Draagmoederschap wordt niet verboden Wie wil straks nog een gewoon kind? Onderwijzer met min voor Nederlands kan toch slagen Laboratoria controleren medicijnen apothekers Noodhulp Suriname blijft twistpunt CP-raadslid uit partij gestapt Jeremy Rifkin waarschuwt voor genetische manipulatie f 38 DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1988 iallfil :i I 1 i H ifT^i^liiltïÜ. PAGINA 3 Kunstmatige inseminatie voor homo's niet uitgesloten DEN HAAG (GPD/) Er komt geen wettelijk verbod op het draagmoederschap, al vindt het kabinet het wel een 'ongewenst verschijnsel'. Dat schrijven minister Korthals Altes (justitie) en Brinkman (WVC) in een gisteren aan de Kamer aangeboden notitie over kunst matige inseminatie en draagmoederschap. De regering vindt dat moet worden voorkomen dat instanties zich gaan toeleggen op bemiddeling tussen wensouders en draagmoe ders. Dergelijke activiteiten zou den verboden moeten worden. De enige manier waarop een kind kan worden overgedragen is via adop tie. Als een vrouw met een echt paar overeenkomt eén kind voor hen te dragen, ter wereld te bren gen en vervolgens af te staan, rijst de vraag wat de rechtskracht is van deze overeenkomst. Volgens het kabinet is het draagmoederschap in strijd met de goede zeden en daardoor nietig. Belangrijkste be zwaar van de bewindslieden tegen draagmoederschap is dat de moe der later spijt kan krijgen van haar besluit het kind af te staan. In de notitie wordt verder een wet in het vooruitzicht gesteld om wetenschappelijk onderzoek op embryo's te verbieden op een paar uitzonderingsgevallen na. Het tot stand brengen van identieke indi viduen (klonen) en het samenbren gen van menselijke en dierlijke zaadcellen zal worden verboden. Het kabinet toont zich terughou dend over bijzondere vormen van voortplanting. Het meest positief zijn de twee bewindslieden over kunstmatige inseminatie. De hui dige praktijk wordt "zeer zorgvul dig" genoemd. Om de kwaliteitsbe waking van het sperma te waarbor gen, wordt voor sperma-banken een stelsel van vergunningen voor gesteld. Het kabinet laat zich niet uit over de vraag of alleenstaande vrouwen, lesbische of homo-paren in aan merking kunnen komen voor kunstmatige inseminatie. De mi nisters Brinkman en De Koning verschilden daarover fundamen teel van mening; reden waarom pu- blikatie van de nota enige tijd werd uitgesteld. In de nota staat dat het kabinet de aanwezigheid van een vader en een moeder waarmee het kind zich kan identificeren van be lang acht. Maar verder wil het zich "terughoudend" in deze discussie opstellen. Het kabinet vindt dat donoren in principe anoniem moeten blijven. Uitzonderingen zijn mogelijk wan neer een kind van twaalf jaar of ou der of zijn ouders om gegevens vra gen én de donor geen bezwaar heeft tegen verstrekking van zijn gegevens. Reageerbuisbevruchting komt voorlopig niet in het ziekenfonds pakket. Het kabinet wil daarover pas volgend jaar, na een discussie in de Ziekenfondsraad, beslissen. De vijf ziekenhuizen waar nu rea geerbuisbevruchting plaatsvindt, krijgen een subsidie van de Zie kenfondsraad. Soms blijven bij reageerbuisbe vruchting bevruchte eicellen over, aldus de bewindslieden. Het stre ven .is dat er drie tot vier embryo's ontstaan die in zodanig goede con- DEN HAAG (GPD/ANP) - Stu denten van de pabo's (opleidingen voor onderwijskrachten voor het basisonderwijs) beheersen de Ne derlandse taal onvoldoende. Op ruim een derde van de opleidingen kan een student afstuderen met een onvoldoende voor dit vak. Dit is de conclusie van een onderzoek van de inspectie hoger onderwijs van het ministerie. De inspectie schrijft in een rapport aan de mi nister dat men zich moet herbezin nen op de eisen die aan dit vak wor den gesteld. Uit