'Engels Inkt nog wel, maar
een briefje in het Duits.
'Echte slachtoffers gifgas
bereiken de kampen niet'
Reportage
Prof. Sciarone stelt talenkennis scholier aan de kaak
KLM blijft rechtstreeks op Zuidafrika vliegen
DELFT - "Ach, je overleeft wel in het buitenland en als je te
vreden bent met kreupel Engels gaat het ook. Maar onze
spreekvaardigheid is heel zwak en Duits en Frans spreken we
al helemaal niet meer". Dr. A.G. Sciarone, hoogleraar toege
paste taalkunde aan de Technische Universiteit Delft en
schrijver van het boekje 'Met de mond vol tanden', heeft geen
hoge pet op van het talenonderricht in het voortgezet onder
wijs. In zijn boek formuleert hij het antwoord op het faillisse
ment van het vreemde-talenonderwijs in Nederland: de Delft-
se methode.
door
Theo Haerkens
"Vooral in de eerste twee jaar is
het talenonderwijs een ramp.
echt een ramp", stelt de hoogle
raar hoofdschuddend vast. "Ik
merk het hier aan mijn eigen stu
denten: Engels lukt nog wel,
maar de eerste de beste brief in
het Duits, bij voorbeeld om een
stage te regelen, gaat al niet. En
dan te bedenken dat hier de crè
me de la crème van de natie
komt. De meeste mensen heb
ben dan allang afgehaakt".
De meeste lesmethodes rafe
len de grammatica van de mo
derne talen helemaal uit elkaar,
voordat leerlingen er echt hun
tanden in kunnen zetten. En daar
wringt de schoen volgens Sciaro
ne. Er wordt onvoldoende geke
ken naar de manier waarop klei
ne kinderen zich de moedertaal
eigen maken. "Kinderen leren de
taal door hem te gebruiken, hoe
gebrekkig ook. Zelfs een dom
kind wat verder helemaal nog
niets kan, leert het zo".
Het is hem dan ook een doorn
in het oog dat het onderwijs zo
anders en onnatuurlijk te werk
gaat. "De taal functioneert niet
op school. Er is geen sprake van
normale communicatie. Er wor
den alleen maar oefeningen ge
daan om deelprobleempjes op te
lossen. Pas als er echt gepraat
wordt, krijgen mensen inzicht in
de structuur van de taal".
Stoomcursussen
De hoogleraar laat het met bij
mooie theorieën alleen. Hij orga
niseert volgens de Delftse me
thode stoomcursussen voor stu
denten die naar het buitenland
gaan en snel hun talenkennis
moeten opvijzelen Daarnaast
heeft hij zich de afgelopen vijf
jaar bezig gehouden met de ont
wikkeling van eigen taalmetho
des voor Frans en Engels. De me
thode Frans is uitgebreid getest
op zeven scholen voor mavo, ha
vo en vwo met in totaal 300 leer
lingen. Niet zonder trots ver
meldt Sciarone dat deze leerlin
gen na ëën jaar net zo ver waren
als anderen die al twee jaar Fran
se les hadden. "Het is een enorm
succes", stelt hij vergenoegd
vast.
De keuze voor het Frans is vrij
willekeurig, Sciarone heeft die
taal zelf gestudeerd. "Mijn Duits
en Engels zijn niet veel beter dan
dat van de meeste Nederlanders.
Ik heb het op zijn janboerenfluit-
jes gehad. Als ik in het Engels
een verhaal moet houden, laat ik
het ook door een ander nalezen."
Op de eerste bladzijden van
zijn schoolboekjes geeft Sciaro
ne via "inzichtelijke voorbeel
den" de grammaticale structuur
van de taal weer. Er staan geen
regels, alleen voorbeelden van
werkwoordsvormen, enkel- en
meervoudsvormen en een lijst
van sterke werkwoorden. "Wie
een taal wil leren hoeft niet eerst
de grammatica onder de knie te
krijgen. Het is voldoende als hij
er de weg weet. Bij het doorwer
ken van het boek kan de leerling
zelf allerlei problemen oplossen
door steeds opnieuw te kijken
hoe het ook al weer zat. Zo maakt
hij zich de regels vanzelf eigen".
ren lopen het gaat met vallen en
opstaan". Net als in de boeken
die op de scholen gangbaar zijn,
wisselen teksten en oefeningen
elkaar af. Een opmerkelijk ver
schil is echter dat de invuloefe
ningen zich niet op één probleem
richten.
