De Cruijff
van de
handbalsport
'Bij ARC is alles op voetbal gericht'
Sportbijlage 1988-1989
Als een leerling tijdens de rekenles beweert dat 4
maal 2 nog altijd 9 is, dan is dat niet 'jammer, probeer
het nog eens' maar gewoon 'goed waardeloos'. Dat is
kort samengevat de pedagogiek van Jan
Kecskeméthy, handbaltrainer bij Foreholte. De
gedrevenheid en trainingsmethode van de Tsjech
heeft al toj vele aanvaringen geleid met mensen die
niet in zijn perfectionisme wilden of konden
meegaan. "Ik kan geen fouten zien zonder te zeggen
dat het fout is. Foreholte en ik willen met de vrouwen
naar de eredivisie en dat kan niet met hobby-handbal.
Wat leer je nou van 'komop' en 'jammer'. Niks toch?".
Kecskeméthy over de schoonheid van 'zijn' sport en
de grote invloed die een coach kan uitoefenen via een
doortimmerde wedstrijdtaktiek. "Maar de
handballers in Nederland kunnen geen twee dingen
tegelijk onthouden". Een interview met de Johan
Cruijff van de handbalsport, waar je niet vrolijker
maar misschien wel beter van wordt.
Jan Kecskeméthy:
De mond en benen van Jan
Kecskeméthy staan geen secon
de stil tijdens de training in
sporthal De Gaasbak. Hij lijkt
meer te zweten dan het gros van
de vrouwen. Dat kan met zijn
leeftijd te maken hebben (56 is-
ie inmiddels), maar waar
schijn! i jker het dat zijn ma
nier van doen daar debet aan
is. Hij sprint en vloekt door de
zaal alsof zijn leven ervan af
hangt (hi feite is dat natuurlijk
ook zo) en de speelsters kunnen
soms een spontane lachbui niet
onderdrukken als ze het gedron
gen baasje bezig zien. "Bal ha
len. bal halen. Fout, fout, fout.
Das liikt doch nicht zo". Het is
een mengeling van Nederlands
en Duits met een vleugje Tsje
chisch. Twee uur lang onafge
broken.
door
Rob van der Zanden
Johan Cruijff heeft zijn even
knie. 'Kees' lijkt, afgezien van
de driftige spurtjes door de
zaal, de dubbelganger van de
verguisde en aanbeden voet
baltrainer. Waar Cruijff - vol
gens zijn volgelingen zelf - de
spelers 'suf lult', daar gaat de
Tsjech echter nog een graadje
verder. Alles is fout. zo lijkt het
Er deugt weinig van de tech
niek. Zelfs bij topspeelster Ma
rianne Bult - met Christine
Knigge dé aanwinst van Fore
holte - mankeert er van alles
aan.
Hij heeft niet de indruk dat
zijn kritiek het ene oor in en het
andere weer uit gaat. "Je kunt
als coach twee dingen doen.
Het slechte eruit halen en ver
beteren of de goede dingen be
nadrukken en alle fouten ver
geten. Ik kies voor het eerste.
En er gaat natuurlijk veel fout.
Maar de vrouwen van Forehol
te zitten nu al in de fase dat ze
wéten wat er fout gaat. Dat is al
heel wat. Ik praat veel en stop
de training wel honderd keer,
maar ik heb het idee dat het
werkt op deze manier".
Vergeten
"Ik probeer mijn eigen hand
balcarrière te vergeten", zegt
Kecskeméthy, die jarenlang in
het Tsjechoslowaakse nationa
le elftal furore maakte en we
reldkampioen werd. "Ik moet
het verleden en heden niet ver
gelijken met elkaar. Toen ik
handbalde, hadden we het niet
eens over taktiek maar over
strategie. Dat is alweer een stap
verder. Je wist precies hoe de
tegenstander speelde en wat
voor systeem je daar tegenover
moest stellen Dat is nu alle
maal niet aan de orde. Ik volg
de tegenstanders niet, ik heb in
een paar minuten gezien hoe en
wat ze spelen. Over taktiek heb
ik het amper bij Foreholte. Ik
denk niet in cijfers. 3-3, 4-2. Al
die getallen, allemaal verleden
tijd trouwens. We moeten eerst
aan de techniek schaven. Dat is
de basis voor de taktiek. Je
kunt geen enkel systeem spe
len als de spelers de techniek
niet perfect beheersen. De pre
cieze passing is een eerste voor
waarde voor het slagen van een
systeem. Wat moetje nou als de
meesten dat passen niet eens
beheersen?"