het onderzoek van de inspec tie onder derde-jaars studenten blijkt dat zij onder de norm blijven als het gaat om zaken als spelling, zinsontleding en woordbenoeming en het samenvatten van teksten. Het mondelinge taalgebruik levert in het algemeen weinig problemen op. Ozonverdrag Het parlement heeft het Weense verdrag ter bescherming van de ozonlaag geodgekeurd. Het ver drag wordt 22 september van kracht. Doel van de internationale overeenkomst is de vermindering van het gebruik van chloorkoolwa- terstoffen (cfk's) met de helft in de loop van de jaren negentig. Deze stoffen, die worden gebruikt in sommige spuitbussen, koelsyste men, bij de vervaardiging van kunststofschuim en als oplosmid del, worden verantwoordelijk ge houden voor de afbraak van de ozonlaag. Hasj-jutters De politie van de kustgemeenten Hoek van Holland, 's Gravenzande en Monster controleren hun stran den intensief op 'hash-jutters'. Na dat gisteren op de stranden van Hoek van Holland en 's-Graven- zande een partij van 185 kilo aan spoelde, vermoedt de politie dat mensen zullen proberen aange spoelde hasj te bemachtigen. De politie uit Hoek van Holland be keurde gisteren drie mannen die met een auto over het strand langs de vloedlijn reden. Opnieuw begraven Het stoffelijk overschot van een bejaarde vrouw uit Donderen is be gin deze week opnieuw begraven op de begraafplaats in Vries. Vol gens gemeentesecretaris J. Bos bleek kort nadat de vrouw' ter aar de was besteld, dat het graf aan een andere familie toebehoorde. "In 1980 heeft de betrokken familie af stand gedaan van het graf. Een neef blijft echter rechten claimen en die hebben wij over het hoofd gezien. We gingen ervan uit dat het graf vrij was". De gemeente Vries zal de familie van de vrouw schadeloos stellen. Thuiszorg Rotterdam begint met een uniek project: zieke ouderen krijgen 'subsidie' om thuis te worden ver pleegd in plaats van in een verzor gingstehuis. De oudere kan in som mige gevallen tweederde van het geld krijgen dat anders met de op name gemoeid zou zijn. Gemiddeld is dat een bedrag van rond de 13.000 gulden. Met het geld kan de oudere zowel een professionele hulp als een vrijwilliger 'inhuren' De inspectie constateert dat voor het vak Nederlands op de pabo's minder tijd beschikbaar is dan vroeger op de pedagogische acade mies. Vakonderdelen als vertellen en jeugdliteratuur krijgen in de op leiding meer aandacht en worden belangrijker gevonden dan de alge mene onderdelen van het Neder lands. De inspectie pleit ervoor gedu rende de hele opleiding alle docen ten ruime aandacht aan goed taal gebruik te laten besteden. Verder moet worden onderzocht in hoe verre de taalvaardigheid van de aankomende pabo-studenten (ha vo- en vwo-leerlingen) kan worden verbeterd. Negen studenten WILLEMSTAD (GPD) - Onder druk van studenten en vakbonden heeft de Universiteit van de Neder landse Antillen (UNA) besloten de technische faculteit open te hou den voor negen eerstejaarsstuden ten. Voor bouwkunde en werktuig bouwkunde hebben zich elk slechts één student ingeschreven, terwijl zeven studenten willen be ginnen met elektrotechniek. De cu ratoren vinden dat de opleiding per student nu onverantwoord duur is, terwijl ook didaktische problemen ontstaan. ditie verkeren, dat zij voor implan tatie geschikt zijn. Blijven er meer embryo's over, dan kunnen deze worden ingevroren. Over de be stemming van een dergelijke em bryo mag alleen worden beslist met instemming van het echtpaar waar de vrucht voor bedoeld was, aldus de notitie. Malaria maakt in tropen nog steeds meeste slachtoffers AMSTERDAM (ANP/GPD) - Mala ria maakt nog steeds de meeste slachtoffers in de tropen in verge lijking met aids. Dat blijkt uit bij dragen van ongeveer 1500 specia