Nota Heerma staat of valt
met forse groei economie
Nieuw behangetje doet wonderen
Drastische wijziging volkshuisvestingsbeleid
Perez de Cuellar: Gerechtshof
moet algemeen erkend worden
Israël sluit Palestijns dorp
Westoever hermetisch af
I WONEN
Gereedschap voor behangen
en vloerbedekking leggen
Behangtip
WoËNtWAULLmkMUMliyoJ
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
PAGIN^?
Bezuinigingen op de rijksuitgaven, en dus hogere woonlasten voor de huurder, vormen een belangrijk onderdeel
van de ontwerpnota. De huurder wordt te zwaar gepakt, de koper van een eigen woning daarentegen wordt te
veel bevoordeeld.
De laatste veelomvattende beleids
nota op het gebied van de volks
huisvesting dateert al weer van
1974, het was de nota Huur- en Sub
sidiebeleid van het trio Gruijters
(D66), Schaefer en Van Dam (bei
den PvdA). Na 14 jaar werd het
hoog tijd voor het uitzetten van een
nieuwe koers. De omstandigheden
zijn immers grondig gewijzigd. In
de jaren '70 waren de rente en de in
flatie zeer hoog. Er was nog een on
bewolkt perspectief van economi
sche groei. Er waren nog altijd
haarden van hardnekkige woning
nood. De stadsvernieuwing stond
in de kinderschoenen.
De overheid was ambitieus en
gretig, bereid om omvangrijke ver
antwoordelijkheden op zich te ne
men. De dynamische kostprijscal-
cuatie werd ingevoerd, gepaard
gaande met een alles omvattende
huurprijsregulering, objectsubsi
diëring van woningen gedurende
vijftig jaar en een stelsel van Rijks
leningen ter financiering van
nieuwbouw en woningverbete
ring.
door
Hugo Priemus
Staatssecretaris Heerma geeft in
zijn Ontwerpnota Volkshuisves
ting in de jaren '90 een ander be
leidsperspectief. De maakbaarheid
van de samenleving door de over
heid heeft afgedaan en maakt
plaats voor een nieuw geloof in de
maakbaarheid van de samenleving
door de markt. De dynamische
kostprijscalculatie wordt afge
schaft, de objectsubsidièring
wordt ingeperkt en meer gecon
centreerd op de sociale huursector.
Rijksleningen verdwijnen geheel
uit de volkshuisvesting.
Markt
Er komt een grotere differentia
tie in het beleid met betrekking tot
de sociale huursector en de com
merciële huursector. De sociale
huursector moet consequenter ge
reserveerd blijven voor lagere-in-
komensgroepen, zodat de steun
zich kan richten op groepen die de
ze het hardst nodig hebben. De
commerciële huursector moet gro
tendeels op eigen benen staan. In
de duurste woningen worden de
huren geheel vrijgelaten. Om te
vermijden dat huishoudens wier
inkomen flink is toegenomen, blij
ven zitten in goedkope huurwonin
gen, wordt voorgesteld om tijdelij
ke huurcontracten en tijdelijke
huisvestingsvergunningen in te
voeren. Er wordt dus hevig ge
tornd aan de huurbescherming:
goedkope huurwoningen kunnen
straks worden ontruimd. Wonin
gen van woningcorporaties wor
den zo wel erg onaantrekkelijk
voor bewoners uit de middengroe
pen met goede inkomensvooruit
zichten.
De Nota-Heerma is ook belang
rijk in verband met wat er niét in
staat: er wordt geen doorstro
mingsheffing voorgesteld en dat is
een hele opluchting. En er worden
ook geen dramatische bezuinigin
gen in de individuele huursubsidie
in het vooruitzicht gesteld en ook
dat is goed nieuws.
Subsidiefraude
Wat moeten we nu denken van
de Nota-Heerma? Voor zover de
nota inspeelt op veranderingen op
de woningmarkt en de bouwmarkt,
geeft de nota in grote lijnen een
adequate koers aan. Een aantal
stringente instrumenten uit het
verleden zullen onder de gewijzig
de omstandigheden niet werken.
Er is geen algemene woningnood
meer. In plaats daarvan zijn er gro
te regionale en sectorale verschil
len: naast tekorten zien we ook de
eerste concentraties van leegstand.