Als los zand
Net als in het normale taalge
bruik komen allerlei moeilijkhe
den tegelijkertijd aan de orde.
Wie er niet uitkomt, kan in de
eerste pagina's van het boek het
antwoord vinden. Als dat niet
lukt, is er wat Sciarone betreft
geen man overboord. "We moe
ten niet bij de details stilstaan,
dat komt later wel. Het gaat om
het grote geheel. Hoe verder je
komt, hoe meer overzicht je
krijgt".
Sciarone vindt dat de teksten
in de meeste schoolboekjes als
los zand aan elkaar hangen. "Ze
lenen zich niet voor echte con
versatie. Er valt niets te zeggen
over de zwarte kat die onder de
groene tafel zit." De teksten in
zijn eigen leerboeken gaan over
de werkloosheid van vader of
over de samenstelling van het ge
zin. "Een verhaal met inhoud is
veel interessanter voor de leer
lingen. Dat motiveert."
Nieuwe woorden in de tekst -
aanzienlijk meer dan gebruike
lijk - worden steeds cursief ge
drukt. De vertaling staat ernaast,
zodat de leerling zich onmiddel
lijk het nieuwe idioom eigen kan
maken. In de eerste lesjes is vrij
wel alles cursief gedrukt. Naar
mate de leerling vordert, wordt
dat minder omdat het geleerde
steeds herhaald wordt.
"Er kan geen misverstand zijn
over wat de leerlingen gehad
hebben en wat niet. We hebben
alles met de computer uitge
zocht, ieder woord is terug te vin
den". Trots haalt Sciarone een
floppy-disc uit zijn zak. "Hier
staat een programmaatje op
waarmee iedere leraar teksten
die hij zelf leuk vindt, in het les
programma kan inpassen. Hij
hoeft het alleen maar in te tikken
en er wordt automatisch opge
zocht welke woorden de leerlin
gen al kennen en welke niet. Zo
i taal wil leren hoeft niet eerst de grammatica onder
Zelfstandig
Met de Delftse methode kan de
leerling heel zelfstandig aan de
slag. De leraar moet zich een an
dere lesmethode eigen maken.
"Hij is gewend bij allerlei details
stil te staan. Dat moet hij afleren,
want dan gaat de vaart eruit. Het
is heei normaal dat er fouten ge
maakt worden. Franse kinderen
vergissen zich ook wel in het ge
bruik van het lidwoord le of la."
"Leraren die pas verder gaan
als iedereen alles snapt, gebrui
ken de methode weer op de tradi
tionele manier. Dat is natuurlijk
niet de bedoeling." Hetzelfde
geldt voor de uitspraak. Als die
maar enigszins acceptabel is,
moet de leraar daar genoegen
mee nemen. "Er is tijd nodig om
dat goed te leren, dat moet groei-
Het is niet alle leraren gegeven
soepel van de traditionele op de
nieuwe methode over te stappen.
"Een traditie van twee eeuwen
doe je niet in een ommezien
weg", zegt Sciarone gelaten. Vol
gens hem heeft het weinig nut
met zijn methode naar lerarenop
leidingen te stappen. Dat zijn
bolwerken van een conservatie
ve didactische aanpak. "Daar zit
ten studenten die ondanks een
slechte methode toch een andere
taal geleerd hebben. Zij zijn zo
geïnteresseerd in de taal zelf, dat
deze aanpak voor hen niet inte
ressant is. Nee, wij moeten naar
de laagste opleidingen. Daar zit
ten de mensen die problemen
hebben met het leren van een
vreemde taal."
Sciarone vindt dat de leraren
opleidingen veel te veel aan
dacht hebben voor literatuur,
terwijl dat slechts aan een enkele
scholier besteed is. De taalkundi
ge bagage van de leraren laat ern
stig te wensen over, evenals hun
didactische vermogens. Op
school wordt ook te weinig ver
teld over de landen waarvan kin
deren de taal leren. "Wij weten
niet meer van Frankrijk dan dat
de zon lekker schijnt aan de Cte
d'Azur, dat ze er wijn maken en
camembert. Maar niemand weet
dat alle banken er genationali
seerd zijn, hoeveel macht de vak
bonden er hebben en dat de
Fransen er niet in slaagden hun
mirages te verkopen omdat ze de
gebruiksaanwijzing uitsluitend
in het Frans leverden. Arrogant
volk, ja, dat moeten ze ook we
ten."
