Tom Oosterhuis
waagt avontuur
Lizzani verrast met prachtig drama over Boekerins weduwe
Musical Zeldzaam' eind dit jaar in première
Filmmuseum op zoek naar
publiek buiten Amsterdam
Film over vrouwenhandel
in bioscoop en op tv
Prins Claus
opent foto
expositie
over China
^Seti qvondjt
tdegdrometi
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1988
KUNST
PAGINA 19
Filmfestival in Venetië
VENETIE Het filmfestival van
Venetië is op zich zelf niet de meest
voor de hand liggende aanleiding
om over Huub Bals te beginnen,
toch hebben zich tijdens de eerste
dagen van de Mostra al twee ge
beurtenissen voorgedaan die als
het ware beklemtoonden hoe bij
zonder het Rotterdamse festival
van Bals in het verleden geweest is.
door
Pieter van Lierop
Zondagavond konden we op het
Lido een ouverture bijwonen die
bestond uit de projectie van
Alexander Volkovs in 1927 ver
vaardigde film Casanova, begeleid
met 'live' muziek gedirigeerd door
componist Georges Delerue. Heel
indrukwekkend, maar dus wel een
evenement dat Bals anderhalf jaar
geleden in Rotterdam al heeft ver
toond.
Het meest heuglijke feit van het
Film Festival Rotterdam 1988 is de
emotionele persconferentie ge
weest van de Russische cineast
Sergej Paradzjanov die voor deze
gelegenheid zijn eerste reis naar
het buitenland had mogen maken.
Paradzjanov is nu ook in Venetië
opgedoken, ter gelegenheid van de
vertoning van zijn nieuwe film
Asik Kerib en een van de eerste
dingen die "de grijzende meester
van bezuiden de Kaukasus" (zo
noemt hij zichzelf) tijdens zijn pers
conferentie had mee te delen, was
dat het hier niet half zo leuk is als
het in Rotterdam was geweest. De
teleurstelling van Paradzjanov was
voortgesproten uit enigszins onge
lukkige omstandigheden.
Zijn persconferentie sloot aan op
die van Carlo Lizzani, de Italiaanse
maker van Caro Gorbaciov. de eer
ste competite-film. Daarvoor be
stond vanuit de hier massaal aan
wezige Italiaanse media een be
langstelling die vanzelfsprekend
groter is dan gemiddeld, te meer
daar Lizzani tevens de man ge
weest is die tussen 1979 en 1982 als
festivaldirecteur de Mostra uit het
slop heeft getrokken en via een
minder enghartige 'politieke' pro
grammering en de restauratie van
het competitie-element met Gou
den Leeuwen het aloude interna
tionale aanzien terug heeft ver
overd. Bovendien is Lizzani's nieu
we film zeer interessant, hande
lend over Nikolai Boekarin, de
Russische revolutionair die in 1937
in ongenade viel, nadat zijn kame
raden Kamenev en Zinovjev al
door Stalin waren gefusilleerd als
veronderstelde samenzweerders.
De nacht voorafgaand aan zijn ar
restatie, brengt Boekarin met zijn
nog zeer prille echtgenote Anna
Larina door in hun appartement in
het Kremlin. De ideoloog beseft
dat hij later zal worden gedwongen
om tijdens een show-proces zich
zelf te beschuldigen zoals dat al
zeer velen overkomen is. Om die
reden wil hij een brief schrijven,
gericht aan het nageslacht, met de
bedoeling zijn integriteit te bewij
zen op de lange termijn. Maar om
dat zo'n brief zeker niet naar buiten
kan worden gesmokkeld, ook niet
door zijn eigen echtgenote, dient
Anna Larina die brief van buiten te
leren.