Staatssecretaris Heerma ver
dient voorts complimenten voor de
wijze waarop hij is omgesprongen
met de aanbevelingen van de parle
mentaire enquêtecommissie
Bouwsubsidies. We kunnen nu de
finitief constateren dat deze parle
mentaire enquête geslaagd is ge
weest. De beleidsadviezen van
Klaas de Vries c.s. zijn grotendeels
opgevolgd. Ter zijde zij opgemerkt
dat nu de Vereniging van Neder
landse Gemeenten, aangevoerd
door de voormalige voorzitter van
de enquêtecommissie, ten strijde
trekt tegen de Nota-Heerma. Het
kan verkeren.
Bezuinigingen
De Nederlandse gemeenten zul
len in hun bezwaren tegen de Nota-
Heerma niet alleen staan. Ook van
de woningcorporaties en de woon
consumentenorganisaties wordt
een felle oppositie tegen de nota
verwacht. De nota wordt immers
ontsierd door een zware geur van
bezuinigingen. Uit alles blijkt dat
staatssecretaris Heerma door het
kabinet is klem gezet: de ob-
jectsubsidies moeten terug en op
termijn verdwijnen, de huurtrend
moet jarenlang hoger zijn dan de
bouwkostenstijging, de sociale
huursector wordt onder grote druk
gezet. Aankondigingen van bezui
nigingen worden bij degenen die
dit aangaat, zelden met gejuich
ontvangen.
De aangekondigde bezuinigin
gen in de huursector zijn des te
schrijnender, omdat de Nota-Heer
ma kosten noch moeite spaart om
het eigen-woningbezit te bevorde
ren. Tot het jaar 2000 moet de huur
sector 2,5 miljard gulden inleveren,
maar in dezelfde periode loopt de
aftrekbare hypotheekrente op met
ruim 7 miljard gulden. Terwijl het
ministerie van volkshuisvesting
bezuinigt, strooit de belasting
dienst met steeds gullere hand mil
jarden rond. De belastingvereen
voudiging volgens de Commissie-
Oort laat in de Nota-Heerma geen
sporen na.
Aanvechtbaar
Woningcorporaties dienen jaar
lijks 10.000 woningen te verkopen.
Het ministerie van volkshuisves
ting is bereid om daarbij in te sprin
gen met desnoods aanzienlijke bij
dragen om de boekwaarde (door de
dynamische kostprijscalculatie
sterk opgelopen) flink te verlagen.
Door de bezuinigingen in huur
sector en de gulle behandeling van
de eigen-woningsector zal het aan
deel eigenwoningen moeten toene
men van 43 procent nu tot 53 pro
cent in het jaar 2000.
De onevenwichtige behandeling
van huur- en eigen-woningsector
lijkt mij de meest aanvechtbare
boodschap van de Nota-Heerma.
De Nota gaat uit van tien jaar lang
lage rente en tien jaar lang econo
mische groei. In dit opzicht is de
Nota-Heerma een mooi-weer nota.
Als er maar iets tegenzit, zal de
vraag naar koopwoningen worden
aangetast, zoals we in het begin van
de jaren '80 hebben ervaren.
Voorlopig moeten we constate
ren dat staatssecretaris Heerma
een nota heeft gepresenteerd met
grote kwaliteiten, maar tegelijker
tijd een nota die omstreden zal zijn.
De nota biedt huurders te weinig
en bewoner-eigenaren te veel. De
Tweede Kamer zal zich in april-ju-
ni 1989 over de definitieve nota
moeten uitspreken. Het is te hopen
dat de Kamer zal kiezen voor een
evenwichtiger behandeling van
huurders en bewoner-eigenaren.
Vóór die tijd zal er door woningcor
poraties, consumentenorganisaties
en gemeenten flink worden geful
mineerd tegen de nota. De noodza
kelijke wetswijzigingen zullen (als
er niets tegenzit) pas in 1994 zijn
voltooid. Het duurt dus nog even
voor de nota al dan niet aange
past geheel in praktijk zal zijn
gebracht.
(Hugo Priemus is wetenschappe
lijk directeur Onderzoeksinstituut
voor Technische Bestuurskunde,
hoogleraar volkshuisvesting Tech
nische Universiteit Delft.)
