De bleekneusjes van de jaren tachtig
m
Extreme liefde
Denkwijzer
Onze taal
Vakantieopvang voor kinderen uit 'achterstandsituaties' nog hoogst actueel
eu.
ui.
oe.
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1988
PAGINA 27
Kinderen uit de Bijlmermeer tuimelen verwachtingsvol uit de bus bij vakantiekolonie 'De Buitenjan': "Tachtig procent was anders niet met vakantie t
weest". (foto g
DOOR JOOP VAN DER HORST
Er is iets mis met de klemtonen in Neder
land. Het schijnt iets van de laatste tijd te
zijn. Overal hoor je erover klagen. Ik doe
er niet aan mee. maar de klagers hebben
gelijk als ze zeggen dat je tegenwoordig
veel rare klemtonen hoort.
Het is vooral op de televisie en op de
radio te horen, meestal in wat langere
woorden. Bijvoorbeeld in diverse, exclu
sief, financiële, incidenteel, nationaal, of
ficieel. Erg moeilijk zijn ze niet. en bijna el
ke. Nederlander kent deze woorden. Ook
weet bijna iedereen dat de normale klem
tonen als volgt zijn: diverse, exclusief, fi
nanciële, incidentee/, nationaai, officies/.
Toch kunnen we dagelijks de afwijking
horen dat de klemtoon vooraan komt: di
verse, exclusief, financiële, /ncidenteel,
nationaal, officieel. Het begint op een mo
de te lijken.
Hetzelfde is te horen bij namen. Ge
woonlijk ligt de klemtoon op de achter
naam en zeggen we: Leen Vroegmóe-
weij. Alleen als we nadrukkelijk niet z'n
broer Marius bedoelen, zeggen we: Leen
Vroegindeweij (dus niet /Warius Vroegin
deweij) Maar voor radio en televisie hoor
je nu. ook als er geen broer of zuster in de
buurt is, vaak de klemtoon op de voor
naam: Leen Vroegindeweij. Monique
Matze. Manie Degens. Jacques van Al
phen, Trix Eisenhardt,
Het klinkt nadrukkelijker: alsof ze alle
maal stuk voor stuk met nadruk aange
kondigd worden. Dat is bij exclusief en
nationaal ook zo Een 'exclusief interview'
klinkt nadrukkelijker dan een 'exclus/e/in-
terview'; een 'nationaal monument' is
veel nationaler dan een 'nationaai monu
ment'.
Helemaal nieuw is het niet. Als we ie
mand op 1 april wijzen op zijn losse
schoenveter en het slachtoffer kijkt om
laag. zeggen we: 'gefopt'. Dat is al heel
lang een afwijkende en daardoor nadruk
kelijke klemtoon. Gewoonlijk zeggen we
namelijk: gefopt. Bij scholieren hoor je nu
ook op verjaardagen dat ze zeggen: 'ge
feliciteerd'. Dat is veel meer dan een ter
loops 'gefelici teercf.
Een interessante vraag is ondertussen
waarom die nadrukklemtoon altijd voor
aan terechtkomt. Woorden als aanwijzing
of stropdas (die altijd al de klemtoon op
de eerste lettergreep hadden) maken we
niet geprononceerder door te zeggen
'aanwijzing', 'stropdas'. Blijkbaar werkt
het alleen bij woorden die van huis uit hun
klemtoon niet op de eerste lettergreep
hadden. Die kun je nadrukkelijker maken
door de klemtoon naar voren te halen.
Een nadrukkelijke of geprononceerde
uitspraak is in de mode. Tien en twintig
jaar geleden heerste er een heel andere
mode. Toen was juist versluierend, 'soft'
en traag taalgebruik favoriet.
Toen was het in de mode om je te
verschuilen achter je woorden, om niet
ronduit te zeggen wat je bedoelde, maar
omfloerst en onhelder. Het was de tijd
van de pasteltinten, van hobbezakkerige
kleren en van lange, ongekamde haren.
