Kandidatuur Bush formeel bevestigd Onderwijssysteem bevordert fanatisme in Zuidkorea Golfoorlog 'trendsetter'wapenhandel Spanning rond toespraak 'Advies' Moskou boeken Brezjnev te verwijderen Israël zet weer aantal Palestijnen over grens Quayle in verdediging overVietnam-verleden' DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1988 BUITENLAND PAGINA 5 NEW ORLEANS - De Republikeinse partij heeft gister avond tijdens haar conventie in New Orleans George Bush officieel genomineerd voor het presidentschap van de Ver enigde Staten. Bush werd als kandidaat voorgedragen door senator Phil Gramm, die van de gelegenheid mede ge bruik maakte om een felle aanval op de Democratische presidentskandidaat, Michael Dukakis, uit te voeren. MOSKOU (AP) - De Sovjet-autori teiten hebben de openbare biblio theken in dorpen aangeraden oude werken, zoals die van de hand van de voormalige Sovjet-leider Leonid Brezjnev, over te doen aan regionale bibliotheken. Deze aan beveling is gedaan omdat de bi bliotheken te grote hoeveelheden boeken in huis zouden hebben. Leonid Bely, hoofd van het cul turele overheidsbureau in de Krim, heeft dit gisteren bekendgemaakt naar aanleiding van een brief die dinsdag onder de kop „Nieuwe witte plekken" in de regerings krant Izvestia werd gepubliceerd. De brief was geschreven door I. Zavgordnjaja, die zei te werken in een bibliotheek op de Krim in de Sovjet-republiek Oekraïne. De vrouw had geschreven dat de werken van Brezjnev en andere in ongenade gevallen hoge functiona rissen van de planken moesten worden verwijderd. Volgens Zavgordnjaja had het personeel van de bibliotheken in haar woon plaats opdracht om mensen die naar de verwijderde werken infor meerden te vertellen dat deze wa ren uitgeleend. Bely zei echter dat de maatregel van de Sovjet-autoriteiten geen be vel was, maar slechts een aanbeve ling. Er liggen volgens hem geen politieke motieven aan ten grond slag, maar de te grote voorraden zijn de reden. „Laat een stomkop buigen en hij stoot zijn hoofd." Bely bevestigde dat bibliotheek medewerkers in mei bijeen waren geroepen. Culturele functionaris sen gaven toen het advies oude po litieke en economische literatuur, waarvoor de belangstelling van de lezers was verminderd, over te brengen naar regionale bibliothe ken. Dit geldt volgens hem voor al le bibliotheken in de Sovjetunie. Zavgordnjaja schreef dat zij op een ongebruikelijke bijeenkomst te horen had gekregen dat zij de werken van Brezjnev, de voormali ge Moskouse partijleider Viktor Grisjin, de vroegere partij-ideoloog Michail Soeslov, de voormalige president en partijleider Konstan- tin Tsjernenko en enkele andere auteurs uit de bibliotheek moesten verwijderen. Gennady Gerasimov, de woord voerder van het Sovjet-ministerie van buitenlandse zaken, verklaar de eerder al verbaasd te zijn over de brief en niets te weten van de maat regel. Volgens Gerasimov was er sprake van „een plaatselijk initia tief' van functionarissen „die meer doen dan nodig is" om het land op het juiste pad te brengen. Om de in competentie van dergelijke func tionarissen te illustreren, citeerde Gerasimov het spreekwoord: Een regering-Dukakis zal de belas tingen verhogen, te veel geld uitge ven, en de defensie verzwakken, zo zei Gramm in een waarschuwing die de Republikeinse gelederen de door Henk Dam afgelopen dagen vele honderden malen vanaf het podium hebben gehoord. Maar het maakte de feest vreugde er niet minder om toen Gramm de lang verwachte woor den uitsprak waarmee hij Bush for meel kandidaat voor de Republi keinse nominatie stelde. Het was de opmaat voor de tradi tionele show waarmee nominaties gepaard gaan. Staat na staat mocht in alfabetische volgorde zijn stem men uitbrengen, die in alle geval len unaniem naar Bush gingen. Menige gedelegeerde maakte daar bij nog gauw een beetje reclame voor zijn staat. Op dringend ver zoek van de