DEN HAAG (ANP) - Secretaris
generaal van de Verenigde Naties
Perez de Cuellar maakt zich zorgen
over een ontwikkeling waarbij lan
den uitspraken van het Internatio
nale Gerechtshof aan hun laars lap
pen wanneer hen dat beter uit
komt. Hij zei dat gisteren tijdens
een bijeenkomst in het Vredespa
leis in Den Haag ter gelegenheid
van het 75-jarig bestaan. Het Vre
despaleis is de zetel van het hof.
Perez de Cuellar noemde geen
namen, maar enkele weken gele
den maakte het hof bekend dat de
Amerikaanse regering niet had ge
reageerd op de uitspraak, dat zij
moet laten weten hoe en met welk
bedrag, zij Nicaragua schadeloos
wil stellen voor haar pogingen het
Sandinistische regime ten val te
brengen. De Verenigde Staten heb
ben geweigerd de bevoegdheid van
het hof te erkennen in een zaak,
waarin zij zijn veroordeeld wegens
het leggen van mijnen in de territo
riale wateren van Nicaragua, het
bewapenen, uitrusten, steunen en
financieren van de contra's en
schending van het handelsverdrag
door een handelsboycot.
De VN-topman herinnerde er
echter dat beide partijen door
gaans de uitspraken van het hof
JERUZALEM/QALKILYA
(AP/Rtr) Honderden Israëlische
soldaten hebben gistermorgen de
Palestijnse plaats Qalqilya op de
Westoever van de buitenwereld af
gesneden. Er werd een uitgaans
verbod afgekondigd, de toegangs
wegen werden afgesloten en de te
lefoonverbindingen werden ver
broken. De Israëlische troepen
richtten provisorische kampen in.
Volgens de Israëlische televisie
waren tegen het einde van de mid
dag minstens 150 Palestijnen gear
resteerd.
In het 25.000 inwoners tellende
dorp, dat 80 kilometer ten noorden
van Jeruzalem ligt, werden gehei
me voorraden messen, kapbijlen
en knuppels gevonden, evenals
verboden pamfletten van de onder
grondse leiders van de Palestijnse
opstand, aldus legerwoordvoer-
ders.
Brigade-generaal Gabi Ofir, een
bevelhebber van de Westoever,
noemde de operatie tegen Qalqilya
de grootste van het leger in de ne
wel respecteren. Hij zei zich be
moedigd te voelen over het feit dat
men in de Sovjetunie, getuige op
merkingen van Sovjetafgevaardig
den in de Algemene Vergadering
van de VN, anders gaat denken
over de rol en de mogelijkheden
van het hof. ,,Ik hoop dat deze uit
spraken spoedig een vervolg krij
gen."
Minister Van den Broek (buiten
landse zaken) zegde Perez de Cuel
lar toe dat Nederland binnen zijn
beperkte mogelijkheden bereid is
bij te dragen aan vredesoperaties
van de volkerenorganisatie. Dit
aanbod betreft met name Namibia,
waarvan de onafhankelijkheid als
gevolg van de besprekingen tussen
Zuidafrika, Angola en Cuba, thans
iets dichterbij lijkt te komen.
Nederland heeft al jaren geleden
aangeboden politiemensen of ma
rechaussees beschikbaar te stellen
voor toezicht op een volksstem
ming over de toekomst van het
thans nog door Zuidafrika bestuur
de Namibia. Nagegaan wordt of
bijstand aan het onafhankelijk
worden van Namibia in deze vorm
nog gewenst is. Perez de Cuellar
liet zich bijzonder lovend uit over
de houding die Nederland in de
loop van de jaren tegenover de Ver
enigde Naties heeft ingenomen.
gen maanden van onrust. De solda
ten vormden een menselijke keten
rond het dorp en sloten alle wegen
systematisch af.
Ondertussen overleed in het Tel
Hashomer-ziekenhuis bij Tel Aviv
de 17-jarige Abdel Karim Mah-
moud Barud uit het vluchtelingen
kamp Rafah uit de Gazastrook. Hij
was zondag door een soldaat in een
oog geschoten.