Vooruitgang
Wie met hem over handbal
praat, krijgt geen opbeurende
teksten. Na een gesprek met de
bezetene lijkt slechts één con
clusie mogelijk de handbal
sport moet snel worden opge
doekt, want het is allemaal
'waardeloos' en het wordt nooit
wat in ons land. Maar zo be
doelt hy het niet. Zijn kritische
houding heeft hem niettemin al
diverse botsingen opgeleverd.
Als coach van het nationale
vrouwenhandbalteam hield hij
het vorig jaar voor gezien. Hij
besefte best dat Nederland
geen Tsjechoslowakije is waar
de handbalbomen tot in de he
mel groeien, maar de beperkte
bewegingsvrijheid die hem
werd opgelegd, deed hem be
sluiten het nationale team vaar
wel te zeggen. Hij blikt liever
niet terug, maar het zijn type
rende incidenten voor de hand-
balcoach. In Voorhout gaat hij
nu zijn eigen weg. Foreholte
moet 'foreward'.
In het dorp wordt hij echter
nog eens extra met de neus op
de amateuristische feiten ge
drukt. De vrouwen van de eer-
ste-divisionist hebben allen een
baan en komen drie keer in de
week 's avonds naar De Gaas-
bak om zich te onderwerpen
aan de lessen van Kecskemé
thy. Dat vinden ze meer dan ge
noeg, terwijl de trainer zelf in
zijn beste jaren zowat in één
dag die zes uur training afwerk
te. In plaats van zich neer te leg
gen bij de situatie, ageert hij te
gen de amateuristische gang
van zaken en het gebrek aan
techniek, inzicht en taktische
concepten.
Taktiek
"In Holland heeft men veel
moeite met taktiek. De spelers
kunnen vaak niks onthouden,
zo lijkt het. Terwijl de afwisse
ling en overschakeling van het
ene systeem op het andere juist
het leuke en boeiende van
Jan Kecskeméthy vindt dat
men in Nederland veel moeite
heeft met taktiek. (Foto's Loek
Zuydvrduin)
handbal is. Daar moetje echter
veel voor oefenen. Meer dan ik
hier doe natuurlijk".
"De coach kan een hele be
langrijke rol spelen in een wed
strijd. Die rol begint pas als de
spelers de techniek hebben,
dan kun je met ze spelen zoals
je dat zelf voor ogen hebt. In
mijn tijd, sorry hoor, toen had
je coaches die twee specifieke
aanvallers en twee specifieke
verdedigers continu wisselden
in bepaalde situaties. Dat is het
prachtige van handbal. Je kunt
steeds het team van samenstel
ling veranderen. Maar in Ne
derland kun je alle coaches ver
vangen door een computer. Je
weet precies wat er gaat gebeu
ren. Nu komt er die wissel, even
later past hij die verandering
toe. Elke verrassing verdwijnt.
Dat is toch niet de bedoeling
van handbal".
"Het enige dat ik kan overwe
gen is om met twee van mijn
beste spelers, bij voorbeeld Ma
rianne Bult en Christine Knig
ge, een vast patroon af te spre
ken. Maar eigenlijk moet het
hele team in staat zijn om mee
te doen in een bepaalde opzet.
De kwaliteit laat het echter
vaak niet toe. Het gevolg is dat
ik nu alleen hamer op de bewe
ging zonder bal. Dat is allemaal
nog redelijk te bevatten en het
is bovendien een zeer belang
rijk onderdeel. Het is zo sta
tisch wat ik zie, hier en in ande
re zalen. Stilstaan, bal vangen,
kijken of er geen cirkelfout
wordt gemaakt en dan naar het
doel kijken. Dat moet allemaal
in één seconde gebeuren als het
goed is. Zo is het waardeloos".
Volgens de trainer komt een
vedette als Marianne Bult naar
Voorhout toe voor hem. "Ze
wordt nergens meer geprik
keld. Ik weet nog wel wat ze
fout doet en ze vindt het nog
steeds leerzaam. Daarom komt
ze naar Foreholte. Terwijl ik als
bondscoach heus wel proble
men met haar heb gehad".
Met wie niet eigenlijk, Het
vreemde is dat de kleine Tsjech
in wezen een zeer beminnelijk
mannetje is. Maar het woord
'handbal' werkt bij hem als een
rode lap op een stier. "Ik ben
een fanatiek ventje, ja. Maar ik
vind ook dat ik veel weet van
handbal en dan moet je dat
overbrengen. Ik vind het raar
dat ik door vele trainers in Ne
derland wordt genegeerd. Ze
weten het zelf blijkbaar alle
maal goed genoeg. Maar als ik
zo rondkijk
JAN KECSKEMÉTHY: "HIER KUN JE DE COACHES VERVANGEN DOOR EEN COMPUTER"
Sportbijlage 1988-1989
Jan Kroese aan het begin van zijn elfde seizoen:
Traditiegetrouw zoeken
jaarlijks troepen trainers
hun heil bij een andere
vereniging.