Aanvankelijk heeft ze daar be
zwaren tegen, omdat ze niet kan ge
loven dat hun voormalige huis
vriend Stalin zo vervuld wordt
door eigen ambities en angst voor
zijn voormalige kameraden van het
eerste uur, dat hij zelfs Boekarin
uit de weg wil ruimen. Tegelijker
tijd heeft ze, nog vervuld van blin
de trouw aan de partijpoltiek,
moeite met sommige constaterin
gen van haar echtgenoot ten aan
zien van bij voorbeeld de rigide
wijze waarop de landbouw werd
gecollectiveerd ten koste van mil
joenen mensenlevens. Anna Lari
na wil dat aanvankelijk niet gelo
ven. Maar naar mate de nacht vor
dert, geluiden van buiten keer op
keer de naderende arrestatie lijken
aan te kondigen en de twee echte
lieden de waarheden onder ogen
zien, komt ook het moment van de
finitieve afscheid nabij. Vijftig jaar
na Boekarins executie zoekt zijn
weduwe de openbaarheid met een
open brief aan Gorbatsjov waarin
ze ter kennis brengt wat ze in die fe-
bruarinacht van 1937 van buiten
heeft geleerd heeft. En ze verzoekt
om rehabilitatie van haar echtge
noot.
Dit historische gegeven heeft
Carlo Lizzani omgewerkt tot een
uiterst ingetogen, spannende en
welsprekende film waarin magni
fiek wordt geacteerd door Flaminia
Lizzani en Harvey Keitel. De echte
Anna Larina Boekarin was tijdens
Lizzani's persconferentie aanwezig
om haar tevredenheid over de film
te beklemtonen. De zaal was bom
vol.
Paradzjanov
En vervolgens kwam de in Italië
slechts bij een handvol ingewijden
bekende Russische filmer Parad
zjanov zijn opwachting maken, al
helemaal genietend van de zo mas
saal verzamelde pers. Maar de Itali
aan Lizzani is nauwelijks uitge
sproken, of de zaal loopt nagenoeg
leeg. Paradzjanov pardoes dompe
lend in teleurstelling en nostalgi
sche herinnering aan de drukte in
Rotterdam toen het juist voor hem
had storm gelopen. De bejaarde Ar
meniër kon het zelfs niet nalaten
zich erover te beklagen dat hij
slechts voor zo korte tijd is uitgeno
digd dat hem zelfs de tijd zal ont
breken om San Marco te bezoeken,
terwijl hij in Rotterdam nota bene
naar Amsterdam had mogen rei
zen. Maar ondanks de katterigheid
die deze première bij de regisseur
zelf te weeg bracht, is film Asik Ke
rib hartveroverend. Een en al pic
turale schoonheid en charme, in
statige, kleurrijke beelden.
De karakteristieke Paradzjanov-
stijl, nu aangewend voor een
schelmse 1001 Nacht-achtige ver
telling, blijkt speelser dan we ge
wend zijn van de legendarische
meesterwerken De Vuurpaarden
en De Kleur van Granaatappels,
Het Fort Soeram. Die hadden een
meer gedragen, nationalistisch en
religieus karakter, waardoor het re
giem zich er ook in verslikt had. De
nieuwe film is veel toegankelijker,
mede door toevoeging van een ver-
teller-stem. De bedoeling om Ler-
montov epische gedicht Demoon
mee te verwerken, heeft Paradzja
nov om financiële redenen (zegt
hij) niet kunnen uitvoeren. Hij
neemt er nu genoegen mee Asik
Kerib te kunnen opdragen aan alle
kinderen ter wereld en aan de
UNESCO.
The Moderns
Weinig zwaarwichtig maar zeker
een aangenaam werkstuk ook
blijkt The Moderns, van Alan
Rudolph. Een kietelende satire
over kunstvervalsers, gesitueerd in
het milieu van de artistieke bohé
miens van Parijs in de jaren twin
tig. Rudolph drijft goedmoedig de
spot met kunstmodes, snobisme en
de legendevorming rond types als
Hemingway, Gertrude Stein en
aanhangers van Dada.
De teleurstellingen van de eerste
festivaldagen zijn veroorzaakt door
de Fransman Paul Vecchiali, de
Pool Wojciech Has en de Italiaan
Franco Maselli. Laatstgenoemde
kreeg het voor elkaar te bewijzen
dat zelfs Ornella Muti spuugverve-
lend kan worden als je haar niets
anders te doen geeft dan spelen
met video, telefoon en een tekst
verwerker. Maar zijn film Codice
Privato gaat stellig over de een
zaamheid van de moderne mens.
