzoek als onderwijs daar 'bedroevend laag'. Naar zijn mening is er in de afgelopen twintig jaar geen enkele wetenschappelijke publikatie van internationaal niveau meer verschenen. 'De universiteit loopt tien jaar achter de maatschappij aan', zei hij in een VPRO-interview naar aanleiding van het verhaal in Folia. Als voorbeeld van de stuntelige manier waarop er onderzoek werd bedreven noemde hij een proefschrift over het Swahili. Toen hij aan de promovendus vroeg of deze Swahili sprak, kreeg hij daarop een ontkennend antwoord. In zijn onderzoek had de wetenschapper zich slechts op twee klanken uit die taal geconcentreerd. Veel hoop voor het toekomstige onderzoek en onderwijs had Rentes de Carvalho niet. De salariëring van de zogenaamde aio's (wetenschappelijke assistenten in opleiding) was daar mede debet aan. 'Die mensen krijgen negenhonderd gulden per maand en staan na vier jaar zonder werk op straat. Als je met pinda's betaalt, ja, dan krijg je apen'. Van de Nederlandse studenten had de hoogleraar ook al geen hoge pet op. 'Ik had tijdens mijn colleges af en toe de indruk dat ik tegen debielen stond te praten. Balzac - daarvan hadden ze nog nooit gehoord. Subjonctif - ze wisten niet wat dat was'. De meeste studenten konden wat hem betreft maar beter meteen terug naar de middelbare school. Ze waren langs 'sluipwegen' - lees: veel te gemakkelijke toelatingsexamens - de universiteit binnengeglipt, waar ten gevolge van de democratisering nog steeds 'het speeltuingevoel' heerste. Het is niet aan mij hier de universiteit téVerdedigen tegen deze aanval in de rug. In de rug, ja, want waarom heeft Rentes de Carvalho tijdens zijn hoogleraarschap nooit zo'n interview gegeven? Als het allemaal zo slecht was, waarom heeft hij zich dan niet geheel en al geworpen op zijn schrijverschap? O ja, hij 'had het er met collega's wel over gehad', maar dat was altijd binnenskamers gebleven. Pas nu, nu hij met zeventig procent van zijn vorstelijke salaris op non-actief gaat - 'Rentes', er is iets mis met die naam -, vindt hij het nodig om de deksel van de beerput te halen. Kijk, als ik zie hoe studenten hier in de universiteitsbibliotheek bij het eerste zonnestraaltje hun boeken in de steek laten om buiten te gaan koffiedrinken, bevangt mij ook wel eens het idee dat we hier nu niet bepaald met 'gedrevenen' te maken hebben. Maar dat achteraf kritiek leveren is zo makkelijk. En je ziet dat steeds meer gebeuren. Er kan geen professor afscheid nemen of in zijn afscheidsrede zitten wel wat steken onder water. De degens kruisen als men nog binnen de muren van de universiteit vertoeft, dat is geen gebruik in die kringen. Er is met die Deetmnan al genoeg narigheid aan de hand en hij zou eens wat kunnen gaan denken. En dan nog iets: Rentes de Carvalho gaat.dan wel zo tekeer tegen zijn collega's, hij verwijt hen dan wel dat ze geen enkele publikatie van internationaal niveau op hun naam hebben, maar hoe zit het met hemzelf? Ik ben zijn naam nog nooit tegengekomen in de wetenschapsbijlagen van de kranten. Hij mag dan als schrijver bekend zijn, als wetenschapper is hij dat veel minder. Maar goed, zo'n kritisch interview trekt natuurlijk wel de aandacht. Iets dat geen kwaad kan voor de schrijver Rentes de Carvalho, die immers straks toch weer die dertig procent die hij heeft ingeleverd moet bijverdienen. Tjeetje, denkt het publiek, eindelijk eens 'een buitenlander' die zijn mond durft open te doen. Een publiciteitsstunt? Ik weet het niet. Maar als ik zou werken bij de universiteit zou ik dit niet over mijn kant laten gaan? Hoogleraren, toga uit en