Sluiting Wassenaarse
olieveld 'logische daad'
'Bekleding' doorgaande
weg verdeelt Warmond
Rolstoelmarathon: zege bij
criterium weer naar Nelisse
o<i
3)
D
NAM tevreden met nette score
Leiderdorp krijgt
groen licht voor bouw
brug naar stortplaats
Kies zelf de kleur waarmee u het effect van uw
reclameboodschap wilt vermenigvuldigen.
fpsi
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1988
REGIO LEIDEN
PAGINA 11
B en W: 1,9 miljoen gulden nodig
WARMOND - B en W van Warmond hebben de gemeenteraad nu
officieel laten weten dat ze verdeeld zijn over de vraag hoe de
doorgaande route in het dorp moet worden herverhard. Ondanks
dat burgemeester mevrouw Hendrickx en wethouder mevrouw
Dalhuisen weten dat een meerderheid in de raad (CDA en WD)
voor asfalt zijn, houden ze vast aan hun eigen voorstel om "beton-
klinkerkeien" te gebruiken. Dergelijke keien zijn al te vinden in
de woonerven in Lommerlust en Endepoel.
Asfalt is qua kapitaalslasten en on
derhoud de eerste dertig jaar aan
zienlijk duurder. Per jaar bedragen
de kapitaals- en onderhoudslasten
van betonstraatstenen ruim
136.000 gulden en die van asfalt
191.220 gulden. Na zestig jaar zijn
de jaarlasten voor zowel asfalt als
betonstraatstenen 136.000 gulden,
melden B en W in het raadsvoor
stel.
Dat asfalt in het begin zo veel
duurder is komt doordat bij dit ty
pe wegverharder het noodzakelijk
is om alle kabels en leidingen van
de nutsbedrijven om te leggen. Die
operatie zou 6,8 ton vergen.
B en W vragen de gemeenteraad
ruim 1,9 miljoen gulden ter be
schikking te stellen. Ruim 1,7 mil
joen daarvan is bestemd voor de
nieuwe wegverharder, 1,5 ton voor
de aanpassingen en 74.000 gulden
voor de Tolbrug. Veruit het groot
ste deel van het bedrag moet uit het
onderhoudsfonds wegen komen.
De genoemde aanpassingen zijn
de volgende:
- Op de doorgaande route ter hoog-
dë Beatrixlaan komt in ver
band met de aanwezigheid daar
van een fietspad, een middengelei
der. De rest van de doorgaande
route wordt niet voorzien van ge
leiders omdat anders het fietsver-
keer in het gedrang komt.
- De ouderwetse zebramarkeringen
worden vervangen door "kanalisa-
tiestrepen".
- De voetgangersoversteekplaats
op de Herenweg nabij de Bisschop
slaan krijgt er verkeerslichten bij
en wordt verplaatst.
- Er komen geen suggestie-fiets
stroken.
- Het plantsoen op de plaats van sa
menkomst van Sweilandstraat en
Herenweg wordt vergroot.
- Er komen parkeerstroken langs
de Sweilandstraat en het smalle ge
deelte van de Herenweg.
Tertiair
Al te ingrijpende maatregelen
kan de gemeente niet treffen,
schrijven B en W. De busroute mag
niet worden overladen met obsta
kels en ook de status van tertiaire
weg en daarmee de subsidie van de
provinciale overheid staat op het
spel.
Gelijktijdig met de hera/erhar-
ding van de doorgaande route wor
den de plannen die zijn gemaakt
voor de kant van de Oranje Nassau-
laan uitgevoerd. Waar nu nog een
schelpenpad loopt, komt een fiets
pad. En met de eigenaren van huize
Gerto is overeenstemming bereikt
over de aanleg van een fietspad
voor de vijver.
Leiderdorper
scoort goed
met gedichten
LEIDERDORP - Het gaat
goed met het geesteskind van
de Leiderdorpse dichter Anton
Huisman. Zijn tweede gedich
tenbundel 'Voor mensen een
mens', is aan een vierde druk
toe.
