Vrijgelaten generaal
eist aftreden regering
POSTZAKEN?
Regering Zuidafrika wil apartheidswet niet intrekken
President Burma stelt referendum voor
Amerikaanse sergeant is
topman van spionagenet
Oproerpolitie Polen breekt
met geweld staking mijnen
Kakkerlak oorzaak van
leed door leedvermaak
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1988
=niiijiiw;i.EW
PAGINA 5
BONN - De Westduitse en Ameri
kaanse contra-spionage hebben
een grote slag geslagen. Volgens
Amerikaanse bronnen is met de ar
restatie van een vroegere Ameri
kaanse sergeant Clyde Lee Conrad
in Westduitsland de topman van
een omvangrijke spionageketen
opgepakt. De Westduitsers gaan er
echter nog van uit dat de man al
leen opereerde.
RANGOON - Burma's belangrijkste politieke dissident, brigadier-generaal Aung Gyi,
heeft gisteren, direct na zijn vrijlating, president Maung Maung en andere leiders opgeroe
pen af te treden en de macht over te dragen aan een neutrale overgangsregering. Aung Gyi
werd een maand geleden door Maung Maungs voorganger. Sein Lwin, gearresteerd nadat
hij in open brieven aan sterke man Ne Win om politieke en economische hervormingen
alsmede eerbiediging van de mensenrechten had geëist. Aung Gyi's eenmansactie werd gelêvLd.UDe Amerikaan'
later voortgezet door de studenten, die massale betogingen en landelijke stakingen orga
niseerden in Rangoon en in vele steden daarbuiten.
door
Hans Hoogendijk
Aung Gyi sprak een kwartier lang
in een druilerige regen tot een me
nigte van 50.000 mensen die in het
hoofdstedelijke stadion waren bij
eengekomen. Generaal Aung Gyi
wordt beschouwd als de toekom
stige politieke leider wanneer Bur
ma terugkeert naar een democra
tisch systeem. Ook Aung San Suu
Kyi, dochter van de in 1947 ver
moorde nationale held generaal
Aung San, wordt gezien als een po
tentiële politieke leider. Velen zien
haar als de 'Cory Aquino van Bur-
door
Bob Mantiri
Het voorstel van president
Maung Maung om de regerende
Socialistsiche Programma Partij in
een bijzonder congres op 12 sep-
Leider Burundi
geeft bloedbad
Hutu-stam toe
KIGALI (AP) - De leider van Bu
rundi, majoor Buyoya, heeft giste
ren in een radio-uitzending toege
geven dat Burundische soldaten,
die allen behoren tot de Tutsi-stam,
burgers van de Hutu-stam hebben
gedood. Hij zei dat het aantal
slachtoffers van de stammentwis
ten in het land kan stijgen tot bo
ven de 5.000.
Volgens Buyoya handelden de
soldaten niet op bevel van de rege
ring, maar ontstond de slachting
toen ze de lijken ontdekten van
hun Tutsi-stamgenoten, die waren
uitgemoord door Hutu. Buyoya
heeft op de radio gezegd dat zijn re
gering de orde in het land probeert
te herstellen en beloofde dat de sol
daten die bij de slachtpartij waren
betrokken, zullen worden gestraft.
Hij zei dat er bij beide stammen
slachtoffers zijn gevallen en bewe
ringen van buitenstaanders dat
slechts één stam verantwoordelijk
is, zijn volgens hem 'absurd'.
De vijandelijkheden begonnen
op 14 augustus, toen de Hutu's, die
in Burundi veruit in de meerder
heid zijn maar worden overheerst
door de Tutsi, de aanval openden
op twee Tutsi-gemeenschappen in
het noorden van het land. Volgens
ooggetuigenverslagen van vluchte
lingen werden honderden Tutsi
met hakmessen afgemaakt of le
vend verbrand in hun hut. Volgens
Buyoya is dit eerste bloedbad aan
gericht door Hutu-ballingen, die
vanuit Tanzania het land waren
binnengekomen.