aanvallen!!! ANGELA PINNEBERG door Kitty van Gerven De één noemt hem een genie. De ander een handige zakenman. En voor een derde is hij niet meer dan een excentriekeling met een paardestaart. Maar hoe de meningen ook mogen verschillen, Karl Lagerfeld is onmiskenbaar de veelzijdigheid in eigen persoon. De man met de 'golden touch'. Wat zijn handen aanraken verandert in een succes. Of het nu gaat om kleding of om parfums, om interieurs of om accessoires, Karl Lagerfeld zet de wereld voor verrassingen. Voortdurend en al jaren lang. Met de 'gründlichkeit' van de Duitser, de creativiteit van de Fransman en de hoffelijkheid van de Britse gentleman. Karl Lagerfeld is een cosmopoliti- sche figuur. Niet alleen zijn karak tertrekken duiden daarop, maar ook de taal, waarvan hij zich be dient. Een mengelmoesje van Frans en Duits, gelardeerd met wat Engels en alles met een charmant accent. Uitgesproken in zeer rap tempo, overigens zonder afbreuk te doen aan de ontspannen, rustige indruk, die hij doorgaans maakt. Echt verwonderlijk is deze cos- mopolitische instelling van de mo de-ontwerper trouwens niet. Van kind af aan bereidde zijn vader, een in Duitsland wonende Zweed, hem al voor op een internationale carri ère. Toen Lagerfeld, in september 1938 - een halve eeuw geleden- in Hamburg ter wereld kwam, had zijn vader, die uit een vooraan staande bankiersfamilie stamde en zelf als industrieel een fortuin had gemaakt, reeds de leeftijd van zes tig jaar bereikt. Hij onderkende al spoedig de grote talenten van zijn zoon en liet hem onder meer door privé-leraren onderrichten in de Franse, Duitse en Engelse taal. Ook stimuleerde hij de jonge Karl in diens interesse voor kunst. Kleuter De liefde voor de mode en vooral voor het parfum kreeg Karl Lager feld echter van zijn moeder mee. Deze jonge, elegante vrouw bracht hem het gevoel voor uiterlijke schoonheid bij. Nog voor hij kon praten lette Karl Lagerfeld al op de kleding van mensen in zijn omge ving, met name van zijn moeder. Als kleuter verkleedde hij zich meerdere malen per dag. En toen hij tien was, liep hij vaak in een overhemd met das en ging hij niet zonder hoed de straat op. Het lag in zijn opvoeding beslo ten: Karl Lagerfeld zou spoedig zijn horizon verbreden. Zijn ouders legden hem dan ook geen stro breed in de weg, toen hij reeds op veertienjarige leeftijd naar Parijs toog voor een aanvullende taalcur sus. De wereldstad met zijn magi sche aantrekkingskracht op schrij vers, filosofen en musici, zijn uit bundige feesten voor de 'beau monde' en zijn serieuze disputen in de intieme cafeetjes op Saint Ger main werkte zeer inspirerend op de toekomstige ontwerper. Toch was het nog een toeval, dat Karl Lager feld al op 16-jarige leeftijd zijn eer ste stappen in de mondaine wereld van de mode kon zetten. Wedstrijd In 1954 namelijk nam hij deel aan een ontwerpwedstrijd voor ama teurs, uitgeschreven door het In ternationale Wol Secretariaat. Met een ontwerp voor een mantel won hij een eerste prijs. Net als een an dere 'amateur', Yves Saint Lau rent, die later de grootste ontwer per aller tijden zou worden ge noemd. Het winnende model werd uitge voerd door de toen op het toppunt van zijn roem staande couturier Pierre Balmain. En Karl Lagerfeld wist zich verzekerd van een plaats je in diens ontwerpstudio. In 1955 begon hij daar als modetekenaar en ruim driejaar was hij Balmains assistent. Toen nam hij een functie aan als directeur bij het huis Jean Patou. Vijfjaar lang was Karl Lagerfeld verantwoordelijk voor twee couturecollecties van elk zestig modellen per jaar. Een functie, die hem