AMSTERDAM - Het kan niet op in Nederland. 'Cats', 'Barnum' en dan gaat op 20 decem
ber in de Amsterdamse Stadsschouwburg ook nog de Nederlandse musical 'Zeldzaam' in
première. Het is een project van de nog vrijwel onbekende Tom Oosterhuis. Pas 26 jaar
,oud en onervaren in het schrijven en laten produceren van dergelijke grote musicals, ver
overde hij in eerste instantie de mentale steun van een aantal als toch heel serieus bekend
staande bekende Nederlanders. Een sleutel die voor hem vele deuren opende naar de mil
joenen van WVC en het bedrijfsleven.
"Waarschijnlijk kan ik het goed
verkopen. Maar ik moet eerlijk zeg
gen dat ik er niet echt danserig en
zangerig van word. Zelfs al heb ik
in vele grijze kantoren staan zingen
en dansen om de directeuren een
idee te geven van wat ik zou gaan
doen. Misschien dat ze er daarom
wel oren naar hadden. Ze weten nu
wat ze krijgen".
door
Hans Visser
"Je hebt die steun nodig, want
als je het goed wilt doen, kost het
geld. 'Cats' bewijst dat. Maar 'Cats'
bewijst ook dat Nederland rijp is
voor dit soort musicals. Daarom
kunnen ze hun subsidie nu terug
betalen aan WVC. Maar waarom
moeten zulke shows altijd uit En
geland óf Amerika komen? Wij zijn
hier professioneel genoeg om het
ook te kunnen. Ja, vroeger had je
wel een Nederlands showballet,
maar dat was meer dan een stel
mooie meiden die wat rondliepen
in hoog opgesneden kleren vol ver
en. Tegenwoordig is het showdan-
sen in Nederland veel serieuzer".
Failliet
'"Ik Jan Cremer" heeft aange
toond dat je hier met eigen talent
een geheel Nederlandse musical
kunt maken. Natuurlijk, die show
is failliet gegaan, maar dat hoeft
niet nog een keer te gebeuren. We
weten nu wat er toen fout ging. Eén
van de redenen was dat die show te
groot was voor de Nederlandse the
aters. De decors konden er bijna
nergens in, dus kon de show niet
reizen. Wij gaan straks dus wel het
land in, naar de mensen toe, al is
het alleen maar langs de grootste
theaters. Nederland is nu eenmaal
het land met de grootste theater
dichtheid".
Oosterhuis vertelt in 'Zeldzaam'
over een groep dansers en popmu
zikanten die van een oude brouwe
rij een theater wil maken. De eige
naar van het pand, gespeeld door
Frits Lambrechts, voelt daar wei
nig voor. In tegenstelling tot zijn
AMSTERDAM (GPD) - Het Neder
lands Filmmuseum in Amsterdam
gaat in het komende seizoen spe
ciale weekeinden organiseren voor
filmliefhebbers van buiten de
hoofdstad. Dat maakte adjunct-di
recteur Eric de Kuyper gisteren op
een persconferentie bekend. Op el
ke derde zondag van de maand en
op de voorafgaande zaterdag zal
een zestal opmerkelijke films uit
het lopende macndprogramma
vertoond worden, die met een pas
se-partout bezocht kunnen wor
den. Om niet-Amsterdammers van
dienst te zijn, wordt de mogelijk
heid geboden tegen een geredu
ceerd tarief in een nabijgelegen ho
tel te overnachten.
Het 'filmweekend', door De Kuy
per omschreven als een 'mini-festi
val met logies', past in het streven
van directrice Hoos Blotkamp en
Eric de Kuyper om het museum
toegankelijk te maken voor grote
groepen filmliefhebbers. Blot
kamp en de Kuyper, die in het afge-
loperj jaar de interim- directeur
Frans Maks opvolgden, hebben in
korte tijd al gezorgd voor een op
merkelijke face-lift van het Film
museum. Zo is het aantal voorstel
lingen enorm gestegen. Voor de ko
mende maand staan er zo' n negen
tig vertoningen op het programma.