Volgens de verhalen van de
vluchtelingen zijn echter de mees
te slachtoffers gemaakt door de
Tutsi-soldaten, die naar het noor
den waren gestuurd om de ordè te
herstellen maar in woede ontsta
ken toen ze de lijken van hun stam
genoten ontdekten. Rwanda heeft
inmiddels om internationale steun
gevraagd om het hoofd te kunnen
bieden aan de inmiddels 41.000
vluchtelingen die vanuit Burundi
het land zijn binnengekomen.
Buitenland kort
Colombia
Bij aanvallen door guerrillastrij
ders in het noorden van Colombia
zijn onlangs 39 doden gevallen, al
dus het ministerie van defensie.
Het ministerie zei dat ongeveer 300
rebellen een groep regeringssolda
ten hadden overvallen en zes van
hen hadden gedood. Later vielen
zij bij het plaatsje Saisa, 400 km ten
noorden van Bogota, een-andere
groep militairen aan.
Suriname
Suriname en Frankrijk hebben
een overeenkomst getekend voor
de repatriëring van 10.000 Suri
naamse vluchtelingen uit Frans
Guyana. Het is de bedoeling dat de
vluchtelingen vrijwillig terugke
ren. De overeenkomst is opgesteld
door de hoge commissaris voor de
vluchtelingen van de VN, Gordon-
Lennox, en ondertekend door de
Surinaamse minister van buiten
landse zaken Sedoc.
Air France
Air France heeft gisteren een
vlucht met een nieuwe Airbus
A320 van Parijs naar Amsterdam
voortijdig moeten afbreken, toen
om onverklaarde redenen waar
schuwingslampjes op het controle
paneel begonnen te branden. Het
was niet direct duidelijk of de fout
in de computers of in de lampjes
zat. De passagiers vertrokken met
andere vluchten alsnog naar Am
sterdam.
tember te laten beslissen over een
referendum voor de invoering van
een meer-partijenstelsel, wees
Aung Gyi af. Het voorstel heeft
geen enkele waarde tregen de ach
tergrond van de eis van het volk
voor onmiddellijke democratische
hervormingen, aldus de brigadier-
generaal. Hij riep president Maung
Maung op om af te treden en de
macht over te dragen aan een neu
trale interim-regering. Hij zei niet
wie deze regering zou moeten lei
den. De 70-jarige Aung Gyi riep
voorts op tot eenheid tussen het le
ger en het volk en tot discipline on
der zijn aanhangers.
De aankondiging van de Bur-
maanse president is een regelrech
te knieval van een in het nauw ge
dreven potentaat. Maung Maung
probeert met het voorstel de span
ning weg te nemen die honderd
duizenden mensen op de been
bracht in Rangoon en andere ste
den om hun onvrede over het be
staande politieke systeem te onder
strepen.
Na zijn toespraak trokken de be
togers de straten in en riepen om
het aftreden van president Maung
Maung. De regering reageerde met
een herhaling van de rede van de
president waarin hij het drama
tisch aanbod deed voor een refe
rendum. Radio Rangoon maakte
gisteren bekend dat er in totaal
1.600 gevangenen zijn vrijgelaten
en dat in de komende dagen nog
meer zullen volgen.
Evenals gisteren zijn ook van
daag weer vierhonderdduizend
mensen de straat opgegaan om te
demonstreren voor de vorming van
een interim-regering die algemene
verkiezingen moet uitschrijven, de
afschaffing van de grondwet en
van de regerende partij. Volgens
Westerse diplomaten zijn er nog
geen aanwijzingen dat de regering
zal bezwijken onder de zware druk
van het volk. In de provincie heb
ben de anti-regeringsdemonstra-
ties intussen wel de plaatselijke be
sturen ontwricht.
Vele partijfunctionarissen die de
lokale overheid vormen zijn afge
treden of gevlucht. Het bestuur is
overgenomen door studenten,
boeddhistische monniken en ar
beiders. In de steden waar politie
en leger zich hebben teruggetrok
ken, waken vrijwilligers over de
veiligheid en regelen zij ook het
verkeer. In Victoria Point (Kawt-
hung), de meest zuidelijke gelegen
stad, is het bestuur geheel in han
den van de anti- regeringsbetogers.