voldoende ruimte gaf om zich ook op andere gebieden te ont plooien. Hij verdiepte zich in ge schiedenis, in literatuur, vreemde talen, muziek, architectuur en beel dende kunst. Stylist De modewereld stond ondertus sen echter niet stil en in het begin van de jaren zestig kreeg de confec tie een geheel eigen gezicht. Karl Lagerfeld voelde, dat daar zijn toe komst lag en hij nam afscheid van Patou om als free-lance stylist ver der te gaan. Hij was gefascineerd door het idee als pionier in de con fectie actief te zijn. Opnieuw ver legde hij zijn grenzen. Naast kle ding ging hij accessoires ontwer pen, schoenen, badkleding, siera- Karl Lagerfeld met zijn handels merk: de waaier. (foto gpd> den, stofdessins, knopen, dassen, bontjassen en lederwaren. Al spoe dig bepaalde hij het gezicht van het modehuis Chloé en zou dit twintig jaar lang blijven doen. Hij stelde te vens de collecties samen voor Kri- zia in Italië, tekende voor de bont collecties van de gezusters Fendi en ontwierp tussen 1965 en 1970 de schoenen voor Charles Jourdan. Eigen 'huis' Daarnaast maakte hij opzienba rende kostuums voor het theater, de film en de opera, stelde kleur- kaarten samen voor het Internatio naal Wol Secretariaat, adviseerde de Société Trevira, ontwierp porse leinen serviezen.... Toen Karl La gerfeld in 1983 ook nog het huis Chanel onder zijn hoede nam en dit couturemerk binnen zeer korte tijd een nieuw elan verleende, om ver volgens onder de naam KL ook nog eens een eigen 'huis' op te zetten, was zijn reputatie als duizendpoot in de mode voorgoed gevestigd. Waar Karl Lagerfeld de energie vandaan haalt om elk jaar opnieuw honderden en honderden exclusie ve modellen op het plankier te brengen? "Ik drink niet, ik rook niet en ik gebruik geen drugs. Dat helpt een heleboel", zo liet hij eens weten. Per dag werkt Karl Lagerfeld van zonsopgang tot zonsonder gang. Gedisciplineerd en perfectio nistisch. Betrokken bij elke ont wikkeling, of het nu het uitzoeken van een geschikte flacon voor een nieuw parfum is, het opzetten van een reclamecampagne of het sa menstellen van een hele collectie. Toch neemt hij de tijd voor wat hij belangrijk vindt. Voor het bezoe ken van tentoonstellingen bijvoor beeld, voor het lezen van kranten en tijdschriften, voor muziek en films. Voor hem dé bronnen waar uit hij de inspiratie voor zijn crea ties put. Edgar Vos: elegante couture-collectie Kritiek Zoals zoveel 'groten der aarde' staat ook Karl Lagerfeld bloot aan kritiek. Sommigen verwijten hem gebrek aan eigen identiteit, een te grote mate van aanpassingsvermo gen. De ontwerper zal er waar schijnlijk niet van wakker liggen. Zijn opvatting over mode wijkt nu eenmaal wat af van die van ande ren. Weet menig ontwerper precies wie de vrouw is, die zijn kleding draagt, Karl Lagerfeld heeft geen duidelijk beeld voor ogen van één type vrouw. "Onzinnig" noemt hij het zelfs om je als ontwerper op één bepaald type te richten. Daarvoor zijn er naar zijn mening teveel ver schillende vrouwen. Bovendien is hij wars van alles wat met regeltjes te maken heeft. Legt zich niet vast in allerlei princi piële uitspraken, die volgens hem vroeg of laat toch niet meer klop pen, maar werkt vanuit zijn in stinct. De afgelopen 33 jaar heeft het hem nooit in de steek gelaten. Noch bij het ontwerpen van kle ding, noch bij het samenstellen van een nieuwe geur. Parfums zijn Karl Lagerfeld'S grote liefde. Een liefde, die hij zoals gezegd, van zijn moeder meekreeg en die er in zijn jeugd al toe leidde, dat hij parfumflesjes begon te ver zamelen. Karl Lagerfeld laat geen gelegenheid voorbij gaan om