VS dreigen Iraq met maatregelen FEESTNUMMER? Vrees voor 'Libanese' ontwikkeling in Joegoslavië Tutu trotseert Botha opnieuw Als gebruik gifgas tegen Kurden doorgaat PROTESTEN ZUIDKOREA GAAN DOOR Burmaanse oppositie vormt tegen-regering Eerste debat Dukakis en Bush eind september VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1988 BUITENLAND PAGINA 5 WASHINGTON (AP/DPA/Rtr) - De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz heeft Iraq gisteren beschuldigd van „niet te rechtvaardigen en afschuwwekkend" gebruik van chemische wapens tegen de Kurdische minderheid in het land. der Talabani noemde hij „terroris ten die met Iran hebben gecollabo reerd". Kurdische vluchtelingen die naar Turkije waren uitgeweken waren echter vrij om naar Iraq te rug te keren, zei hij. Het onderhoud van Shultz met Hamadi was eigenlijk bedoeld om de stand van zaken in het vredes overleg met Iran door te nemen. Volgens een Amerikaanse functio naris had Shultz het verslag van Hamadi over de besprekingen in Geneve zonder commentaar aan gehoord. Shultz liet de Iraakse on derminister weten dat hij samen met bevriende regeringen gaat be kijken hoe Iraq ertoe kan worden gedwongen op te houden met zijn chemische oorlogsvoering, die „onaanvaardbaar is voor de be schaafde wereld". Senator Peil heeft voorgesteld kredieten aan Iraq stop te zetten, tegen te stemmen als kredieten aan Iraq ter sprake komen in interna tionale financiële instellingen, en de import te verbieden van Iraakse olie. De maatregelen moeten van kracht blijven, zei Peil, zolang Iraq gifgas blijft gebruiken en volkeren moord blijft begaan tegen de Kur dische minderheid. Woordvoerder Redman wilde niet zeggen hoe de Amerikaanse regering de bewijzen had gekregen voor de beschuldigingen tegen Iraq. Hij zei wel dat een diplomaat van de Amerikaanse ambassade in Turkije de gebieden had bezocht waar de Kurdische vluchtelingen verblijven. De Noordeuropese landen heb ben bij de Verenigde Naties aange drongen op een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens door Iraq tegen Kurdische dorpen. De ministers van buitenlandse za ken van Denemarken, Finland, Noorwegen, IJsland en Zweden doen gezamenlijk een beroep op secretaris-generaal Perez de Cuel- lar een VN-delegatie samen te stel len om de klachten aan het adres van Baghdad te onderzoeken. „Zweden is bereid deskundigen voor deze delegatie te leveren", al dus minister Sten Andersson. KAAPSTAD/JOHANNESBURG (GPD) De Anglicaanse aartsbis schop van Kaapstad, Tutu heeft gisteren voor de tweede keer bin nen een week de Zuidafrikaanse regering-Botha getrotseerd en op geroepen tot een algehele boycot van de lokale verkiezingen, die op 26 oktober plaatsvinden. Tutu her haalde de oproep tot een boycot tij dens een massabijeenkomst op de universiteit van Westkaapland on danks het feit dat er een gerechte lijk onderzoek tegen hem loopt. Het is op grond van de noodtoe standswetgeving verboden tot zo'n boycot op te roepen. Mocht de openbare aanklager inderdaad van plan zijn Tutu voor de rechtbank te brengen, dan loopt hij het risico tot een gevangenisstraf van 10 jaar te worden veroordeeld of een boete te krijgen van 20.000 rand. Afgelopen zondag was het de eerste keer dat aartsbisschop open lijk opriep tot een boycot van de lo kale verkiezingen, die op 26 okto ber voor alle bevolkingsgroepen, dus ook voor de zwarte gemeen schap, worden gehouden. Het is dan de eerste keer, dat alle vier de bevolkingsgroepen blanken, zwarten, kleurlingen en Aziaten - naar de stembus gaan, maar het blijven wel gescheiden verkiezin gen voor hun eigen aparte be stuursraden. Onmiddellijk na het bekend wor