Kok: minder
verlaging
winstbelasting
'Aardrijkskunde wordt slachtoffer van Kies Exact
Mosseldag in Yerseke: mosselen
dit jaar lekker, schaars en duur
Defensie wil in 1989
2000 banen schrappen
NECKERMANN levert 'm binnen 24 UUR!!
PvdA vindt inzet ME
op Hermod voorbarig
MAANDAG 22 AUGUSTUS 1988
BINNENLAND
PAGINA 3
Wir-tegenvaller terugverdienen'
DEN HAAG (GPD) - De verlaging van de vennootschaps
belasting van 42 naar 35 procent moet niet in één keer,
maar stapsgewijs worden ingevoerd om de wir-tegenval-
lers terug te verdienen. Dat zei PVDA-fractieleider Kok
gisteren voor de NRCV-radio. Kok vindt dat het bedrijfsle
ven veel te veel aan wir-premies - 2,5 miljard gulden - heeft
opgestreken en geen reden heeft tot klagen als de verla
ging van deze winstbelasting drie maanden wordt uitge
steld.
YERSEKE (GPD) - Traditioneel
dringen was het zaterdagmiddag in
Yerseke bij het uitdelen van de gra
tis gekookte mosselen in het kader
van de jaarlijkse mosseldag. Van
twaalf uur tot na vijven ging 14.000
kilo mosselen in plastic bakjes
over de planken in verschillende
kraampjes. Zo gek hadden de on
geveer 40.000 bezoekers het nog
niet bekeken want, zo bleek tijdens
de officiële bijeenkomst, de mosse
len zijn nog nooit zo duur geweest,
niet vaak zo schaars en zelden zo
lekker.
Met die records zijn de mossel
mannen - kwekers, vissers, hande
laren en conservenfabrikanten -
helemaal niet gelukkig. Voorzitter
Louwerse van de Visservereniging
Yerseke, voorzitter Scheele van de
handelaren en Zevibel-voorzitter
Van den Bos waren het er dan ook
over eens: Er moet wat gebeuren
om het areaal aan mosselpercelen
in Nederland uit te breiden.
In de reeks toespraken die de
mosselvoorzitters voor hun reke
ning namen kwam duidelijk
voren dat in de Waddenzee en in de
Oosterschelde meer mosselperce
len moeten worden toegewezen.
Het argument dat dit een te zware
wissel zou trekken op het eco-sys-
teem in beide gebieden, wezen
Louwerse, Scheele en Van den Bos
van de hand. Volgens de drie is er
door de mosselcultuur nimmer
schade gedaan aan het natuurlijke
milieu. "De mensen kunnen eens
per jaar hier gratis mosselen ko
men eten. Ik ken een kolonie eider-
eenden die dagelijks gratis van on
ze percelen eet. Daar worden die
vogels niet minder van", aldus
Scheele.
De drie vonden de toewijzing
van 45 proefpercelen in de Ooster
schelde, waar 90 percelen geinven-
tariserd zijn, veel te mager. De rest
moet snel worden toegewezen om
de Zeeuwse mosselkwekers de
kans te geven de produkie in even
wicht te brengen met de vraag. Het
buitenland zou anders fluks de
markt overnemen. Van den Bos
pleitte voorzichting voor een ander
toewijzingsbeleid van de overge
bleven percelen dan in het verle
den is gehanteerd. Toen werd er ge
loot. Volgens Van den Bos moet
worden overwogen of de kleinere
bedrijven, die met de huidige te-
Het voorstel tot uitstel komt van
minister Ruding (financiën), die
hiermee compensatie zocht voor
een mfljardentegenvaller in de wir.
Dit jaar moet het rijk nog l,7*mil-
jard uitkeren aan wir-premies die
al waren toegekend voordat de in
vesteringspremie in februari on
verwacht werd afgeschaft. Vol
gend jaar kost de wir de schatkist
nog een miljard aan al toegekende
premies.
Ruding geniet nu steun uit on-
De Korte wil
werklozen
hard aanpakken
DEN HAAG (GPD) Minister De
Korte (economische zaken) wil
langdurig werklozen harder aan
pakken. In een brief aan het kabi
net schrijft de vice-premier dat
langdurig werklozen die aangebo
den werk weigeren en ook niet wil
len meewerken aan omscholing,
een forse korting op de uitkering
moeten krijgen.