De Israëlische premier Shamir
zei gisteren bij de opening van de
campagne voor de verkiezingen in
november dat de Likudpartij en
niet de Arbeiderspartij van Peres
de sleutel tot vrede in het Midden-
Oosten in zijn bezit heeft. Shamir
pleitte ook voor meer joodse neder
zettingen in de door Israel bezette
gebieden, die de Arbeiderspartij
juist wil afstaan.
Volgens de Likud bewijst de ge
schiedenis dat alleen rechts een ak
koord kan bereiken met Israels vij
anden terwijl de bereidheid van de
Arbeiderspartij tot concessies
slechts rampzalige gevolgen zal
hebben.
Behangen is een werkwoord
waarover je even moet nadenken.
Eigenlijk zou men van beplakken
moeten spreken. We plakken
immers de lange papierbanen op
de muur. Voordat dit gebeurt,
hangen we het papier vanaf het
plafond loodrecht naar beneden.
We behangen dus een kamer en
het plakken hoort erbij.
door
Joke Vos
Tegenwoordig lijkt het of de be-
hangdessins rechtstreeks uit de
kleurdoos komen. Sommige mo
tieven zijn op artistieke wijze neer
gezet met dik kleurpotlood, pen
seel of kleurkrijt. Met name de
bloemendessins zijn de laatste
twee jaar veranderd. Het zijn voor
stellingen van luchtige en zwierige
boeketten en guirlandes gewor
den. In dit genre zien we ook
schetsmatige bloem- en andere aan
de natuur ontleende motieven.
Fleurig en romantisch tegelijk. Een
nieuwe trend op behanggebied zijn
dessins die geïnspireerd zijn op ou
de, monumentale bouwstijlen
zoals die in Italië nog volop te vin
den zijn. Behangranden spelen in
deze stijl een speciale rol. Randen
die de suggestie wekken van orna
menten, zoals deze vroeger werden
aangebracht met vlechtwerk, ka-
belvormen, stroken marmer en
dergelijke.
Sierlijk
Gedessineerde behangstroken
van ongeveer een decimeter breed
gaan het in de toekomst overigens
helemaal maken. Ze dienen als
sierlijke afwerking van het behang.
Een behangrand komt extra mooi
tot z'n recht wanneer deze de grens
vormt tussen twee bij elkaar pas
sende behangdessins. Voor deze
behangranden worden vaak mo
derne bloemmotieven gebruikt
zoals rozen, kamperfoelie en ver
der allerlei soorten takken en bla
deren. Soms zijn het hele land
schappen, vaderlandse grachten
huisjes en ook wel bootjes en vo
gelmotieven. Decoratief is een be
hangrand als deze boven de plint
wordt aangebracht en doorloopt
rondom de deur- en raamkozijnen.
Met enige creativiteit bieden de be
hangranden vele mogelijkheden
voor een persoonlijk cachet aan het
vertrek.
Liefhebbers van een klassiek in
terieur kunnen keuze maken uit
behangsoorten met een klassiek of
origineel stijlpatroon. Hierin zijn
heel exclusieve kwaliteitsproduk-
ten verkrijgbaar. In de klassieke
stijl is veel keus. Dit behang wordt
uitgevoerd in oliedruk en geeft een
weergave te zien van bijvoorbeeld
echte Lodewijk-, Empire-, Rococo-
en Biedemeyermotieven. Bij dit
soort behang kan worden gekozen
uit zo'n dertig kleuren en motie
ven. Er moet echter rekening wor
den gehouden met een levertijd
van enige weken.
Heel apart is het behang met het
uiterlijk van marmer. Hiervoor
wordt kreukelpapier gebruikt dat
voorzien is van een waslaagje. Na
dat dit behang is aangebracht kan
de toplaag worden opgewreven
Waardoor het materiaal niet alleen
gaat glanzen, maar ook nog vocht
en vuilwerend wordt. Dit type be
hang is leverbaar in diverse moder
ne tinten.
Oppassen
Het glanspapier, dat de laatste ja
ren zo populair was, blijft voorlo
pig: soms als satijn als ook chintz
en parelmoer. Het wordt ook wel
toegepast als een enkele baan in
een dessin. Met sterk gekleurd en
druk behang is het wel oppassen.
Stalen kunnen vaak bedriegen; het
kleine stukje lijkt niet zo fel of
overvloedig maar op het grote vlak
kan hetzelfde motief ongenietbaar
zijn.