Huisman geeft zijn gedich
tenbundels in eigen beheer uit
omdat, zo zegt hij, "flit soort
werk voor de boekhandel niet
interessant is. De boekhandel
verkoopt liever publiekswerk,
dat en masse over de toonb&nk
gaat".
Huisman schrijft voor een
deel om zich te uiten over zijn
verleden, dat zich onder meer
in psychiatrisch centrum Ende
geest afspeelde. De zes jaar die
hij daar doorbracht hebben er
voor gezorgd dat zijn leven in
het teken van de angst is gaan
staan, zo liet Huisman destijds
in een interview weten.
De vierde druk van 'Voor
mensen een mens' is vanaf 20
augustus verkrijgbaar bij de
dichter zelf dus, die aan de Beu
kenschans 75 in Leiderdorp
woont. Telefonisch is hij be
reikbaar via nummer 071-
895984 of 896697.
ZEELST - John va) Buren uit Bo
degraven is gisteren tweede gewor
den in het criterium van de interna
tionale bloemenmarathon in
Zeelst. De zege ging in het Bra
bantse dorp naar de leider in het al
gemeen klassement, Huub Nelisse
uit Vlaardingen. Gerard de Witte
uit België eindigde als derde. De
ploegentijdrit in Weert werd ge-
door de ploeg van Flora. In
deze ploeg zijn vijf Belgen opgeno-
De zege in de B-groep van de rol
stoelmarathon ging naar Adri Val
kenburg uit Almere. Warmonder
Frans van Niekerk kwam als elfde
over de eindstreep, terwijl de 57-ja-
rige Johan de Jong uit Ter Aar als
22ste eindigde. De Jong is de oud
ste deelnemer in de ronde.
Vakantieschool in Leiderdorp
LEIDERDORP Voor de zesde maal in successie wordt deze zomer
in Leiderdorp een vakantie-bij belschool gehouden. Op vijf achtereen
volgende ochtenden zijn alle kinderen tot ongeveer 12 jaar er van har
te welkom. Bij mooi weer bevindt de 'school' zich op het grasveld
naast wijkgebouw Zijlkwartier aan de Van der Marckstraat. Bij slecht
weer verhuist de school naar binnen. Tussen tien uur en half twaalf
kan er worden gezongen, geknutseld en naar verhalen uit de Bijbel
worden geluisterd. De vakantieweek wordt afgesloten met een slot-
avond, waarop ook ouders en andere belangstellenden welkom zijn.
Deze avond is op vrijdag 19 augustus vanaf zeven uur in Wijkgebouw
Zijlkwartier.
De organisatie is in handen van de Baptistengemeente Leiderdorp.
In de algemene klassering veran
derde er weinig. Zowel Huub Ne
lisse als piet van Dijk uit Honse-
lersdijk behielden hun eerste plaat
sen in de A- en B-groep. Door zijn
slechte resultaat van gisteren is de
voorsprong van Frans van Nie
kerk, die in de B-groep op de derde
plaats staat, op nummer vier ge
slonken tot negen seconden. Zijn
positie wordt bedreigd door Ronny
Beerens uit het Belgische Aspelae-
Tijdens het criterium deden de
Nederlanders in de A-groep er alles
aan om de Belgen het leven zo zuur
mogelijk te maken. Om beurten
werd er door de vaderlandse rij
ders gedemarreerd. Door deze
'combine' raakten de Belgen ver
moeid en kwamen ze niet in aan
merking voor de ereplaatsen. Al
leen Luc van Landeghem slaagde
erin om de tweede plaats te pak
ken.
De deelnemers kregen gisteren
bezoek van twee spelers van PSV.
Tijdens de pauze in Leende wer
den de 'whee/ers'verrastdoor kee
per Hans van Breukelen. In Zeelst
loste Willy van de Kerkhoff het
startschot voor het criterium.
WASSENAAR - De sluiting van het Wassenaarse olieveld
is de eerste sluiting van een Nederlands olieveld. Toch
heeft een persvoorlichter van de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) het laconiek over "een logische
"daad". "Het was een van de eerste velden van West-Neder
land en we zijn nu ook het eerste klaar", zegt pr-mevrouw
B. Maltha over het veld dat in zijn 30-jarig leven 11 procent
van de Nederlandse olieproduktie voor zijn rekening nam
en in zijn stervensjaren verantwoordelijk was voor zes pro
cent van de NAM-produktie in Nederland.