den van de oproep van Tutu kon digde de minister van wet en orde. Adriaan Vlok, aan dat er een ge rechtelijk onderzoek tegen de aartsbisschop zou worden inge steld. De regering-Botha heeft zul ke boycot-oproepen verboden ver klaard, omdat zij vreest dat bij een succesvolle boycotcampagne hele maal niemand van de niet-blanke bevolkingsgroepen naar de stem bus zal gaan, zoals dat ook bij eer dere verkiezingen het geval was. Inmiddels hebben politieagen ten tot twee maal toe een bandop name van Tutu's preek van zondag in beslag genomen. De eerste keer gebeurde dat in Tutu's huis in Kaapstad en de tweede keer was dat het geval, toen politieagenten met een huiszoekingsbevel het kantoor van de Kaapse krant the Argus binnenkwamen en een ban dopname van de preek in beslag De aartsbisschop, die sinds enige maanden kanselier van de univer- steit van Westkaapland is, zei dat de niet-blanke Zuidafrikaners moeten weigeren om aan de ver kiezingen deel te nemen, omdat die 'uiteindelijk alleen maar zullen lei den tot hun eigen verdere onder drukking'. ,,De tijd voor exclusieve blanke politiek in Zuidafrika is voorbij en ik zal dat blijven zeg gen". Soldaten Israël voor krijgsraad CAPE CANAVERAL - De astronauten die voor het eerst in tweeeneen- half jaar een vlucht zullen gaan uitvoeren met een Amerikaans ruimte veer, zijn duidelijk vol goede moed na de generale repetitie die op de basis Cape Canaveral werd gehouden. Ondanks 34 minuten vertraging als ge volg van kleine problemen met de communicatie verliep de test volgens de deskundigen perfect. Volgende week woensdag zal waarschijnlijk een lanceerdatum bekend worden gemaakt. (foto api Leger in twee kampen verdeeld SEOUL - Radicale studenten in Zuidkorea gaan, ondanks het naderen van de Olympische Spelen, door met hun demonstraties tegen de regering. Zowel in de hoofdstad Seoul als in de zuidelijke stad Kwangju trokken honder den betogers de straat op met brandbommen en stenen. De studenten beschuldigen de regering ervan de Olympi sche Spelen als voorwendsel te gebruiken om de democratische beweging te onderdrukken. Zij eisen de vrijlating van alle politieke gevangenen in het land. De mensenrechtenorganisatie Amnesty International berichtte giste ren dat de situatie in Zuidkorea vergeleken bij een paar jaar geleden duidelijk is verbeterd, maar dat martelin gen en opsluitingen om politieke redenen nog steeds voortduren. (foto anpi ADVERTENTIE Volgend jaar worden we 150. Op ons verlanglijstje staat één wens: uw komst. Naar de Jaarbeurs. Daar vieren we van 22 juni t/m 30 juli een groots feest. Dus niet op vakantie gaan die periode. Want zo'n spektakel heeft u nog nooit beleefd! WAAR ZOUDEN WE ZIJN ZONDER DE TREIN? Tijdens een onderhoud met de Iraakse onderminister van buiten landse zaken Sadoon Hamadi dreigde Shultz de recente verbete ring van de betrekkingen met Iraq ongedaan te maken als deze schen ding van de mensenrechten zou voortduren. „De minister heeft de Iraakse re gering gevraagd deze factor volle dig te laten meewegen in haar be- sluitvoering", zei woordvoerder Charles Redman van Shultz' minis terie. Intussen heeft de voorzitter van de Senaatscommissie voor bui tenlandse betrekkingen, de Demo craat Peil, een voorstel ingediend om Iraq te treffen met economi sche sancties. Tijdens een korte persconferen tie na afloop van zijn onderhoud met Shultz ontkende Hamadi de beschuldigingen, onder luid gejoel van pro-Kurdische demonstran ten. „Dit is volkomen ongegrond, dit heeft helemaal niet plaatsge vonden", zei hij. De Democratische Partij Unie van de Kurdische lei- Schoonzoon van Brezjnev geeft misbruik toe MOSKOU (Rtr/UPI) - Joeri