Dat is achter de rug. In de tijd van kort
geknipt paars of knalgeel haar en veront
rustend strakke kleding die weinig te ra
den overlaat, spreken we recht voor z'n
raap. Niks geen versluierende taal. maar
kort en krachtig. Turbotaal, veel afkortin
gen (afko's dus). We verliezen aan nuan
ces maar winnen aan duidelijkheid. Het
modieuze taalgebruik van onze tijd is ge
prononceerd. het is stellig en kent geen
aarzelingen.
Zó moeten we volgens mij die opvallen
de klemtonen begrijpen. Als een over
maat aan stelligheid. Nationaal, officieel
en Ruud Lubbers zijn op klemtoongebied
hetzelfde als wat we overal om ons heen
zien. Soms is het potsierlijk, maar het is
niet iets om verontrust over te zijn.
Weet u nog van vroeger? Hoe
die stadse bleekneusjes 's
zomers naar de
kindervakantiekolonie werden
gestuurd om een beetje aan te
sterken en een gezonde kleur
op de wangen te krijgen? Hoe
al die Ciskes de Rat zelf
mochten ontdekken wat de
Vrije Natuur eigenlijk was en
hoe een verse boterham met
boerenkaas smaakte? Het
gebeurt nog steeds. En het is
hard nodig.
door Peter Heerkens
Er is eigenlijk niets veranderd:
stadse bleekneusjes moeten nog
steeds door buurthuiswerkers, club
huiswerkers en speeltuinwerkers
uit de armoede van het gezin wor
den gehaald voor een vakantie in
een kinderkamp.
Volgens de laatste cijfers van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek (CBS) ge
niet 41 procent van de kinderen tussen 0
en 5 jaar geen vakantie; in de leeftijds
groep 6 tot 14 jaar ligt dat cijfer op 28 pro
cent; in de groep 15 tot 18 jaar is dat 30
procent. Gemiddeld gaat eén op de drie
kinderen niet op vakantie.
En nog steeds komt het merendeel in
het kinderkamp voor het eerst echt in de
natuur om zich te verbazen over wat daar
leeft, groeit en bloeit. "U zult het mis
schien niet geloven", zegt projectleider
W.J. Buijtendorp, "maar we maken mee
dat ze konijntjes zien en dan vragen: wat
doen die jonge hondjes hier? Wat me
vooral zo opvalt is dat er kinderen zijn
die zich volkomen verrast tonen dat eie
ren niet in een doos zitten maar op de
grond liggen. Dat is toch niet te geloven".
Geldgebrek
De werkkamer van Buijtendorp biedt
uitzicht op het groen. Een landschap op
zich, maar slechtë een detail in het decor
van 10 hectare bos dat het Nationaal Ont-
moetings Centrum 'De Buitenjan' ter be
schikking heeft in Veldhoven, een Kem
pendorp tegen de Belgische grens.
Buiten komt ronkend een touringcar
tot stilstand. Opgelucht dat de lange reis
ten einde is, laten 48 kinderen uit de Bijl
mermeer zich verwachtingsvol uit de
bus tuimelen. "Tachtig procent van deze
kinderen was anders niet met vakantie
geweest", zal vrijwilliger Ben Onderstal
later zeggen. "Geldgebrek en werkende
ouders, daar ligt het vooral aan".
Vanuit zijn vijf jaren ervaring beaamt
hij de uitspraak van Buijtendorp over de
kinderen en de natuur. "Ze weten wat
een boom is en ze herkennen iets van Se
samstraat. Maar dan houdt het ook echt
op".
"Onvoorstelbaar soms", zegt Buijten
dorp, en geeft een voorbeeld. "Opdracht
bij een speurtocht: loop het bos in tot de
open plek en ga daar bij vijf berkebomen
rechtsaf. Er waren kinderen die kilome
ters zijn doorgelopen omdat ze niet wis
ten hoe een berk er uitziet".
