Ramp treft delta zonder dijken
'Het is het beste wat ik ooit heb gedaan'
Achtergrond
25 miljoen slachtoffers in verdronken land van Bangladesh
Geloofsvragen vaker beantwoord metweet het niet9
PAGINA 2
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1988
Ieder jaar verdrinkt
Bangladesh wel een keer.
Maar nog nooit was de
moesson zo desastreus als dit
jaar. Driekwart van het land
staat blank. Twintig miljoen
Bengalen hebben hun
schamele huis verlaten. Het
dodental is de grens van 1.000
gepasseerd. Droge grond om
hen te begraven is er niet.
Telefoonverbindingen zijn
gestremd. Wegen zijn
onbruikbaar. Het vliegveld
van de hoofdstad staat onder
water. Zelfs de president
krijgt in zijn paleis natte
voeten. En de voorspelling
voor de komende weken
luidt: meer van hetzelfde,
waarschijnlijk erger. Medici
verwachten epidemieën van
cholera en
hersenvliesontsteking.
Wanhopige hulpverleners
weten niet hoe ze bij hun
slachtoffers kunnen komen.
En deskundigen verschillen
van mening over de oorzaken
van een ramp die twintig
maal groter is dan het drama
in Sudan.
door
Cees van Zweeden
Toen de Union Jack nog wapperde
boven 'Brits Indie' werd bij de aan
leg van spoorlijnen rekening ge
houden met hoog water. In de delta
van de Ganges en de Brahmaputra
werd de rails een kleine meter bo
ven het hoogste peil gelegd dat het
water volgens de berekeningen
kon bereiken. De spoorlijnen die
de Britten in Bangladesh aanleg
den, liggen er nog steeds. Maar de
zer dagen varen er motorboten
overheen.
Nooit eerder stond het water zo
hoog, nooit eerder was de ellende
zo groot. Hevige moessonregens,
planologische blunders en domme
pech hebben Bangladesh getrans
formeerd in een tranendal. Twintig
miljoen mensen wisten op tijd hun
laaggelegen hutten en huisjes te
cillen.
Het grootste probleem is dat de
slachtoffers onbereikbaar zijn.
"Gewoonlijk vlieg je in zo'n situa
tie watertanks in. Dat is het eerste
wat je doet. want het drinkwater is
ernstig verontreinigd. Maar de
luchthavens zijn ondergelopen en
kunnen niet worden gebruikt,"
zegt Jaques de Miliano van de
hulporganisatie Artsen Zonder
Grenzen.
Alle hulpverleners hebben het
zelfde verhaal: transport van hulp
goederen is onmogelijk. In de ha
venstad Chittagong ligt genoeg
voedsel, maar voor het eerst in 's
lands geschiedenis is de spoorlijn
naar Dakha onder water verdwe
nen. Een derde van de wegen staat
blank, en omdat de aanvoer van
benzine is gestokt kan op de overi
ge wegen ook niet gereden worden
"Bangladesh is erger dan
Sudan," zegt De Miliano. „In Khar
toum was een miljoen mensen ge
troffen, hier heb je het over 25 mil
joen slachtoffers. Door de enorme
omvang van de ramp, die de hele
infrastructuur van telefoonlijnen,
wegen, spoorverbindingen en
vliegvelden onklaar heeft gemaakt,
is het onmogelijk om zoiets pri
mairs als veilig drinkwater naar de
slachtoffers te brengen. Veel men
sen zullen diarree krijgen, wat
vooral bij kinderen dodeli jk is. De
kans op andere via water over
draagbare ziektes als cholera en
hersenvliesontsteking is levens
groot."
Diarree hoeft niet dodelijk te
zijn. Al wat de patient moet doen is
een zout-suiker preparaat in water
oplossen en innemen. De Miliano.
"Dat voorkomt uitdroging en ver
zwakking. Maar dan heb je wel
schoon water nodig, per slachtoffer
5 tot 10 liter. En er zijn 25 miljoen
slachtoffers. Dagelijks heb je dus
minimaal 125 miljoen liter nodig.