listen, die volgende week in de Am sterdamse Rai deelnemen aan het 12e internationale congres over tro pische geneeskunde. Het organisa tiecomité van dit congres gaf giste ren een uitgebreid overzicht van de ontwikkelingen in de tropenge- neeskunde. De Nederlandse tropenarts H. Krepel is in het Afrikaanse land Togo op het spoor gekomen van een 'nieuwe' ziekteverwekkende worm. Terwijl voorheen werd aan genomen dat besmetting met deze worm uiterst zeldzaam is, blijkt in sommige gebieden van Togo de helft van de wormenziekten door deze worm te worden veroorzaakt. De ziekteverwekker wordt waar schijnlijk overgebracht via veront reinigd water. Veel geneesmiddelen voor tropi sche ziekten zijn al tientallen jaren oud, maar hun precieze uitwerking is pas de laatste jaren bekend ge worden. Mede dank zij de inspan ningen van de wereldgezondheids organisatie WHO is ook een aantal nieuwe geneesmiddelen ontwik keld. Malaria is de belangrijkste tropi sche ziekte met tussen 200 en 300 miljoen slachtoffers per jaar. In Afrika en Azië zijn twee nieuwe middelen tegen deze infectieziekte toegepast: halofantrine en meflo quine. Beide middelen blijken ef fectief en kennen weinig bijwer kingen. De vrees bestaat dat door onbeperkt en ondeskundig ge bruik snel ongevoeligheid voor de ze middelen ontstaat. Het Chinese (plantaardige) middel tegen mala ria (Qinhaosu) krijgt in Amsterdam naar verwachting ook de nodige aandacht. De organisatoren van het con gres verwachten verder "een pitti ge discussie" over de wijze waarop de wormziekte bilharzia moet wor den bestreden. VELP (ANP/GPD) - In Velp wórdt vandaag een laboratorium ge opend waar apothekers genees middelen kunnen laten testen die door hen zelf zijn gemaakt. Het is het eerste laboratorium van een landelijk netwerk dat in samen werking met de apothekersorgani satie KNMP wordt opgezet door de Onderlinge Pharmaceutische Groothandel. De OPG is een co öperatie waarbij 95 procent van de apothekers is aangesloten. Het Rijksinstituut voor Genees middelenonderzoek (RIGO) heeft eerder dit jaar een rapport uitge bracht over een onderzoek naar de kwaliteit van door de apothekers zelf bereide medicijnen. Van de 744 monsters voldeden er 136 niet aan de eisen. Over het algemeen waren de afwijkingen niet gevaarlijk voor de patiënten, maar staatssecretaris Dees (volksgezondheid) vond de gebreken niet aanvaardbaar. Overigens waren de apothekers in maart al begonnen met een actie om de kwaliteit van de zelf bereide medicijnen te verbeteren, onder meer door onderling hun produk- ten te controleren. Het netwerk van regionale laboratoria vormt een uitbreiding van die controle. nen twee uur laten bezorgen bij een regionaal laboratorium. Dat ge beurt met de toch al met hoge fre quentie rijdende bestelwagens van de groothandelsdivisie van OPG. In Velp wordt verfijnde testappara tuur gebruikt. De apothekers krij gen nog dezelfde dag via een com puternetwerk waarop 1.100 van de 1.300 apothekers zijn aangesloten de uitslag van de test. De kosten van het onderzoek zijn voor reke ning van de apotheker. Volgens drs. ing. Peek, directeur marketing van de OPG, is er grote belangstelling voor de door apo thekers zelf samengestelde medi cijnen. Per week verkoopt elke apotheek vijftien zelf gemaakte ge neesmiddelen. Dat is ongeveer vijf tien procent van de totale verkoop, goed voor een jaarlijkse omzet van 110 miljoen gulden voor alle apo thekers samen. AMSTERDAM - In de dierentuin Artis is vandaag een beeldententoonstelling geopend door het Cobra-lid Con stant Nieuwenhuis. Titel van de tentoonstelling is Natura Artis Magistra (letterlijk vertaald: de natuur is de leer meester van de kunst). De expositie bestaat uit dierenbeelden die her en der in Artis staan