Wethouder Dalhuisen: houdt vast
jan betonklinkerkeien...
toto Wim Dijkman)
door
Paul van der Kooij
Het Wassenaarse olieveld is, ruw
weg, 5,5 kilometer lang en een kilo
meter breed. Vanaf elf verschillen
de plekken gaan in totaal 43 pijpen
het veld in. Doordat sommige pij
pen schuin zijn ingebracht, kan ie
der stukje veld bereikt worden en
zijn ook breuklijnen geen pro
bleem.
Het meest noord-westelijke plat
form ligt in de duinen, langs de
Meyendelseweg. De meest zuid-
LEIDERDORP - De (tijdelijke)
brug over de Leiderdorpse Dwars-
wetering mag er komen. De ge
meentelijke commissie beroep- en
bezwaarschriften heeft de bezwa
ren tegen de komst van de brug ter
zijde gelegd. Ze is van oordeel dat
de brug niet in strijd is met het ter
plekke geldende bestemmings
plan. Ook heeft in haar beslissing
meegespeeld dat de brug hooguit
voor een periode van drie jaar
wordt aangelegd. Volgens wethou
der Den Boeft staat de tijdelijkheid
van de brug namelijk als eën paal
boven water.
Tegen de komst van de brug was
bezwaar ingediend door de Werk
groep Milieubeheer Leiden, de
Stichting het Zuidhollands Land
schap, de Stichting Leefbaar Lei
derdorp en de Leiderdorpse fami
lie Rijnsburger.
De brug is bedoeld om de puin-
stortplaats in de Munnikenpolder,
waarmee de gemeent medio ko
mend najaar wil beginnen, moge
lijk te maken. Met de aanleg ervan
is een bedrag van 200.000 gulden
gemoeid. Om de noodbrug te berei
ken, zal gebruik worden gemaakt
van een weg van Rijkswaterstaat,
die vlak langs rijksweg A4 loopt.
Eigenlijk wil de gemeente het
liefst meteen een definitieve brug
aanleggen. Dat kan echter niet om
dat ze de voor een toegangsweg be
nodigde gronden, nog niet in bezit
heeft.
Overigens meldde wethouder
Den Boeft (ruimtelijke ordening)
tijdens de behandeling van de
kwestie in de commissie beroep
en bezwaarschriften dat het nog
niet zeker is dat de brug er echt
komt. Den Boeft is namelijk opti
mistisch over de kans dat de ge
meente de benodigde grond voor
de definitieve brug op tijd ver
werft.
Mocht dat niet lukken, dan moe
ten er percelen worden onteigend.
De wethouder sloot niet uit dat de
brug in dat geval pas na drie jaar
plaats maakt voor een vaste oever
verbinding. De gemeente Leider
dorp verwacht eind dit jaar of be
gin volgend jaar met de bouw van
de oeververbinding te kunnen be
ginnen.
De commissie concludeert dat
de bezwaren zich niet zozeer rich
ten tegen de komst van' de brug op
zich, maar de aanleg van de stort
plaats die er verband mee houdt.
Ên ook daartegen zijn de nodige
bezwaren ingediend.
Tijdens de zitting in de commis
sie beroep- en bezwaarschriften
voerde woordvoerder De Vrind
van de Stichting Leefbaar Leider
dorp onder meer aan dat de belan
gen van de gemeente Leiderdorp
bij de komst van een brug, c.q. een
stortplaats, niet aangetoond zijn.