Op de deur van zijn werkkamer staat
'Directeur', maar dat is Buijtendorp niet.
Dat wil zeggen: hij is wel directeur, maar
niet van 'De Buitenjan'. Daar is hij tijde
lijk projectleider. Zijn directeursfunctie
ligt bij het Nationaal Jeugd Fonds, de or
ganisatie met Jantje Beton als symbool
en als doel het geven van (vooral) finan
ciële steun aan projecten die het leef- en
speelklimaat voor kinderen bevorderen.
Aan dat werk wordt jaarlijks vijf tot zes
miljoen gulden besteed, bijeengebracht
door acties en donaties.
Die dubbele taak werd Buijtendorp
opgedrongen door het succes van Ron
Brandsteders Honeymoonquiz waarvan
de voor 'De Buitenjan' bestemde baten
van twaalf miljoen gulden de verwach
tingen ver te boven gingen. Zó ver, dat de
Stichting 'De Buitenjan' (die in 1984 ont
stond vanuit het Nationaal Jeugd Fonds)
in hoog tempo een tienjarenplan kon
gaan uitvoeren. En dat betekende voor
Buijtendorp tijdelijk pendelen tussen
zijn hoofdkantoor in Utrecht en de direc
tiekamer in Veldhoven.
Vakantienood
Vlak bij de pas gebouwde boerderij,
tussen de dennen, wordt intussen de fun
dering voor een sporthal aangebracht.
Binnen twee maanden komt een educa
tief centrum gereed, opgezet voor
schoolwerkweken om kinderen uit met
name de verstedelijkte gebieden te laten
kennismaken met de natuur.
In de bouwketen hangen tekeningen
voor uitbreiding en verbetering van de
accommodatie, die in al z'n eenvoud nu
al schitterend is na een eerste verbou
wing van dit voormalige nonnenklooster
en tehuis voor weeskinderen. Luchtige
slaapkamers, groepsruimten voorzien
van alle gemakken, een handenarbeid-
en spellokaal, een volledig ingerichte to
neelzaal, een winkeltje, sportvelden,
speeltuintje en klimrekken. Het geheel
biedt plaats aan vier groepen die er zelf
standig kunnen verblijven in eigen ruim
ten ('De Buitenjan' heeft slechts vier
mensen in vaste dienst).
Het project 'De Buitenjan' werd gebo
ren uit de vakantienood die er ook anno
1980 nog onder de kinderen bleek te be
staan. Bij het Nationaal Jeugd Fonds ke
ken ze er van op, zo blijkt. Buijtendorp
"We wisten van allerlei financiële proble
men, maar dit was nieuw voor ons. Het
begon in 1982 met een gift van 5000 gul
den aan schipperskinderen die door
geldgebrek niet met vakantie konden
Het einde is eigenlijk met in zicht, want
de belangstelling voor 'De Buitenjan'
groeit per jaar, dus kennelijk ook de
nood".
Gestart met 80 bedden, bedraagt de ca
paciteit thans 190 bedden die door de ad
ministratie moeiteloos worden volge
boekt. Het aantal overnachtingen van
6000 in het openingsjaar (1985) steeg in
1987 tot bijna 15.000; en als straks alle
door de Honeymoon-quiz mogelijk ge
maakte bouwplannen zijn uitgevoerd,
zal dat cijfer volgens de prognoses 30.000
zijn.
Schrikbarend
Dat is dan nog maar de situatie in één
kindervakantieoord, zij het qua opvang
mogelijkheden niet het geringste. Hoe
hoog de nood landelijk is gestegen mag
blijken uit deze kwalificatie van Buijten
dorp: "Wij zijn slechts een druppel op de
gloeiende plaat".