Behalve het 'filmweékend' biedt
seizoen van het Film-
leer nieuwigheden. De
Kuyper zal zélf maandelijks een le
zing verzorgen onder de titel 'Het
plezier van het filmkijken'. De le
zingen zijn niet bedoeld als cursus,
maar worden aangekondigd als
een 'plaatjes- en praatjessessie'. De
eerste wordt gehouden op 4 sep
tember.
Het Filmmuseum, dat volgens de
adjunct-directeur een zeer drukbe
zocht zomerprogramma achter de
rug heeft, wordt op 30 september
bovendien verrijkt met een eetcafé,
waar in de toekomst radio-uitzen
dingen, lezingen en presentaties
zullen worden verzorgd. Ook krijgt
het gebouw op zeer korte termijn
een permanente tentoonstellings
ruimte waarin de vroege filmge
schiedenis uit de doeken gedaan
zal worden. Een ruimte voor wisse
lende exposities zal waarschijnlijk
binnenkort ook gerealiseerd kun
nen worden.
Inventarisatie
Het Filmmuseum werkt intus
sen achter de schermen ook hard
door aan de inventarisatie van de
eigen collectie, die bestaat uit bin
nen- en buitenlandse films, affi
ches, foto's en apparatuur. Onder
het bewind van de vorige directeur
Jan de Vaal was die taak ernstig
verwaarloosd. Bij de inventarisa
tie, waarvoor het museum de be
schikking heeft over een ruimer
budget dan voorheen, worden vol
gens De Kuyper bijna wekelijks
verrassende vondsten gedaan. On
langs kwam een vroege film met
Rudolf Valentino boven water
evenals een oude Britse film, waar
men in Engeland al jaren naar op
zoek was.
vrouw, gespeeld door Mies de
Heer. Zij sluit zich aan bij de tegen
standers van haar man. Oosterhuis
vat een en ander samen als een
pop-musical, waarin video- en
computertechnieken worden ge
combineerd. Beslist geen tweede
'Ik Jan Cremer'.
"Eén van de oud-directeuren van
Philips die in het bestuur van onze
producerende stichting 'Zeldzaam'
zit, noemt het een USP, een 'Uni
que Selling Proposition'. We ma
ken dus iets wat nooit eerder te
zien is geweest. Dat blijkt ook uit
de techniek die ik gebruik. Als bij
voorbeeld Frits Lambrechts alias
directeur Van Raamsdonk in het
lied 'To the point' zijn personeel
bezweert zo accuraat mogelijk te
werken, staat er een grote personal
computer op het toneel. Frits zingt
dan bij een electronische drum en
zijn stem wordt daarbij 'gesamp
led', waarbij dan in dat ritme de
woorden op het computerscherm
aan- en uitfiitsen.
Sponsors
"De muziek is van Jurre Haans
tra. Hij is een oude rot in de mu
ziek. Jurre heeft veel muziek ge
schreven en gearrangeerd. Hij
heeft voor het Concertgebouwor
kest gestaan en in Londen voor de
duurste studio-orkesten, maar
heeft toch een soort kinderlijk en
thousiasme weten te bewaren. Een
combinatie die kenmerkend is
voor 'Zeldzaam"'.
"Dit wordt de musical waar je 'je'
tegen zegt. Daarmee wil ik niet zeg
gen dat het een show is die alleen
jong publiek moet trekken. Ik
schrijf het voor iedereen die zich
door het begrip jong aangesproken
voelt. En dat kan opgaan voor alle
leeftijden. Het wordt dus bepaald
geen Veronica-musical, ook al
maakt die omroep een film over de
totstandkoming van 'Zeldzaam'
plus een televisieregistratie.
"Zonder sponsors geen musical.
Maar dat wil niet zeggen dat het pu
bliek in de voorstelling hinderlijk
met reclame wordt geconfron
teerd. Hooguit als het er op sympa
thieke wijze in kan worden ver
werkt. Artistiek blijven we volko
men onafhankelijk. Toch streven
we naar een goede samenwerking.