Eerder hadden minister De Ko
ning (sociale zaken) en premier
Lubbers zich ook al in deze rich
ting uitgelaten. Het kabinet zoekt
naarstig naar mogelijkheden de
werkloosheid .harder aan te pak
ken, nu het Centraal Planbureau
heeft voorspeld dat de werkloos
heid volgend jaar met slechts
10.000 zal afnemen.
Andere ministers spelen overi
gens met het idee langdurig werk
lozen niet meer te verplichten te
blijven solliciteren. Werklozen die
om wat voor reden dan ook (ouder
dom, weinig opleiding) niet meer
aan een baan geholpen kunnen
worden, zouden zo ook niet meer in
de werkloosheidscijfers voorko
men. Premier Lubbers en minister
De Koning zijn echter tegen een
dergelijke boekhoudkundige truc.
Zij vinden dat er alles aan gedaan
moet worden om zoveel mogelijk
werk te helpen.
verwachte hoek tegenover de fel
tegen het voorstel gekante WD-
fraktie. Die eist dat het kabinet zijn
belofte tegenover het bedrijfsleven
nakomt dat in ruil voor de afschaf
fing van de wir de vennootschaps
belasting omlaag gaat per 1 okto
ber. Volgens WD-minister De
Korte (economische zaken)
het ook om slechts 400 miljoen gul
den en niet om de door Ruding ge
noemde bedragen.
"We willen als PvdA het bedrijfs
leven niks afpakken. Maar men
moet ook niet op douceurtjes reke
nen in een tijd waarin ondanks be
lastingmeevallers nog een heleboel
in de samenleving moet worden
gerealiseerd en waar met pijn en
moeite wordt gedokterd aan een
regeling om de koopkracht van de
minima op peil te houden", aldus
Kok gisteren.
Met de gefaseerde verlaging wil
de PvdA-fractieleider het bedrag
terqgverdienen dat de bedrijven te
veel aan wir -gelden zou hebben
ontvangen. Een uitstel van drie
maanden levert ^olgens bereke
ningen van Financiën al 700 mil
joen op. Vandaag praten werkge
vers en kabinet over de vennoot
schapsbelasting. Het bedrijfsleven
reageerde furieus toen de plannen
van Ruding in de publiciteit kwa
men, en zal in het gesprek aandrin
gen op het nakomen van de toezeg
gingen door het kabinet.
genslagen het hoofd nauwelijks
boven water kunnen houden, geen
voorrang moeten krijgen bij de ver
deling van de percelen in de Oos
terschelde.
Cultuur
Tussen de genodigden in de gro
te tent bij de Julianahaven, bevond
zich ook minister Brinkman (WVC)
met zijn gezin. Burgemeester Ver-
bree van Reimerswaal probeerde
uit te leggen waarom. "De bron van
inkomsten in Yerseke heet al jaren
mosselcultuur en we zouden er
naar willen streven om het eten van
mosselen tot een ware cultuur te
verheffen. In dat verband misstaat
een cultuurminister niet". De bur
gemeester had het zo ver niet hoe
ven zoeken, want in een korte
toepsraak stak de minister niet on
der stoelen of banken dat hij ge
woon naar Yerseke was gekomen
omdat hij het leuk vond en boven
dien wel graag eens lekker aan de
mosseldis ging.
Intussen vermaakten de talrijke
bezoekers zich in het overvolle
Yerseke met de braderie, het mos
selen eten, optredens van muziek
verenigingen, wedstrijden en vaar
tochtjes met nagenoeg de hele
mosselvloot. De regen, die 's mid
dag met enige regelmaat met bak
ken uit de hemel kwam, vermocht
de pret niet te drukken: toen hal
verwege het vuurwerk aan het eind
van de dag een hoosbui roet in het
eten trachtte te gooien, lieten be
zoekers en het vuurwerk het hard
nekkig niet afweten. Het aantal van
40.000 bezoekers is een absoluut re
cord voor de mosseldag. Vorig jaar
schatten deskundigen het aantal
op 30.000.
OIRSCHOT Lachend wordt
een 'gewonde' soldaat afgevoerd
tijdens een demonstratie op de
jaarlijkse open dag van de Konink
lijke Landmacht, die afgelopen za
terdag werd gehouden op de Gene-
raal-Majoor de Ruyter van Steve-
ninckkazerne in Oirschot. Ruim
kwamen een kijkje
i de tevoren klaargemaak
te 23.000 liter snert ging tot de
laatste druppel op.