Het landelijke beeld noemt hij 'schrik
barend', een conclusie die hij mede trekt
uit het grote aantal individuele aanmel
dingen. Het zijn niet alleen de door vrij
willigers georganiseerde groepen van
probleemgevallen. Buijtendorp: "We
krijgen steeds meer aanvragen van ver
trouwensartsen, advocaten en gemeen
telijke sociale diensten voor individuele
plaatsing, maar daarin voorziet onze op
zet niet. Er is nu een plan opgezet om uit
de aanmeldingen en die komen uit het
gehele land. niet alleen uit de Randstad
- hier groepen te vormen. In de herfst
vakantie beginnen we met twee weken,
voor volgend jaar staan er in totaal acht
weken op het programma, en die krijgen
we vol. Alleen al met kinderen uit Rotter
dam zouden we die acht weken kunnen
vullen. We weten dat er een groot aantal
kinderen is dat nog nooit buiten Rotter-
Trekken uitersten elkaar inderdaad
aan? Wat is de toekomst van een relatie
waarin de partners eikaars tegenpolen
zijn? In de loop van de geschiedenis heb
ben deze vragen bijna altijd een dubbel
zinnig antwoord gekregen. Wie de bijbel,
de koran, de talmud of welk ander reli
gieus richtsnoer ook als relatie-handlei
ding neemt, die treft steevast het volgen
de aan. Tussen man en vrouw kan het al
leen maar goed gaan als ze in levensbe
schouwing gelijk en in karakter ongelijk
zijn. Aan de ene kant was en is er soms
nog het onheilspellende 'twee geloven op
één kussendaar slaapt de duivel tussen
als een indringende waarschuwing aan
iedere man of vrouw die overwoog een
partner te kiezen die niet van het eigen
geloof, van het eigen houtje was. Aan de
andere kant werd en wordt bij gods
dienstige huwelijksplechtigheden, waar
ook ter wereld, steeds verkondigd dat de
vrouw volgzaamgehoorzaam zelfs eu
afwachtend, de man leidinggevend en
initiatiefnemend moet zijn.
Een duidelijk pleidooi voor een karak
ter-ongelijkheid. die overigens maar in
een richting mag gaan. Een relatie waar
in de man volgzaam en gehoorzaam eu
de vrouw leidinggevend is wordt als on
gewenst, zelfs als ongezond beschouwd.
We kunnen dat heel goed zien aan de
schilderachtige woorden voor vrouwen
die niet aan het vereiste profiel voldoen
bazige wijven, opstandige krengen, echte
kenaus, die de broek aan en haar op hun
tanden hebben. Of de al even trefzekere
omschrijvingen voor de mannen die zo'n
creatuur niet onder de duim kunnen hou
den: doetjes, slapjanussen, pantoffelhel
den en 'onder de plak zitters'. Voor beide
geslachten gold dat op die manier aange
prezen worden, diep grievend was en
een reden om de eigen ware aard maar zo
veel mogelijk te verbergen. Dat de kerke-
dam is geweest. Voor die kinderen bete
kent vakantie alleen: niet naar school".
Er heeft zich intussen nog een ander
maatschappelijk verschijnsel opgedron
gen aan 'De Buitenjan': crisissituaties in
gezinnen. De vraag om tijdelijk onder
dak voor een ouder met kind(eren) nam
zo sterk toe dat opdracht werd gegeven
tot een onderzoek. Daaruit bleek dat er,
bij het structureren van deze opvang, ge
rekend kan worden op twee tot drie
noodgevallen per week. Per 1 september
gaat 'De Buitenjan' deze hulpverlenings
dienst draaien met een maximale ver
blijfsduur van 48 uur. Daartoe zijn twee
verblijfsruimten (zit- en slaapkamer,
douche-toilet) ingericht.
En dan is er nog het groeiende aantal
brieven waarin volwassenen hun sociale
problemen droppen bij 'De Buitenjan';
gemiddeld drie per week. Buijtendorp:
"Ik denk dat dat het effect is van Ron
Brandsteders programma. In de sfeer
van: Jantje Beton, De Buitenjan, dat
heeft iets vertrouwds, daar gaan we ons
hart eens luchten. Maar oplossen kun
nen we die vraagstukken niet. Wat wij
doen is iedereen persoonlijk naar een in
stelling verwijzen die volgens ons de
kwestie het best kan begeleiden".