Oefenmeesters, die het
langer dan een paar jaar
bij één club uithouden,
kom je dan ook niet zo gek
veel tegen, al zijn ze er
natuurlijk wej. Het
bekendste voorbeeld is
wellicht Piet de Visser, die
bij Willem II zelfs een
contract voor het leven
aangeboden kreeg. Ook in
de regio komen langdurige
verbintenissen voor. De
relatie tussen Jan Kroese
en ARC is er zo één.
door
Nick Verwoerd
De in Nieuwkoop woonachtige
Amsterdammer begint - met
onderbreking - al aan zijn elfde
seizoen bij de Alphense Racing
Club. De oud-betaald voetbal
ler van De Vole wijekers, die
reeds in het eerste stadium van
zijn loopbaan als trainer met
het Amsterdamse Animo en de
zaterdagtak van Bodegraven
(2x) titels binnen wist te halen,
was in 1977 voor het eerst met
ARC succesvol door het kam
pioenschap van de vierde klas
se te behalen. Na een vierjarig
verblijf op "De Bi jlen" verhuis
de Kroese naar NSV. dat onder
zijn leiding ook een stapje ho
ger ging voetballen. In '82 volg
de de terugkeer bij ARC. Het
ambitieuze bestuur van de Alp
hense vereniging verlangde dat
Kroese de Racing naar het
hoogste niveau zou loodsen.
Hetgeen geschiedde. Op Be
vrijdingsdag '84 mocht ARC
zich na de 2-1 zege op Katwijk
tweedeklasser noemen en bijna
twee jaar later bereikten de
Alphenaren. middels een 0-1
over winning bij Spirit, de eer
ste klasse. Aan het voetballen
op dat niveau lijkt de ploeg, die
na een verhuizing enige jaren
geleden naar "Zegersloot" een
eersteklas-accommodatie be
zit, inmiddels aardig gewend,
gezien de middenmootpositie
van het voorbije seizoen. Het in
'82 gestelde doel is dus bereikt,
maar voor Kroese betekent dat
niet dat zijn taak bij ARC erop
zit.
Ambitie
"Ik heb toch de ambitie om
met ARC de titel in de eerste
klas eens te pakken. We willen
dolgraag kampioen worden, al
besef ik wel dat de strijd om een
kampioenschap afhankelijk is
van heel veel factoren. Legt de
arbiter bij een twijfelgeval de
bal op de stip. ja of nee? Krijg je
te maken met veel geblesseerde
spelers of blijft iedereen fit?
Enzovoorts. We hebben echter
een gretige groep - al zouden ze
er met de pet naar gooien, was
ik allang weggeweest - en we
mikken dit seizoen dan ook se
rieus op een periodetitel. Bo
vendien streven wij ernaar om
nu ook eens te gaan winnen van
de grote jongens, want dat is
ons tot nu toe nog niet gelukt".
Kroese heeft derhalve nog
volop plannen met ARC en lijkt
het voorlopig bij de Alphense
zaterdageersteklasser nog best
naar zijn zin te hebben. Aan een
Jan Kroese.' Ik heb de ambitie om met ARC de titel in de eerste klasse eens te pakken'
andere club denkt hij dan ook
vooralsnog niet.
"Waarom zou ik?" Ik be
schouw wat ik bij ARC doe ge
woon als m'n werk. Net als m'n
baan. (Technisch coördinator
bij Siemens in Den Haag/NV).
Daar zit ik ook al vijfentwintig
jaar. Ik heb hier alles wat mijn
hartje begeert. Bij ARC is alles
op voetbal gericht. In zo'n kli
maat voel ik mij thuis. Al zou ik
zin hebben in een gezellig
avondje, ging ik wel naar de
kaartclub in het dorp. Daar
kom ik niet voor. Ik kan het
echter prima vinden met de
groep en in de selectie heerst
ook best gezelligheid, maar ik
hoef natuurlijk niet als confe
rencier of dansleider op te tre
den. De sfeer in het team moet
goed zijn en die is ook goed.
Daarnaast is bij ARC alles per
fect georganiseerd. We hebben
een prachtig complex, je kunt
altijd trainen op een goed veld,
we beschikken steeds over pri
ma trainingsmateriaal en ga zo
maar door. Daar komt dan ook
nog eens bij dat Nieuwkoop-Al-
phen maar een klein eindje rij
den is, dus wat wil je nog meer?