Geen luxe
"Meer conversatie op sqhool
leert jongeren wat er omgaat in
andere landen. Dat is geen luxe.
Met het oog op 1992 moeten we
weten hoe de samenwerkings
partner in elkaar zit, anders
wordt het nooit meer dan een op
pervlakkige vriendschap", aldus
de hoogleraar.
Hij verbindt aan zijn ervarin
gen ook consequenties voor de
manier waarop buitenlandse
kinderen les krijgen op Neder
landse scholen. "Een van de
slechtste dingen die je doen kunt
is die kinderen in grote groepen
bij elkaar zetten. Ze leren veel
sneller Nederlands als ze met
veel Nederlands-sprekende kin
deren in de klas zitten." De ge
meente Gouda heeft met de
scholen afspraken gemaakt over
de spreiding van buitenlandse
kinderen. Sciarone vindt dat
wijs. "Buitenlandse kinderen op
die zogenoemde zwarte scholen
leren 't nooit."
Een arts van de Verenigde Naties bekijkt het slachtoffer van een aanval met gifgas. In Iraq zijn duizenden koer
dendoor het gas om het leven gekomen. (foto AP)
Gevluchte Kurclen verhalen van Iraakse aanval
DIYARBAKIR - Het kamp vooi
Iraakse koerdische vluchtelingen
aan de Tigris bij Diyarbakir heeft
zijn eerste dode - een oude vrouw
zonder aanwezige verwanten. Er
zal op korte termijn ook een be
graafplaats moeten komen bij dit
kamp, dat alles al heeft: een zieken
huis, een speeltuin voor de talrijke
kinderen, een bank waar men zijn
Iraakse dinars in Turks geld kan
omzetten en zijn sieraden depone
ren en een PTT-kantoor met telefo
nische aansluitingen over de hele
wereld.
door
Frans van Hasselt
Dit laatste is in overeenstem
ming met wat de Conventie van
Genève voorschrijft over de op
vang van vluchtelingen - een status
die de Iraakse Kurden vo.or Ankara
overigens nog niet hebben. Er is
ook elektriciteit in elke tent. Met
enige vertraging kwamen de wc-in-
staÖaties. Overal zijn vrouwen be
zig hun kinderen te wassen. Er zijn
acht dokters, onder wie specialis
ten, en er zijn 16 zusters, sommigen
koerdisch sprekend. Er zijn nu 660
tenten en er komen er nog 540 bij.
Nu al zijn er 8600 bewoners. Men
verwacht een totaal van 13.000.
Diyarbakir is, hoewel streng be
waakt, het 'toeristische' kamp, dat
aan de meeste waarnemers met een
zekere trots wordt getoond. De
Turkse minister van binnenlandse
zaken Kalemli had zelfs een heli
kopter ter beschikking, zodat de
pers goed kon zien hoe netjes de rij
en tenten erbij stonden. Evenals de
vluchtelingen voor de gaarkeuken.
Die nette indruk zal verloren
gaan zodra de eerste regens vallen
en het kamp in een modderpoel zal
worden herschapen. "Hoe moet
het de komende winter?" vragen
bewoners zich af, voor zover ze zich
met de toekomst bezighouden.
Terzijde van het kamp, aan de
stadsrand, staan hoge nieuwe flat
gebouwen die voor de plaatselijke
bevolking blijkbaar te duur waren,
al jaren leeg - misschien ligt hier
een oplossing...
Silopi, in de provincie Mardin,
dichter bij de grens met Irak, is een
veel groter en droeviger kamp,
waar minder buitenlandse waarne
mers komen. Hier zijn slechts vier
dokters en zes verpleegsters, voor
een talrijker bevolking van circa
10.000. waar nog steeds mensen bij
komen.
Ontberingen
Die nieuwkomers, in een uithoek
van het kamp, zijn er het ergst aan
toe. Verwezen liggen ze erbij, hun
ogen staan totaal leeg. Ze hebben
in Irak langduriger ontberingen
achter de rug dan degenen die voor
hen aankwamen. Na twintig uur
hossen in een Turkse vrachtauto
over een erbarmelijke weg, willen
ze maar een ding: slapen. Om hen
heen worden nieuwe tenten over
eind gezet.
Er zijn hier minder peshmerga's
('die de dood in de ogen zien'), ge
üniformeerde strijders die in
Diyarbakir als centrale figuren,
ook al zijn ze hun wapens kwijt,
nog iets van superioriteit in acht
proberen te nemen. De bevolking
van Silopi is civieler, hoewel een ie
der sympathie voor de Koerdische
veëzetsleider Barzani belijdt.
"Maar ik sta niet onder zijn or
ders", zegt met nadruk een onder
wijzer.
Degenen die hier al wat langer
zijn, klagen, naast alle waardering
voor wat de Turken presteren, over
het eten: geen melk en eieren, te
weinig rijst, te veel brood zo te zien,
want dat ligt alom in de afvalbak
ken. Ook hier is bij de ingang de
wat surrealistische internationale
telefoon: wie heeft daar geld voor?
En er is ook een door soldaten
bediende kantine die de bron kan
worden van een opdeling tussen
rijk en arm in het kamp. net als in
een gevangenis. Ook zij die er wat
kunnen kopen, klagen erover dat
de prijzen tot minstens 10 procent
boven het Turkse niveau zijn opge
schroefd.
Gifgas
Maar datgene waarover de bui
tenlandse waarnemers toch in de
eerstë plaats moet horen, is het gif
gas. Lang niet iedereen is daar
rechtstreeks mee geconfronteerd
geweest. De mensen zijn gevlucht
voor de verhalen over die vroege
morgen van de 25ste augustus,
toen acht Iraakse Mirages kleine,
bijna geruisloze bommen lieten
vallen op een aantal dorpen in de
noordelijke provincies van Irak.
Men krijgt de indruk dat die ene
operatie, samen met de herinne
ring aan Halabja (minstens 4000
doden, op 16 maart) haar verschrik
kende werking hèeft verricht, plus
nog een aantal 'gewone' bombarde
menten op dorpen die na de vernie
tiging van 1986 weer waren opge
bouwd.
Kampbewoners die een paar
woorden Engels spreken, halen het
ene slachtoffer van '25 augustus' na
het andere naar de waarnemers om
hun relaas te doen over de gasaan
val: duizeligheid en misselijkheid,
het spuwen van gal en bloed, daar
na meestal de bewusteloosheid, de
tijdelijke blindhëid, de conjuncti
vitis (oogontsteking,
rode ogen nog een gevolg zijn). De
meesten hadden ook een week
ademhalingsstoornissen.
Uiteenlopende versies zijn er
over de kleur van de rook die uit de
bommen kwam: van wit, via geel
en oranje tot groen, de kleur die het
meest wordt genoemd. Ook heeft
de een het over een geur die 'vooral
aanvankelijk aangenaam was', de
ander spreekt van een 'uiengeur',
en een derde van 'zwavel'. Velen
hebben zich tegen aantasting van
de huid weten te beschermen door
zich in water te dompelen.
Husni Seref, uit het dorp Tekko,
26 jaar, weet alleen nog maar dat de
bommen klein waren. "Als balle
tjes" en ze maakten een zuigend ge
luid. Hij raakte meteen buiten be
wustzijn en werd door vluchtende
dorpsgenoten meegenomen, met
zijn twee kinderen. Zijn vrouw is
ter plaatse bezweken.
Sadullah Suleyman Ali, 88 jaar,
uit het dorp Varmei, heeft het over
lichtgroene rook die alles aantast
te, ook de dieren. Veel kippen wa
ren meteen dood, maar de grotere
dieren bleven nog uren brullen.
Zelf heeft hij nog altijd moeite met
ademen. Zijn schoonzoon behoor
de tot de tientallen doden. En altijd
weer die toevoeging: onbegraven
men vluchtte zo snel mogelijk na
te zijn bijgekomen.
Verzorgd
Elke dag die verstrijkt wordt het
moeilijker de sporen van het mos
terdgas nog terug te vinden. Tur
kije heeft, anders dan Iran, onder
zoek door het Rode Kruis of andere
internationale instanties geweerd.
Vermoedelijk om de betrekkingen
met Irak niet verder te verslechte
ren, spreken de Turkse medische
rapporten steevast van 'gebrek aan
bewijs'.
Zelfs in het centrale ziekenhuis
van Diyarbakir waar de gas-
slach'toffers overigens voortreffe
lijk worden verzorgd spreekt
do'kter Yazicioglu bij het ziekbed
van de ernstigste conjunctivitis-pa-
tiënte van "geen sporen van ze
nuwgas". De jonge Halima Ad, die
haar jongste kind in het dorp Dago
moest achterlaten, vertelt hetzelf
de verhaal over de 25e augustus.
Misschien nog het verst in zijn
suggesties gaat de leider van het
medisch .team in het kamp, dokter
Sinan Seyfioglu, als hij stelt: "Tot
nu toe vonden we niemand die ver
brand of anderzijds gewond was
door gas, maar iemand die dat zou
zijn overkomen zou hier niet aan
komen. Die zou gestorven zijn".
Als Nederland meedoet aan
maatregelen van de Europese
Gemeenschap tegen Zuidafrika
en de KLM daarvoor regels op
legt, dan zal de luchtvaartmaat
schappij daaraan gevolg geven.
Zonder dergelijke regels zal de
KLM zich van politieke stelling
neming onthouden. Zo schrijft
KLM-president-directeur mr. J
de Soet de rk vredesbeweging
'Pax Christi' naar aanleiding van
haar verzoek niet langer recht
streeks op Zuidafrika te vliegen.
De KLM-directie voert aan, dat
er veel landen zijn "waarbij ten
aanzien van het politiek en maat
schappelijk stelsel vraagtekens
kunnen wórden geplaatst". "Het
ligt niet op de weg van de lucht
vaartmaatschappij om in afwij
king van het Nederlandse beleid
een andere gedragslijn tegen
over Zuidafrika te volgen dan te
genover andere landen".
Net als andere organisaties
(zoals Cebemo en Novib) had
'Pax Christi' de KLM gevraagd,
in het vervolg via Harare naar
Zuidafrika te vliegen. De Soet
wijst er in zijn brief op, dat Jo
hannesburg bedrijfseconomisch
niet kan worden vervangen door
meer vluchten op Harare (Zim
babwe). Via Harare wordt, vol-
_gens hem, een andere markt be
diend dan via Johannesburg. Bo
vendien heeft de KLM van de
Zimbabweaanse overheid maar
beperkte mogelijkheden gekre
gen om op Harare te vliegen.
- Nu heeft ook de Raad van
Kerken zich geschaard achter de
Zuidafrikaanse predikant dr. Al
lan Boesak, die zaterdag op een
kerkelijke manifestatie in
Amersfoort scherpe kritiek uitte
op het Zuidafrika-beleid van de
regering-Lubbers. "Die kritiek is
terecht", zei secretaris ds. W. van
der Zee van de Raad van Kerken
gisteren na afloop van de maan
delijkse vergadering.
(Boesak is voorzitter van de
Wereldbond van Hervormde en
Gereformeerde Kerken, waarbij
zo'n 70 miljoen christenen zijn
aangesloten. Het CDA reageerde
uiterst geprikkeld op zijn kritiek;
hij noemde het kabinet een
'bondgenoot van Botha'. Vol
gens kamerlid Aarts waren Boe
saks woorden beledigend).
Van der Zee bestempelde de
boosheid van Aarts als een 'oude
truc'. "Als mensen de boodschap
niet willen horen, winden ze zich
op over de verpakking". In een
gesprek in juni had de Raad van
Kerken minister Van den Broek
van buitenlandse zaken al gewe
zen op de verslechterende situa
tie in Zuidafrika. Het is, naar ds.
Van der Zee meedeelde, niet uit
gesloten dat de raad de minister
binnenkort opnieuw om een on
derhoud zal vragen.
Belastingverlaging. De
Raad van Kerken betuigde giste
ren instemming met het voorstel
voor een 'fonds weigering belas
tingverlaging'. Het fonds is be
doeld voor mensen die, gelet op
de armoede in Nederland, het be
lastingvoordeel als gevolg van de
komende belastintgverlaging
weigeren.
Uit dit fonds kunnen organisa
ties en groepen worden gesteund
die opkomen voor de minst
draagkrachtigen. Het zal op 4 ok
tober in Amsterdam offcieel wor
den gepresenteerd. Daar wordt
dan de tweede conferentie over
armoede, uitgaande van de Raad
van Kerken, gehouden.
Vut predikanten
Gereformeerde predikanten
kunnen met ingang van 1 januari
volgend jaar al op 61-jarige leef
tijd vervroegd uittreden. Dat be
sloot het uitgebreid synodebe-
stuur (breed moderamen) giste
ren in Leusden op voorstel van
de commissie (deputaten) voor
personele zaken, financien en or
ganisatie. De vut-leeftijd ligt
daar sinds begin 1987 op 62 jaar.
Het wordt in de samenleving
steeds normaler gevonden dat
vervroegd uittreden, zei
i haar toelichting.
Bovendien kan er dan weer wat
meer beweging komen in de pre-
dikantenrijen. Het aantal vacatu
res in de Gereformeerde Kerken
daalt snel. Verlaging van de vut-
leeftijd bleek ook in financieel
opzicht volledig verantwoord.
Aanvankelijk werd van de vut
regeling ingevoerd per 1 janu
ari 1984 - maar weinig gebruik
gemaakt. Nu treedt ongeveer 40
procent van de predikanten die
voor deze regeling in aanmer
king komen, vervroegd uit.
Leusden. De medewerkers
van het landelijk Dienstencen-
rum van de Gereformeerde Ker
ken in Leusden kunnen gerust
zijn. Het synodebestuur ver
wierp gisteren met grote meer
derheid het voorstel van een
commissie uit de synode om
eventuele vestiging van functio
narissen van het Dienstencen
trum 'in de provincie' te overwe
gen. Daarbij zou dan wel reke
ning met hun rechtspositie moe
ten worden gehouden.
Achterliggende gedachte was
dat gereformeerden eerder geld
voor de kerk reserveren naarma
te dit 'dichter bij huis' wordt uit
gegeven. Detachering van een
viertal Leusder functionarissen
elders zou, volgens de commis
sie, tot daling van de verplichte
afdrachten met 1 procent leiden.
Bovendien zou vergroting van
het Dienstencentrum dan niet
nodig zijn en zou een soepeler re-
organisatiebeleid kunnen wor
den gevoerd.
Binnen het synodebestuur
was veel verzet tegen dit schui
ven met medewerkers 'als zout
zakken van de ene naar de ande
re plek van het land' (uitlating
van ouderling G. H. de Bruijn-
Talen uit Hoorn). Ook voorzitter
ds. P. van Oosterhoudt uit Hil
versum, voorzitter van het de-
putaatschap (commissie) voor
personele zaken, financièn en or
ganisatie, bleek weinig voor het
idee te voelen. De conclusie dat
gereformeerden meer voor de
kerk over hebben naarmate het
werk dichter bij huis gebeurt,
vond hij 'twijfelachtig'. Ook
brengt het onderbrengen van
1 de regio kosten met
zich voor huisvesting en 'admini
stratieve ondersteuning'.
Beroepen
Hervormde Kerk: aangeno
men de benoeming tot vicaris te
Schiedam (deelwerk) kandidaat
mevrouw A. J. Baan-Slot Spijke-
nisse, de benoeming tot pasto
raal medewerker te Hien-Dode-
waard (deelwerk) F. J. K. van
Santen Woudenberg; beroepen
te Borne C. Kolkman Harden-
berg; aangenomen naar Bok-
sum-Blessum, Deinum en Hij-
laard (Fr.) kandidaat mevrouw P.
van den Briel-Moerman Stiens.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Giessen-
dam-Nederhardinxveld P
Schelling Leeuwarden.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Nieuwerkerk (Z.)
R. Boogaard Leiden.
'Gevaarlijk'
"Ik vrees dat de mensen van
de Acht Mei-beweging zich niet
realiseren wat er werkelijk aan
de hand is met de leiders van de
ze beweging. Zij hebben een an
dere opvatting over de kerk.
meer in de protestantse zin van
het woord, en dat is gevaarlijk".
Zo schetst dr. J. F. Lescrauwaet,
hulpbisschop van Haarlem, dit
samenwerkingsverband van
vooruitstrevende rooms-katho-
lieke organisaties in het Ameri
kaanse weekblad 'National Ca
tholic Reporter'.
Lescrauwaet noemt de aan
hangers van Acht Mei 'gedesillu-
sioneerden'. "Ze zijn een minder
heid in de Rooms-Katholieke
Kerk van Nederland". "Met be
wegingen als Charismatische
Vernieuwing, Opus Dei en het
Maria-Legioen hebben we geen
problemen. Daar horen ook veel
jongeren bij".
De hulpbisschop van Haarlem
stelt in dit artikel vast, dat de ver
houding en samenwerking tus
sen de bisschoppen beter is dan
voorheen. "Wij proberen dat de
mensen in onze kerk betrokken
blijven bij de wereldkerk. Het is
een fundamentele voorwaarde
datje als katholiek loyaal bent te
genover de kerk als geheel én
haar hoofd, de bisschop van Ro-
