Activisten wijzen
voorstel Botha af
U HEEFT NOG MAAR
WEINIG TIJD OM UW WEEKEND
TE PLANNEN.
Zuidafrikanen kunnen vrijgeleide kri jgen
Hammadi haalt uit naar
Griekse veiligheidsdienst
Regering Burma krijgt
nog enkele dagen de tijd
Turkije vindt geen bewijzen
gifgasaanval Iraq op Kurden
Arafat is bereid tot
erkenning van Israël
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1988
buitenland
PAGINA 5
JOHANNESBURG (Rtr/AP) - Drie Zuidafrikaanse anti-apartheidsactivisten, die hun toe
vlucht hebben gezocht in het Amerikaanse Consulaat in Johannesburg, hebben geweigerd
in te gaan op een aanbod van de regering-Botha. Deze deelde het drietal gisteren mee dat
zij een vrijgeleide konden krijgen en niet bang hoefden te zijn opnieuw te zullen worden
gearresteerd. De activisten zeiden echter in het consulaat te zullen blijven teneinde de
aandacht te vestigen op het lot van de politieke gevangenen in Zuidafrika.
De drie mannen kwamen in het
Amerikaanse consulaat terecht na
dat zij tijdens een behandeling in
het ziekenhuis uit handen van de
politie waren ontsnapt. Het gaat
om Murphy Morobe, een publici
teitsmedewerker van de verboden
anti-apartheidsorganisatie UDF,
de waarnemend algemeen-secreta
ris, Mohammed Valli Moosa en Vu-
si Khanyile, die actief is in een on-
derwijs-actiegroep. Morobe en Val
li. beiden vooraanstaande leden
van het verboden Verenigd Demo
cratisch Front (UDF), zaten sinds
juli 1987 in de gevangenis. Khanyi
le, die een hoge positie bekleedde
in het Nationaal Onderwijs Crisis
Comité, werd vanaf december 1986
vastgehouden.
De advocaat van het drietal zei
gisteren dat hij de verzekering van
de regering dat zijn cliënten niet
opnieuw in hechtenis zullen wor
den genomen, niet heeft ontvan
gen. Daarom blijven zij voorlopig
in het consulaat, dat officieel Ame
rikaans grondgebied is en dus niet
onder de Zuidafrikaanse rechtsbe
voegdheid valt. De activisten eisen
onder anderen de vrijlating van al
le politieke gevangenen en een on
dubbelzinnige belofte van de Zuid
afrikaanse regering dat zij niet
meer zullen worden gearresteerd.
Amerikaanse functionarissen enigde Staten. Zij zullen echter
hebben gezegd dat de drie geen po- niet gedwongen worden tegen hun
litiek asiel zullen krijgen in de Ver- wil het consulaat te verlaten.
BONN (GPD/AP) De Libanees
Mohammed Ali Hammadi, die in
Frankfurt terecht staat op verden
king van medeplichtigheid aan de
kaping van een Amerikaans passa
giersvliegtuig in 1985, waarbij een
passagier werd vermoord, heeft
gisteren de Griekse autoriteiten be
schuldigd van nalatigheid. Vol
gens de Libanees moet het veilig
heidspersoneel op de luchthaven
van Athene hebben geweten dat er
wapens aan boord werden gesmok
keld. Tot tweemaal toe was het
alarm afgegaan, zei hij.
De procesdag nadat Rudolf Cor-
des als vrij man was terug gekeerd,
terwijl ontvoering was georgani
seerd om Hammadi vrij te krijgen,
begon met een verrassing. Moham
med Hammadi was de laatste da
gen zwaar belast door getuigen. Hij
zou niet alleen een actieve rol heb
ben gespeeld bij de kaping, maar
zou ook direct betrokken zijn ge
weest bij de moord op de Ameri
kaanse marineduiker Stethem. De
Libanees bleef zwijgen.