Tsjoerbanov, de schoonzoon van de voormalige Sovjetleider Leonid Brezjnev, heeft gisteren in Moskou op het proces dat tegen hem wordt gevoerd bekend dat hij als onder minister van binnenlandse zaken misbruik heeft gemaakt van zijn macht. Tsjoerbanov sprak echter tegen dat hij steekpenningen heeft aangenomen. Tsjoerbanov staat met nog acht andere hoge functionarissen te recht wegens - betrokkenheid bij een grootscheeps fraudeschandaal in de Sovjetrepubliek Oezbekistan. In ruil voor steekpenningen zou Tsjoerbanov ervoor hebben ge zorgd dat corrupte Oezbeekse functionarissen niet door de autori teiten in Moskou werden lastig ge vallen. De 51-jarige schoonzoon van Brezjnev ontkende echter ooit steekpenningen te hebben aange nomen. In de Sovjetunie staat op machtsmisbruik een gevangenis straf van maximaal 10 jaar, terwijl corruptie kan worden bestraft met de doodstraf. Van Tsjoerbanovs medebeklaagden hebben zeven wel erkend dat zij smeergeld heb ben ontvangen, al is dat volgens hen minder geweest dan in de aan klacht staat. Buitenland kort Bosbranden De bosbranden die al ruim 4.000 vierkante kilometer van het Ameri kaanse Yellowstone natuurpark in as hebben gelegd woeden in alle hevigheid voort. Het natuurgebied is nu vrijwel helemaal voor het toe ristisch publiek gesloten. De brandweer die het vuur bestrijdt spreekt van één van de ergste bran den die men ooit heeft meege maakt. Ook in de staten Alaska, Idaho, Californië, Oregon, Was hington en Utah woeden nog altijd grote bos- en heidebranden. Amnesty Hongarije wordt misschien het eerste land in Oost-Europa waar Amnesty International een afde ling mag beginnen. Het partijdag- blad Nepszabadsag heeft daarop gezinspeeld. De krant citeerde Am- nesty-voorzitter Sciuto die zei dat zij hoopt dat een nieuwe wet op verenigingen in Hongarije het .ju ridische kader" zal bieden waar binnen de mensenrechtenorgani satie in Hongarije zou kunnen wer ken. Ruimtesonde Sovjetgeleerden zijn het contact kwijtgeraakt met een onbemand ruimtevaartuig dat op weg is naar Mars. Het gaat om één van twee sondes die vanuit een baan om de „Rode Planeet" onderzoek'moeten verrichten naar Phobos, de belang rijkste maan van Mars. Het pro bleem dreigt roet in het eten te gooien van een gezamenlijk project met de Amerikanen. Het is de be doeling dat Phobos zou samenwer ken met de Amerikaanse Solar Max, die al bijna tien jaar om de aarde cirkelt. Sloop raketten Het Amerikaanse leger is giste ren begonnen met het vernietigen van de Pershingraketten, de korte- afstandsraketten die in het kader van het INF-verdrag met de Sov jetunie het veld moeten ruimen. Op de militaire basis in Longhorn werd één Pershing onder het wa kend oog van Sovjetinspecteurs en de Republikeinse presidentskan didaat George Bush tot schroot verwerkt. BELGRADO (AP) - Meer dan 40 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, die ook in Joegosla vië grote, en nog nauwelijks ge heelde wonden heeft geslagen, waart door het land het schrik beeld van nieuw bloedvergieten. Leuzen als „Geef ons wapens" en het dreigement „We zullen de fas cisten vermoorden" klonken in Ti- tograd, de hoofdstad van de repu bliek Montenegro, waar in augus tus 30.000 mensen demonstreer den, en in Titov Vrbas, een stad in de provincie Wojwodina. De dreigementen richten zich te gen de Albanezen in de provincie Kosovo, die deel uitmaakt van de republiek Servië. De Serven en Montenegrijnen zeggen dat de Al banezen, die in Kosovo 90 procent van de bevolking vormen, de leden van andere bevolkingsgroepen met morele en fysieke pressiemid delen uit de provincie willen jagen. Dat zou in de Joegoslavische visie de eerste