opgesteld. Hier een aan tal kinderen rondom een beeld van zeehonden. (foto ANP) Suriname heeft nog steeds geen lijst overlegd. De Surinaamse rege ring wijst de bemoeienis van het RIB af en wil de eigen Surinaamse handelshuizen laten inkopen. Mi nister Bukman voerde de afgelo pen dagen in Den Haag 'verken nende besprekingen' met de Suri naamse regering. De Surinaamse minister van buitenlandse zaken Sedoc verklaarde bij zijn vertrek uit Nederland te verwachten dat Bukman niet zal vasthouden aan de oorspronkelijke overeenkomst het RIB in te schakelen. DEN HAAG (GPD/ANP) - Neder land en Suriname zijn het nog niet eens over de manier waarop zestig miljoen gulden aan noodhulp moet worden ingevuld. Minister Buk man (ontwikkelingssamenwer king) houdt vast aan de inschake ling van het Rijksinkoopbureau bij het besteden van de noodhulp, het belangrijkste geschilpunt. Bij de distributie van de goederen binnen Suriname kan het Surinaamse be drijfsleven een rol spelen, aldus Bukman. Nederland wacht nog steeds op de lijst met hulpgoederen die Para maribo moet leveren. Naarmate de voorstellen van de Surinaamse re gering langer uitblijven wordt het moeilijker het geld nog te beste den, aldus de bewindsman. Het geld is voor dit jaar als noodhulp beschikbaar maar kan niet automa tisch naar volgend jaar worden overgeboekt. AMSTERDAM (GPD) Het omstreden en door ambtenaren en raadsle den genegeerde raadslid voor de Centrum Partij in Amsterdam, Erna Bouman, is uit de partij gestapt. Ze heeft dit gedaan omdat het volgens haar met de partij de verkeerde kant opging. In het weekblad Vrij Nederland van deze week beweert ex-Centrum- partijlid en nu voorzitter van de Centrum Democraten Janmaat echter dat het raadslid uit de partij is gezet op beschuldigingen van oplichting. Me vrouw Bouman ontkent dit. Of het nu raadslid in de gemeenteraad blijft is nog onzeker. Bij de opening van de nieuwe raadzaal vorige week ontbrak Bouman maakt sinds april 1986 deel uit van de Amsterdamse gemeen teraad. Haar installatie was aanleiding tot felle protesten. Door haar colle ga's in de raad is mevrouw Bouman steeds genegeerd. Sedoc achtte het goed voorstel baar dat de Surinaamse handels huizen zouden inkopen, terwijl het RIB die aankopen zou controleren. Bukman verklaarde gisteren daar niet veel in te zien. Fraudeur met auto's treft boeteregeling GRONINGEN/LEEUWARDEN (GPD) - Een voormalige autohan delaar uit Surhuisterveen, die de Staat voor ruim 1 miljoen gulden heeft opgelicht, zal niet worden vervolgd. Hij heeft met Justitie in Leeuwarden een regeling getroffen om binnen een jaar 100.000 gulden aan boetes te betalen. Bovendien kan de man nog een naheffing van ongeveer 700.000 gulden van de be lasting verwachten. De auto-im porteur knoeide bij de import van Mercedessen. "Als de man voor de rechter zou verschijnen, is het nog maar de vraag welke boete of celstraf hem wordt opgelegd. Deze transactie bespaart tijd, geld en eventueel cel ruimte. Sterker nog, het levert ons geld op", aldus de officier van justi tie mr. F.J. Gorter. De betrokken verdachte zei gis termiddag niets te weten over een deal tussen hem en Justitie. "Dit komt voor mij als een donderslag bij heldere hemel", aldus de man. die beweert dat hij de hele affaire al lang weer is vergeten. Over het af leggen van een bekentenis kan hij zich niets herinneren. Nieuwe auto's werden door de man als tweedehands-auto's inge voerd. De vaak peperdure acces soires werden niet opgegeven. Daardoor betaalde hij te weinig in voerrechten (Bijzondere Verbruiks Belasting) en werd de Staat voor ruim 1 miljoen benadeeld. De Duit se leveranciers van de man moeten in eigen land wel voor de rechter verschijnen. RaRa-activist trekt rechtszaak voorlopig in AMSTERDAM (ANP) - De RaRa- activist die een kort geding had aangespannen om interviews te mogen geven in zijn cel, heeft zijn rechtszaak ingetrokken. Dit heeft zijn advocaat, mr. P. Bakker Schut, bekend gemaakt. De man, die in augustus tot vijfjaar cel werd ver oordeeld wegens RaRa-activitei- ten, is het verboden interviews te geven aan onder meer het dagblad De Waarheid en het weekblad De Groene Amsterdammer. Samen met deze media, de Coornhert Li ga, de Liga voor de Rechten van de Mens en de Vereniging Sociale Ad vocatuur, wilde de man die weige ring van de directie van de Bijlmer bajes via het kort geding doorbre ken. Tegen een dergelijke beslissing kan beroep worden aangetekend bij de beroepscommissie van de Sectie Gevangeniswezen van de Centrale Raad voor Strafrechtstoe passing. Normaal gesproken duurt een dergelijk beroep twee maan den. De commissie heeft echter la ten weten binnen twee weken na de behandeling van het beroep op 27 september een beslissing te ne men. De activist wil nu eerst deze uitspraak afwachten. ADVERTENTIE LEIDEN Nog een paar jaar, dan leven we in een wereld waar dieren worden gedeklasseerd tot levenlo ze dingen als auto's en magnetrons, waar een paard wordt gezien als een DNA-programma dat naar be lieven kan worden veranderd zodat een geheel nieuwe diersoort ont staat. Laten we dat toe, dan staat uiteindelijk ook onszelf dat lot te wachten. "Want wat we ook doen met de wereld om ons heen, we doen het uiteindelijk onzelf zelf aan", zo luidde gistermiddag de in dringende waarschuwing van de Amerikaanse socioloog Jeremy Rifkin tijdens een lezing aan de Leidse universiteit. door Sjaak Smakman Rifkin, directeur van de Founda tion on Economie Trends, is mo menteel in ons land voor een serie spreekbeurten over de keerzijde van de genetische manipulatie, de tak van de biologie die zich met de informatica in luttele jaren heeft opgewerkt tot een van de meest veelbelovende én meest ingrijpen de takken van wetenschap. Meestal wordt de aandacht ge richt op de voordelen van deze nog brandnieuwe wetenschap, die-de mens een bijna ongebreidelde macht over de natuur lijkt te geven. We kunnen hele nieuwe plante- en diersoorten creëren: de implanta tie van genen van een vuurvliegje in een tabaksplant leverde een lichtgevende tabaksplant op, uit het inplanten van menselijke ge nen in een muis kwam een ras dat twee keer zo snel vruchtbaar en twee keer zo groot werd. Doorkrui sen maakte de stripfiguur Super- mouse tot werkelijkheid. Er zijn ook nuttiger toepassin gen. We kunnen er plantesoorten mee 'veredelen', resistent maken tegen bepaalde schimmels of ge schikt maken voor extreme droog te: het visioen van een wereld zon der honger. En geleerden zijn al be zig om een vis te kweken die in ver zuurd water kan leven. "Er zijn geen biologische gren zen meer, we moeten het hele be grip 'soort' herdefinieren. Zoals de alchemie in vroeger eeuwen allerlei dode materialen met elkaar ver mengde, zo vermengt de algeny de levende materialen met elkaar", constateert Rifkin. Machine De natuur is echter geen machi ne die de mens naar eigen believen kan afstellen, maar een systeem dat een eigen ritme heeft waaraan de mens zich moet aanpassen. "We hebben een hypotheek genomen op onze erfenis waarvoor we nu de rekening moeten betalen", aldus Rifkin. Een rekening die bestaat uit een wellicht onherstelbare ver giftiging van het leefmilieu. Het broeikaseffect bijvoorbeeld is vol gens recent Amerikaans onder zoek al niet meer te voorkomen, en door de verzuring is een steeds gro ter deel van onze bossen ten dode opgeschreven. In plaats van pas op de plaats ma ken, draaft de machine door in een steeds hoger tempo. De nieuwste vorm is de genetische manipulatie, waarbij de genen, de