partij-organisatie minatie vlechtte ook menigeen een kleine aanval op Dukakis in zijn stemver klaring. Het was de oudste zoon van Ge orge Bush, die ook George heet, die namens de staat Texas de beslis sende stemmen mocht uitbrengen. Door alle 111 stemmen van Texas aan de vice-president te geven, Wens beterschap Botha aan Mandela JOHANNESBURG (AP) - Presi- dent Botha van Zuidafrika heeft gisteren verklaard dat de gevangen ANC-leider Nelson Mandela, die lijdt aan tuberculose, de best mo gelijke behandeling krijgt. Botha wenste Mandela „spoedig beter schap". De Zuidafrikaanse presi dent schreef dit in een brief aan de anti-apartheidsactivist dominee Frank Chikane. Deze had zijn be zorgdheid geuit over Mandeia's ge zondheidstoestand en de autoritei ten op verzoek van de familie ge vraagd om een onderzoek van een onafhankelijk medisch team. Man dela zelf zou dit echter hebben af gewezen. hielp hij zijn vader over de vitale grens van 1139 stemmen. Het was geen toeval dat het juist Texas was dat die eer werd gegund. Texas is een van Amerika's grootste staten, het is Bush's thuis-staat, en het zal vrijwel zeker het toneel van een fel le strijd met de Democraten wor den. Het was ook geen toeval dat een zoon van Bush de verlossende stemmen mocht uitbrengen. Nog vier andere kinderen van de vice- president brachten namens ver schillende staten stemmen uit, daarmee de reputatie van Bush als een echte gezins-man versterkend. Omgeven door familieleden volgde Bush vanuit een hotelkamer de stemming in de Superdome even verderop. Hij stak beide handen in de lucht en lachte breed toen offi cieel werd wat sinds maart eigen lijk al onvermijdelijk was, en hij tot de officiële partij-kandidaat werd. uitgeroepen. Het woord is nu aan hem. Hij zal ariavond met een toespraak de no- aarden, en vriend en vijand kijken met grote spanning naar die speech uit. Bush, die zeker niet als een groot spreker bekend staat, zal met name moeten probe ren in het land werkelijk enthou siasme voor zijn kandidatuur los te maken. Want daar ontbreekt het nog steeds aan. NEW ORLEANS (GPD) - De Repu blikeinse presidentskandidaat Ge orge Bush heeft gisteren zijn ver rassende besluit verdedigd om de relatief jonge senator Dan Quayle (41) tot zijn 'running mate' voor het vice-presidentschap te benoemen. Bush zei tijdens een persconferen tie waarop hij zijn tweede man aan de wereld voorstelde, dat Quayle simpelweg de beste man is die hij zich als vice-president in een rege- ring-Bush kon voorstellen. Bush ontkende dat zijn keus voor Quayle in plaats van bijvoor beeld de zeer ervaren senator Dole „politiek riskant" zou zijn. „Als het land hem zo leert kennen als ik hem ken, zullen die twijfels snel verdwijnen", zo zei hij. Quayle zelf zei gisteren geen enkele twijfel te Depot verwoest in Afghanistan ISLAMABAD (Rtr) - Vele tiental len mensen zijn vorige week om het leven gekomen en ongeveer 200 voertuigen zijn verwoest bij een reeks explosies op een belang rijke Sovjetrussische munitie-op slagplaats in Afghanistan. Dit heeft een woordvoerder van het Af ghaanse verzet gisteren bekend ge maakt. De verzetsgroepering Jamiat-i- Islami zei dat de mudjaheddin- strijders op 11 augustus een raket- aanval hadden gedaan op de Sov jetrussische basis Kilagay ten .joorden van Kabul. De basis zou twee dagen in brand hebben ge staan. Twee andere verzetsgroepe ringen hadden de aanval ook al eer der gemeld en gezegd dat ongeveer 500 mensen waren omgekomen. Jamiat-i-Islami, dat meestal be trouwbaarder informatie verstrekt, zei dat ongeveer 200 voertuigen waren vernield en dat er „Sovjets zijn omgekomen". Hoeveel wist men echter niet precies. Tientallen doden na ontsporing Russische trein MOSKOU (AP) - Het dodental van het treinongeluk tussen Leningrad en Moskou dinsdagavond is geste gen tot 22. De sneltrein raakte hal verwege de rit in brand en ont spoorde. Honderdzeven