te praten over parfums, die volgens hem een onmisbaar onderdeel van de dagelijkse verzorging zijn. In een interview liet Karl Lager feld eens weten: "Een parfum is precies een kind. Dus moet je er ook mee omgaan als met een kind; bij het creëeren van de geur bij voorbeeld kun je het nooit in de steek laten. Je moet er altijd bij blij ven, het begeleiden tijdens de groei, steeds weer nieuwe ingredi ënten toevoegen en andere wegne- Waaier Inmiddels zijn sommige van zijn kinderen al heel volwassen gewor den. Het parfum KL, een fruitige compositie van bloemen en krui den, is nu al een klassieker. Een uit dagende en originele geur in een flacon in de vorm van een waaier. Karl Lagerfeld vergelijkt het par fum dan ook graag met de 'waaier- taal' zoals deze in vroeger eeuwen werd gebruikt. "Ik zou willen beweren, dat he den ten dage parfum wordt ge bruikt, zoals vroeger een waaier- ...Met parfum geeft de vrouw zon der woorden uitdrukking aan haar persoonlijkheid", aldus Karl La gerfeld, die behalve voor vrouwen ook een geurlijn voor de man heeft geïntroduceerd. Dat de vorm van de waaier in de flacon is terug te vinden is trou wens niet zo opmerkelijk. Immers, de waaier is hét handelsmerk ge worden van Karl Lagerfeld, die daarmee onder meer uiting geeft aan zijn voorliefde voor de stijl van de achttiende eeuw. Een stijl, die ook spreekt uit het interieur van zijn woning in Parijs, waarvoor hij de meubelen alle zelf verzamelde. Een heel andere sfeer ademt zijn woning in Rome, die in de stijl van de Weense school is ingericht, ter wijl zijn appartement in Monte Carlo helemaal in de geest van de Memphis-groep is ingericht. Drie verschillende stijlen, waarin Karl Lagerfeld zich prettig voelt. Net zoals hij zich prettig voelt bij het huis Chanel, bij Fendi en bij zijn ei gen label. Niet omdat hij geen spe cifieke voorkeur zou hebben. Wel, omdat hij waarschijnlijk de meest veelzijdige mode-, accessoire-, schoen- en dessinontwerper van deze eeuw is. Menig modeontwerper heeft zich ongetwijfeld het hoofd gebroken over de vraag of de kleding voor komende herfst en winter nu lang of kort, wijd of strak moest zijn. Zo niet Frank Govers. Deze couturier vond een oplossing voor dit pro bleem door geen voorkeur te geven aan één of twee van deze belijnin gen, maar zowel kort als lang én wijd én strak te verenigingen in één model. door Kitty van Gerven Hierdoor heeft de nieuwste col lectie van Govers, die hij in Am sterdam liet zien, een wat speels en vooral jeugdig gezicht gekregen. Springt Govers er normaliter uit door zijn wat theatrale ontwerpen, ditmaal was de term vernieuwend meer van toepassing. Vernieu wend, omdat hij bewees dat 'coutu re' geenszins een synoniem hoeft te zijn voor 'damesachtig'. Of zijn creaties ook allemaal zo comfortabel in het dragen zijn, is even de vraag. Rokken met strak om het lichaam sluitende, sterk verhoogde taillebanden, waarvan de halfronde bovenzijde zelfs tot het middenrif reikt, zijn misschien niet direct de meest gemakkelijke dracht. En strakke minirokjes blij ven nu eenmaal wat lastig om mee te zitten, ook al gaan ze deels ver scholen onder kuitlange, wijde overrokken. Maar het oog wil ook wat en Frank Govers heeft er op nieuw voor gezorgd dat zijn clien tèle wat dat betreft niets te kort komt. Casablanca Voor de nieuwe herfst- en win tercollectie liet hij zich inspireren door films als 'Casablanca' en 'A streetcar named desire'. Een sfeer, die vooral terug is te vinden in zijn ruime bandplooibroeken met een verhoogde tailleband en iets uitlo pende pijpen tot net boven de en kels. Govers combineert