Van spoedeisendheid kan volgens
hem geen sprake zijn omdat in
Zuid-Holland zeker geen tekort
aan stortplaatsen bestaat. De ge
meente en de provincie Zuid-Hol
land beweren echter van wel.
oostelijke platform heeft een plek
je oostelijk van de rijksweg A4 bij
Leidschendam, niet ver van de af
slag-Voorschoten. Deze vindplaats
is echter al enige tijd dicht. Tussen
de twee uitersten in liggen Wasse
naarse lokaties als Buurtweg, Zij-
deweg, Laan van Koot en twee
Rijksstraatweg-plekken: Witten-
burg en motel Bijhorst. Een kilo
meter achter de Bijhorst, op de
grens met Den Haag, ligt de laatste
Wassenaarse lokatie. Den Haag
heeft twee lokaties: langs de Bezui-
denhoutseweg en in het verlengde
van de Landscheidingsweg. Voor
burg biedt, naast de spoorbaan,
olie in de Appelgaarde. De lokaties
liggen in weilanden en bossen en
de NAM heeft zelfs, aan de Laan
van Koot, een platform tussen en
kele villa's.
Klimmen
De olie zit in drie poreuze zand-
steenlagen met diktes tussen de 2
en 20 meter. In dit deel van Neder
land liggen deze lagen op een klei
ne 1000 meter diepte, maar door
onze tumultueuze geologische ge
schiedenis kan die diepte flink va
riëren. De gewilde substantie ont
stond honderden meters dieper in
de bodem, waar tientallen miljoe
nen jaren geleden de bodem van
een binnenzee was en planten en
dieren hun einde vonden.
Ruwweg lag deze binnenzee op
de plek waar nu het zuidelijk deel
van Zuid-Holland is, met Wasse
naar als meest noordelijke uit
schieter. Op deze laag kwamen
steeds meer lagen. Temperatuur en
druk stegen en - na vele miljoenen
jaren - ontstond het bekende
mengsel van koolwaterstoffen. Net
als gas en water heeft olie de nei
ging 'omhoog te klimmen'. In Was
senaar strandde die klim op on
doordringbare leisteenlagen die als
een geplooid tafelkleed in de bo
dem voorkomen.
Oliezoekers zijn dol op plooien,
•koepels en breuken in de aardla
gen. Olie, gas maar ook water kun
nen zich daar verzamelen. Wanneer
seismisch onderzoek dergelijke
verschijnselen aantoont, volgen
vaak proefboringen. Het resultaat
is moeilijk te voorspellen: door het
weerkaatsen van de trillingen
wordt alleen duidelijk hoe de aard
lagen eruit zien, niet wat zij bevat
ten. "In miljoenen jaren kan heel
wat olie zijn weggesijpeld", ver
klaard Maltha.
Uiteindelijk zijn in het zuidelijk
deel van de provincie negen velden
aangelegd. Een van die velden is
tijdelijk gesloten (Moerkapelle) en
een tweede kan definitief dicht
(Wassenaar). Aan de andere kant
zijn er veelbelovende boringen ge
daan in Rotterdam-zuid en Pernis,
onder de raffinaderijen. In 1987
produceerden de Zuidhollandse
velden 692.463 kubieke meter. Dat
is ruim 1900 kubieke meter per
dag.
Ook Drenthe heeft een flinke
olie-voorraad: het veld van
Schoonebeek produceerde vorig
jaar ongeveer evenveel als de Zuid
hollandse velden bij elkaar. Op zee
werd 200.000 kubieke meter ge
wonnen en alles bij elkaar voorziet
de produktie voor^o'n vier procent
in de totale Nederlandse oliebe
hoefte. Wassenaar neemt, met 240
kubieke meter per dag, "slechts
een klein vingerhoedje voor zijn re
kening". Er kan ook anders tegen
het veld worden aangekeken: In
het topjaar, 1964, produceerde
Wassenaar 1240 kuub. En 30 jaar
trouwe dienst leverde 7,4 miljoen
kuub op, een flink deel van de 65,5
miljoen die de NAM tot 1988 bo
venhaalde.
Opdonder
Achter deze veelbelovende getal
len en percentages gaat een minder
mooie werkelijkheid schuil: olie
vormt geen ondergrondse bel of
plas. De substantie zit in de grond
als vocht in een rode baksteen.
Soms zit ergens veel olie, maar is
de laag te weinig doorlaatbaar. Dat
het toch winbaar is heeft te maken
met de druk: als beneden in de ge-
ferforeerde pijp een lage druk
heerst, komt de olie vanuit een ho-
gedrukgebied vanzelf naar dit lage
drukgebied. Soms gebeurt dit pas
wanneer de olie is opgewarmd of
een 'opdonder heeft gekregen',
zoals Maltha dat noemt.