Maar gisteren legde Hammadi
onverwacht een verklaring af. Cen
traal stonden de vragen wie het
commando had, wie de wapens in
Athene aan boord had gebracht en
vooral hoe dat was gebeurd.
Hammadi beschuldigde niet alleen
zijn medekaper van de moord,
maar noemde een derde man, Je
had, die pas bij de tweede tussen
landing in Bayrut aan boord kwam
en direct het commando over de
actie op zich had genomen.
Over de wapens zei Hammadi
dat de handgranaten vier dagen
voor de kaping al onschadelijk wa
ren gemaakt, omdat de kapers met
het risico wilden lopen door een
fout de lucht in te vliegen. "Dat wil
den we beslist niet, we hadden een
opdracht te vervullen". De hand
granaten en het pistool waren in
flessen en in de handbagage aan
boord gesmokkeld. Volgens
Hammadi moeten veiligheidsfunc
tionarissen op de luchthaven van
Athene op de hoogte zijn geweest,
want bij de controle was twee maal
het alarm afgegaan. "Als er een ge
tuige uit Griekenland in deze zaal
was, zou hij het kunnen bevesti
gen". Hammadi stelde daarmee de
Amerikanen in het gelijk, die de
Grieken van nalatigheid bij de con
trole hadden beschuldigd. Dat leid
de in 1985 voor een politieke rel
tussen beide landen.
De vrijlating van Cordes en de
eventuele voorwaarden waaraan
deze was gekoppeld, hingen als
een onzichtbare schaduw boven
het proces, maar Hammadi noch
de rechter ging er op in. In Bonn
werd opnieuw in alle toonaarden
ontkend dat er concessies waren
gedaan. Eerder had de rechter ge
steld dat de gijzeling van Cordes op
geen enkele wijze de procesgang
en het eventuele vonnis zou beïn
vloeden. Maar de Hezbollah, waar
toe ook Hammadi behoort, wil
diens vrijheid. De mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat deze extremis
tische beweging opnieuw op ge
welddadige wijze van zich zal laten
horen als Hammadi wordt veroor
deeld.
Dan staat Bonn weer voor de
keus: het been stijf houden of toe
geven aan chantage door Hammadi
te laten gaan. Dat laatste zou tot
een diplomatieke crisis kunnen lei
den tussen Bonn en Washington,
want de Amerikanen hebben het
de Duitsers nog niet vergeven dat
zij Hammadi niet aan hen hebben
uitgeleverd.
Intussen liet het Westduitse blad
Bild weten dat Cordes werd vrijge
laten "na betaling van een aanzien
lijk losgeld". Volgens Bild is er mo
gelijk zelfs veertig miljoen mark
betaald om Cordes na twintig
maanden vrij te krijgen. Het ge
rucht wordt echter door Cordes'
werkgever, Hoechst, en regerings
functionarissen in Bonn ontkend.
Duitse minister
duikt in Rijn
na verloren
weddenschap
MA1NZ (AP) - Met enigszins ro
de ogen verliet de Westduitse
minister van milieu Klaus Töp-
fer gisteren de boot van de poli
tie te water, die hem bij zijn
zwemtocht over de Rijn had be
geleid. Hij had de 500 meter
brede rivier tussen Wiesbaden
en Mainz binnen het kwartier
bijna helemaal overgezwom
men. Voor het avontuur, dat hij
uitvoerde om een wedden
schap uit 1985 af te lossen, zei
Töpfer zich te voelen als ie
mand met een dom idee die dat
domme idee nog uitvoert ook.
De weddenschap met het op
positie-lid Schafer ging drie
jaar geleden over het feit of er
ooit weer veilig in de Rijn zou
kunnen worden gezwommen.
Dat is tot nog toe niet mogelijk
gebleken. Töpfer zei niet alleen
een weddenschap te hebben af
gelost, maar ook de noodzaak te
hebben aangetoond van verde
re maatregelen om de kwaliteit
van het Rijnwater en alle ande
re rivieren in Westduitsland te
verbeteren. Hij waarschuwde
uitdrukkelijk zijn voorbeeld
niet na te volgen.
