'Het moet gewoon in één keer lukken'
Eenmaal per maand een vlekkeloze lijn
Zoeterwoude zet zich schrap voor stoelendansspektakel met 6161 deelnemers
Telefoneren in de Sovjetunie kan eigenlijk alleen maar verkeerd gaan
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1988
PAGINA 25
Zoeterwoude gaat er morgen
eens goed voor zitten. In een
poging het wereldrecord
stoelendans te verbeteren zal
het aloude familiespel in de
dorpskern worden uitgevoerd
door 6161 personen. Eerst
allemaal zitten, muziek aan en
om de stoelen lopen.
Ondertussen worden er
stoelen weggehaald.
Vervolgens stopt de muziek en
wie dan geen stoel meer heeft,
valt af. De organisatie weet dat
ze maar één kans krijgt op
vermelding in het Guiness
Book of Records. En daar is
het allemaal om te doen. "Een
tweede poging is natuurlijk niet
te realiseren. Het moet
gewoon in één keer lukken".
door Paul de Tombe
Het is middernacht. Op de kruising
in het hart van Zoeterwoude, waar
drie wegen bijeenkomen, lopen
twee mannen te passen en te meten.
Jan van der Geest en Peter van La
tum bekijken het centrale punt van
het parcours waarop het wereldre
cord stoelendans met 6161 personen
wordt aangevallen, en vervolgens
hoe het podium en de tribunes het
best kunnen worden neergezet voor
de finale van het massale evene
ment.
Ze hebben zojuist de voorlaatste verga
dering met de andere bestuursleden van
de stichting SED (Stoel en Dans) achter
de rug en gebruiken de nachtelijke ver-
keersstilte in het dorp om de juiste posi
ties nog eens te bepalen. Ver na twaalven
zijn ze in de Dorpstraat nog bezig met het
spektakel dat tot in detail geregeld dient
te zijn, nu morgen op een parcours van
drie kilometer lengte zo'n 18.000 belang
stellenden worden verwacht.
"En ik heb het idee dat de toeloop zelfs
zo groot zal zijn dat er mensen buiten het
dorp zullen moeten worden gehouden
zo verwoordt Jan van der Geest het opti
misme van de organisatoren.
Uit de hand gelopen
Eerder die avond vertelden ze dat zich
tot dan toe pas 4000 deelnemers aan de
stoelendans hebben aangemeld. "Maar
ik ben er van overtuigd dat de laatste
2161 mensen zondag ook zullen klaar
staan om te gaan zitten. Daar durf ik alles
onder te verwedden", weerspreekt Van
der Geest direct de gedachte dat de we
reldrecordpoging te hoog gegrepen zou
zijn voor een dorp dat in totaal maar 8300
inwoners telt. Het houdt in dat morgen
zo ongeveer iedere Zoeterwoudse burger
die daartoe in staat is, moet aanschuiven
in de rij die dan nog met mensen van el
ders moet worden aangevuld om aan het
benodigde aantal personen te komen.
Een heel dorp laten stoelendansen
het is wellicht goed voor de stoelgang,
maar hoe kom je in vredesnaam op zo'n
idee? Aan de bar van een café natuurlijk.
"Het is eigenlijk een uit de hand gelopen
grap", bekent Cees Loos, initiatiefnemer
van het evenement waarvoor de basis an
derhalf jaar geleden werd gelegd.
Als nieuwe eigenaar van het plaatselij
ke etablissement Landzicht is hij met
zijn vriendin Willy Atsma doorlopend op
zoek naar iets origineels, wat hij dan
weer op een bord langs de weg pleegt aan
te kondigen met dagelijkse rijmpjes die
vooral bij buschauffeurs enige ver
maardheid geni,eten. De laatste weken
staan de dichtregels geheel in het teken
van het spektakel van 4 september ('Ook
kans op sjans tijdens de stoelendans'),
dat destijds de voorkeur kreeg boven een
wedstrijd waterfietsen in de sloot vóór
Landzicht.