Op de vlakbij gelegen vliegbasis
Eindhoven, die werd gebruikt als
parkeerterrein, werden in de loop
van de middag ongeveer 12.000 au
to's geteld. B ij de ingang van de ka
zerne stonden op dat moment naar
ADVERTENTIE.
Degradatie
De christelijke politiebond ACP
gaat naar de ambtenarenrechter
wegens de degradatie van briga
dier Bol tot hoofdagent van de
Heerlense politie. De ACP ver
moedt dat deze zware disciplinaire
straf verband houdt met Bols voor
zitterschap van de Dienstcommis
sie, die vlak voor de zomer na een
hooglopend conflict met de politie
top opstapte. Volgens burgemees
ter Van Zeil is Bol gedegradeerd
omdat hij politiemensen binnen en
buiten het korps opzettelijk heeft
beledigd.
Vuurwerk
De Nederlandse fabriek MS
Vuurwerk uit Culemborg heeft het
vuurwerkfestival in Scheveningen
gewonnen. Het Nederlandse vuur
werk had evenveel punten als het
Japanse vuurwerk van de Maruta-
maya fabriek uit Yokohama, maar
de originaliteit gaf de doorslag bij
de organiserende stichting Scheve
ningen Bad. In totaal hebben ruim
400.000 mensen het festival van
woensdag tot en met zaterdag be
zocht.
Ongeluk
Een 27-jarige wachtmeester van
de rijkspolitie uit Neede is gister
morgen door een verkeersongeval
in zijn woonplaats om het leven ge
komen. De man was na zijn nacht
dienst op weg naar huis. Door nog
onbekende oorzaak raakte hij met
zijn auto in de rechterberm en reed
tegen een boom.
Botsing
In het Noordhollandse Zijpe zijn
zaterdag voor de ogen van hun
echtgenoten twee Westduitse vrou
wen van 59 en 58 jaar door een ver
keersongeluk om het leven geko
men. Ze botsten op Rijksweg 9
frontaal op een eveneens Duits per-
sonenbusje. Dat was door nog on
bekende oorzaak op de verkeerde
weghelft terechtgekomen. Het
busje raakte daarna ook de auto
van de twee mannen, die achter
hun vrouwen reden. Zij bleven
echter ongedeerd. Twee kinderen
uit het busje liepen lichte verwon
dingen op.
Wasautomaten, koelkasten, stereosets, videorecorders, TV's....
Vandaag bestellen,
morgen vroeg al in huis!..
U U R S,
EXPRESS
"WE HANGEN Ek GEWOON 'N HaICETJEAAN.''\'fllLÊVEPMG
^01140-18100
schatting 3000 fietsen. Bovendien
kwamen veel belangstellenden
naar de Open Dag met het open
baar vervoer.
Tijdens de Open Dag werden
twee onderdelen van het program
ma geschrapt. De demonstraties
parachutespringen gingen niet
door omdat het te hard waaide. Een
schietdemonstratie werd afgelast
omdat door de enorme belangstel
ling de veiligheid van het publiek
wellicht in het gedrang zou kunnen
komen. (foto anpi
Cocaïnesmokkel
HAARLEM (ANP) - Wegens het
aanzetten tot cocaïnesmokkel
heeft de officier van justitie voor de
Haarlemse rechtbank zes jaar ge
ëist tegen een 26-jarige man. Hij
zou een vrouw hebben overge
haald de drugs op Aruba op te ha
len. Ze werd op Schiphol gearres
teerd met bijna vier kilo cocaïne,
waarop de verdachte naar Curasao
vluchtte. Toen hij op aandringen
van een familielid naar Nederland
terugkeerde, werd hij direct op
Schiphol aangehouden. De man
heeft volledig bekend. Hij had met
de winst een nieuwe winkel willen
opzetten op de Nederlandse Antil
len.
DEN HAAG (GPD) - De christelij
ke vakbond voor militairen ACOM
vindt dat de taken van het leger in
gevaar komen door de bezuinigin
gen die minister Van Eekelen (de
fensie) volgend jaar wil doorvoe
ren. Van Eekelen wil volgend jaar
ruim 2000 banen schrappen in de
krijgsmacht.