Zelfs als je de transportmiddelen
zou hebben om zoveel water ter
plekke te krijgen, zou het je nog
niet lukken. Waar moet dat schone
water vandaan komen als tweeder
de van het land is overstroomd? Er
zijn bijna geen betrouwbare putten
o EPA)
meer waar je het uit kunt halen. De
waterputten zijn overstroomd met
vervuild rioolwater. En als het
drinkwater nog met verontreinigd
is. staan de pompen wel onder wa
ter".
Overstromingen zijn in Bangla
desh een jaarlijks terugkeren feno
meen, en ook in een 'normaal' jaar
gaat een vijfde deel van het land
(11.000 vierkante km) verborgen
onder een bruine, waterige sub
stantie. Maar dit jaar bereikten 's
lands grootste rivieren, de Ganges
en de Brahmaputra, tegelijk hun
hoogste peil. Dijken die in het ver
leden stand hielden tegen het was
sende water, zijn nu bezweken on
der het natte geweld. Steden als
Dakha, vroeger onbereikbaar voor
de rivier, staan blank.
Zelfs de hoogopgeleide buiten
landse deskundigen zitten met de
handen in het haar. Geld voor een
grootscheeps deltaplan heeft het
land niet. Met een gemiddeld inko
men van 300 gulden oer hoofd van
de bevolking is Bangladesh een
der armste landen ter wereld. Maar
bovenal: niemand weet wat er ge
daan moet worden tegen het water.
De waterbouwkundigen spre
ken elkaar tegen. Er is een school
die de oorzaak van de jaarlijkse
rampspoed zoekt bij de bronnen
van Ganges en Brahmaputra, in In
dia en Nepal. Ooit was het stroom
gebied van de bovenlopen weelde
rig begroeid, en de wouden hielden
in het moesson-seizoen het water
vast. Voorkomen werd dat het re
genwater zich onmiddellijk en on
gebreideld naar omlaag stortte.
De bossen fungeerden als een
spons: als de moesson zich ont
laadde werd het water opgenomen
om het tijdens het droge seizoen
weer los te laten. De waterafvoer
was constant: niet te veel, maar ook
niet te weinig.
Totdat Indiërs en Nepalezen hun
bossen begonnen te kappen. De
hellingen van de Himalaya verlo
ren hun absorberend vermogen en
verwerden tot glijbanen voor het
moessonwater.
En met het water kwamen grote
hoeveelheden slib naar beneden
dat bezonk waar de schuimende ri
vier van het hooggebergte over
ging in de traag voortkabbelende
stroom van het laagland: in
Bangladesh. De rivierbedding
kwam hoger te liggen en daarmee
het water. De kans op overstromin
gen nam toe
Preciar
Drs. Vise van het Delftse Water
loopkundig Laboratorium is het
met deze theorie roerend eens
maar wenst dat niet hardop te zeg
gen. "De relatie tussen India en
Bangladesh is zo precair dat u mij
niet hoort zeggen dat de fouten in
India worden gemaakt", zegt hij.
"Als je dat zegt, krijg je politieke
stront. Maar het is een feit dat het
bergend vermogen, het vermogen
om water vast te houden, buiten
Bangladesh ligt."
"Dit is dus flauwekul," meent
collega-ingenieur Te Slaa van het
Nijmeegse ingenieursbureau Has-
koning. "Dat verhaal over die ont
bossing klopt niet. Ontbossing aan
de bovenloop kan alleen proble
men geven bij korte rivieren, zoals
in Indonesië. Er komt dan inder
daad zo'n grote hoeveelheid slib
naar beneden dat de bedding
wordt opgehoogd, en de rivier dus
gemakkelijker buiten haar oevers
treedt. Maar de Ganges en de Bra-
maputra zijn daarvoor te lang. Dat
is is niet merkbaar".