Achterstand
Het merendeel van de kinderen dat va
kantie viert in 'De Buitenjan' komt uit
het westen (Buijtendorp: "Het Rand
stadgebied tussen Den Helder en
Dordrecht"). Beroepskrachten horen het
woord liever niet, maar het gaat hierbij
om 'kinderen uit een achterstandsitua
tie'. Buijtendorp vindt dat ook geen ge
slaagde uitdrukking. Hij spreekt liever
van 'sociaal gehandicapten' en zegt daar-
lijke relatieprofielen niet altijd zo ge
schikt waren, kunnen we aflezen uit de
talrijke huwelijken van een autoritaire
man met een volgzame vrouw, waarin
juist daardoor veel verhuld en onverhuld
leed is veroorzaakt.
Sinds een aantal jaren zijn ook psycho
logen zich wetenschappelijk voor de in
vloed van karaktergelijkheid en -onge
lijkheid op huwelijksgeluk gaan interes
seren. Dat is niet zo gek, als we bedenken
dat een bevredigende partnerrelatie een
van de belangrijkste hulpmiddelen is
voor onze geestelijke en lichamelijke ge
zondheid en voor die van de kinderen
voor wie we zorgen of dat ooit willen
doen. Een van de eerste psychologen die
een theorie verzon voor de wederzijdse
aantrekkelijkheid van tegenpolen was
Theodore Reik, een volgeling van Freud.
Hij was van mening dat ieder mens be
wust of onbewust een bepaalde onvrede
met zichzelf voelt vanwege onvermijde
lijke tekortkomingen en fouten. Deze ver
oorzaken persoonlijke onzekerheid en
angst, en om die op te lossen zoeken we
naar een ander persoon die precies die
trekken heeft die wij voor onszelf wensen,
maar die we missen. Liefdeof liever ge
zegd verliefdheid, ontstaat wanneer de
ene persoon in een ander precies die din
gen ontdekt die ie zelf ontbeert en omge
keerd, zodat elk van beide zich completer
volmaakter voelt door de omgang met de
ander. Met andere woorden: "jij hebt wat
ik nou net mis. daarom heb ik je nodig,
kan ik niet buiten je. hou ik van je".
Een heel recent onderzoek, gepresen
teerd op het congres van de Amerikaanse
Psychologen Vereniging in Atlanta, lijkt
deze theorie te steunen. In dat onderzoek
werden veertig jonge mensen in twee
groepen verdeeld. Een groep met jonge
mensen die een positief beeld van zichzelf
hadden en zelfverzekerd waren; een
bij nadrukkelijk: "Dan bedoel ik óók de
ouders".
Zonder de inzet van vrijwilligers zou
het merendeel van de kinderen in vakan-
tietijd niet veel verder zijn gekomen dan
de eigen straat. Zonder de lage verblijf
kosten van 120 gulden per zeven dagen
in 'De Buitenjan' ook niet. En evenmin
zonder subsidie en sponsoring, waarvoor
vrijwilligers zich inspannen.
En dan nog zijn er anno 1988 crepeer-
gevallen. De leider van de zojuist aange
komen Bijlmergroep: "Met gekregen
gelden hebben we de ouderbijdrage voor
deze vakantie kunnen drukken tot 80
gulden. Er zijn er die dat in termijnen be
talen omdat ze het bedrag ineens niet
kunnen opbrengen".
De hoofdleidster van een groep Am
sterdamse geestelijk gehandicapte kin
deren in 'De Buitenjan': "Bij ons staat
het ontlasten van de ouders voorop,
maar het probleem van gebrek aan geld
is iets waar we óók mee te maken heb
ben. Voor een aantal kinderen moest een
beroep worden gedaan op het noodfonds
van de GGD".