"Er lopen momenteel wat reor
ganisaties binnen de krijgsmacht
om de bureaucratisering terug te
dringen. Er wordt wat geschoven
met arbeidsplaatsen en daar heb
ben wij weinig moeite mee. Maar
dit plan gaat uit van het schrappen
van banen, waardoor de taakstel
ling van defensie in het geding
komt", aldus ACOM-voorzitter Ro-
In de begroting voor volgend
jaar, die op Prinsjesdag wordt ge
presenteerd, schrijft de minister
dat ruim 900 burgerfuncties en 400
beroepsmilitairen zullen verdwij
nen. Bovendien zullen vanaf vol
gend jaar 800 dienstplichtigen per
jaar minder worden opgeroepen.
wil niet garanderen
dat de afvloeiing van burgerperso
neel zonder gedwongen ontslagen
zal plaatsvinden. Hij verwacht wel
dat de vermindering van het mili
taire personeel langs natuurlijke
weg kan verlopen.
Overigens heeft het kabinet nog
geen toestemming gegeven voor
deze bezuiniging. Zoals bekend
ontstond er vlak voor de zomer een
conflict tussen Van Eekelen en zijn
collega Ruding (financien) over de
hoogte van het bedrag dat komend
jaar op Defensie bezuinigd moet
worden. Volgens Ruding was afge
sproken dat Van Eekelen 40 mil
joen gulden zou bezuinigen: Van
Eekelen hield het op 16 miljoen.
Premier Lubbers besliste vorige
maand dat Van Eekelen 24 miljoen
gulden moet bezuinigen.
De door Van Eekelen voorgestel
de maatregelen leveren overigens
veel meer op dan deze 24 miljoen
gulden, naar verwachting ruim 100
miljoen. Wat de bewindsman met
het extra bespaarde geld wil doen.
is nog onduidelijk.
DEN HAAG (GPD) - PvdA-ka-
merlid Spieker zal minister Kort
hals Altes (justitie) vragen stellen
over de ontruiming vorige week
van het Heerema-werkschip Her
mod door de Mobiele Eenheid.
Meteen nadat de rechter had be
paald dat de werknemers aan
boord van het kraanschip hun sta
king moesten beëindigen, ging de
ME aan boord van het schip om de
Spaanse werknemers aan wal te
brengen.
Vervolgens begeleidde zij de
door Heerema gecharterde bus, die
de Spanjaarden naar Schiphol
bracht. Volgens Spieker is de inzet
van ME 'al te voorbarig geweest',
zei hij gisteren voor de radio.
"Als het om arbeidsconflicten en
stakingen gaat, dienen politie en
Justitie zich terughoudend op te
stellen", aldus Spieker. Hij zei
voorts dat in EG-verband goede af
spraken gemaakt moeten worden
om te voorkomen dat werkgevers
werknemers uit EG-landen buiten
spel zetten om vervolgens werkne
mers uit derde wereldlanden in
dienst te nemen. Heerema zou de
relatief dure Spanjaarden willen
ontslaan om in hun plaats veel
goedkopere gastarbeiders uit de
Filipijnen aan te nemen.
Spieker noemde het 'hoogst on
fatsoenlijk' dat de rederij Heerema
de afspraken met haar werknemers
niet was nagekomen en niet voor
'een goeie afvloeiingsregeling
heeft gezorgd'. Heerema bood de
Spaanse werknemers aanvankelijk
een dergelijke regeling aan, maar
de Spanjaarden wezen die als te
mager af. Dat was ook de inzet van
de acties. Nu die zijn beëindigd
zonder een akkoord over een af
vloeiingsregeling, vindt Heerema
dat het helemaal geen afvloeiiings-
regeling hoeft te maken.
Leraar Berldiout ziet vak ten onder gaan aan rendement- gerichtheid
CASTRICUM - "Ik voorzie dat de
wet op de basisvorming moeiteloos
door de Tweede Kamer komt en
het aantal uren aardrijkskunde op
de middelbare school wordt gehal
veerd van 240 tot 120 uur per jaar.
door
Arno Ruitenbeek
Het ontbreekt ons aan politieke in
vloed, aan lobbyisten. Minister De
Koning (sociale zaken) is welis
waar sociaal geograaf, maar hij
heeft zich nog nooit sterk gemaakt
voor het aardrijkskundeonder-
wijs", aldus Tom Berkhout, aard
rijkskundeleraar aan het Bonhoef-
fer College (vwo en havo) in Castri-
Berkhout is somber gestemd.