Studentenleiders in deze 80.000 in
woners tellende stad hebben een
zogenaamde defensie-groep ge
vormd met vrijwillige bijdragen
van de bevolking.
Gedurende minstens tien jaar
verkocht Conrad strikt geheime
verdedigingsplannen van de Ame
rikanen aan de Hongaarse geheime
dienst. De stukken werden via
twee inmiddels in Zweden gearres
teerde koeriers aan de Hongaren
het,
volgens welingelichte bronnen,
niet om ideologische redenen heb
ben gedaan, maar voornamelijk om
het geld.
In Bonn werd toegegeven dat er
aanzienlijke schade is toegedaan
aan de NAVO. In sommige kringen
wordt de zaak net zo ernstig ge
noemd als de spionage-affaire
Guillaume, die in de jaren zeventig
leidde tot de val van bondskanse
lier Willy Brandt.
De ex-beroepsmilitair, die twin
tig jaar in het Amerikaanse leger
diende, nam in 1985 ontslag. De
laatste zeven jaar was de man gele
gerd op een basis in Bad Kreu-
znach, waar hij was belast met het
toezicht op kluizen met documen
ten. Volgens de hoogste Westduit
se openbare aanklager Rebman
probeerde de ex-militair ook na
zijn vertrek uit het leger agenten te
werven om zijn spionagenet uit te
breiden. Daartoe schakelde hij on
der meer een andere Amerikaanse
militair in, die hij een bedrag van
vijf cijfers zou hebben betaald.
Over de omvang van deze zaak
doen verschillende versies de ron
de. De Amerikaanse New York Ti
mes meldde dat in Westduitsland
vijf en in Zweden drie verdachten
zijn opgepakt. Kurt Rebman ont
kende dit. Zijn woordvoerder deel
de mee dat in de Bondsrepubliek
tot nu toe alleen de 41-jarige ex-on-
derofficier is gearresteerd en dat
hij contact had met twee koeriers
in Zweden.
In de VS wilden de ministeries
van defensie en buitenlandse za
ken nog geen reactie geven. Maar
het is niet uitgesloten dat de gehei
me dienst CIA in het kruisvuur van
de kritiek komt. De CIA zou name
lijk een van de agenten, die nu als
Rokende puinhopen
LISSABON (GPD) - Een dode,
enkele zwaar gewonden en tiental
len mensen in het ziekenhuis met
brandwonden of ademhalings
moeilijkheden. Dat is de voorlopi
ge balans van de vuurzee die giste
ren rond dertig gebouwen in de
binnenstad van Lissabon ver
woestte. De schade is nog niet be
kend, maar zal zeker in de tiental
len, -zo niet honderden miljoenen
guldens lopen. Rond tweehonderd
raakten dakloos, terwijl
2000 mensen hun baan verlo-
gisteren een enorme brand woedd?.
o AP)
De oorzaak van de brand, die be
gon in één van de oudste warenhui-
Portugal, is nog niet met 2
kerheid vastgesteld,
Brand verwoest
historische
panden Lissabon
brandweer en politievoertuigen in
de namiddag hopeloos kwamen
vast te zitten in de beperkte ruimte.
Volgens politiewoordvoerders
zal het zeker nog dagen en zo niet
weken duren voor het getroffen
deel van de binnenstad van Lissa
bon weer voor het publiek toegan-
tie houdt ernstig rekening met
brandstichting^
Rond twee uu
de brandweer
sein 'brand meester', zeven
dat de melding in de ochtenduren
de grootste ploeg brandbestrijders
in de geschiedenis van de Portuge
se hoofdstad op de been had ge
bracht.