Wachten tot het water verdwijnt: meer kan hij niet doen, de boer die zijn
schamele bezittingen in een boot heeft geladen. De overstromingen in de
vruchtbare Gangesdelta zijn de ergste sinds mensenheugenis. (foto api
Bovendien is de ene ontbossing
de andere niet. Te Slaa: "Je kunt
om twee redenen hout kappen. Or»
brandhout te verkrijgen en om
terassen te kunnen aanleggen op
de berghelling voor de verbouw
van bijvoorbeeld rijst. Dat laatste is
in India op vrij grote schaal ge
schied, en is veel minder schade
lijk. Die terrassen houden het he
melwater behoorlijk lang vast".
Dijken
Als herbebossing van de Hima-
laya-hellingen niet het ei van Co
lumbus is, lijkt één ding te resten:
dijken bouwen langs de rivier.
Maar ook die gedachte ontlokt aan
Te Slaa geen kreten van instem
mend gejuich.
"Het grootste gevaar van bedij
king is datje de nvierloop vastlegd
Zonder dijken zal het water een an
dere weg zoeken, zodra de rivier
bedding te hoog is geworden door
het aangevoerde slib. Hierdoor
wordt het land over een brede
strook in feite opgehoogd. Maar als
je de loop van de rivier door bedij
king vastlegd, wordt de rivierbed
ding alsmaar hoger. Totdat zij zelfs
hoger is dan het omringende land.
en als je dan een dijkdoorbraak
krijgt is de ellende veel groter. Dan
krijg je het water ook niet meer
weg".
Te Slaa ziet Bangladesh als een
land in wording. "Als je kaarten
van 100 jaar geleden vergelijkt met
actuele, zie je dut de kuistlijn enige
tfentallen kilometers in zee is ge
schoven. Het land is groter gewor
den door alle slib die naar beneden
is afgevoerd. Belangrijk is vooral
een goed vluchtplaatsenprogram-
ma. Die hoger gelegen onderko
mens zijn er ook wel, maar de moei-
likheid is dat er te veel mensen zijn.
Dertig jaar geleden telde het land
nog 20 miljoen inwoners, nu zijn
dat er ruim 100 miljoen. Hierdoor
wordt het bij overstromingen
steeds moeilijker om een goed
heenkomen te zoeken"
Jonger gebergte
Voor ir. Van der Wal van het Arn
hemse ingenieursbureau Eurocon
sult is herbebossing in India en
Nepal toch een deel van de oplos
sing. "De erosie aan de bovenlopen
heeft de rivieren onstabiel ge
maakt. Er worden gewoon te grote
hoeveelheden water en sediment
aangevoerd. De gevolgen van de
erosie zijn voor rivieren die in de
Himalaya ontspringen ook groter
dan bijvoorbeeld voor de Rijn. De
Himalaya is geologisch gezien een
jonger gebergte dan de Alpen.
Daardoor komt ook meer sediment
mee naar beneden, om nog maar
niet te spreken van het water. De
Ganges en de Brahmaputra bevat
ten tienmaal meer water dan de
Rijn".
AMSTERDAM - Onlangs startte
de VARA met uitzending van de v
Engelse tv-serie 'To have and to
hold'. Een serie over draagmoeder
schap, waarin een vrouw voor haar
zuster een kind ter wereld brengt.
Het onderwerp staat de laatste ja
ren in het brandpunt van de be-
langsteling. Met name in Engeland
laaiden de discussies hoog op toen
de Engelse huisvrouw Kim Cotton
in 1985 als eerste commerciële
draagmoeder het leven schonk aan
een dochter. Het kind ging de ge
schiedenis in als 'baby Cotton'.
door
Thea van Beek
Over haar ervaringen verscheen
nog datzelfde jaar haar boek 'Baby
Cotton: For love and money". Een
jaar later gevolgd door de Neder
landse vertaling 'Voor liefde en
geld'. Onlangs was zij voor een dag
in Nederland. Een blik terug.