stap zijn naar verdere ver zelfstandiging van de nu al autono me provincie, die uiteindelijk zou kunnen leiden tot aansluiting bij buurland Albanië. Dat laatste wordt overigens door onafhankelijke waarnemers voor onwaarschijnlijk gehouden. Ten eerste is het verre van zeker dat de Albanezen in Kosovo in staat en bereid zijn zich te voegen in het zeer rigide staatsbestel van Alba nië. Daar komt bij dat de Albanese regering in de kwestie-Kosovo het standpunt inneemt dat de provin cie een zelfstandige Joegoslavi sche republiek moet worden, maar dat aansluiting bij Albanië zeker niet wordt aangemoedigd. De regering in Tirana heeft daar voor twee beweegredenen; men WASHINGTON (GPD) - De twee Amerikaanse presidentskandida ten, Michael Dukakis en George Bush, zullen op 25 september voor de eerste keer met elkaar voor de tv-camera's debatteren. Na langdu rige en slepende discussies kwa men de voorzitters van de campag nes van Dukakis en Bush gisteren tot een pricipe-akkoord over drie tv-debatten, twee tussen de presi dentiële, en een tussen de vice-pre- sidentiële kandidaten. Het eerste debat tussen Dukakis en Bush zal worden gehouden in de Wake Forest universiteit in Winston-Salem, in de staat Noord Carolina. Een tweede en laatste de bat wordt op 13 of 14 oktober ge houden, maar over de plaats van handeling wordt nog gepraat. De twee vice-presidentiële kandida ten, de Republikein Dan Quayle en de Democraat Lloyd Bentsen, de batteren in de week van 3 oktober met elkaar voor het oog van tv-kij- TEL AVIV/GAZA (GPD) - De Is raëlische legerleiding heeft voor de eerste maal sinds het uitbreken van de Palestijnse opstand een offi cier en twee soldaten in staat van beschuldiging gesteld wegens het doodslaan van een Palestijn. Een militaire arts zal zich moeten ver antwoorden voor grove nalatig heid. De drie militairen waren in fe bruari van dit jaar betrokken bij het afranselen van Chader Tarazi (19). Tarazi werd op 9 februari achter volgd door een groepje soldaten van de Goloni-brigade nadat hij in het centrum van Gaza-stad met ste nen had gegooid tijdens een de- wil de zeer delicate relatie met Joe goslavië niet verder onder span ning zetten, mede omdat het land een belangrijke handelspartner is. Bovendien bestaat de vrees dat de „import" van een grote groep aan meer vrijheid gewende Albanezen de politieke rust in eigen land zal verstoren. Inmiddels beschuldigen de Joe- goslaven de „extremistische" Al banezen ervan dat ze met terreur hun doel proberen te bereiken: de Albanezen zouden vee blind ma ken, de oogst verbranden, kinde ren mishandelen en vrouwen aan randen. Zo zou men de niet-Alba- nezen dwingen om het economisch arme Kosovo te verlaten. Inder daad verlaten veel niet-Albanezen de roerige provincie, maar de Alba nezen verklaren dit door te wijzen op de slechte economische om standigheden, en zeggen dat ook kend Amerika. Waar dat gebeurt is nog onbekend. Uit de gemaakte afspraken blijkt, dat bij de onderhandelingen het team van Bush de meeste pun ten heeft weten te scoren. Bush wilde in de eerste plaats hooguit twee debatten, tegen Dukakis drie of vier. De vice-president wilde ook dat het laatste debat zo ver mo gelijk van de verkiezingsdag, 8 no vember, zou afzitten. Ook daarin heeft hij dus zijn zin gekregen. Dat het eerste tv-debat plaats vindt terwijl in Zuidkorea de Olympische Spelen worden gehou monstratie. De officier en de twee manschappen pakten hem op in een zijstraat waarna hij volgens ooggetuigen met geweerkolven en knuppels werd bewerkt tot het bloed uit zijn oren en neus spoot. Onderweg naar het gevangenen kamp in de stad ging het slaan door. Bij aankomst