Tijdens zijn vakantie die hij
thuis in Castricum doorbrengt is
het nieuwe schooljaar niet uit zijn
gedachten verdwenen. Vooralsnog
staat hij voor de eerste drie klassen
nog voor twee uur per week ge
boekt. Maar als het wetsvoorstel op
de basisvorming (de midden
school) door de Kamer komt, en
daar twijfelt Berkhout niet aan,
moet hij in slechts een uur per
week de leerlingen wegwijs ma
ken.
In tegenstelling tot de andere
vakleerkrachten zijn de aardrijks
kundeleraren ook zwak georgani
seerd. Berkhout: "Een kring
Noord-Holland van het Koninklijk
Aardrijkskundig Genootschap is
bijvoorbeeld nooit van de grond
gekomen. Mocht het KNAG nog
tot actie besluiten, dan zal die te
laat komen. De kaarten zijn ge
schud".
Volgens Berkhout zijn er twee
zaken gaande. "Bij de invoering
van de mammoetwet in 1968 zag je
aanvankelijk dat een redelijk aan
tal leerlingen aardrijkskunde in
hun pakketten opnam: in 1974 on
geveer 60 procent van de vwo'ers
en een iets kleiner percentage van
de havo'ers. Daarna is er een sterke
daling ingezet. De laatste jaren
kiest maar 30 procent van de vwo-
leerlingen voor dit vak, op de havo
nog minder".
Moeilijk
Het kan zijn dat leerlingen geen
aardrijkskunde kiezen, omdat ze
het te moeilijk vinden, dat wil zeg
gen: er veel voor moeten doen. De
aardrijkskundeleraar: "Het cen
traal schriftelijk eindexamen
kwam pas in 1978. In de jaren er
voor werd het eindcijfer gebaseerd
op de schoolonderzoeken. Daar
hebben veel leerkrachten aardig
mee gesjoemeld, dat kun je van mij
aannemen. In 1978 was dat voorbij
en moesten de leerlingen op voor
het centraal schriftelijk aardrijks
kunde, waarvoor ze een groot aan
tal pittige onderwerpen en een
scriptie - waar veel zelfwerkzaam
heid en creativiteit aan te pas komt
dienden te maken Wie wiskun
de snapt, hoeft daar relatief weinig
voor te doen, voor dit vak is dat
echt wel anders".
"Ten tweede is er een tweedeling
in schooltypen. Dat kwam ook
naar veren in een doctoraalscriptie
van Odylia Ostendorf-Harmsen
(1985, instituut voor sociale geogra
fie van de Universiteit van Amster
dam). Zij vergeleek de leerling ge
richte en de op rendement gerichte
scholen. De eerste hadden een vak
kenpakket, dat op de leerling is
toegesneden. Iemand/ die niet in
wiskunde is geïnteresseerd, moet
je dat ook niet laten doen, is daar de
slogan. Heel goed, want dat voor
komt teleurstelling. Maar de op
rendement gerichte scholen, die in
aantal toenemen, zeggen datje een
pakket moet nemen waar je wat
aan hebt. Dat sluit aan op de leus
van staatssecretaris Ginjaar-Maas
(onderwijs), die twee jaar geleden
de leus 'Kies exact' heeft uitgevon
den. Die reclame heeft helaas goed
gewerkt".
"Leerlingen nemen steeds meer
wiskunde in hun pakket op en la
ten daarvoor mijn vak en geschie
denis vallen. Het Hoger Beroeps
Onderwijs (HBO) en de universitei
ten hebben kruisjeslijsten van vak
ken, die je moet hebben gedaan om
toegelaten te worden tot een stu
dierichting. Voor sociale geografie
is dat wiskunde en voor fysische
geografie wis- en natuurkunde.
Maar: er staat geen kruisje bij aard
rijkskunde! Hoe kan het anders,
een plan van een lerares in het
exacte scheikunde. Ja, Ginjaar-
Maas."