ze met al lerlei jasjes; korte modellen met een klein schootje, heuplange mo dellen met een taille-accentuering in de rug of ingenieus geconstru eerde leren jasjes met talloze stik sels als markering van de taille en de heupen. Praktisch alle jasjes versierde hij met rustieke bontkra gen en -manchetten. Garneringen, die nog het best tot hun recht ko men in enkele pakjes met verleng de, klokkende jasjes met een brede bontrand aan de onderzijde. Zijn mantelpakjes hield Govers vrij klassiek, al zijn de proporties wat anders dan bij de pakjes uit voorgaande seizoenen. De schou ders werden aanzienlijk minder breed. En de streng getailleerde jasjes met een reverskraag, een vormen ze een passende outfit voor elke gelegenheid, met een chique topje met pailletten een ensemble, dat op geen enkele cocktailparty over het hoofd wordt gezien. Details Vos toonde zich ditmaal een meester in het bedenken van op vallende details. Zo voorzag hij sommige jasjes van een ring bij de hals met daar doorheen een brede shawl, die sierlijk over de schou ders valt. Ook sommige mantels hadden dergelijke details, zoals ceintuurs, die in plooien verdwe nen of losse pellerines. Overigens waren er in de show ook diverse eenvoudige mantels te zien met grote knöpen of juist met een blin de sluiting, die de kuiten bedekt hielden. Van onder deze jassen kwamen knielange tunieken op kuitlange plissérokken tevoorschijn of sluike japonnen in een tubevorm. Met na me in de serie zwarte japonnen kwam het verlengde sluike sil houet tot uitdrukking, doordat el ke taillemarkering achterwege bleef. Confectie Behalve zijn couturecollectie toonde Vos ook enkele modellen uit zijn confectiecollectie, die in middels zijn veertien boutiques hangen. Japonnen met een strak, gedrapeerd taillestuk, trapezium vormige driekwartjasjes en geruite pakjes met een verlengd jasje, waaronder slechts een streepje van de strakke rok te zien is. Hoogtepunt van zijn show was de avondcollectie; creaties van glanzende satijn en zijde, gecombi neerd met fluweel of met kant, be zaaid met pailletten. Diverse mo dellen hadden zeer wijde rokken, soms in stroken, en een hartvormig geplisseerd bovenlijfje, anderen een verlengd bovenlijfje met een laag aangezette, ruime rok. Niet al leen de rechte japonnen van goud- lamé zullen het op menige feest avond goed doen, maar ook de japonnen met transparante boven lijfjes met applicaties, die net vol doende verhullen om de japon fijn tjes te houden. Edgar Vos had de presentatie van zijn nieuwste wintercollectie aangegrepen om zijn publiek te la ten kennismaken met een nieuwe mode-ontwerper: Thomas Kau, sinds twee jaar leerling van hem. Kau liet in een korte show elf mo dellen van zijn hand zien: jeugdige pakjes, met strak aansluitende jas jes met een rits middenvoor op kor te rokjes, waarover nog eens bo- lero-vormige jasje met verkorte voorpanden werd gedragen. Kau combineerde sommige jasjes «ook met voetloze maillots of liet ze op knickerbockers dragen. Met vele camera's op zijn werk gericht, schets Karl lagerfeld een een nieuw model. klein staandertje of fluwelen kraagje, alsmede een achterpand dat in een punt uitloopt, werden ditmaal wat langer, terwijl de rok ken juist korter werden. Dubbel Veel rokken komen deze winter in de Govers-collectie niet verder dan de bovenbenen. Met name de leren rokjes zijn super kort en heel strak. Maar trouw aan zijn eigen stijl, waarvoor de dubbele rok al sinds jaren kenmerkend is, toonde de couturier ditmaal een grote ver scheidenheid aan strakke minirok jes met daar overheen kuitlange, zwierige rokken met een