Baby Cotton werd op 4 januari
geboren in het Victoria Hospital te
Londen. De draagmoeder Kim
bracht het kind ter wereld voor
geld. Dertigduizend gulden ont
ving zij voor haar draagmoeder
schap. De zwangerschap kwam via
kunstmatige inseminatie tot stand
via het Nationale Centrum voor
Draagmoeders, een commercieel
bemiddelingsbureau. De identiteit
van de toekomstige ouders en die
van Kim Cotton moesten volgens
het contract zorgvuldig voor elkaar
geheim blijven.
Britse commerciële draagmoeder blikt terug op stormachtige periode
Kim Cotton werd op het bestaan
van draagmoederschap geatten
deerd via uitzendingen van de En
gelse ontbijt-tv. Nooit eerder was
het bij haar opgekomen dat vrou
wen een kind ter wereld brengen
voor een vrouw die daar zelf niet
toe in staat is. Laat staan dat je
daarvoor ook nog geld zou kunnen
ontvangen.
In Amerika gebeurt dit commer
ciële draagmoederschap op vrij
grote schaal. Via een commercieel
bureau in Detroit kwamen op deze
wijze als 247 kinderen ter wereld.
De mogelijkheid daar zelf aan mee
te werken, kreeg steeds meer ge
stalte door de financiële moeilijk
heden waarin het gezin Cotton ver
keerde. Door de aankoop van een
huis was het gezin in financiële
problemen geraakt. Geld voor ver
bouwing en inrichting ontbrak
Omdat Kim Cotton met haar ei
gen twee kinderen, naast een ge
brekkige opleiding, geen kans zag
met betaald werk een bijdrage te
leveren ter verruiming van het ge
zinsbudget. leek het betaald draag
moederschap dé kans uit de geld
zorgen te komen. Bovendien, zo re
deneerde zij, werd het zo mogelijk
Schandaal
Na alle voors en tegens op een rij
tje te hebben gezet, werd de knoop
doorgehakt. Kim raakte in ver
wachting van een man die zij niet
kende. Haar zwangerschap moest
in het diepste geheim verlopen.
Maar hoe verberg je zoiets voor
vrienden en familie? Al snel kreeg
ook de Engelse roddelpers lucht
van de zaak. Voor zij het zelf goed
besefte, werd ze het middelpunt
van een schandaal. Fotografen en
journalisten belegerden het gezin,
familie en vrienden.
Om althans haar eigen verhaal
nog redelijk in de publiciteit te krij
gen. besloot zij de publiciteitsrech-
ten over zwangerschap en geboorte
te verkopen aan The Daily Star. Dit
leverde nog eens de lieve som op
van 75.000 gulden.
Hoe kijkt ze nu zelf terug op die
periode9 Kim Cotton "Achteraf
gezien was het een nachtmerrie.
Vooral het moment na de geboorte
toen maatschappelijk werkers ont
dekten dat ik het kind wilde af
staan. Omdat het een onwettig
kind was, kon de biologische vader
geen enkel recht op het kind laten
gelden. De baby werd acht dagen
gegijzeld door de overheid en ver
bleef alleen in het ziekenhuis. Pas
toen de vader bij het hooggerechts
hof een adoptieverzoek indiende,
werd hierop positief besloten en
konden de ouders het kind meene
men. Toch heb ik er nooit spijt van
gehad. Het was het beste wat ik
ooit heb gedaan. Ik heb er iemand
anders mee geholpen".
Onder de vele voors en tegens
van commercieel draagmoeder
schap geldt ook de kritiek, dat in
die situatie het slechts arme vrou
wen zijn die de kinderen voor rijke
vrouwen zullen baren. Kim Cotton
ligt daar niet wakker van.