passagiers raakten gewond. De ramp met de Aurora-expres voltrok zich tussen de stations van Berezajka en Pop- lavenets, ongeveer 300 kilometer ten noorden van Moskou. Vlak voor de ontsporing was volgens de regeringskrant Izvestia brand uit gebroken in de restauratiewagen. Het vuur zou zich daarna snel naar de andere rijtuigen hebben ver spreid. De spoorwegbeambten in Bologo- je, waar het ongeluk gebeurde, zou den hebben verzuimd de machinist te melden dat een dag eerder een snelheidslimiet op het traject van kracht was geworden in verband met een slecht gedeelte in het baanvak. De trein reed daardoor twee keer zo hard als was toege staan. Het traject tussen Leningrad en Moskou is een van de drukste spoorlijnen in de Sovjetunie. Bij de ontsporing van de Aurora- expres liepen 15 wagons uit de rails. Volgens Izvestia kon er niet snel genoeg hulp worden geboden omdat het ongeluk in een moeras gebied gebeurde. De krant meldde voorts dat de eerste tankwagon met bluswater leeg arriveerde en bijgevuld moest worden alvorens bij de brandbestrijding te kunnen worden ingezet. Omwonenden, soldaten en ambulancediensten boden de helpende hand. George Bush (links) en zijn running mate Dan Quayle tijdens het beantwoorden van vragen op e rentie. hebben over de vraag of hij eventu eel ook als president zou kunnen opereren. Hij wees daarbij onder meer op de 12 jaar die hij in het Congres heeft doorgebracht. „Ik heb in die tijd meer kennis over nationale veiligheid opgedaan dan wie dan ook, met maar een paar uitzonderingen", zo zei Quay le, die bovendien op de bestuurlij ke ervaring wees die hij in de staat Met een paar vragen van de hon derden journalisten had Quayle duidelijk moeite. Hij zei dat er „niets" zit in het verhaal dat hij in 1980, samen met nog twee Congre sleden, een bedenkelijk weekend met de uiterst aantrekkelijke lob- byiste Paula Parkinson heeft door gebracht. Nog meer problemen had Quayle met vragen waarom hij destijds niet naar Vietnam is gegaan, maar koos voor een dienstverband bij de Nationale Garde, die alleen op Amerikaans grondgebied opere- reert. Quayle noemde vragen daarover „goedkoop", maar gaf geen recht streeks antwoord. Hij kwam niet verder dan te zeggen dat hij een broer had die destijds bij de mari niers heeft gezeten. Dat was niet bevredigend, en de vraag waarom Quayle niet in Vietnam heeft ge diend. kan een 'issue' worden de komende weken, temeer omdat de senator zich altijd zo krachtig voor een sterke defensie heeft uitge sproken. Buitenland kort Handgranaat Een dronken soldaat in El Sal vador heeft per ongeluk een hand granaat laten exploderen bij een begrafenis. Hijzelf en 12 burgers werden gedood. Er'vielen 20 ge wonden. De granaat ontplofte in een woonhuis, waar een dodenwa- ke werd gehouden voor een kind. De soldaat deed dienst bij een regi ment dat is ingezet tegen guerrilla strijders. Massagraven In Rusland zijn meer dan 500 gra ven ontdekt van mensen die eind jaren dertig, op het hoogtepunt van de zuiveringen ten tijde van de Sovjetleider Jozef Stalin, zijn doodgeschoten. De slachtoffers werden tussen 1937 en 1941 dage lijks met vrachtwagens naar het Kurpati-woud gebracht. Daar wer den zij, op een door prikkeldraad afgesloten open plek in het bos, in groepen doodgeschoten, zo vertel de een 70-jarige getuige van de schietpartijen. Antarctica De Amerikaanse Nationale Stichting voor Wetenschap heeft toegegeven dat de vier onderzoeks- bases die zij op Antarctica heeft het milieu ernstig hebben vervuild, maar de afgelopen jaren wordt er volgens de organisatie hard ge werkt om hier verbetering in te brengen. Volgens het Milieudefen siefonds wordt er onder meer on gezuiverd rioolwater in zee gestort en wordt er zonder enige voor zorgsmaatregel chemisch afval verbrand. Vermisten In de Peruaanse provincies waar het leger de dienst uitmaakt zijn honderden mensen gedood en dui zenden