Buijtendorp: "Het aantal kinderen
voor wie alles betaald moet worden om
dat ze anders, door de financiële omstan
digheden thuis, nooit vakantie zouden
hebben, is enorm groot. Duizenden".
Voor die gevallen bestaat de organisa
tie 'Vrienden van De Buitenjan' (hun gift
is het bedrag van één week verblijf), en
verder de gemeentelijke voorzieningen
en het Nationaal Jeugd Fonds, dat overi
gens werkt aan een afbouwregeling.
Dat zo'n grote groep ouders een be
drag van rond de 100 gulden niet of niet
helemaal kan betalen noemt Buijtendorp
'een verschijnsel dat we in Nederland al-
tweede groep met jonge mensen die een
negatief beeld van zichzelf hadden en on
zeker waren. Beide groepen kregen ka
rakterbeschrijvingen voorgelegd van an
dere jonge mensen met de mededeling dat
het steeds ging om personen van het an
dere geslacht.
Vervolgens werd hun gevraagd aan te
geven hoe aantrekkelijk voor hen die on
bekende vreemde was. In het algemeen
bleken de jongeren zich meer aangetrok
ken te voelen tot degenen die karakter
trekken hadden die ze zelf ook graag zou
den willen hebben, maar die naar hun
mening niet hadden. Dit soort tegenpool-
aantrekkelijkheid noemen psychologen
ook wel complementaire aantrekkelijk
heid. Uit ander onderzoek, op hetzelfde
congres gepresenteerd, blijkt dat comple
mentaire aantrekkelijkheid vooral be
langrijk is als het gaat om relaties met ie
mand van het andere geslacht. Bij
vriendschappen met mensen van hetzelf
de geslacht blijken we juist niet te zoeken
naar tegenovergestelde, maar naar iden
tieke eigenschappen en interesses.
Nuchter bekeken is complementaire
aantrekkelijkheid in een relatie zo gek
nog niet. Als we nieuwepartners kie
zen. die eigenschappen hebben die we zelf
missen, dan voegen we op die manier
'deskundigheid' aan onze relatie toe en
creëren een zekere evenwichtigheid. Bo-
lemaal doodzwijgen'. Buijtendorp:" Het
zijn mensen die leven in de Vierde We
reld, en dat zijn rond een half miljoen Ne
derlanders. Ze komen van alles tekort.
Een zeer complexe zaak. We maken bij
voorbeeld mee dat mensen in geldnood
zitten doordat ze geen kinderbijslag aan
vragen. En waarom doen ze dat niet?
Omdat ze analfabeet zijn, de formulieren
dus niet kunnen invullen en zich scha
men om daar voor uit te moeten komen
bij het aanvragen van hulp. Het is een
vergeten groep vol dramatische gezins-
problematiek".
"Zeker 50 procent van de kinderen die
hier komen is bezig aan hun tweede of
derde vader. Vaak horen we, en merken
we, dat ze in een ruzieachtige omgeving
leven. Er zijn er die hier de eerste dagen
agressief gedrag vertonen; het gedrag
van thuis dus. Ik geloof soms m'n oren
niet als ik hoor wat ouders kunnen aan
richten. Een vader die z'n dochtertje van
zes jaar op twaalf hoog over de rand van
het balkon tilt en zegt: als je je bord vla
niet opeet laat ik je vallen. Het is werke
lijk verbijsterend met wat voor kinder
leed je te maken krijgt".
Desalniettemin: 120 gulden voor een
vakantie, oftewel een rijksdaalder per
week sparen, dat moet toch op te bren
gen zijn? Zó groot is de armoede in Ne
derland toch niet? Buijtendorp: "Het
gaat niet om die rijksdaalder, het gaat om
die 120 gulden. Ik geloof ook niet dat er
in het algemeen geen geld is voor dit
doel, maar dat het bestedingspatroon
binnen die gezinnen zodanig is dat er
geen cent overschiet voor de vakantie.