split aan de voorzijde, die de voorbijganger een blik op het korte rokje eronder gunt. Overigens was dit niet het enige waardoor deze rokken opvie len. Eerder nog door de enorme, halfcirkelvormige taillebanden, dikwijls doorgestikt, waarboven nog slechts een klein stuk van de glanzende blouse (met een colletje en strikje) te zien is. Dezelfde taillemarkering komt ook in de japonnen voor, uitge voerd in één kleur of in twee. Govers combineerde deze japon nen met doorgestikte leren bolero jasjes in diverse vormen. Bolero jasjes waren er trouwens ook in een typisch Spaanse uitvoering, uit bundig versierd met dessins van honderden kleine knoopjes. Avondkleding Govers had zijn gevoel voor dra ma ditmaal voornamelijk laten spreken bij het ontwerpen van de avond-creaties. Het resultaat was er dan ook naar: Japonnen met korte rokjes en wijde overrokken, zelfs met een sleepje en vol ruches; korte jurken met enorme strikken; heuplange hessen vol glinsterende pailletten en kraaltjes op wijde sa tijnen pantalons en aansluitende jurkjes met een verlaagde taille en wijd uitstaande mini-strokenrok- jes. Ook in de collectie avondkleding waren diverse bolero-jasjes te zien, ditmaal rijkelijk van pailletjes voorzien, terwijl op diverse avond japonnen ook bontranden prijkten. Vooral de diepe kleuren smaragd groen, wijnrood, brons, zwart en paars versterkten de barokke sfeer van de avondkleding. Onder de handen van couturier Ed gar Vos wordt elke jurk een robe, elke avondjapon een gewaad en ie dere vrouw de gratie in persoon. Met zijn nieuwe collectie voor het komende herfst- en winterseizoen onderstreept Edgar Vos nog eens zijn imago als de ontwerper van Nederlands meest elegante couturemode. Een collectie, die nergens choqueert, maar voortdu rend flatteert en de vrouv/elijkheid van de draagster accentueert. Trouw aan zijn eigen stijl, volgt Edgar Vos het actuele modebeeld slechts voor zover dit met zijn idee ën over elegantie overeenstemt. Zo maakte hij uit de nieuwe mode kleuren voor komende winter dui delijk een selectie. Van de wat som bere herfstkleuren koos hij alleen diverse tinten paars, flessegroen en hier en daar wat brons of bruin en vulde deze aan met zwart, antra ciet, helder rood en fuchsia. Het sil houet hield hij aansluitend met het accent op de schouders en de taille, of juist wat sluik en lang. Perfect Bij de presentatie van zijn nieuwste wintercollectie in Am sterdam voerde Vos voor overdag talloze perfect afgewerkte mantel pakjes ten tonele. Jasjes met ver brede, afgeronde schouders, een dubbele reverskraag of brede plat te kraag, een ronde hals of een V- hals en een enkele knoop of twee rijen met tien tot twaalf knopen. Hij liet deze dragen op klokkende cirkelrokken tot net over de knieën met een gedrapeerde overslag of op soepele bandplooibroeken met een verhoogde taille en ruime pij pen. Naast de aangesloten jasjes, waaronder diverse in de stijl van de legendarische Coco Chanel, kwa men in zijn show ook veel korte modellen voor met een klokkend (verlengd) achterpand, gecombi neerd met een knickerbocker (soms van fluweel) of een strakke rechte rok. Heel opvallend zijn de ze pakjes vooral als ze van zwarte suède zijn gemaakt en opgesierd met bont. Met een blouse gedragen Edgar Vos combineert nauwsluitende jasjes met zwierige over slagrokken. Een mantelpakje met opval lende kraag uit de collectie van Frank Govers (foto's gpd> Dubbel rokken zijn de specialiteit van Frank Govers, voor de komende winter combineert hij een kort minirokje met een wijde overslagrok.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 10