"Mensen die dolgraag een kind
willen, hebben er alles voor over
dat doel te bereiken. Voor IVF (in
vitro fertilisatie, ofwel kunstmati
ge bevruchting van de eicel in het
laboratorium, red.) verkopen men
sen zelfs hun huis. Er zijn ook vrou
wen die gratis als draagmoeder wil
len fungeren. Ik vond het een be
taalde 24-uurs baan die ik goed met
m'n eigen gezin kon combineren.
Daar was het allereerst om begon
nen. Als je alle uren van de zwan
gerschap meetelt, met de daarbij
behorende lasten, betekenen die
dertigduizend gulden slechts vijf
gulden per uur. Maar inderdaad,
rijkere vrouwen hebben zo wel
meer kansen toch een kind te krij
gen"
Na de geboorte van baby Cotton
zag Kim het kind nooit meer terug.
Ook de ouders zijn voor haar nog
steeds volstrekt anoniem. Via het.
inmiddels opgeheven, bemidde
lingsbureau hoort zij wel regelma
tig hoe het met het kind gaat. "Het
gaat goed met haar en daar ben ik
heel gelukkig mee. Vanaf het begin
heb ik mij erop ingesteld geen
emotionele binding met het kind te
krijgen. In m'n gedachten blijft het
'baby Cotton'. Ik heb m'n eigen
kinderen en familie en daarmee
ben ik tevreden. De adoptie-ouders
zijn overigens wel van plan hun
kind later te vertellen hoe zij ter
wereld kwam. Als het meisje mij
ooit zou willen zien. lijkt me dat
heerlijk. Ik heb daar absoluut geen
problemen mee".
Sensatiebladen -
Over de publiciteit die haar
draagmoederschap opleverde, zegt
zij nu: "Ik was toen nog ontzettend
naief met die kranten. Het nieuws
werd vooral opgepikt door de sen
satiebladen. Ook de verhalen die in
The Daily Star verschenen, waren
op die sensatie gericht. Mijn fami
lie moest uit de krant vernemen dat
ik draagmoeder was. Er ontston
den twee kampen: zij die het fan
tastisch vonden wat ik deed en de
genen die het falikant veroordeel
den.
Door dit alles raakte ik ontzet
tend geisoleerd en werd het een
eenzame zwangerschap. Ik kon er
met weinig mensen over praten.
Dat was ook de reden dat ik ben
gaan schrijven. Al een paar weken
na de geboorte bood Denise Winn
aameen boek te schrijven. Drie we
ken achtereen heb ik met haar ge
praat. Dat werkte als een therapie'
Strafbaar
In 1985 verscheen m Nederland
het eindrapport van een commissie
onder leiding van mr. E. Lukas en
mr. S. Wortmann over bijzondere
wijzen van voortplanting, het
draagmoederschap en de juridi
sche problematiek. Over draag
moederschap neemt deze commis
sie een zeer terughoudend stand
punt in, gezien de vele haken en
ogen. Een minderheid van de
werkgroep pleit voor niet-commer-
ciële* bemiddelende instanties als
tussenpersoon tussen draagmoe
der en wensouders. Geheel tegen is
deze commissie op commerciële
bemiddelingsbureau. Die zouden
zelfs strafbaar gesteld moeten wor
den.
Kim- Cotton blijft echter voor
standster van betaling aan de
draagmoeder: "Draagmoeder-zijn
vraagt veel moed Je draagt het
kind dat een ander dolgraag wil
hebben. Dat vergt een groot ver
antwoordelijkheidsgevoel en het
betekent ook werken. Waarom zou
je je daarvoor dan niet laten beta
len?"
Kardinaal Hans Hermann Gror
van Wenen heeft de teruggekeer
de priesters van de geëxcommu
niceerde aartsbisschop Marcel
Lefebvre dringend gevraagd, de
hervormingen van het Tweede
Vaticaans Concilie, in het bijzon
der op het gebied van de liturgie,
'met volle overtuiging' te erken
nen. "Als ik eefl lid van de pries
terbroederschap Sint Petrus in
een parochie wil aanstellen, zal
ik van hem eisen dat hij in de eu
charistie voorgaat op een manier
die wij kennen. Het is ondenk
baar, dat een priester van de
broederschap als kapelaan of
pastoor actief is en niet akkoord
gaat met hoe wij de mis vieren
Zei de kardinaal gisteren voor de
Oostenrijkse radio.