SPD'er Schafer verklaarde
dat Töpfer „voor een paar vette
krantekoppen en televisiebeel
den" huidallergie, haaruitval
en andere ziekten had geris
keerd. Fractievoorzitter van de
Groenen Vennegerts noemde
de actie „lachwekkend" en een
„macaber circusnummer", ter
wijl Töpfer volgens Vennegerts
tegelijkertijd de toestand van
de Rijn verwaarloost. De actie
groep Greenpeace had tijdens
de zwemtocht een spandoek
ontrold waarop stond: „Daden
in plaats van baden,
Töpfer."
Buitenland kort
Namibia
Als de VS niet hun contributie
aan de VN hadden betaald, zou het
onafhankelijkheidsplan voor Na
mibia ernstig op de tocht zijn geko
men, aldus een VN-functionaris.
Het reservefonds dat de VN had
den aangesproken om een begin te
maken met het vredestoezicht in
zuidwestelijk Afrika was uitgeput.
Israël
Israël en Hongarije zullen na een
onderbreking van 21 jaar hun di
plomatieke betrekkingen herstel
len. Dit heeft de Israëlische pre
mier, Shamir, gezegd na een ge-
sprek met de Hongaarse premier
en partijleider Grosz. Shamir is de
eerste Israëlische premier die een
ander Oosteuropees land dan Roe
menië bezoekt.
Drugsgebruikers
In het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden wordt gewerkt aan
een nieuwe wet tegen het gebruik
van illegale drugs, waarbij de tole
rantie tot het absolute nulpunt
wordt teruggebracht. Gisteren
werd een amendement op het voor
stel aangenomen waardoor het be
zitten van een hoeveelheid mari
huana voor eigen getóruik strafbaar
wordt met een boete van 10.000
dollar per overtreding. Bij een
tweede overtreding wordt de socia
le bijstand ingetrokken.
Nieuwe staking
in hoofdstad
Sovjet-enclave
MOSKOU (AFP) - In Stepanakert,
de hoofdstad van de Armeense en
clave Nagorno Karabach in de Sov
jetrepubliek Azerbajdzjan is maan
dag opnieuw een algemene staking
uitgebroken. Dit heeft een lid van
het Armeense Comité voor Kara
bach, gisteren in een telefoonge
sprek met het Franse persbureau
AFP meegedeeld.
De Armeniërs, die driekwart van
de bevolking van de autonome re
gio binnen Azerbajdzjan uitmaken,
streven naar aansluiting van Na
gorno Karabach bij de Sovjetrepu
bliek Armenië. De Armeniërs van
Stepanakert probeerden dit jaar al
eerder met een algemene staking
hun eis voor hereniging kracht bij
te zetten, maar deze actie bleef zon
der resultaat. Op 25 juli kwam een
einde aan hun voor Sovjetbegrip
pen ongehoorde stakingsactie, die
twee maanden h^d geduurd.
In Jerevan, de hoofdstad van Ar
menië, is gisteravond een bijeen
komst begonnen, waar werd ge
sproken over een solidariteitsactie
met de staking in Nagorno Kara
bach. Het is mogelijk dat daar be
sloten wordt om morgen voor één
dag in staking te gaan.
In Jerevan zijn deze maand'na
oproepen van het Armeense Comi
té voor Karabach drie massabijeen
komsten op het Plein van de Opera
gehouden. Aan deze protesten na
men steeds ongeveer 100.000 Ar
meniërs deel.
De belangrijkste eis van de actie
voerders in de Armeense enclave is
dat een groep van ongeveer 2.000
Azerbajdzjani, die de afgelopen
maanden Armenië zijn ontvlucht
en zich in Nagorno Karabach heb
ben gevestigd, in andere delen van
Azerbajdzjan worden onderge
bracht. Volgens de militanten zijn
zij 'onechte' vluchtelingen, die
door lokale autoriteiten in Azerba
jdzjan ertoe aangezet zijn zich in
het betwiste gebied te vestigen.