Spreken we over behang, dan
denken we gewoonlijk aan wand-
bekleding gemaakt van papier: dat
is ook de meest gebruikte grond
stof. De laatste jaren komt echter
steeds meer 'ander' behang in de
belangstelling. Heel interessant en
nieuw zijn de vinyl behangsoorten
die kunstig stukadoorswerk sugge
reren uit carré-vormige opgebouw
de steentjesdessins, meestal in wit
en grijs. Veelal hebben deze soor
ten behang bijzondere hoogte-,
diepte- en schaduweffecten.
Neon
De moeite waard om bekeken en
toegepast te worden zijn ook de
progressief moderne ontwerpen
waarbij vinyl op nooit eerder ver
toonde manieren wordt gecombi
neerd met neonkleuren op aarde-
tinten. Structuren kunnen worden
aangebracht door middel van ge
schuimd vinyl. Aangezien de ge
bruikte materialen in het produk-
tieproces van vinyl behang kost
baarder zijn dan die van de papie
ren wandbkleding, zal het duide
lijk zijn dat vinyl soorten duurder
zijn.
Combinatie
Soms wordt dit 'andere' behang
gecombineerd met papier waar
door bijzondere accenten kunnen
ontstaan. Er wordt tegenwoordig
heel wat geld uitgegeven voor het
bekleden van de wand. De bekle
ding is hoogwaardiger dan voor
heen, doordat vooral natuurlijke
materialen in de belangstelling
staan. Niet alleen vanwege hun na
tuurlijke schoonheid, maar ook
omdat deze materialen bijdragen
tot een sfeervolle vormgeving en
om hun energiebesparende en
akoestieke eigenschappen. Een
voorbeeld hiervan is de wollen
wandbekleding. Wollen draden
worden naast elkaar gelegd en op
een papieren rug gelijmd waardoor
een streep in de lengterichting ont
staat. Linnen wordt eveneens veel
gevraagd en toegepast.
Bij een kostbaar modern interi
eur wordt zelfs wel natuurzijde op
de wand aangebracht, maar dit is
een uitzondering. 'Grasweefsel' is
de verzamelnaam voor diverse
soorten natuurlijke wandbkle-
dingsmaterialen. Riet, bamboe,
grassoorten en kamperfoelie wor
den voor de fabricage daarvan tot
vezels verwerkt en voorzien van
een papieren rug. Het resultaat
wordt als behang in de handel ge
bracht. Evenals bij de meeste na-
tuurprodukten zijn de kleuren van
dit soort behangsels gevoelig voor
zonlicht.
Behang fungeert als achtergrond
voor uw meubilair. Een goed geko
zen behang draagt bij om een inte
rieur goed tot z'n recht te laten ko
men, zonder zelf te overheersen.
Dat is de 'stille kracht' van behang.
Aparte closetzitting
De Deense fabrikant van sanitair,
Pressalit, brengt fantasie in closet
zittingen. Een closetdeksel met
strepen, bloemen of zeilboten be
hoort nu tot de mogelijkheden. Bij
de sanitairvakhandel kun je ze be
kijken. Als de 'plee' een opknap
beurt nodig heeft, kan één van die
zittingen voor een grappig en artis
tiek effect zorgen, dat ook je gasten
een glimlach oplevert.
De gekleurde dessins zijn zoda
nig in het materiaal aangebracht
dat ze ook bij een grondige reini
gingsbeurt niet beschadigd of ver
bleekt worden.
Nadere informatie Wijnbeek Sa
nitair, Uitgeest, tel. 02513-13841.
Verreweg het grootste deel van alle
wandbekleding wordt door de
huiseigenaar of huurder zelf ver
werkt. Ook als er nieuwe vloerbe
dekking moet komen laat men
vaak de eigen handjes wapperen,
om geld te besparen.
Daarbij gaat het wel eens een
beetje verkeerd: net iets te veel of
te weinig geknipt of gesneden.
Nieuwe handige hulpmiddelen
zijn onlangs op de markt gebracht
door importeur Sanders. Zoals de
'behangsnijder', waarmee langs
plinten, tegen het plafonds, langs
kozijnen enz. het materiaal met een
mes precies op maat afgesneden
kan worden, ook bij lastige inke
pingen of schuine hoeken. Deze
snijder kost ongeveer 25 gulden.