De Sint Petrus-broederschap
verenigt ieden van de door Lefe
bvre gestichte broederschap Pi
us X die niet met het Vaticaan
hebben gebroken. Grör heeft van
het Vaticaan het verzoek gekre
gen, leden van deze broeder
schap een pastorale functie in
het aartsbisdom te geven.
Aan de andere kant vroeg de
Weense aartsbisschop de gelovi
gen begrip voor de vroegere
priesters van Lefebvre 'omdat
van hen niet kan worden ver
wacht dat zij plotseling heel an
ders gaan denken". "Hun moet
een bepaalde periode van bezin
ning worden gegund, niet alleen
op de liturgie, maar ook op de
vrijheid van godsdienst en de oe
cumenische opdracht van de
Room8-katholieke Kerk", pun
ten waarover Lefebvre opvattin
gen heeft die stérk afwijken van
wat het Vaticaan zegt.
Bomaanslag. Ook al staat
niet vast dat een regeringsinstan
tie verantwoordelijk is voor de
bomaanslag, hij past wel in de
strategie van de regering tegen
de Raad van Kerken en andere
anti-apartheidsinstellingen. Dat
zeggen leiders van kerken die bij
de Zuidafrikaanse Raad van Ker
ken zijn aangesloten, in een reac
tie op de bomaanslag van vorige
week op het 'Khotso House',
waarin het hoofdkantoor van de
raad en andere organisaties wa
ren gevestigd.
Volgens de kerkleiders kan de
aanslag niet worden losgezien
van de weloverwogen plannen
van de regering, de omroep en
andere pro-apartheidsorganisa-
ties om tegenstanders uitte scha
kelen en de aandacht af te leiden
van de mislukking van het apart-
heidsbeleid. Deze plannen wor
den, volgens de kerkleiders, 'met
niet te stuiten meedogenloos
heid' uitgevoerd.
"De Raad van Kerken zal op
grond van het Evangelie het mo
rele bankroet en het kwaad van
de apartheid aan de kaak blijven
stellen. Hij zal van elk hulpmid
del waarover hij beschikt ge
bruik maken om de slachtoffers
van het systeem te helpen en de
apartheid uit te bannen. De bom
aanslag heeft daaraan geen eind
gemaakt".
Enquête
Uit
de
enquête
'Evangelisatie Nederlandse Stu
denten' onder studenten en ka
merbewoners in Leiden. Utrecht
en Rotterdam kan de conclusie
worden getrokken dat de ontker
kelijking nog doorgaat en de on
zekerheid. bijvoorbeeld over de
aard van de bijbel of het wezen
van God, groter wordt. Er is een
toenemende voorkeur voor niet-
dogmatische antwoorden en
voor het antwoord 'weet het
niet'. Het geloof in reïncarnatie
wint veld, politieke stromingen
als 'Klein links' zien hun invloed
tanen.
De 'Evangelisatie Nederlandse
Studenten' is een afdeling van
het Instituut voor Evangelisatie
in Doorn. Ze werkt in universi
teitssteden in Nederland en op
Curacao.
Het bijbelbezit in deze groepen
nam de laatste vier jaar toe van 61
tot 67 procent. Van de onder
vraagden zag 36 procent de bij
bel gedeeltelijk als historisch
boek, 8 procent als mythe of fan
tasie, 18 procent als regel voor
het leven van gelovigen, 10 pro
cent als Woord van God en 20
procent als niet-historisch maar
wel als bron van wijsheid.
Opvallend is dat het aantal ge
adresseerden dat geen zin heeft
om aan zo'n enquête mee te
doen, jaarlijks afneemt. Daaruit
trekt de 'Evangelisatie Neder
landse Studenten' de conclusie
dat er een groeiende interesse is
voor geestelijke zaken.