Duizenden nieuwsgierigen be
lemmerden gedurende de blus
werkzaamheden de vrije doorgang
van de tankwagens met water naar
het rampgebied, waar ambulances,
- de poli- kelijk zal zijn, omdat het overgrote
deel van de uitgebrande gebouwen
op instorten staat. De tientallen on-
gistermiddag gaf dernemers die gisteren binnen een
Lissabon het tijdsbestek van enkele uren hun
broodwinning verloren, hielden
gisteravond een spoedvergadering
over de ontstane situatie.
Zij hebben laten weten te reke
nen op steun van het gemeentebe
stuur en de regering om deze klap
te boven te komen. De bewoners
van de Chiado, over het algemeen
mensen met een minimum-inko-'
men die niet meer hebben kunnen
redden dan de kleren die ze aan
hadden, zijn voorlopig onderge
bracht in een gemeentelijk opvang
centrum.
Ondertussen is in ieder geval
duidelijk, dat Lissabon een aantal
onvervangbare historische panden
heeft verloren. Niet alleen het
Grandela-warenhuis, waar -de
brand begon, maar ook bijvoor
beeld de Pastelaria Ferrari, waar
veel verhalen van de Portugese
schrijver Eqea de Queiros zich af
spelen.
In de platenzaak van Valemtim
Carvalho, de belangrijkste muziek
producent in Portugal, verbrand
den orginele opnamen van Por
tugese artiesten uit de jaren 1920-
1950, waarvan van een groot deel
geen kopieën bestaan.
De grootste ramp die Lissabon
heeft getroffen sinds de aardbe
ving van 1755 die leidde tot de
bouw van dit stadsdeel, heeft eens
te meer de aandacht doen vestigen
op het gebrek aan brandveilig
heidsmaatregelen in de Portugese
hoofdstad. „Want, als een dergelij
ke brand was begonnen in een van
de oude wijken die in 1755 ge
spaard zijn gebleven, dan zou het
aantal slachtoffers niet te overzien
zijn geweest", zo zei een wethouder
van Lissabon gistermiddag.
WARSCHAU (Rtr) - Met knuppels
uitgeruste Poolse politietroepen
hebben in het zuiden een einde ge
maakt aan een aantal stakings- en
bezettingsacties in mijnbouw-
installaties. In het noorden van het
land hielden de stakers, die naast
loonsverhogingen erkenning eisen
van het verboden vakverbond Soli
dariteit, echter hun acties vol te
genover pogingen van de regering
in Warschau om een eind te maken
aan de ernstigste arbeidsonrust
sinds 1981.
Nadat de politie woensdagavond
drie kolenmijnen in Opper-Silezië,
waar de onrust op 15 augustus be
gon, bestormde en de stakers met
geweld verdreef legde een bemid
delaar gisteren de eerste contacten
in de crisis tussen Lech Walesa,
voorzitter van Solidariteit, en de
Poolse autoriteiten. De politie
grendelde gisteren de campus van
de universiteit van Warschau af en
hield studentenleiders aan om een
bijeenkomst te voorkomen waar zij
hun steun aan de stakingen wilden
uiten.
De Poolse regeringswoordvoer
der, Jerzy Urban, verklaarde giste
ren dat nog slechts in 6 van de 14
mijnen waar de afgelopen twee we
ken werd gestaakt, het werk stillag.
Dit meldde het officiële persbu
reau PAP. Maar Urban weigerde te
zeggen of de communistische auto
riteiten de ernstigste stakingen in
de afgelopen zeven jaar onder con
trole hebben.
Bronnen bij Solidariteit zeiden
dat de Poolse autoriteiten de zwak
ste schakels in de nationale keten
van stakingsacties hebben aange
pakt. Zwak ook omdat de autoritei
ten in deze moeilijker toegankelij
ker gebieden telefoonverbindin
gen kunnen verbreken. Tegen de
Solidariteits-bolwerken in de ha
vens Gdansk en Szczecin in het
noorden wordt door de Poolse au
toriteiten niet opgetreden.