In de vijftien maanden dat ik in
Moskou als correspondent
gestationeerd ben, heb ik een mooie
verhouding opgebouwd met een
aardig meisje in Tselinograd. Dat is
een stad in de woestijn van
Kazachstan waar ik nog nooit
geweest ben, en eigenlijk ken ik haar
niet. Maar minstens één keer per
maand voer ik met deze Galina een
gesprek over de telefoon.
door Alexander Münninghoff
"Ha, ben je er weer", roept ze dan ver
heugd. En ze vertelt me over het weer,
hoe de rozen erbij staan en hoe het met
haar vriendinnen gaat. De kwestie is dat
Galina hetzelfde telefoonnummer heeft
als deze krant. Maar hoewel ik zeer
nauwkeurig de draaischijf hanteer, gaat
er vaak iets fout met de voor Sovjet-Rus
sen nog altijd wat unheimische automa
tische overgang naaf het internationale
lijnennet.
Heel even, tijdens de Olympische Spe
len van 1980, werd de zaak opengegooid
en kon je vanuit Moskou automatisch
overal naartoe bellen. Maar nauwelijks
was dat feest van verbroedering voorbij
of daar werden de stekkers uit de muur
getrokken en moest je weer tijdenlang
wachten totdat de Sovjet-telefoniste de
verbinding tot stand had gebracht.
Met de komst van Gorbatsjov in 1985 is
dat gelukkig verbeterd, zij het voorlopig
slechts voor de buitenlanders in deze
stad. En dan nog lang niet voor alle bui
tenlanders. Gm voor een automatische
verbinding met de zagranitsa (over de
grens) in aanmerking te komen moet je
een kantoor hebben, en zelfs dan is het
nog een heel gevecht met van officieel
briefhoofd en firmastempel voorziene
correspondentie om dat communicatie
ve voorrecht want zo beschouwen de
Sinds het stoelendansplan in gesprek
ken met stamgasten als vanzelf uitliep op
het streven het wereldrecord aan te val
len, is het geintje een uiterst serieuze
zaak geworden. Een tijdvretende uitda
ging voor de tien bestuursleden van de
opgerichte stichting SED, opgedeeld in
zes commissies, die de nodige sponsors
wierf en een compleet feestprogramma
in elkaar timmerde ter omlijsting van de
massale recordpoging. Dit laatste mede
om de afvallers bezig te houden en om de
drukte op het parcours te verminderen
tijdens het spel dat naar schatting twee a
tweëenhalf uur zal duren.
Feestprogramma
Per ronde mag maximaal 10 procent
van het aantal stoelen worden verwij
derd. Dat gebeuft door 150 vrijwilligers
die de stoelendansers zullen begeleiden
op het traject, dat vanaf het centrale
kruispunt heel toepasselijk met vier 'po
ten' het dorp in slingert. Onder leiding
van 'poothoofden' (een gelegen-
heidsterm) waken die medewerkers over
de veiligheid van de deelnemers en over
Sovjets het toch uiteindelijk te ver
werven. Zelf heb ik er een half jaar voor
moeten knokken en er onder tafel nog
een pond koffie voor moeten geven om
de zaak rond te krijgen.
Forse rekening
Maar goed, nu heb ik tenminste een di
recte verbinding met het Westen. De eer
ste keer dat ik mijn telefoonrekening
kreeg (die ze hier per halve maand pre
senteren) schrok ik me wezenloos. Ruim
500 roebel, zeg maar 1600 gulden! Bij na
vraag bleek er geen decimale vergis
sing in het spel te zijn: de Sovjet-PTT re
kent gewoon per minuut drie roebel, on
geveer een tientje, voor een gesprek met
Nederland. En dat terwijl opbellen
vanuit Nederland naar de USSR f 1,80
per minuut kost.
We stuiten hier op een verschijnsel dat
de geoefende westerse Moskou-ganger
met berusting heeft leren accepteren,
maar dat mij persoonlijk nog'steeds tot
vlagen van machteloze razernij brengt.
De westerling wordt hier namelijk ge
zien als een melkkoe die op de weerzin
wekkendste manier uitgezogen moet
worden.