Ik weet wel dat er trainers
zijn, die een club verlaten als ze
honderd meter verder wat meer
geld kunnen krijgen, maar zo
zit ik "niet in elkaar. Ik ben te
vreden met ARC en ARC is
blijkbaar tevreden met mij. Zo
simpel is het. Ik vind trouwens
ook dat het een voordeel is om
langer bij een vereniging te blij
ven, want dan pas kun je wer
kelijk iets opbouwen. Wij zijn
begonnen in de vierde klas en
nu spelen we in de hoogste af
deling, en ook in deze klasse
moeten we weer het een en an
der leren. En dat gaat niet van
de ene op de andere dag. Vooral
mentaal moeten de jongens nog
sterker worden. Iedere week
moet er worden gepresteerd, en
die instelling ontbreekt nogal
eens".
De baas
Om zijn pupillen het een eb
ander bij te brengen, zal Kroese
zelden gebruik maken van een
grote mond. Iemand verbaal
met de grond gelijkmaken,
daar houdt hij niet van. Toch is
Kroese wel degelijk baas over
zijn selectie. "Ik denk dat het
een kwestie van vingerspitsen-
gevoel is. Ik heb respect voor
de groep en andersom is dat
ook zo. Natuurlijk moet er dis
cipline zijn, maar het belang
rijkste is hoe je met de mensen
omgaat. Het heeft bijvoorbeeld
geen enkele zin om iemand, die
niet goed gepresteerd heeft,
nog dieper de grond in te
schoppen. Daar schiet je echt
niets mee op. Ik heb het idee
dat er tussen de spelers en mij
een vertrouwensrelatie is ge
groeid. Je kunt van elkaar op
aan en dat is prettig werken".
Het feit dat de ARC-gelede-
ren voor elke nieuwe competi
tie worden versterkt door de
komst van een aantal nieuwe
spelers, wordt door de nege
nenveertigjarige trainer even
eens als prettig beschouwd.
"De nieuwkomers worden
meestal zonder problemen ge
accepteerd, al moeten zij zich
uiteraard wel aanpassen. De
komst van wat nieuw bloed kan
nooit kwaad. Je krijgt toch
weer een andere inbreng en zij
zorgen vaak voor nieuwe im
pulsen. bovendien blijven door
de concurrentie de spelers
scherp en dat is in de eerste klas
hard nodig"
Hoop
De selectie van de Racing
werd in de transferperiode uit
gebreid door de komst van Ger-
rit Nijland (Enter Vooruit), Re-
né Bon en Jan Wouters (Zeven
hoven), Peter van der Horst
(Olympia) en Rien van Elk, de
topscorer van vv Alphen.
Kroese hoopt vooral op Van
Elk. "Rien is een hele goede
voetballer, met ervaring en am
bitie, die op meerdere plekken
inzetbaar is. Ik verwacht dat hij
in de toekomst voor ons een
duidelijke versterking zal zijn"
De oud-speler van Alphen be
gon bij ARC evenwel weinig
fortuinlijk. In de laatste minuut
van het tweede oefenduel -
thuis tegen SHO - scheurde
Van Elk een enkelband, zodat
Kroese het voorlopig nog even
zonder zijn aanwinst zal moe
ten stellen. Over Dick Ernst
kan de N teuwkoopse coach wel
beschikken. De ex-prof van Ex
celsior stond vorig seizoen bij
na volledig buitenspel na een in
de oefencampagne opgelope
kuitbeenbreuk, maar is nu vc
ledig hersteld Waar Ernst t
recht komt, moet door Kroe^
die in Bonefaas al over een spe
verdeler beschikte, in de oefe
reeks nog worden vastgestel
ARC heeft in de afgelopen jart
een reputatie opgebouwd de
gelijke duels niet helemaal se
eus te nemen, maar dat is vc
gens Kroese toch niet helema
waar "Ik geef toe dat t
vriendschappelijke wedstr
den het resultaat van onderg
schikt belang is. maar we sp
len wel om te winnen. D
vloeit namelijk voort uit het fe
dat we oefenen om zoveel m
gelijk te scoren en om onze ve
dediging zo goed mogelijk te 1
ten optreden. Oefenwedstri
den mogen vanzelfspreken
nooit demotiverend werkei
vvant dan zouden ze geen zi
hebben".
Te gek
Op 3 september staat de ee
ste wedstrijd op het progran
ma, waarbij het resultaat voc
ARC ongetwijfeld niét van or
dergeschikt belang zal zijn: u
bij Spakenburg Daarna volge
Excelsior Maassluis, NSW e
Quick Boys. Voor Kroes
("Voetbal is voor mij een sooi
verslaving, maar wel een zee
prettige, waarbij je gezonl
blijft") zal dan wellicht reed
een tikkeltje duidelijk zijn c
z'n elfde seizoen bij de Racin
een té gek jaar kan worden.
JAN KROESE:"IK HEB RESPECT VOOR DE GROEP EN ANDERSOM IS DAT OOK ZO"