Gabriel. De achtertuin van
de familie Holtschlag aan de
Buurserstraat in het Twentse
dorp Haaksbergen is, tot onge
noegen van de omwonenden, in
twee jaar geworden tot een waar
bedevaartsoord voor behouden
de rooms-katholieken. Volgens de
familie zou de aartsengel Gabriel
met grote regelmaat in de tuin
verschijnen, en dat was voor
haar reden genoeg er een kapel
op te richten, van tempex-platen
en overspannen met een zeil.
Ondanks het bordje 'Stilte' ho
ren de buren 's avonds en in de
weekeinden veelvuldig hoe in de
tuin godsdienstige bijeenkom
sten worden gehouden. De tent is
geplaatst zonder toestemming
van de gemeente. Wethouder me
vrouw G. Leferink, die 'ruimtelij
ke ordening' in haar portefeuille
heeft, wil de tent wel weg hebben,
maar voorlopig mag ze nog blij
ven staan omdat het gemeentebe
stuur de zaak grondig wil aan
pakken. Want als de tent weg is.
blijft nog de vraag of in de tuin
godsdienstige bijeenkomsten mo
gen worden gehouden. Mevrouw
Leferink is er niet zeker van of de
bestemming van de grond dat
toelaat. De gemeente laat ook ge
luidsmetingen in de omliggende
tuinen uitvoeren om te zien of
hier sprake kan zijn van buren
gerucht.
Overigens wenst de familie te
genover de pers niets los te laten
over de verschijningen van Ga
briel. "Onze geestelijke leider
heeft verboden er met de pers
over te praten", zei mevrouw
Holtschlag in de deuropening.
Leiden. Morgenavond
(woensdag) om 8 uur is er een
zanguur in de Marekerk. Mede
werking verlenen het 'Pelgrims
Mannenkoor' uit Rotterdam olv
René Fons en de organist Ben
Fey. De predikant S. Meijers ver
zorgt de verbindende tekst.
Leiden. De Volle-Evangelie-
bijbelkring 'Eljakim', Olmenro
de 4 Leiden, begint op 12 septem
ber om 8 uur een nieuwe reeks
bijbelstudies. (Voor nadere in
lichtingen: 071-213779).
Leiden. Het parochie-zang
koor van de Lodewijkskerk,
Steenschuur 19, viert komende
zondag, 12 september, zijn 35-ja-
rig jubileum. De hoogmis begint
om 10 uur. Onder leiding van Jan
van der Meer zingt het koor dan
onder andere de Missa Brevis in
G, KV 140, van W. A. Mozart en
een Ave Verum van Edward El-
Secretaris H. Buis meldde ons,
dat het koor na enige sombere ja
ren weer uit het dal omhoog
kruipt, maar dat het nog wel
nieuwe leden kan gebruiken,
vooral jonge mensen die een goe
de stem en enige kennis van mu
ziek hebben.
Leiden. Moker (Media Over-
leg Kerken in Rünland en de Bol-
lenstreek) zendt donderdag
avond 8 september tussen 7 uur
en half 8 op FM 105.7 en via de
kabel ook op FM 88.1 een ge
sprek uit over een feestviering in
de hervormde gemeente 'De
Rank' in Katwijk komende zon
dag, 11 september. Andere pun
ten zijn het 40-jarig priesterfeest
van pater F. Grol in Lisse
(Agatha-parochie) en een ge
sprek met deken Schlatmann
(Zoeterwoude-Rijndijk) naar
aanleiding van zijn vertrek uit
het dekenaat Leiden.
Hervormde Kerk: beroepen
te Maartensdijk (Utr.) H. Zwei
stra Wouterswoude. Gerefor
meerde Gemeenten: aangeno
men naar Hardinxveld-Giessen-
dam B. van der Heiden Woerden.