daar was Tarazi bewusteloos. Niettemin duurde het acht uur voor een legerarts, op aandringen van Tarazis medege vangenen besloot hem naar een ziekenhuis in de Israëlische stad Beersheba te laten brengen. Bij aankomst daar bleek hij te zijn overleden. veel Albanezen de provincie verla ten, op zoek naar een beter bestaan. De opstandige Joegoslaven ei sen dat de grondwet zodanig wordt veranderd dat de autonomie, die in 1974 aan Kosovo werd verleend, weer wordt ingetrokken. De kampioen van de anti-Alba- nese beweging is de partijleider van Servie, Slobodan Milosevic, die door zijn aanhang al als een „nieuwe Tito" wordt bezongen. Zijn tegenstanders verwijten hem dat hij erin is geslaagd de pers in Belgrado voor zijn kar te spannen. Officieel wordt dit weliswaar be streden, maar het is opmerkelijk dat het invloedrijke dagblad Politi- ka de laatste tijd op de opiniepagi na's „reacties" publiceert waarin het beleid van Milosevic wordt ge prezen. Vooral de roep om wapens en de andere bedreigingen hebben bij den, moet ook naar de zin van de campagnestaf van Bush zijn. Want Bush heeft niet zoveel reden om met vreugde naar de debatten met Dukakis uit te zien. Dukakis heeft in het verleden een tv-programma geleid dat zich laat vergelijken met Marcel van Dam's „De achterkant van het gelijk". Dukakis praat makkelijk voor tv-camera's en kan uitstekend discussieren. Dat zijn kwaliteiten die Bush moet missen. Bush en zijn naaste medewer kers hebben de afgelopen dagen herhaaldelijk toegegeven dat Du kakis de sterkste debater is. Dat is voor een belangrijk deel een kwes- RANGOON/SINGAPORE (GPD/UPI/Rtr) Oppositieleiders in Burma hebben vanochtend een voorlopige regering gevormd en al gemene verkiezingen aangekon digd op 9 oktober. Westerse diplo maten in Rangoon meldden dat de voorlopige regering wordt geleid door ex-premier U Nu, die 25 jaar geleden door generaal Ne Win tij dens een staatsgreep werd afgezet. De 81-jarige U Nu richtte onlangs de Alliantie voor Democratie en Vrede op. In een open brief aan het Bur maanse volk nep U Nu zichzelf uit tot premier van de voorlopige rege ring. De secretaris-generaal van de Alliantie, generaal Tin Oo, een voormalige legerchefstaf, is be noemd tot tijdelijk minister van de fensie. De voorzitter van de Allian tie, Mahn Win Maung, heeft de functie van president op zich geno men, een post die hij tijdens het be wind van U Nu ook al heeft be kleed. De stap van de oppositieleiders komt drie dagen voor de geplande ontmoeting van de regerende Soci alistische Programma Partij, waar op zal worden besloten of er een re ferendum komt voor de invoering van een meer-partijen democratie. De oprichting van de voorlopige regering werd gemeld bij alle di plomatieke vertegenwoordigingen in Rangoon. Er is volgens diplomaten nu een situatie in Burma waarin twee re geringen naast elkaar bestaan. Het gaat er nu om hoe het leger zich op stelt. Generaal Tin Oo verklaarde dat tweederde van het leger achter de oppositie staat. Ruim honderd officieren van de luchtmacht kon digden vanochtend aan dat zij de zijde van de oppositie hebben ge kozen. De oppositie hield gisteren een algemene staking nadat president Maung Maung een ultimatum om af te treden had genegeerd. Hon derdduizenden mensen gingen de straat op om kracht bij te zetten aan hun eis. Het was de grootste beto ging sinds de huidige onrust in juli begon. Tijdens de demonstratie zouden woedende betogers drie mannen hebben onthoofd die probeerden medicijnvoorraden van één van de veel oudere Joegoslaven de vrees doen rijzen dat het land zal desinte greren zoals Libanon, waarmee het de vele verschillende etnische be