gewond geraakt. Dat heeft Amnesty International gemeld. Volgens de mensenrechtenorgani- satie is het aantal verdwijningen en moorden door militairen de afgelo pen twee jaar weer aanzienlijk ge stegen, na een aanvankelijke ster ke daling toen president Alan Gar cia in juli 1985 in het land aan de macht kwam. SIPRI: Iran en Iraq offerden helft olierijkdom op STOCKHOLM (AP, AFP, DPA, Rtr.) - De Golfoorlog heeft Iran en Iraq, nog afgezien van de wapen aankopen, 170 tot 200 miljard dol lar (circa 430 miljard gulden) ge kost, bijna de helft van wat de bei de landen in hun hele geschiedenis verdienden aan de olie-export. Daar bovenop komt-nog eens de 27 miljard dollar die de landen samen hebben uitgegeven aan wapens. Sinds Iran in 1919 en Iraq in 1931 begon met de export van ruwe olie, hebben de beide landen daaraan samen 400 miljard dollar verdiend. Dat heeft het in Stockholm ge vestigde Internationaal Instituut voor Vredesonderzoek SIPRI gis teren bekend gemaakt. In de bijna acht jaar durende oorlog tussen Iran en Iraq zijn anderhalf miljoen slachtoffers gevallen, en de oorlog is "eén van de meest destructieve conflicten geworden die ooit tus sen landen uit de Derde Wereld zijn uitgevochten", aldus SIPRI in zijn jaarverslag over 1987. In de oorlogskosten zijn onder meer verwerkt de militaire begro tingen, de vernietiging van goede ren, het verlies van arbeidskracht en de weggevallen inkomsten. De Golfoorlog heeft de wapen handel de laatste acht jaar gedomi neerd en heeft nieuwe ontwikke lingen op de markt veroorzaakt. De breken 'zwarte' en 'grijze' markt (officiële oordeling wapenverkopen die geheim gehou- heid den worden) vormen een steeds len o groter deel van de wapenhandel. Officiële transacties tussen de overdracht van technologie en ou dere systemen worden door der den gemoderniseerd. De kopers zijn zo ook "meer en meer in staat zich te onttrekken aan de invloed van hun leveran ciers". Daardoor worden volgens SIPRI het registreren van de han del en wapencontrole moeilijker, en daarom moeten de verstrekte gegevens met enig voorbehoud worden gehanteerd. Het instituut bekritiseert het ont- n een internationale ver- van Iraq en de afwezig- doeltreffende maatrege- het Baghdad onmogelijk te maken chemische wapens aan te schaffen of te produceren. De Ver regering en de andere domineren enigde Naties hebben gegevens nog steeds de wapenverkopen, publiceerd over het herhaaldelijk maar er wordt steeds meer gehan- gebruik van chemische strijdmid- deld in fabricage-licenties of in delen door Iraq tegen Iraanse troe pen gedurende de acht jaar duren de Golfoorlog. "Het voortdurend gebruik van chemische wapens door Iraq vormt één van de grootste bedrei gingen voor een overeenkomst over chemische wapens. Het kan de aanzet zijn voor andere staten om eveneens chemische wapens te bemachtigen", aldus SIPRI. In zijn jaarboek 1988 meldt het grotendeels door Zweden gefinan cierde instituut dat vorig jaar voor het recordbedrag van 35 miljard dollar aan wapens is verhandeld in de wereld, berekend naar de prij zen en gemiddelde dollarkoers van 1985. Daarvan werd voor 24,7 mil jard dollar gekocht door landen in de Derde Wereld. India was met 5,2 miljard dollar de grootste wapen- importeur, en Iraq de tweede. TEL AVIV (GPD/Rtr/UPI) - Vier bewoners van de Gazastrook zijn gistermiddag door het Israëlische leger naar Libanon gedeporteerd. Ze worden door de autoriteiten er van beschuldigd deel te hebben ge nomen aan de organisatie van de Intifada, de Palestijnse opstand. Het leger maakte gisteren bekend dat 25 andere Palestijnen 10 uit de Gazastrook en 15 van de Weste lijke Jordaanoever binnenkort zullen worden uitgewe- De minister van defensie Rabin zei gisteren dat Israël in de komep- de weken zeer scherp zal optreden tegen de plaatselijke wijkcomités in de bezette gebieden die er op uit zijn een Palestijnse infrastructuur