SANCTIES ZUIDAFRIKA - De
Amerikaanse Senaatscommissie
voor buitenlandse betrekkingen
heeft gisteren een wetsvoorstel
goedgekeurd, waarin strengere
economische sancties tegen het
apartheidsbewind in Zuidafrika
zijn vastgelegd. De wet gaat nu
naar de voltallige Senaat. Eerder
stemde het Huis van Afgevaardig-
den al in met het voorstel. In de wet
wordt een eind gemaakt aan bijna
alle handel met Zuidafrika.
Oppositie eist overdragen macht
MEXICO De super-orkaan Gil
bert heeft de afgelopen nacht voor
de nodige ravage gezorgd op het
Mexicaanse schiereiland Yucatan.
Honderden bomen zijn met wor
tels en al uit de grond gerukt. Mod-
derlawines hebben de nodige wo
ningen vernietigd. Ook zijn de vier
belangrijkste zendmasten omge
waaid, zodat er voorlopig geen tele
fonisch verkeer mogelijk is.
door
Rob Sprenkels
Er zijn nog geen meldingen van
doden of vermisten. Wel zijn er in
de verschillende ziekenhuizen al
tientallen gewonden geteld. Ver
der is het internationale vliegveld
van het toeristenparadijs Cancun
onbruikbaar geworden vanwege
grote schade aan het stationsge
bouw en de verkeerstoren.
Duizenden mensen probeerden
op het allerlaatste moment te voet
een veilig heenkomen te zoeken.
Eerder waren er al tienduizenden
toeristen en lokale bewoners gee-
vacueerd uit de direkt aan zee gele
gen gebieden. Volgens de autoritei
ten is er in de noodverblijven een
groot tekort aan voedsel, medicij
nen en dekens.
Volgens de meeste experts heeft
de orkaan na Yucatan koers gezet
naar de kusten van Texas en Loui
siana in de Verenigde Staten, Be
woners en autoriteiten daar heb-,
ben reeds de nodige voorzorgs-
i de Jamaicaanse hoofdstad Kingston nadat de super-orkaan Gilbert het
(foto ANP)
Er bestaat nog onduidelijkheid
over de situatie op het verder uit de
kust liggende eiland Cozumel, ook
een trekpleister voor toeristen. Co
zumel kreeg precies het centrum
van de verwoestende wervelstorm
te verduren.
Op Jamaica, dat eerder deze
week door de orkaan werd getrof
fen, blijkt de ravage nog groter dan
in eerste instantie werd vermoed.
Vanuit de Verenigde Staten is in
middels de eerste noodhulp ge
stuurd. Lokale autoriteiten hebben
het nu over een half miljoen daklo
zen en minstens vijftig doden. Het
vliegveld van Kingston is weer ge
opend, maar er is geen elektriciteit
en de verkeerstoren is onbruik
baar.
Nog altijd staat een groot gedeel
te van het eiland onder water. De
meeste wegan zijn onbegaanbaar.
Overal liggen brokstukken van
omgewaaide bomen en huizen. In
de hoofdstad Kingston hebben
zelfs moderne hotels en kantoor
flats het moeten ontgelden. Vol
gens premier Edward Seaga is er
minstens 400 miljoen dollar nodig
om de schade te kunnen herstellen.
RANGOON (GPD) - Ex-defensie
minister generaal Tin Oo, die zich
hoe langer hoe meer profileert als
de belangrijkste voorman van de
oppositie in Burma, heeft gisteren
de regering nog 'enkele dagen' de
tijd gegeven om de macht aan hem
en andere oppositieleiders over te
dragen. Als de regering dit weigert,
dan zullen generaal Tin Oo, me
vrouw Aurtg San Suu Kyi en gene
raal Aung Gyi, met 'de steun van
het volk een parallel regering vor
men', zo staat in een verklaring van
de oppositie. Daarover zou tussen
de drie oppositieleiders en de orga
nisatoren van het studentenverzet
overeenstemming zijn bereikt.