Het moet immers een professione
le voorstelling worden en dat kost
geld. Ik heb driejaar aan voorberei
dingen in 'Zeldzaam' gestoken en
dat moet je er straks toch aan af
kunnen zien".
Ervaring op deze schaal heeft
Oosterhuis nog nauweljks. Wie
zegt hem dat hij het ook werkelijk
kan: een musical schrijven van ni-
"Schrijven kun je niet ergens
gaan leren. Ik heb al veel liedjes ge
schreven, die ik vervolgens zelf
heb gezongen. Je moet op je bek
durven gaan, daarvan kun je leren.
Natuurlijk stelt het schrijven van
een script heel andere eisen. Daar
om heb ik er ook een scripteditor
bij. En voor de rest zou ik zeggen:
komen jullie straks maar kijken".
Musicalmaker Tom Oosterhuis: 'We maken iets dat nooit eerder te zien is
geweest'. ,r0to gpd>
2
3)
3
4)
4
2)
5
6)
6
7)
7
(21)
8
(15)
9
(26)
10
(19)
11
(20)
12
(11)
13
(13)
Tribute - The Pasadenas
Stop - Sam Brown
Is she really going out -
Joe Jackson
Eenmaal kom jij terug -
Koos Alberts
What a wonderful world
- Louis Armstrong
Wonderful tonight - Eric
Clapton
Girl you know it's blue -
Milli Vanilli
Shake your thang - Salt
V Pepa
The only way - Yazz
Plastic Population
Superstitious - Europe
Foolish beat - Debbie
Gibson
The right stuff Vanessa
Williams
Don't be afraid - The Ro
bert Cray Band
14
(14)
15
5)
16
9)
17
(10)
18
8)
19
(27)
20
(12)
21
(25)
22
(29)
23
24
(15)
25
(23)
26
(18)
27
28
29
(24)
30
31
32
(34)
33
34
(22)
3b
(17)
36
37
(28)
38
(33)
39
(35)
40
(30)
Heat it up - Wee Papa
Gir Rappers
Push it - Salt 'n Pepa -
Dureco
Never tear us apart -
INXS
Another part of me - Mi
chael Jackson
I owe you nothing - Bros
Roses are red - Mac Band
The twist - Fat Boys
Chubby Checker
Love or loneliness - Zina-
tra
He ain't heavy, he's my -
Bill Medley
The locomotion - Kylie
Minogue
The best of joint mix -
Flim Flam
I want your love - Trans-
vision Vamp
Breakfast in bed - UB 40
Chrissie Hynde
Sweet little mystery - Wet
Wet Wet
Talking' bout a revolu
tion - Tracy Chapman
En la playa - Los Fieras
Dancin' easy - Funhouse
Heaven in my hands -
Level 42
Mannen - Renee de Haan
Big bubbles no troubles -
Ellis Beggs Howard
Glam slam - Prince
Monkey - George Michael
Long and lasting love -
Glenn Medeiros
Thougher than the rest -
Bruce Springsteen
Superfly guy - S Express
Liberta - Al Bano Ro-
mina Fower
Dragon's legend - Koto
'Cannot run away'
AMSTERDAM - „Natuurlijk was
ik soms doodsbang, maar ik ben
een witte vrouw. Ik vond het ook
wel zo eerlijk om het risico te de
len". Met twee Filippijnse slachtof
fers van vrouwenhandel en een ca
meraploeg reisde cineaste Hillie
Molenaar naar Thailand en de Fi-
door
Gerlof Leistra
lippijnen om daar het spoor te vol
gen van vrouwenhandelaars. In de
documentaire film 'Cannot Run
Away' - die op 8 september in Am
sterdam, Maastricht en Leeuwar
den in première gaat en op 20 okto
ber door de VARA op televisie
wordt uitgezonden - doet zij ver
slag van hun zoektocht. Het is een
LEIDEN- Prins Claus zal donder
dagmiddag 8 september de al eer
der in deze kolommen aangekon
digde tentoonstelling van de Ja
panse fotograaf Hiroji Kubota in
het Rijksmuseum voor Volken
kunde in Leiden openen.