Geïndoctrineerd
"Vorig jaar was ik mentor van
een derde klas havo. Een meisje
had een vier voor wiskunde. Op
grond van de ervaringen zou dat in
houden, dat ze in de vierde klas op
een drie zou uitkomen. Ik heb haar
gezegd, dat ze wiskunde moest la
ten vallen, wilde ze haar eindexa
men halen. Op de ouderavond
kwamen haar ouders naar me toe
en zeiden dat ze toch wiskunde
moest gaan doen, omdat ze overal
hoorden en lazen dat ze daar wat
aan had. Ik heb ze dat, na veel vij
ven en zessen, uit hun hoofd kun
nen praten. Zó worden ze geïndoc
trineerd. Het meisje doet het nu
goed en voelt zich gelukkig".
"Het gaat me echt niet alleen om
mijn brood. Ik ben het volledig
eens met de voormalig onderwijs-
inspecteur voor het district Alk
maar, Ton van Voskuilen, die heeft
gezegd: 'Wiskunde heb je nodig
voor je verdere studie, aardrijks
kunde voor je verdere leven'. De
meeste mensen die voor 1960 aard
rijkskunde hebben gehad op
school, leven nog met het idee dat
dit vak nog steeds een kwestie is
van rijtjes plaatsnamen uitje hoofd
leren".
"Die tijd van alleen de vragen
wat en waar hebben we gehad. Het
draait sterk om de waarom-v.raag.
Ze leren niet alleen dat er ooif
steenkoolmijnen in Zuid-Limburg
zijn geweest, maar moeten ook aan
de weet zien te komen waarom Den
Uyl tussen 1965 en 1974 die mijn
heeft gesloten. Over milieu, toch
een getueel en belangrijk onder
werp, krijgen ze alleen iets onder
wezen bij biologie en verder bij
mij. Waarom moeten we ons inzet
ten voor dat milieu? De Derde We
reld, demografie (sterfte- en ge
boortecijfers), het zijn allemaal on
derwerpen van enig gewicht, daar
is dit vak bij uitstek geschikt voor".
Mondig
"Als in 1992 de grenzen binnen
Europa opengaan, dan moetje toch
wel iets weten van de Zuideurope
anen. Wat zijn dat voor mensen,
waar je dan meer dan nu mee te
maken krijgt? Daar bereiden wij de
leerlingen op voor. Informatie leidt
tot mondigheid. Je moet weten wat
je moet doen tegen het plan om een
snelweg voor je huis neer te leggen.
Dat leer je onder meer bij mij".
De maatschappij zweert samen
tegen Berkhouts vak. "Die tendens
zie je al langer in de Verenigde Sta
ten. Uit een recent onderzoek van
het bureau Gallup en de National
Geographic Society blijkt dat de
meeste Amerikanen tussen de 18
en 24 jaar niet in staat zijn Groot-
Brittannie, Frankrijk, Japan of de
Perzische Golf op de kaart aan te
wijzen. Ook hebben zij geen flauw
benul van het aantal inwoners van
hun eigen land. Dat is toch schrik
barend? Elke avond is er op tv iets
over de oorlog tussen Iraq en Iran
en je weet niet eens waar die lan
den liggen...Die kant gaat het ook
in Nederland op, als aardrijkskun
de een ondergeschoven kindje
blijft".
De Castricumse leraar weet, dat
hij weinig kans heeft dat zijn kri
tiek in politieke kringen wordt ge
hoord. Toch heeft hij een voorstel,
waarvan hij hoopt dat zijn collega's
zich er sterk voor zullen maken.
"Het aantal tlren moet worden ge
handhaafd op 240 en niet tot de
helft teruggebracht. Die 120 uur
kunnen worden weggehaald bij de
280 uur voor beeldende vorming
uit het voorstel van de voorberei
dingscommissie (terug naar 120
uur), de 360 uur voor lichamelijke
opvoeding (terug naar 320) en de
180 uur voor techniek (terug naar
0). Want wat heeft een havo'er of
vwo'er aan techniek? Bovendien is
dat vak niet eens ingevuld".
"In mijn visie ziet de keuze voor
de leerlingen in de bovenbouw van
het middelbaar onderwijs er zo uit:
verplicht wordt Nederlands en een
moderne taal, een exact vak, een
sociaal vak (geschiedenis of aard
rijkskunde; beide zijn tenslotte
ook algemeen vormend) en een ex
pressievak. Dan heb je een uitgeba
lanceerd eindexamenpakket, waar
je voor je hele leven iets aan hebt".