Een Rus betaalt voor een hotelkamer
hooguit twintig roebel, de westerling ne
gentig. De huur van een flat lag al voor
ons kapstrantsy (bewoners van kapitali-
sische landen) op het twintigvoudige van
wat een normale Rus betaalt. Daar is nu
nog eens dertig procent bovenop gelegd
omdat het UPDK, de staatsorganisatie
die zich exclusief met de voorzieningen
voor de buitenlanders bezighoudt (en
het materiaal: de reclameborden, de ge
luidsapparatuur, en natuurlijk de 6161
stoelen die gehuurd zijn van een Haags
bedrijf en die morgen in alle vroegte zul
len worden klaargezet.
Het begeleidende feestprogramma be
gint al om twaalf uur, maar vanaf twee
uur gaan ze er pas echt goed voor zitten
in Zoeterwoude. Een feestje is leuk,
maar het hoofddoel blijft natuurlijk de
verbetering van het wereldrecord. "En
als dat lukt zijn we de gelukkigste men
sen ter wereld, want het geeft een enor
me kick als je 6161 mensen bezig ziet met
iets wat jij hebt uitgedacht en uitge
werkt",- betoogt Cees Loos.
Die spanning blijkt ook zijn mede-or
ganisatoren te motiveren. Het is niet de
naamsbekendheid van Zoeterwoude
waarom het ze is te doen ("het dorp krijgt
al recüame genoeg door de bierbrouwerij
die hier is gevestigd"), nee, het gaat al
leen om het leveren van de prestatie. Om
een wereldstad als Chicago te overtroe
ven, waar in 1985 de aanzet werd gegeven
met een stoelendans met 5.151 mensen.
En ook om te zagen aan de poten van de
dat loopt van het repareren van een ten
nisracket tot het installeren van een
nieuw kantoor voor een westerse firma)
op zelffinanciering is overgegaan.
Dat maakt die mensen onrustig, omdat
zij voortaan niet meer bij Vadertje Staat
kunnen aankloppen als hun balans een
nadelig saldo vertoont. Ze moeten het nu
zelf zien te rooien, en dat betekent ten
aanzien van de buitenlanders: keihard
de prijzen verhogen zonder dat daar
meer service tegenover staat.
Terwijl ik indertijd in Nederland gere
geld gratis en geheel belangeloos infor
matie en foto's heb verstrekt aan Sovjet
journalisten, moet de westerse corres
pondent hier tegenwoordig 70 dollar be
talen voor de diensten van het persbu
reau Novosti bij het tot stand komen van
een interview.
Kraanvogels
Dat zijn irriterende zaken, maar ze zin
ken in het niet bij de wandaden die de
Sovjet-PTT zich a raison van tien gulden
per minuut meent te kunnen veroorlo
ven, Gesprekken met het Westen vergen
doorgaans een draaitijd van minstens
een kwartier, en als dan ten slotte de ver
binding tot stand is gekomen wordt de
opbeller geregeld getrakteerd op onge
makken zoals daar zijn het plotseling
wegvallen van de lijn, een geruis alsof
duizend kraanvogels tegelijkertijd op
stijgen, of het geluid van iemand anders
die er doorheen praat of een telefoon
nummer kiest, waardoor het eigen ge
sprek om de lettergreep onverstaanbaar
wordt, wat tot heel wat misverstanden
troon van Etten Leur, dat dit jaar tijdens
het carnaval het record aanscherpte.
Vlak nadat de Zoeterwoudse stichting
het plan had bekendgemaakt om een
stoelendans met precies 6000 mensen te
organiseren, speelden in het Brhbantse
plaatsje 6003 personen het spel. "Dat was
wel even een klap voor ons, maar het be
tekende tegelijkertijd dat de uitdaging
nog groter werd. We moesten alleen de
cijfers bijstellen", aldus SED-voorzitter
Marry Buiks die met zijn mede-bestuurs
leden in Etten Leur ging kijken en er kon
leren van de fouten.
Sponsoring
"En die werden wel degelijk ge
maakt", bekent Jac. van Dongen, de ca
fé-eigenaar die de stoelendans in Bra
bant organiseerde om de ietwat ingezak
te carnavalsviering te injecteren. "Bij
ons liepen in totaal 15.000 mensen rond
en het gaf nogal wat problemen om het
publiek op het laatst in goede banen te
leiden. Nee, ongelukken hebben zich
niet voorgedaan, maar ik moet wel be
kennen dat ik.daar bang voor ben ge
leidt. Een geheel vlekkeloze directe lijn
beleef ik ongeveer één keer per maand.