Protestmars van
oppositie Chili
SANTIAGO (Rtr) - De oppositie
partijen in Chili zullen op 4 septem
ber in de hoofdstad Santiago een
vreedzame protestmars houden te
gen de Chileense president, gene
raal Pinochet. Dit heeft een over
koepelende organisatie van arbei
ders-, studenten-, en beroepsvere
nigingen gisteren aangekondigd.
De protestmars zal de eerste zijn in
de Chileense hoofdstad sinds de
militaire machtsgreep van 15 jaar
geleden. De oppositiegroeperin
gen riepen tevens de Chileense be
volking op volgende week dinsdag
massaal op potten en pannen te
slaan als uiting van ongenoegen
over de kandidatuur van generaal
Pinochet voor het in oktober te
houden referendum.
ADVERTENTIE
U kunt nu op het postkantoor niet alleen terecht voor
uw grote en kleine zaken, maar ook voor NS- folders. Zoals
de folders Treinprijzen en Forensen. Dus als u van de
week 'n postzegeltje koopt, kunt u ze meteen i
WAAR ZOUDEN WE ZIJN
ZONDER DE TREIN?
TEL AVIV (GPD) - In een zie
kenhuis in Tel Aviv ligt een in
woner van de voorstad Givatay-
im bij te komen van de ongeluk
kigste avond van zijn leven. Het
drama begon in de namiddag,
toen zijn vrouw in de woonka
mer een kakkerlak aantrof. Ze
trapte op het flink uit de kluiten
gewassen insekt en wierp het in
het toilet. Toen het dier nog
volop tekenen van leven ble^k te
vertonen, spoot de vrouw in pa
niek een hele bus insecticide
leeg in de toiletpot.
Korte tijd later kwam haar
man thuis van zijn werk. Hij zette
zich in alle rust met de krant op
het 'gemak' en stak een sigaret
op. Uiteindelijk wierp hij de
peuk in het toilet. Een explosie
volgde, waarbij de man stevige
brandwonden kon noteren aan
zijn onderste delen.
Zijn vrouw belde een ambu
lance en binnen een kwartier
stonden er twee broeders in de
kamer. Terwijl ze de man op een
brancard de trap afdroegen in
formeerden ze belangstellend
naar de toedracht van het onge
val.
Na een korte verklaring van de
kant van het slachtoffer ontsta
ken de broeders in een zo onbe
daarlijk gelach dat ze de bran-
card uit hun handen lieten val
len. Beneden konden ze hem op
rapen en de ongelukkige inwo
ner van Givatayim ligt nu niet al
leen met brandwonden, maar
ook met een gebroken bekken en
twee gebroken ribben in zijn zie
kenhuisbed.
CHICAGO - De Democratische kandidaat voor het Amerikaanse vice-
presidentschap Lloyd Bentsen voerde gisteren het woord tijdens een bij
eenkomst voor oorlogsveteranen in Chicago. In de verkiezingscampagne
wordt voortdurend gewroet in het oorlogsverleden van de kandidaten of
van mensen in hun naaste omgeving. Gisteren lanceerde de Republikeinse
senator Symms in een radio-interview het gerucht dat Kitty Dukakis, de
echtgenote van de Democratische presidentskandidaat, in de lijd van de
Vietnam-oorlog een Amerikaanse vlag zou hebben verbrand. Leiders van
de verkiezingscampagne van Dukakis hebben dat inmiddels ontkend.
President Botha.
Als de Nationale Partij in Zuidafri
ka aan de macht wil blijven, is het
nu niet mogelijk om de wet op ge
scheiden woongebieden voor de
verschillende rassengroepen in te
trekken. Te veel blanken in Zuid
afrika zijn niet bereid om in ge
mengde woonwijken te wonen. En
in tegenstelling tot de VS en Euro
pa, waar rijke blanken hun aparte
woongenot kunnen kopen, zal dat
voor vele minder draagkrachtige
blanken in Zuidafrika onmogelijk
zijn".