Dan is er in hetzelfde program
ma ook een apparaatje dat diverse
functies heeft: borstel, spatel, na-
denroller en snijhulp. Je kunt er
onder meer behang mee aandruk
ken om blazen weg te werken. Dit
veelvuldig stukje gereedschap
kost zeven gulden.
Oud behang verwijderen is soms
een lastig karwei. Met de nieuwe
'rolschaaf wordt die vervelende
voorbereidingsklus veel makkelij
ker. Dit gereedschap bevat een
scherpgetand kartelmes dat het
(nat gemaakte) behang verwijdert
en een vlak schaafmes om het wan-
doppervlak van resten verf, lijm
enz. te ontdoen. Er zit ook een rol
op waarmee je de naden tussen de
behangbanen stevig kunt aandruk
ken. De prijs van dit gereedschap
ligt rond de negentien gulden.
Wie alles op het gebied van be
hang- en vloerbedekkingsgereed
schap bij de hand wil hebben, kan
ook de complete hobbyset kopen.
Daar zitten alle genoemde produk-
ten in. Voor ongeveer 60 gulden
heb je dan vrijwel alles bij de hand
om bij eigenhandige inrichting of
renovatie van het huis makkelijk
en nauwkeurig te werken. Infor
matie: Sanders, Herveld, tel. 08880-
1560.
Goede rolbezetting tussen plint en plafond
Wanneer wandbekleding wordt
vervangen door nieuw behang
of welk ander materiaal dan
ook, moetje allerlei dingen tij
delijk van de wand verwijde
ren. Schakelaars, stopcontac
ten, duimpjes of haken waar
aan wanddecoraties opgehan
gen zijn.
Na de klus moeten ze weer op
hun juiste plek bevestigd wor
den. Het is vaak moeilijk om de
pluggen in de muur terug te
vinden. Er is een slimme ma
nier om dit probleem op te los
sen. Sla in de pluggen spijker
tjes waarvan de kop is afge
knipt. Laat ze ongeveer 1 cm
buiten het wandoppervlak uit
steken, de scherpe punt naar
voren. Bij het plakken van de
nieuwe wandbekleding prik
ken ze zich er door heen en mar
keren de plaatsen waar de
schroeven of andere bevesti
gingsmaterialen opnieuw aan
gebracht kunnen worden.
Bij het verwijderen van elek
trisch schakelmateriaal moeten
uiteraard wel de nodige veilig
heidsmaatregelen genomen
worden. Ze de betreffende
groep in de meterkast 'dood':
groepschakelaar op nul en voor
alle zekerheid ook de stop uit
draaien. Behangplaksel en an
dere wandbekledingslijmen
bevatten nu eenmaal vocht en
dat is de grootste vijand van
elektriciteit. Bevestig na het be
hangen het schakelmateriaal
en de ophangduimpjes weer;
de 'doorgeslagen' spijker-
puntjes even uittrekken) verra
den precies waar je moet
schroeven of slaan.
Op deze manier komt alles
weer keurig op zijn plaats, zon
der het ontsierende 'omplak-
ken' van diè dingen die nu een
maal op een wand noodzakelijk
Dubbel
zo
veel
in
kast
Het uit Zweden afkomstig Elfa-systeem verdubbelt de capaciteit van de
opbergruimten, niet alleen in slaap- of kinderkamer, ook in keuken, gara
ge, kelderkast of 'onder de trap' Het is een schuifladensysteem, opge
bouwd van zogeheten draadmanden (met witte epoxylak afgewerkt me
taal) die de inhoud zichtbaar maken.
Een redelijk handige doe-het-zelver kan de laden met de bijpassende
frames naar eigen wens en aangepast aan de beschikbare kastruimte in
delen. De inhoud van de kast, hetzij met openslaande of schuiven deuren,
is goed te overzien en benut zo ongeveer 90% van de ruimte. De schuifla
den zijn ook te gebruiken als wasmand. Informatie: Elfa, Voorschoten, tel
01717-9243.
In veel dessins is niet alleen behang te koop
oor gordijnen, kussen enz.
ook bijpassende stof