Westerse diplomaten meldden
dat de oppositieleiders mogelijk
begin volgende week de samen
stelling van de tussentijdse rege
ring zullen bekendmaken. In dit
kabinet zullen, behalve de drie op
positieleiders, ook vertegenwoor
digers van het studentenverzet zit
ting nemen. Het is niet bekend of
ex-premier U Nu die vorige week
een voorlopige regering samenstel
de en zichzelf tot premier had uit
geroepen, deel zou uitmaken van
de interim-regering.
De drie oppositieleiders hadden
eerder deze week de door het parle
ment goedgekeurde regerings
voorstel om binnen drie maanden
verkiezingen te houden, van de
hand gewezen. Ook de door het
parlement benoemde kiescommis
sie die toezicht moet houden op de
verkiezingen, is door de oppositie
afgewezen.
Honderdduizenden Burmezen
gingen vanochtend weer de straat
op en eisten, zoals gisteren, het on
middellijke aftreden van de rege
ring. Volgens westerse diplomaten
is de houding van de betogers je
gens de regering grimmiger gewor
den.
Super-orkaan
zorgt ook in
Mexico voor
enorme ravage
maatregelen genomen, ook al hoeft
het noodweer er niet eerder te wor
den verwacht dan morgen.
De Mexicaanse regering maakte
vanmorgen vroeg een balans op
om de verontrust .e gemoederen
over de situatie in Yucatan
enigszins te kalmeren. Beweerd
werd, dat de schade in de belang
rijkste steden tot een minimum bë-
perkt is gebleven. Volgens de offi
ciële versie zouden er alleen krot
woningen zijn bezweken en zou
den de luxe hotels van Cancun, op
een enkele overstroming na, in tact
zijn. De op een langgerekt eiland
gelegen hotelzone is echter wel ge
heel geisoleerd van de rest van de
stad.
ANKARA (Rtr/UPI/ANP) - Turkse
medische deskundigen hebben er
bij onderzoek onder Kurdische
vluchtelingen uit Iraq geen bewijs
voor gevonden dat Iraq chemische
wapens tegen de Kurden heeft ge
bruikt, zo is gisteren bekendge
maakt door het Turkse ministerie
van buitenlandse zaken. Iraq heeft
steeds ontkend gifgas tegen de
Kurden te hebben gebruikt, of
schoon het wel heeft toegegeven
dit te hebben gebruikt in de strijd
tegen Iran.
Dinsdag verklaarden de VS via
minister van buitenlandse zaken,
Shultz, dat zij bewijs hebben voor
het gebruik van chemische wapens
tegen Kurden door Iraq. De Ameri
kaanse Senaat stemde vorige week
voor economische sancties tegen
Iraq. Maar de regering voelt er
niets voor om vérgaande sancties
tegen Iraq af te kondigen. Via een
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken liet de
Amerikaanse regering weten het
volledig eens te zijn met de Senaat
een einde te maken aan de Iraakse
gifgasaanvallen op de Kurden,
maar de strafmaatregelen waar de
Senaat aan denkt, vindt de rege-
ring-Reagan te voorbarig.
Bij de rij Arabische landen die te
gen de gifgasaanvallen proteerden,
sloten zich gisteren Saudiarabië en
Kuwayt aan. De VS en tal van an
dere westerse landen, waaronder
Nederland, plus Japan hebben de
secretaris-generaal van de VN in
middels verzocht deskundigen
naar Noord-Iraq te zenden om ter
plaatse te onderzoeken of Iraq gas
heeft gebruikt. Turkije zei gisteren
dat het geen medische deskundi
gen van de VN zal toelaten om de
Kurdische vluchtelingen te onder
zoeken.