volkingsgroepen gemeen heeft. In het dagblad Borba, dat in Belgrado verschijnt, komt Stevan Marinko- vic aan het woord, een van de orga nisatoren van de betogingen in Servië en Montenegro. Volgens hem is de roep om geweld een te ken dat het geduld van de niet-Al banezen in Kosovo is uitgeput. Hij ziet in de militante tendenzen bo vendien een positieve ontwikke ling, omdat de regering in Belgra do eraan wordt herinnerd dat zij sinds de bloedige rellen in Kosovo in 1981, die aan negen mensen het leven kostten, niets gedaan heeft om het probleem structureel aan te pakken. Het dagblad Vjesnik in de tie van taktiek: als de verwachtin gen over Bush' optreden in een tv- debat maar laag genoeg zijn, kan hij alleen maar meevallen. Maar af gezien daarvan is de kans dat Du kakis Bush tijdens een tv- debat een paar keer fors onderuit haalt, niet zo klein, en vandaar dat Bush en de zijnen naar zo weinig moge lijk debatten hebben gezocht, bij voorkeur onder omstandigheden dat er niet al te veel kiezers kijken Dukakis heeft de debatten har der nodig dan Bush, niet alleen om dat hij er goed in is, maar vooral omdat hij in de peilingen een groei ende achterstand op de vice-presi dent heeft. Uit die peilingen blijkt evenwel ook, dat de steun voor zo wel Bush als Dukakis niet erg soli de is. Tv-debatten die voor één van beide discussieerders rampzalig zouden verlopen, zouden daarom toch nog een belangrijke invloed op het uiteindelijke stemgedrag kunnen hebben. grote ziekenhuizen in de Burmaan se hoofdstad te vergiftigen. Militai ren bewaakten belangrijke over heidsgebouwen, waaronder het stadhuis en het parlementsge bouw, maar bemoeiden zich niet met de demonstratie. Vorige maand nog schoot het leger dui zend betogers dood. Nu heerste er tijdens de betoging veeleer een car navaleske sfeer. Wel schoot het leger 17 plunde raars neer bij een sigarettenfabriek in de stad. De oppositie beschul digt de regering er van zelf plunde ringen van rijst- en andere voedsel- depots te organiseren om schrik en verwarring te veroorzaken onder het volk en ook om een eventueel ingrijpen van het leger te kunnen rechtvaardigen. Zeker vijf landen - de Verenigde Staten, Australië, China, Thailand en de Filipijnen - hebben maatre gelen genbmen om landgenoten te evacueren. Zij ondervinden daar bij echter problemen omdat ook de Burmaanse luchtverkeersleiders gisteren het werk neerlegden waar door vliegverkeer van en naar Rangoon praktisch onmogelijk werd. Soj oez-astronaut erkent vergissing MOSKOU (AP) - De commandant van de Sojoez die deze week een dag strandde in de ruimte, heeft gisteren gezegd dat hij zo graag te rug wilde naar de aarde dat hij op verkeerde wijze probeerde een remraket opnieuw te starten. Com mandant Vladimir Ljachov vertel de op een persconferentie aan Rus sische en Afghaanse journalisten dat het onderzoek naar .de pro- bleemvlucht moest worden afge wacht, maar dat hij namens zich zelf kon vertellen dat hij als com mandant fouten had gemaakt. De twee kosmonauten, Ljachov en de Afghaan Mohmand, landden na 26 uur te hebben doorgebracht in de kleine capsule, zonder toilet, vrij wel zonder bewegingsruimte en met zuurstof voor niet meer dan twee dagen. Kroatische hoofdstad Zagreb heeft de bedreigingen tegen de Albane zen echter als „vernietigend" ver oordeeld, en de leuzen jagen de re dactie „de rillingen over de rug." Oudere Joegoslaven herinneren zich nog maar al te goed dat tijdens de Tweede Wereldoorlog 1,7 mil joen Joegoslaven om het leven kwamen; velen werden in de con centratiekampen vermoord door landgenoten van andere etnische afkomst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5