Vroeger had je de stille armoede. En te
genwoordig is het de, laat ik zeggen, luxe
armoede".
vendien, iedere keer dat er een nieuwe di
mensie aan een relatie wordt gegeven
door een van beide partners, heeft de re
latie een nieuwe reden om te groeien en te
ontplooien. Al te grote gelijkheid van
partners kan een relatie doen stagneren.
Zoals dat in het bedrijfsleven heet: diver
sificatie is gezond. Bovendien blijkt een
complementaire relatie speciale kenmer
ken te hebben, die - geloof het of niet - onze
levensduur kunnen verlengen. In feite is
het zo dat als dit soort relaties op de juiste
manier wordt gehanteerd, dan is het sa
menleven met een tegenpool een soort ge
zondheidstonicum. Recent onderzoek
toont aan dat een wederzijds gezond
heidsbevorderende relatie kan ontstaan,
wanneer een A-type en een B-type zich
aan elkaar hechten. Een A-type is zo'n
competitief ingesteld persoon, ongedul
dig, altijd haastig allerlei dingen doend,
liefst nog tegelijkertijd ook, en zelden rus
tig en ontspannen. A-types hebben maar
liefst een tweemaal grotere kans op hart
ziekten dan hun tegenpool, het B-type.
Dat type is compleet tegenovergesteld:
geduldig, tevreden, ontspannen, weinig
opvliegend. Wat gebeurt er nou als AenB
een relatie aangaan? Volgens de psycho
loog Strube en zijn collega's hangt dat
sterk af van wie A en wie B is. Als de
vrouw A is, dan staat de relatie heel wat
gedonder te wachten en binnen een jaar
loopt meer dan de helft van zulke relaties
op de klippen. Als de man een A is en de
vrouw een B, is de kans op een relatie die
het langer dan een jaar uithoudt veel gro
ter, namelijk 85 procent.
Maar voordat u concludeert dat de
pastoors, dominees, rabbi's eu mufti's
van deze wereld dus gelijk hadden met
hun ideaal van een man-vrouw relatie, is
het toch goed even door te lezen. In een
vervolgonderzoek vond Strube bij A-B-pa-
ren, wier relatie al langer dan een jaar
overeind was gebleven, iets opmerkelijks.
In het begin voelden zij zich, zoals zo
vaak bij tegenpolen, onmiddellijk tot el
kaar aangetrokken. Dan, met het ver
strijken van de tijd, kwamen de onder
linge karakterverschillen, vooral als de
vrouw het A-type was en daarmee het
traditionele rolpatroon schond, bijzon
der sterk aan de oppervlakte en leidde tot
allerlei irritaties. Een periode van con
flicten ontstond. Paren, die deze periode
op een goede manier doorkwamen, kwa
men vervolgens in rustiger vaarwater te
recht en in een relatie die door beiden als
heel bevredigend en positief werd erva
ren. Bij paren, die eenmaal zo ver geko
men waren, deed het er niet meer toe of nu.
de man of de vrouw een A- of B-type is.
Een van de meest typerende commen
taren van zulke paren over hun relatie is
dat ze iedere keer weer wat van en over
elkaar leren. Strube vond ook dat A-B
paren op den duur hun relatie positiever
en sterker ervaren dan A-A en B-B paren.
Een van de redenen is mogelijk dat part
ners in zulke relaties op den duur eigen
schappen of gebreken die ze zichzelf ver
wijten, ook bij hun partner steeds scherp
er gaan zien en bekritiseren.
De moraal: blijf zoeken naar karakter
trekken, opvattingen en gedragingen bij
uw partner waar u uw voordeel mee kunt
doen, waaru iets van kan leren. Zolang u
die nog kunt vinden zit het blijkbaar wel
snor. Als u er geen meer kunt vinden, dan
zijn er drie mogelijkheden: 1u hebt niet
goed gekeken; 2) uw partner lijkt te veel
op u; 3) u hebt gewoon zin om eens wat
nieuws te proberen.
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