dragers van erfelijke eigenschappen bij plan ten, dieren en mensen, worden ver anderd om superrassen in flora en fauna te creeren. Rifkin benadrukt dat hij geen principiële tegenstan der is: "Ik ben er vast van over tuigd dat we planten en dieren moeten manipuleren om te overle ven". Maar er zijn wel grenzen, en die dreigen te worden overschre den. Hoofdoorzaak daarvan is vol gens hem dat ons denken nog zit vastgeroest in het oude patroon van kennis macht veiligheid, met als resultaat een tomeloze ver overingsdrang tegenover ons na tuurlijk leefmilieu. Alles moet ge regeld en beheerst kunnen wor den. Onvermijdelijk worden na de planten en de dieren ook mensen beschouwd als machines, als DNA- programma's die naar believen herprogrammeerbaar zijn en waar eventuele foutjes door sleutelen aan de genen kunnen worden uit gehaald. Nazi's Dat doet denken aan de eugene tica, het kweken van een superras, zoals de nazi's nastreefden. Rifkin: "Maar er is wel verschil. De nazi's kwamen door de voordeur binnen, de nieuwe eugenetici komen bin nen door de achterdeur. Die plei ten niet voor alleen maar Ariërs met blonde haren en blauwe ogen, maar gewoon voor gezonde, leuke, knappe kinderen zoals ieder ouder die zo graag wil hebben. "En ze zijn ook niet verdorven, zoals de na- "De wetenschappers zijn niet verdorven, die willen alleen maar iedereen leuke kinderen geven. De bedrijven zijn ook niet slecht. Die willen alleen maar geld verdienen, want die directeuren hebben toch ook een gezin waarvoor ze brood moeten verdienen. En die politici zijn ook niet verdorven, die willen alleen maar herkozen worden". De ontwikkeling is er desondanks wel. Nu nog schoorvoetend, straks als een stortvloed, waarschuwt Rifkin. De 'genenkaart', waarop iemand erfelijke aanleg staat, is volgens hem nog maar een kwestie van een paar jaar. "Dan ontstaat er een hele nieuwe vorm van discriminatie. Niet op basis van sekse, ras of huidskleur, maar op basis van erfe lijke aanleg. Welke verzekering wil iemand verzekeren die een grote kans op reuma heeft? Welke werk gever zal geld in opleidingen inves teren van iemand die een grote kans op kanker heeft?", zo vraagt hij zich af. Aanstaande ouders heb ben straks de keus tussen een keu rig voorgeprogrammeerde, gene tisch gemanipuleerde baby mét toekomstmogelijkheden, of een 'gewoon kind' zonder kansen, voorspelt hij. Wat moet veranderen is de ma nier van omgaan met de wereld om ons heen. In plaats van manipule ren moeten we leren samenleven met de natuur, en haar ritme res pecteren. "Een wetenschap die in tegratie en verbondenheid met de natuur nastreeft is niet minder we tenschappelijk, niet minder voor uitstrevend en niet minder kritisch dan de huidige. Het is heel wat makkelijk om een gen te splijten en iets nieuws te creëren, dan om de natuur werkelijk te begrijpen. Wat deze generatie zich moet afvragen is hoe we met de macht omgaan die we hebben door de huidige weten schap en waar we de grens leggen". "Onze generatie maakte er een rotzooi van", zo hield de 43-jarige Rifkin de aanwezige studenten gis teren voor, "het is jullie taak weer te zorgen voor eerbiediging van het leven". Goedhart voor een topmerk keuken Goedhart voor een kookklare oplevering van uw keuken Hoeft u niet te zorgen voor loodgieter elektricien tegelzetter en overige vakmensen. sloopwerk loodgieterswerk metselwerk tegelwerk Goedhart ook voor een betaalbare keuken Keuze uit ruim 40 keukenopstellingen in diverse merken van 3000.— tot 30.000- Goedhart Bouwhuis Hoorn 126a (tegenover Avifauna) Alphen a/d Rijn Tel. 01720-22100 Openingstijden 8.30-12 30 uur - en 13 30-17.30 uur Zaterd 10 00-16.00 uur Vrijdag koopavond tot 21.00 uur

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 3