Op de expositie zijn foto's te zien,
die Kubota maakte tijdens zijn rei
zen door China. Er wordt voor deze
tentoonstelling, die tot en met 30
oktober zal duren, zeer veel belang
stelling verwacht. In overleg met
de sponsor (Mobil) is daarom be
sloten om de expositie ook op don
derdagavond voor bezoekers open
ter stellen.
Het evenement in Leiden is on
derdeel van de tournee die de ex
positie door Europa maakt. De ten
toonstelling, die ook in Londen en
New York te zien is geweest, biedt
ruim honderd vergrotingen, som
mige van enkele vierkante meters.
Ze doet na Leiden nog Celle, Parijs,
Wenen, Oslo, Stavanger en Lissa
bon aan. Ze is samengesteld door
het International Center of Photo
graphy in New York, dat er trots op
is de mensen China te kunnen la
ten zien zoals de beroemde foto
graaf het in zijn gevoelige poëti
sche kleurenfoto's heeft vastge
legd.
De foto's van Kubota weerspie
gelen de wisselende aspecten van
een uitgestrekt land op de drempel
van grote veranderingen. De foto
graaf maakte dertig reizen, en ver
kende elke streek, provincie en
stad in Volksrepubliek om de con
frontatie van traditie met moderni
sering in het ontzaglijke land te do
cumenteren: kille vlakten en ruwe
bergen tegenover weelderige rijst
velden en het stadgewoel in Pe
king en Kanton.
Kubota studeerde in 1962 in New
York af als politicoloog voor hij een
van de meest onderscheiden Ja
panse fotografen werd. Deze carri
ère begon hij in 1965 in New York
als assistent van anderen. In het be
gin van de jaren zeventig raakte hij
geïnteresseerd in het fotograferen
van landschappen en mensen en
reisde hij ook naar West-Europa,
het Midden-Oosten en Zuid-Azie.
In 1979 maakte hij zijn eerste expe
ditie naar China.
ontluisterend verhaal over ge
dwongen prostitutie en vrouwen
handel, armoede en corruptie.
In het begin van de jaren tachtig
raakten Alma en Nena, twee Filip
pijnse vrouwen, verzeild op het
Friese platteland. Jan S. had ze
wijs gemaakt dat ze in Nederland
als receptioniste in zijn vijf sterren-
hotel konden gaan werken. Een
corrupte officier van justitie be
zorgde Alma en Nena de benodig
de uitreispapieren. Jan S. bleek
echter een seksboerderij te runnen
en Alma en Nena werden gedwon
gen zich te prostitueren. Uiteinde
lijk slaagden zij erin met hulp van
buitenaf te ontsnappen.
In 'Cannot Run Away' volgen we
stap voor stap hoe men er slaagt
Jan S. op te sporen en voor de rech
ter te slepen. Het levert een aantal
onthutsende en ontroerende frag
menten op. In de bergen van
Noord-Thailand vertelt een oude
man met een gehavend gebit en
een vriendelijke glimlach op zijn
gezicht dat hij vooral geïnteres
seerd is in jonge maagden. „Die
kan ik voor zevenhonderd gulden
kwijt". We belanden in diverse bor
delen waar als slachtvee genum
merde meisjes gedwee achter een
glazen wand zitten te wachten op
klanten. En we zijn getuige van het
weerzien tussen Alma en Nena en
hun families.
ADVERTENTIE
heerlijk
SERIE VAN 6
ROMANTISCHE KONCRRTEM
Mozart Tsjaikofski
Mendelssohn Schubert
Smetana Dvorak Debussy
Bestel nu telefonisch de brochure
(tel. 070-609810) ol
reserveer door vóór 9 september a.s.
184 (CJP i 59.-) over te maken op
giro 212321 t.n.v. Residentie-Orkest.
o.v.v."Abonnement Romantisch Koncert'