Wat valt daar aan te doen? Aanvanke
lijk verbaasde ik me er slechts over, daar
na werd ik natuurlijk kwaad, vooral in
die enkele gevallen dat een telefoniste
(hoe die op een automatische lijn terecht
kan komen is mij een raadsel) op hoge
toon vroeg wat ik eigenlijk wel dacht dat
ik zonder haar tussenkomst van die in
ternationale lijn gebruik kon maken.
Ten slotte begon ik brieven te schrij
ven. En gezegd moet dat er vrij snel op
werd gereageerd. Eerst beloofde het
PTT-hoofd van mijn wijk een onderzoek,
daarna kwamen er twee jongelui met in
gewikkelde meetapparatuur. Alles werd
opengeschroefd en nagekeken, maar de
defecten bleven. Toen heb ik de voor een
buitenlander zeer ongebruikelijke stap
genomen het Centraal Comité van de
Communistische Partij van de USSR
een afschrift van mijn laatste klachtbrief
te sturen. Dat was nadat ik zowel tijdens
het bezoek van Reagan als tijdens de par
tijconferentie in juni nauwelijks mijn be
richten naar het vaderland had kunnen
doorzenden.
Het hielp wel, want de Partij is immers
nog steeds almachtig. En zo kreeg ik
zelfs het afdelingshoofd voor de buiten
landse gesprekken van het ministerie
voor verbindingen aan de lijn. Hij wilde
weten op welke data en welk uur mijn
communicatie de mist in was gegaan.
Toen ik hem vertelde dat me dat zo vaak
overkomt dat ik geen boekhouding er
van kan bijhouden, riep hij kwaad dat ik
'alleen maar emoties, maar geen feiten'
had. Sindsdien echter is het telefoonver-
weest. Nachten heb ik er van wakker ge
legen. Dat er raddraaiers zouden komen
die met de stoelen zouden gaan matten,
dat zich valpartijen zouden voordoen.
Maar er is niks gebeurd. Er is tijdens het
hele spel maar één stoel gesneuveld.
Dank zij de sponsoring van de midden
stand hebben we financieel ook quitte
gespeeld".
De stichting in Zoeterwoude mikt op
een batig saldo, bestemd voor de Neder
landse Invaliden Sportbond, nu uit aller
lei activiteiten geld is binnengekomen.
Onder meer uit de verkoop van sponsor-
certificaten, de verhuur van kraampjes
en de opbrengst van een grammofoon
plaatje, met een speciaal voor deze gele-
geheid gecomponeerd stoelendanslied.
Daarmee wordt de wereldrecordpoging
morgen muzikaal ook ingeluid na het
startschot van Peter van der Velde, de
Zoeterwoudse wereldkampioen short
track.
Voor het overige gaan de organisato
ren er van uit dat niemand tijdens het
spel uit de bocht zal vliegen en dat zich
geen incidenten zullen voordoen. "Na-
keer vanuit mijn kantoor toch bedui
dend verbeterd.
Afgeluisterd
Vanzelfsprekend heb ik in de afgelo
pen maanden vaak gedacht dat de KGB
aan dit alles schuld had. Het kleine Ne
derland, daar zetten ze natuurlijk een
paar beginners op die nog wel eens op
een verkeerde knop willen drukken. En
de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat
ik bij de zoveelse storing tekeer ben ge
gaan tegen mijn vermeende luistervin
ken, die ik op krachtige toon aanriep óm.
als ze me dan per se moesten afluisteren,
dat dan op een voor mij niet merkbare of
storende manier te doen.
Dat mijn collega's en ik afgeluisterd
worden staat overigens voor mij vast.
Kennissen van mij kregen eens een
kwartier voordat ik bij hen (zoals telefo
nisch was afgesproken) zou verschijnen
bezoek van twee heren die informeerden
waarom men mij had uitgenodigd. Een
reisplan, met een collega besproken over
de telefoon, was op het ministerie van
buitenlandse zaken al bekend voordat
het officiële verzoek was ingediend.