ADVERTENTIE
STRAATSBURG (GPD) - PLO-lei-
der Yasser Arafat heeft gisteren
verklaard bereid te zijn de staat Is
raël te erkennen. De voorzitter van
het Uitvoerend Comité van de Pa
lestijnse Bevrijdings Organisatie
stelde dat, omwille van de vrede en
veiligheid in het Midden-Oosten,
de resoluties 242 en 338 van de Vei
ligheidsraad zo snel mogelijk die
nen te worden uitgevoerd. Deze
resoluties leggen de ontruiming
van de bezette gebieden en de we
derzijdse erkenning van de oor
spronkelijke Israëlische en Pales
tijnse grenzen bindend op.
Arafat, die op uitnodiging van de
socialistische fractie in het Euro
pees Parlement een omstreden be
zoek aan Straatsburg bracht, ver
trok gisteravond met zijn uitge
breide gevolg naar een onbekende
bestemming. Voordien had hij nog
een onderhoud met de Franse mi
nister van buitenlandse zaken
Dumas (op diens speciale verzoek)
en met de fungerend voorzitter van
de Raad van Ministers van de Eu
ropese Gemeenschap, de Griek
Papoulias.
De PLO-leider, die de honderden
naar Straatsburg afgereisde media
vertegenwoordigers op intelligen
te wijze bespeelde, ontpopte'zich
als een vriendelijke vredesengel,
die alle betrokken partijen in het
Midden-Oostenconflict de hand
wilde reiken. Zijn toon was gema
tigd en bijna verontschuldigend.
Het deze week ingegane nieuwe
Hebreeuwse jaar greep hij aan om
de Israëli's en alle andere joden in
de wereld geluk en zegen toe te
wensen.
Terwijl Israël niets wil weten van
deelneming van de PLO aan de in
ternationale vredesconferentie,
bracht Arafat naar voren dat hij,
waar ook ter wereld, elke 'verant
woordelijke' Israëli wil ontmoeten
om met hem over vrede en veilig
heid in de betrokken gebieden te
praten. Keer op keer zei hij dat het
Palestijnse volk via hem een
handreiking had gedaan en dat nu
het woord aan Israël was.
Het neerschieten en folteren van
met stenen gooiende kinderen in
de Gazastrook en op de Westelijke
Jordaanoever - de intifada, zoals hij
zei - greep hij aan om de door Israël
begane terreur tegen het Palestijn
se volk te bewijzen.
Over het voornemen van de Pa
lestijnse Nationale Raad de inwo
ners van de bezette gebieden nieu
we juridische, administratieve en
economische kaders te geven,
sprak Arafat van twee opties, waar
over de Palestijnse Nationale Raad
(parlement-in-ballingschap) vol
gende maand beslist. Indien Israël
alsnog zou besluiten de bezette ge
bieden op te geven, dienen de Ver
enigde Naties een interim-mandaat
te krijgen in afwachting van een
door het Palestijnse volk te kiezen
regering. Als Israël weigert de reso
luties van de Veiligheidsraad op te
volgen, zal er een voorlopige rege-
ring-in-ballingschap worden ge
vormd, waarbij het Palestijnse
volk eveneens inspraak zou moe
ten krijgen.
De PLO-leider onderstreepte dat
hij een eventuele erkenning van
een Palestijnse regering-in-balling-
schap met de landen van Europa
zou willen bespreken.
Iedereen die er graag even tussenuit wil, weg van het alle
daagse, verwend wil worden en het avontuur zoekt, kan nog twee
weken meedoen aan de speciale Grolsch-actie.
In elk kratje Grolsch dat u koopt, treft u een wedstrijdfor
mulier aan, waarmee u kans maakt op een geheel verzorgd weekend
voor twee personen.
Een weekend waarin luxe en ontspanning centraal staan.
U leest er alles over in het wedstrijdformulier. Veel succes.
VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP
