TAD LEIDEN
Best Westernhotel aan
Levendaal in 1989 open
Er was een tijd dat politici nog op de vuist gingen
LEIDSCH m DAGBLAD
Actie tegen komst van
Leidse betoncentrale
Werkloosheid in de Leidse regio
in maand augustus licht gestegen
s
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1
In voormalig Van Wijkcomplex
1 Zo gaat de entree van het Best Westernhotel aan het Levendaal t
LEIDEN - Best Western is
de naam van het hotel dat
zich gaat vestigen aan het
Levendaal in Leiden, in een
deel van het voormalige be-
drijfscomplex van Van
Wijk. Het is de bedoeling
van projectontwikkelaar
Erica Beheer dat het drie
sterren hotel zo snel moge-
Straatspeeldag
LEIDEN - Op tal van plaatsen in de
Leidse regio wordt woensdag 21
september de nationale straat
speeldag gehouden. Op zo'n 250
plaatsen in Nederland zullen kin
deren die dag demonstratief op
straat spelen. Zij willen zo duide
lijk maken dat de straat er niet al
leen voor auto's is, maar ook voor
kinderen. Het is een protest tegen
de overheersende rol die auto's in
vrijwel'elke straat hebben. De actie
is een initiatief van de pressiegroep
'Stop de kindermoord'
Buurtcentrum Dijk 33 houdt die
woensdag 21 september een speel
middag in de Mirakelsteeg in Lei
den tussen 13.30 en 15.30 uur. Daar
zijn tal van (speel)attracties: gardi-
rolbaan. levende muziek en een
spelenkermis. In samenwerking
met de politie wordt de straat afge
zet. Voor informatie tel. 125736,
vragen naar Corrie of Iris.
LEIDEN Wie de gezapige poli
tieke verhoudingen van nu bekijkt
zal het niet zeggen, maar Leiden
heeft roerige tijden gekend. Zo Was
er een tijd waarin politici met el
kaar op de vuist gingen en burgers
werden verbannen. Het betreft hier
de Hoekse en Kabeljauwse twisten
die rond 1445 hoog oplaaiden.
Het door de vereniging Oud-Lei
den bekroonde artikel over de
Hoekse en Kabeljauwse twisten
opent het Leids Jaarboekje 1988
dat vanmorgen aan burgemeester
Goekobp werd aangeboden. Het is
het tachtigste jaarboekje van een
ononderbroken reeks die in de
boekenkast inmiddels één meter
en vijfenveertig centimer telt, al
dus de voorzitter van de redactie
commissie Ingrid Moerman in haar
voorwoord.
De schrijvers Ladan en Netiv
schilderen in het jaarboekje met
veel gevoel voor detail de scher
mutselingen die de nodige slacht
offers eisten. In het jaarboekje wor
den ook nu weer vele historische
onderwerpen aangesneden die te
maken hebben met Leiden en om
liggende plaatsen.
Zo schrijft Jaak Slangen over
Leiden in de novembermaand van
1918. Een periode waarin een revo
lutie op uitbreken srond. "Tal van
bezitters hadden rode lappen ge
kocht voor geval van nood. de ge
hele bourgeoisie was onder een
hoedje te vangen", schreef de Leid
se communist en letterkundige
J.A.N. Knuttel in zijn biografie.
Tegen het einde van de Eerste
Wereldoorlog bestond er angst bij
de gegoede burgers dat de revolu
tie vanuit Rusland naar Nederland
zou overslaan. Die angst leek be
waarheid te worden toen socialis
tenleider Troelstra dreigde met de
greep naar de macht van arbeiders
en soldaten. De revolutie werd niet
bewaarheid. Integendeel. Volgens
Slangen kwam er een contrarevo
lutie. De Leidse notabelen konden
opgelucht ademhalen.
Gasprijs
Hoewel Nederland niet in die
verschrikkelijke Eerste Wereldoor-
lijk open gaat. uiterlijk mid
den volgend jaar.
De projectontwikkelaar wil ruim
40 kamers maken in het voormali
ge Van Wijk-complex en zal de ge
meente deze week om een bouw
vergunning vragen. Uit voorover
leg is, volgens directeur Swaak van
Erica, gebleken dat de gemeente
positief staat tegenover het hotel
plan. Een informatie-avond voor
de buurt heeft Swaak er van over
tuigd dat ook uit die hoek geen pro
blemen zijn te verwachten.
"Het wordt een comfortabel ho
tel met een sfeer die past in de oude
binnenstad", aldus Swaak. De
Leidse architect Van Oerle heeft
een ontwerp gemaakt voor de ver
bouwing van het bestaande pand.
De entree van het hotel, met een
uitstekende luifel, komt aan het
Levendaal. Op de begane grond
zijn een receptie, de eet- en ontbijt
zaal, een bar, keuken en de nodige
vergaderfaciliteiten gesitueerd. De
hotelkamers, 44 in getal, zijn ver
deeld over drie verdiepingen aan
de Hoge woerdzij de. De prijs van
een tweepersoonskamer met bad
zal rond de 100 gulden liggen. Vol
gens Swaak is er in Leiden drin
gend behoefte aan een dergelijk
middenklasse hotel. Dit zou uit
verschillende onderzoeken zijn ge
bleken.
Het Best Westernhotel maakt
deel uit van een internationale ho
telketen die vestigingen heeft over
de hele wereld, aldus Swaak. In
log betrokken was. was de situatie
in Leiden beslist niet rooskleurig.
Arbeiders werden in 1914 onder de
wapenen geroepen waardoor me
nig gezin het zonder inkomen
moest stellen. Arbeiders raakten
ook hun werk kwijt door een da
ling in de industriële bedrijvigheid.
Prijzen van voedsel schoten om
hoog. De Leidse gemeenteraad be
sloot ook tot een verhoging van de
gasprijs.
Anders dan nu stak de overheid
geen poot uit om het leed voor de
armste gezinnen te verzachten. Dat
werd gewoontegetrouw overgela
ten aan het particulier initiatief. In
1914 richtten verschillende notabe
len het Leidsch Steun Commité op.
Zo werd er gezorgd voor ontspan
ning en ontwikkeling van werklo
zen en kwam er een werkverschaf
fingsproject voor vrouwen bij het
Volkshuis.
Dat de situatie niet verbeterde
maar eerder verslechterde, bleek
uit de handtekeningactie die socia
listische vrouwen hielden tegen de
stijgende voedselprijzen. In 1916
stagneerde de aanvoer van aan Lei
den toegewezen 'regeringsvar
kens', zodat er een nijpend gebrek
aan vlees ontstond. In de winter
maanden van 1917 werd de situatie
zelfs hachelijk. Het avondonder
wijs stopte om brandstof te sparen.
Na veel moeilijkheden kwam in
december van dat jaar een 'volks
gaarkeuken' bij het slachthuis ge
reed. Veel Leidenaars stelden zich
vanaf dat moment tevreden met
'eenheidsworst', 'eenheidsbrood'
en 'glaskoppen', zoals in die tijd de
aardappelen van zeer slechte kwa
liteit werden genoemd. De erbar
melijke situatie onder de armen
van de stad leidde volgens Slangen
tot een aanzienlijke winst van de
Sociaal Demokratische Partij
(SDP) bij de verkiezingen van 1917.
Onvrede
Behalve bij de bevolking ont
stond ook bij de in Leiden geleger
de soldaten onvrede over de belab
berde situatie. De stad herbergde
destijds heel wat militaire instellin
gen. Denk maar aan het militaire
Nederland is al een tiental van der
gelijk hotels gevestigd. De plaats in
Leiden is volgens Swaak ideaal
omdat het hotel een paar minuten
lopen van het centrum ligt en ook
dicht bij in- en uitvalswegen van de
stad.
Het Van Wijk-complex wordt
momenteel ingrijpend verbouwd.
In het gebouw komen 50 apparte
menten. een Deka-supermarkt en
een parkeergarage. Aan de Hoge-
woerd, op de verdiepingen onder
het hotel, is het bedrijf Inter Docu
mentation Company gevestigd. De
gebruikers van het complex krij-
LEIDEN/LISSE In de maand
augustus is de werkloosheid in de
regio Leiden toegenomen en in
Lisse afgenomen. Bij het Geweste
lijk Arbeidsbureau Leiden schre
ven 1046 mensen zich in als werk
zoekende terwijl 866 zich uitschre
ven. De toename van de werkloos
heid in Leiden met 180 wordt goed
gemaakt door de vermindering van
werkloosheid bij het bureau Lisse
met 220.
De toename in Leiden wordt
voor een deel veroorzaakt doordat
een dubbele stroom academici af
studeerde. Deze maanden stude
ren zowel de laatste studenten 'ou
de stijl' als het eerste jaar van 'nieu
we stijl' af. Door dit 'stuwmeer' van
academici steeg het aantal werklo
ze academici bij het GAB tot 1661.
De grote hoeveelheid uitschrij
vingen in Lisse heeft alles te ma
ken met seizoenwerkzaamheden in
de bloembollensector. Het GAB
voerde hier een actief bemidde-
lingsbeleid door bedrijven van te
voren een schatting te vragen van
benodigd personeel. Hierdoor was
het GAB redelijk in staat om aan de
vraag te voldoen.
In de maand augustus waren zijn
er bij het GAB 149 vacatures inge
diend en dat zijn er 22 vacatures
minder dan in die maand van het
hospitaal en invalidentehuis,
Kweekschool voor de Zeevaart en
drie kazernes Doelen-, Witte
Poort- en Morspoortkazerne. In
Leiden werd een soldatenraad op
gericht die later de revolutie pre
dikte.
Op het eind van 1918 bracht het
Leidsch Dagblad de zoveelste jobs
tijding: de 3 October-Vereeniging
kon de Leidenaars geen feest in het
vooruitzicht stellen. Een maand la
ter raakten de gemoederen tot het
kookpunt verhit. Inmiddels was al
het 'Revolutionair-Socialistisch
Comité tegen den Oorlog en zijn
gevolgen' (RSC) opgericht. De
mensen die hieraan meededen zei
den zich niet meer te kunnen vin
den in de naar hun mening te slap-
gen elk een eigen entree zodat ze
geen last van elkaar hebben. De
parkeergarage biedt volgens
Swaak ook voldoende ruimte voor
vorig jaar. Van de vervulde vacatu
res is in 44 procent van de gevallen
door het GAB bemiddeld. Het aan-
Alkemade
Katwijk
Leiden
Leiderdorp
Oegstgeest
Rijnsburg
Valkenburg
Voorschoten
Warmond
Zoeterwoude
Overige
Rayon
Hillegom
Lisse
Noordwijk
Noord wijker
Sassenheim
Voorhout
Overige
Rayon Lisse
Totale
pe houding van de SDAP, de vroe
gere PvdA.
Landelijk bekende socialistische
leiders zoals Troelstra en Wijnkoop
pleitten op 11 november voor revo
lutie. Die avond zijn er ook in Lei
den twee bijeenkomsten die waren
georganiseerd door het revolutio
naire RSC. In De Graanbeurs hoor
den 350 mensen, onder wie vele mi
litairen, dat "arbeiders en soldaten
nu maar moeten weten wat ze te
doen staat". Dit was het begin van
een roerige week. Zelden is vol
gens Slangen in Leiden zo vaak
vergaderd als in die dagen.
Op 12 november vergaderden
vermoedelijk een aantal leden het
RSC in de zaal van Dool aan de Ou
de Herengracht over de vraag of er
greep naar de macht moest worden
X
het hotel dat nu als laatste een be
stemming heeft gekregen in het
voormalige bedrijfscomplex. Het
complex zit nu tot de nok toe vol.
tal werkzoekende schoolverlaters
zijn in beide rayons gedaald ten op
zichte van het vorig jaar.
1988
85
229
2253
229
171
53
21
197
42
62
3342
149
121
149
68
77
49
613
3955
gedaan. De al eerder genoemde
communist Knuttel beschrijft in
zijn autobiografie hoe de RSC on
der druk werd gezet door ene Jaap
de Bruin die leider was van de sol
datenraad. De Bruin "achtte zich in
staat met zijn compagnie machine
geweren de Breestraat aan weers
zijden van het stadhuis af te zetten
en van wie hadden ze dan tegen
stand te verwachten?" Knuttel
wist de meeste revolutionairen van
het ongewisse avontuur af te hou
den.
Ook op de vergadering twee da
gen daarna in De Graanbeurs bleef
het bij aansporingen tot revolutie.
Daarna kwam in Leiden een tegen
beweging op gang. In een manifest
dat paginagroot in het Leidsch
LEIDEN Verplaatsing van de
betoncentrale van de Zoeterwoud-
seweg naar het gebied Mors 4 is
verplaatsing van de overlast, vre
zen bewoners van de Haagweg. Ia
de buurt is een actie op gang geko
men om de komst van de betoncen
trale op het Werninkterrein tegen
te houden. De initiatiefnemers ver
wijten de gemeente en de provin
cie de zaak rooskleuriger voor te
stellen dan zij in werkelijkheid is.
Op dinsdag 20 september wordt
in het Stadsbouwhuis een hoorzit
ting gehouden over de afgifte van
een hinderwetvergunning voor de
nieuwe centrale. De initiatiefne
mers van de actie roepen de buurt
op massaal te gaan protesteren te
gen de komst van de betoncentra
le. Een bezwaarschrift is ter onder
tekening rondgestuurd.
In dit bezwaarschrift wordt de
gemeente verweten mee te willen
werken aan de verhuizing van de
centrale nog voordat er voor het ge
bied een bestemmingsplan is vast
gesteld waaraan de bewoners rech
ten kunnen ontlenen. Het ontwerp-
bestemmingsplan 'Tussen Rijn en
rail' komt binnenkort overigens
aan de orde in de raadscommissie
"Het nu reeds verlenen van een
vergunning voor de centrale staat
een objectieve beoordeling van dit
ontwerp in de weg", schrijven de
bewoners.
Zij stellen dat er in de huidige si
tuatie al sprake is van overlast en
dat de woonboten en huizen langs
de Haagweg als een soort natuurlij
ke geluidswal dienen. De overlast
Onderscheiding
voor slagerijen
LEIDEN - Een aantal slagers uit de
regio heeft een onderscheiding ge
kregen van het Instituut Ambach
telijke Slagersprodukten. De prij
zen voor zelfgemaakte produkten
werden gisteren in 't Spant in Bus-
sum uitgereikt door Cees Schilper-
oort.
De onderscheiden slagerijen
zijn: keurslagerij Scholten in Sas
senheim, keurslagerij J.H.J. Vooys
in Katwijk (voor zes produkten),
keurslagerij A. de Mooy in Rijns
burg, slagerij G. Th. Koekenbier in
Leiden (voor drie produkten), sla
gerij J H.J. Visser in Leiden, slage
rij M.F. Verberg in Leiden, slagerij
Ton de Vrind in Leiden, slagerij B.
Owel in Leiden, slagerij P. v.d.
Berg in Warmond (voor vijf pro
dukten) en slagerij C.J.M. van der
Meer in Roelofarendsveen.
Dagblad van 15 november 1918
verscheen werd de Leidse burgerij
tot kalmte gemaand. Uiteenlopen
de organisaties van industriëlen,
patroons en middenstanders tot li
berale, vrijzinnig-democratische
en confessionele kiesverenigingen
en studentenverenigingen steun
den dit initiatief. Er kwam een
Leidse burgerwacht die de stedelij
ke autoriteiten ter zijde kon staan.
Op zondag 17 november erkende
Troelstra 'krijtbleek' ten overstaan
van partijgenoten 'dat hij de
machtsverhoudingen niet juist
heeft ingezien'. Het betekende het
einde van alle revolutionaire aspi
raties. De volgende dag werd de
burgerwacht officieel beëdigd
door de burgemeester, 's Avonds
raakte Leiden in een feestroes.
Officieren tooiden zich met oran
je-sjerp. De studenten van Minerva
vierden het succesvolle aandeel
van hun Pro Patria aan de contrare
volutie. De Breestraat was afgela
den met feestvierende Leidenaars
die hun schade van de gemiste 3
oktoberviering inhaalden. Een ka
ter resteerde voor de revolutionaire
Leidenaars.
In het Leids jaarboekje 1988
staan verder de volgende artikelen:
'Leiden 1445. Hoeken in verzet'
door R. Ladan en A.H. Netiv; Zilve
ren schutterspenningen van Lei
den door W.F. van Zegveld; De
ramp met het kruitschip uitge
beeld door Milatz door P.J.M. de
Baar; Het Liernurstelsel en Leiden
door ir. L. Barendregt; 'Een pot
piccalilly voor Westerbork. Verslag
van de vernietiging van het Joodse
weeshuis te Leiden in 1943' door G.
Kerkvliet en M. Uitvlucht; Gevel
stenen in Leiden IV door J.P. Zwa
nenburg; Ruzie om een voetpad
door M.H.V. van Amstel-Horak:
Het is goud wat er blinkt door J.P
van Brakel; 'Import is Voorhout
niet vreemd. De volkstelling van
1840' door E. van der Hoeven; Ar
cheologische kroniek door H.
Suurmond-van Leeuwen en 'De
leidse monumenten en het Leidse
stadsgezicht. Veranderingen in het
stadsbeeld in 1987' door E.J. Veld-
huyzen.
wordt bij de komst van de centrale
alleen maar erger, vrezen de bewo
ners: "Kennelijk redeneert de ge
meente dat het lawaai aan de Haag
weg toch al erg is. het maakt niet
uit of dit nog erger wordt".
Het onderzoek dat in opdracht
van de gemeente is uitgevoerd naar
de te verwachten overlast, geeft
volgens de bewoners onvoldoende
duideli jkheid over de nieuwe situa
tie: "Er worden geen maatregelen
genoemd ter bestrijding van het la
waai van de centrale anders dan
dat deze geheel gesloten moet
zijn". Volgens de aanvraag van de
hinderwetvergunning zijn nog niet
alle gegevens bekend omdat het
ontwerp voor de nieuwe centrale
nog niet af is. De bewoners vrezen
echter dat de grote lawaaimaker
van het bedrijf - de grijperkraan -
vlak bij de woonboten komt te
staan.
Weer kort geding
tegen taxibedrijf
LEIDEN De Leidse ondernemer
N Blonk heeft opnieuw een kort
geding aangespannen tegen de di
recteur van Kerkhof-taxibedrijf A.
Koot. Blonk wil dat het taxibedrijf
het bedrijfspand Narmstraat 2 ont
ruimd.
Eind juli diende er ook al een
kort geding over hetzelfde pand.
Blonk eiste toen dat Koot het ge
bouw zou afnemen, er was al eer
der een koopovereenkomst tot
stand gekomen. Blonk won dat ge
ding en mocht Koot dwingen het
pand af te nemen door hem te laten
opsluiten.
Daar is het echter niet van geko
men. Blonk vreesde de koopsom
uiteindelijk toch niet te krijgen en
sloot met Koot een overeenkomst
dat hij het pand mocht verkopen.
Intussen heeft directeur Koot
van Kerkhof geprobeerd zijn taxi
bedrijf te verkopen. Via een adver
tentie in een landelijk ochtendblad
heeft hij zijn bedrijf te koop aange
boden. Verschillende taxibedrij
ven hebben gereageerd, maar tot
een overname is het niet gekomen.
Driekwart eeuw
slavische talen
rijksuniversiteit
LEIDEN - De vakgroep Slavische
taal- en letterkunde van de univer
siteit herdenkt op vrijdag 7 oktober
dat het 75 jaar geleden is dat Nico-
laas van Wijk, de eerste hoogleraar
in de Baltoslavische talen, in Lei
den zijn inaugurele rede hield.
De herdenkingsbijeenkomst be
gint om 16.15 uur met een lezing
van prof. dr. A. van den Baar, hoog
leraar Slavische taalkunde in
Utrecht. Rond vijf uur wordt een
herdenkingsbundel gepresenteerd
waarna prof. dr. K. van het Reve in
de universiteitsbibliotheek een
tentoonstelling over het leven en
werk van Nicolaas Van Wijk zal
openen. De bijeenkomst heeft
plaats in zaal 011 van gebouw 1175
op het Witte Singel-Doelenterrein.
Bus 16 mogelijk
naar Stevenshof
LEIDEN Bewoners van het
nieuwste gedeelte van de Stevens
hof kunnen binnenkort gemakke
lijker gebruik maken van het open
baar vervoer. De bewoners van dat
stadsdeel tussen Hadewychlaan en
Stevenspark hoeven dan niet meer
eerst naar de Stevenshofdreef te lo
pen. Buslijn 16 wordt tijdelijk
doorgetrokken van de Smaragd
laan naar de Charley Tooropstraat
in Stevenshof.
Doortrekking is mogelijk omdat
bus 16 straks via de Langegracht
en niet meer via de Breestraat rijdt.
Dat levert een tijdsbesparing op zo
dat de lijn naar de Stevenshof kan
worden doorgetrokken. Vanaf de
Smaragdlaan rijdt de bus naar de
Hoge Morsweg, vervolgens via de
Haagse Schouwweg naar de Hade
wychlaan en verder naar de Toor
opstraat.
Wanneer de nieuwe regeling pre
cies ingaat is nog niet bekend. De
gemeente is nog in onderhandeling
met de NZH. Zodra de buslijn
wordt doorgetrokken zal dat in ad
vertenties worden aangekondigd.
Ouderen gratis
naar Schouwburg
LEIDEN De 3 October-Vereeni
ging organiseert op zondag 2 okto
ber twee gratis voorstellingen voor
65-plussers. In de Leidse schouw
burg treden Piet Bambergen en
Rudy Falkenhagen op met hun
programma 'Een hoofstak apart'.
De voorstellingen beginnen om
12.00 en 16.00 uur. Gratis kaarten
zijn vanaf heden verkrijgbaar bij
de Leidse schouwburg aan de Ou
de Vest.
Mannen
juli 1988 aug. 1
juli 1988 a
lOUt
Keur van verhalen in 80ste Leids Jaarboekje
Het revolutiegevaar is bezworen, Leiden viert feest in de Breestraat voor het stadhu is op 12 november 1918.
ADVERTENTIE
Hebt u belangstelling voor de geschiedenis en de monu
menten van Leiden en omgeving wordt dan lid van de
VERENIGING OUD - LEIDEN
Lidmaatschap 27,50 p.j. (jeugdleden tot 25 jaar 20,-)
giro 175228, waarvoor u het JAARBOEKJE en GRATIS
TOEGANG tot de lezingen ontvangt.
Bovendien kunt u deelnemen aan excursies.
Adres: Postbus 917, 2300 AX Leiden tel. 891043
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