op te bouwen. De Israëlische minister van de fensie Rabin heeft verklaard dat Is raël zou kunnen onderhandelen over een territoriaal compromis met de Palestijnen in de bezette Westelijke Jordaanoever en Gaza strook als zij een eind maken aan de acht maanden durende opstand. „Ik ben bereid tot een territoriaal compromis in het kader van vrede, en niet voor het vasthouden aan het hele (bijbelse) land van Israël", zei Rabin in een rede voor Ameri kaanse joodse sympathisanten in Jeruzalem. Hij voegde eraan toe dat hij ertegen is „toe te geven aan geweld". Volgens de Israëlische premier Shamir van het rechtse Li- kud-blok horen vooral de Westoe ver en ook Gaza tot het hele land van „Eretz Israel". Deze verschil lende benadering gaat een grote rol spelen bij de Israëlische parle mentsverkiezingen, die in oktober worden gehouden. De Arbeiders partij, waarvan Rabin de rechter vleugel vertegenwoordigt, is voor stander van het opgeven van enige delen land in ruil voor vrede. Sha- mirs Likud-blok, dat samen met de Arbeiderspartij een grote coalitie vormt, is tegen elke terugtrekking uit bezet gebied. De Palestijnse mensenrechten organisatie Al Haq heeft gisteren opgeroepen tot de onmiddellijke sluiting van het militaire gevan genkamp Ansar III in de Israëli sche Negev-woestijn. De organisa tie eist ook een onafhankelijk on derzoek naar de omstandigheden waaronder de gevangenen daar worden vastgehouden. Al Haq noemt deze „onmenselijk en verne derend" en in strijd met het inter nationaal recht. Het gisteren gepubliceerde rap port van Al Haq volgt op de op stand dinsdag in het kamp waarbij twee Palestijnse gevangenen door Israëlische militairen werden doodgeschoten en één gevangene gewond raakte. Volgens Al Haq was het gebruik van scherpe muni tie tegen de onbewapende gevan genen niet gerechtvaardigd. Vol gens de Israëlische legerwoord- voerder waren de militaire bewa kers genoodzaakt het vuur op de gevangenen te openen om de orde te herstellen. Al Haq eist een onmiddellijk on afhankelijk onderzoek naar de do delijke afloop van de gebeurtenis sen in Ansar III en de publicatie van het onderzoek. Naar schatting zitten in Ansar III ongeveer 2500 Palestijnen in zgn. administratieve hechtenis; de meesten zonder eni ge vorm van proces, voor de duur van tenminste zes maanden. Ze zijn ondergebracht in tentenkam pen in een gebied waar de tempera tuur overdag tot 40 graden Celsius stijgt. Volgens Al Haq is in de afgelo pen maanden tweemaal een voed selvergiftiging in het kamp uitge broken waarschijnlijk door bedor ven vlees. De watervoorziening en de medische verzorging worden to taal onvoldoende genoemd. De ge vangenen mogen één keer in de week onder de douche en beschik ken over wc-hokjes die door onvol doende onderhoud meestal overlo pen. 's Nachts moet van een emmer in de tent gebruik gemaakt wor den. Insecten, maar ook ratten en slangen zijn volgens Al Haq een da gelijkse plaag. De Zuidkoreaanse regering heeft begin deze week met man en macht verhinderd dat duizenden studenten naar de grens met Noordkorea trokken om met hun noorderburen te praten over een hereniging van het Koreaanse door Bob Mantiri schiereiland. De vrees dat de stu denten met hun actie de Olympi sche Spelen in gevaar brengen en de communistische noorderburen de gelegenheid geven om Zuidko rea binnen te vallen, heeft de hou ding van de regering jegens de ra dicale studenten verhard. Het is niet de eerste keer dat de studenten een bloedige confronta tie aangaan met de autoriteiten. Maar in tegenstelling tot vorig jaar, toen zij de straat opgingen om de mocratische hervormingen af te dwingen, lijkt de actie van de stu denten dit keer weinig steun te De Zuidkoreaanse studenten hebben door de geschiedenis heen een belangrijke rol gespeeld bij de transformatie van het sociale en politieke landschap van hun land. De historie van het studentenacti- visme