Maar het allermooiste.bewijs was die
keer dat ik net een nieuwsbijdrage voor
de Avro had doorgegeven en meteen
daarna weer naar Nederland moest bel
len. Ik nam de hoorn op en hoorde een
stem. Reeds maakte ik me op om deze zo
veelste onverlaat de oren te wassen, toen
ik merkte dat het mijn eigen stem was,
bezig met het uitspreken van die AVRO-
tekst.
tuurlijk bestaat dat gevaar als er zes men
sen op een vierkante meter moeten
staan, maar daar hebben we zo veel mo
gelijk rekening mee gehouden. Er zijn
voldoende uitwijkpunten met activitei
ten voor jong en oud, per parcourspoot
lopen 50 vrijwilligers rond, er wordt een
crisiscentrum ingericht, er worden 15
man van de politie ingezet en de gemeen
telijke politiekorpsen in de omgeving en
de Leidse brandweer zijn ingelicht. Op
papier is alles dus geregeld. Maar inder
daad, als er wat gebeurt wordt het heel
spannend, want je weet natuurlijk nooit
hoe het in de praktijk uitpakt", beseffen
de stichtingsbestuurders.
Sfeer
Zo'n vaart zal het wel niet lopen, den
ken ze. "Vandalisme zal niet voorkomen
door de mixture van leeftijdsgroepen.
En de jongens die gewoonlijk de bloeme
tjes buiten zetten, zijn nu medewerkers",
grappen ze. "En daarbij leent de sfeer in
dit dorp zich uitstekend voor zo'n evene
ment. Als je hier iets goeds op poten zet
krijg je van alle kanten medewerking.
Van de burgemeester, een van de neutra
le waarnemers bij de recordpoging, van
de politie, van de plaatselijke midden
stand en van de bevolking. Iedereen rea
geert dan enthousiast. De sportclubs die
normaal op zondag spelen hebben zelfs
hun wedstrijden verzet. Zoeterwoude is
een dorp waar dat allemaal nog kan. Er is
hier sprake van een gemeenschap met
een hechte kern".
De kern van het massale spel dat mor
gen wordt gespeeld ligt op het kruispunt
van de Dorpsstraat, waar de finale van de
stoelendans haar beslag zal krijgen op
een podium, omgeven door drie tribunes
met plaats voor 1200 mensen. Een paar
dagen vóór die uitvoering dwalen er mid
den in de nacht twee mannen rond. Me
tend en passend. "Het is een gigantische
organisatie en niemand heeft er ooit bij
stilgestaan dat er zo veel tijd in zou gaan
zitten", zeggen de stichtingsbestuurders
van de SED. "De laatste paar maanden
steken we er per persoon echt twintig,
dertig uur per week in. Dat is niet nog
eens op te brengen, zoiets is geen tweede
keer te organiseren. Daarom moet het ge
woon in één keer lukken".
"En het lukt ook", weten ze heel zeker.
"Dat merken we aan allerlei reacties. Er
zijn Poolse en Franse vakantiegangers
die zich als deelnemer hebben aange
meld, er komen mensen uit allerlei plaat
sen in de buurt, en.een oud-Zoeterwou-
denaar komt zelfs speciaal voor dit eve
nement over uit de Franse stad Tours.
Het spreekt aan, en daarom zijn we er ze
ker van dat alle benodigde mensen klaar
zullen staan om mee te doen".
Nagevraagd
"Als het weer tenminste meewerkt",
stellen ze als voorwaarde. "Dat is de eni
ge factor waardoor het mis kan gaan.
Voor de rest hebben we alles in de hand,
maar als het stormt, onweert of regent,
dan redden we het niet. Wat dat betreft
zijn de statistieken gunstig. We hebben
het nagevraagd, en de laatste dertig jaar
heeft het op 4 september niet meer gere
gend. Regent het dit keer wel, dan is in
elk geval dat record gebroken".
Generale repetitie in het centrum van Zoeterwoude: Alleen het weer kan de boel verstoren'