Met deze woorden bestreed de
Zuidafrikaanse minister van infor
matie, Stoffel van der Merwe, giste
ren op een persconferentie in
Kaapstad binnen- en buitenlandse
kritiek op het feit, dat de omstre
den apartheidswet op gescheiden
woongebieden niet volledig wordt
ingetrokken, maar slechts geamen
deerd wordt.
Van der Merwe's opmerking had
alles te maken met de problemen
die de regering-Botha deze week in
het driekamerparlement onder
vindt om de wijziging van deze wet
aangenomen te krijgen. Deze wets
wijziging maakt gemengde woon
wijken voortaan mogelijk, maar
tast het apartheidsbeginsel van ge
scheiden woonwijken voor de ver
schillende rassen niet werkelijk
Zowel het Kleurlingen- als het
Aziatenparlement hebben inmid
dels geweigerd de wetswijziging in
behandeling te nemen en in de
blanke volksraad heeft ook de libe
rale oppositiepartij PFP zich giste
ren gedistantieerd van de parle
mentaire behandeling.
De grootste oppositiepartij in de
volksraad, de ultra-rechtse Konser-
vatieve Partij, heeft de wetswijzi
ging eveneens verworpen, maar op
andere gronden. Volgens de KP
leidt de wijziging uiteindelijk tot
het opheffen van iedere vorm van
aparte woonwijken voor de ver
schillende rassen.
Zoals het er nu naar uit ziet, zal
de wetswijziging dus slechts ge
steund worden door Botha's eigen
Nationale Partij, die overigens wel
over een absolute meerderheid in
het blanke parlement beschikt.
Volgens de grondwet moet er ech
ter een concensus over bestaan tus
sen meerderheden in de drie parle
menten.
Nu dat onwaarschijnlijk lijkt te
zijn, moet de wetswijziging terug
verwezen worden naar de door Bo
tha aangestelde presidentsraad,
die haar dan alsnog tot wet kan ver
klaren. Om die reden beschuldigde
de KP Botha er deze week van, dat
hij het land feitelijk regeert met be
hulp van de door hem benoemde
presidentsraad en dus de 'demo
cratisch' gekozen parlementen ne
geert.
Volgens Van der Merwe is het
niet realistisch te proberen de
meerderheid van de blanken ervan
te overtuigen, dat het hebben van
zwarte buren niet automatisch een
aantasting van het leefklimaat in
hun woonwijken inhoudt. Daarom
heeft de NP besloten de bestaande
wet op gescheiden woonwijken te
handhaven, maar meer ministerië
le bevoegdheden te scheppen voor
het legaliseren van uitzonderingen.
Verder zal het voortaan mogelijk
zijn om bepaalde woonwijken aan
te wijzen, waar blank en zwart door
elkaar kunnen wonen.
Uit de argumentatie van minister
Van der Merwe wordt opnieuw
duidelijk, dat de regerende Natio
nale Partij van president Botha in
feite meer bevreesd is voor de ul
tra-rechtse Konservatieve Partij
van Treurnicht dan voor interna
tionale economische en politieke
druk of de gerechtvaardigde eisen
van de niet-blanke meerderheid in
het land. Van der Merwe weigerde
overigens in te gaan op de vraag of
de president nu alsnog vervroegde
algehele verkiezingen zal uitschrii-
De minister wilde wel kwijt dat
Nelson Mandela spoedig van het
Tygerberg-ziekenhuis in Kaapstad
naar een andere plaats zal worden
overgebracht. Hij wilde niet zeg
gen of dat de Pollsmoor-gevange-
nis zal zijn of een verpleeginrich
ting. „Ziekenhuizen zijn er voor
mensen die dringende medische
hulp nodig hebben. In het geval
van meneer Mandela lijkt dat niet
langer het geval te zijn".
Of er inmiddels schot is geko
men in het proces dat moet leiden
tot de onvoorwaardelijke vrijlating
van de 70-jarige ANC-leider, wei
gerde hij te zeggen. „Dit is een deli
cate zaak, waarover het beste zo
weinig mogelijk gesproken kan
worden", aldus Van der Merwe.