dateert vanaf 1919, toen jon geren een massademonstratie leid den tegen de Japanse bezetting. Die traditie werd na de Tweede We reldoorlog onverminderd voortge zet. Een studentenprotest in 1960 maakte een einde aan het 12-jarige bewind van president Synghman Rhee. In 1970 werd een studenten opstand in Kwangju bloedig door de militairen onderdrukt. Deze op stand, die door president Chun Doo Hwan in de kiem werd ge smoord. was er de oorzaak van dat de studenten de legimiteit van het bewind van president Chun en van zijn opvolger Roh Tae Woo, niet er kennen. Het was voor de studenten ook de drijfveer om de barricaden op te gaan om drastische politieke her vormingen af te dwingen, die vorig krijgen onder het volk, al leeft bij jaar december^geatalte^kregen de meer dan veertig miljoenen 1 Zuidkoreanen de wens naar her eniging met de familie in Noordko rea erg sterk. de eerste democratische verkie zing van een president en later in Oud-president Chun Doo Hwan. Fanatisme De strijd van de studenten tegen de autoriteiten kenmerkt zich door onvoorstelbaar fanatisme en zelf opoffering. Studenten die zichzelf in brand steken of zich brandend van de hoogste verdieping van een gebouw stortten of zich de vingers afhakken, zijn voorbeelden van hoever de studenten bereid zijn te gaan om hun idealen te bereiken. Een student die zich voor een be paalde zaak inzet, is ook bereid om er voor te sterven. Hoewel in belangrijke mate poli tieke grieven ten grondslag liggen aan het studenten-extremisme, wordt de oorzaak hiervan ook toe geschreven aan het Confuciaanse onderwijssysteem, waarin geen ruimte is voor de studenten om met de hoogleraren en docenten te debatteren over actuele politieke kwesties. De studenten horen volgens de leer van Confucius alles wat de pro fessor hen zegt voor zoete koek aan te nemen. Discussie is er niet bij. Het kritisch denken bij de studen ten heeft zich door dit onderwijs systeem niet kunnen ontwikkelen. Dat zou de reden zijn waarom radi cale elementen in de studentenwe reld een bijna fanatieke aanhanke lijkheid tonen voor nieuwe ideeen die de meerderheid van de Zuidko reanen verafschuwt. Dat maakt hen kwetsbaar voor de invloeden van de onbuigzame discipline van leiders van cellen met radicale opvattingen, die totale onderwerping eisen van hun'volge lingen. En ontvankelijk voor de Noordkoreaanse propaganda en de werken van Marx en Lenin en an dere communistische schrijvers die via Japan en Pyongyang hun weg vinden naar Koreaanse uni versiteiten. Lim Bang Hyun, voorzitter van de ethische commissie van de rege rende Democratische Gerechtig- heidspartij meent, dat de studen ten, die nu de hereniging willen forceren en de Amerikaanse mili taire aanwezigheid als een obstakel zien, ook zijn beinvloedt door Noordkoreanen die na een univer sitaire studie in Japan zijn geïnfil treerd in de Zuidkoreaanse univer siteiten. De jonge generatie studenten zijn een gemakkelijke prooi, omdat zij het communisme niet van nabij hebben gekend noch de ontberin gen van de oorlog hebben meege maakt. Meer dan 75 procent van al le Koreanen zijn onder de veertig. Zij zijn opgegroeid in een maat schappij waarin ze niets tekortko- geen basis hebben onder het volk, blijkt uit de spontane tegendemon- straties waarbij hun acties scherp worden veroordeeld. De oppositie leiders hebben de studenten afge raden om op eigen houtje een dia loog over de hereniging te begin nen met de noorderburen. Kim Dae Jung, de radicale leider van de Partij voor Vrede en Demo cratie, heeft de studenten gezegd het debat over te laten aan ervaren politici. De oude generatie heeft de communistische heerschappij aan den lijve ondervonden. De commu nisten hebben in 1950 bijna het he le schiereiland bezet en oefenden toen een schrikbewind uit onder de Koreanen. Velen zijn dit nog niet vergeten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5