In de meest ideale situatie werkt
de olie zichzelf omhoog door de
buis met een doorsnede van 17,5
centimeter. De put spuit dan, zoals
dat heet. In Saoedie-Arabië ge
beurt dat maar al te vaak en is de
olie zó goed dat ze "bijna direct een
autotank in kan", aldus de vrouw
van public affairs. In Nederland
spuiten de putten alleen de eerste
weken of maanden en is de olie niet
altijd even voortreffelijk: "De Was
senaarse olie, bijvoorbeeld, is van
middelmatige kwaliteit", stelt su-
pervisor R. den Hertog. "Je kunt
het niet eens met een aansteker
aansteken, het bevat meer zware
delen".
Na verloop van tijd wordt de
druk lager en lager en dringt water
zich op. In Wassenaar steeg het per
centage water in de olie van 60 naar
96,5 procent. Het betekent dat de
NAM flink moet helpen. Jarenlang
gebeurde dat met de welbekende
ja-knikkers, de laatste tijd heeft het
Wassenaarse veld nog maar een
knikker. De apparaten zouden de
horizon vervuilen, zijn niet voor al
le bodemgesteldheden even ge
schikt en doen lastig met energie,
zowel voor de NAM als voor het
GEB. Op momenten dat de knik
ker omlaag gaat, gebruikt de ja
knikker opeens geen stroom. Toch
is het vastrecht afgestemd op die
momenten dat de zware knikker
zich opricht. Twee andere syste
men hebben de knikker verdreven:
de elektrische pomp, helemaal on
deraan de buis, en de injecties van
hogedruk-gas. Beide methoden
duwen oliekolommen naar boven,
maar zijn weinig spectaculair om te
zien: pijpjes en meters op een omh
eind stuk asfalt.
Onrendabel
Eenmaal opgepompt wordt het
oliewater met een temperatuur van
40 graden Celcius naar het verza
mel- en verwerkingsstation ge
pompt, niet ver van het Voorburg-
se NS-station Mariahoeve. Hier
wordt het verwarmd tot 80 graden,
zodat het zoute water van de olie
wordt gescheiden. Na de behande
ling in grote tanks blijft een vijfde
procent zout water achter. Een
spoeling met verhit zoet water lost
ook dat probleem op en daarna kan
de olie per trein naar Pernis.
Hier wordt de olie geraffineerd
door Shell en Esso, die beiden voor
de helft NAM-eigenaar zijn. Gas-
fracties worden van vaste fracties
gescheiden en die vaste fracties
vallen weer uiteen in lichte pro-
dukten als kerosine cn benzine of
zware fracties als petroleum en
stookolie. Asfalt is het zwaarste
olie-produkt. Vanuit het verlaad-
station vertrekken dagelijks acht
wagons, oftewel ruim 400 kubieke
meter. Zestig procent hiervan
komt uit het Wassenaarse veld, de
andere veertig procent wordt in
Zoetermeer omhoog gepompt.
Het vele zoute water wordt, via
een gigantische pomp, het veld
weer in gespoten en het zout ge
worden mengwater mag - tegen ex
tra betaling - op het Haagse riool
worden geloosd. Enkele kolossale
apparaten maken het hogedruk-
gas, dat de olie uit de put haalt.
Kort geleden werden deze kosten
hoger dan de opbrengsten en rees
de vraag of er alternatieven zijn,
Mevrouw B. Maltha en R. den Hertog bij de enige ja-knikker v
Wassenaarse olieveld. Het geval staat in de buurt van het tracé i
Verlengde Landscheidingsweg.
vertelt Den Hertog. Kan er anders
worden gewonnen? Kan er dieper
worden gewonnen? NAM en Shell
deden uitgebreid onderzoek naar
aanwezige reserves, maar het resul
taat was nietsbelovend.
Het betekent niet dat er geen olie
meer in de grond zit. Maltha: "Je
kunt nu eenmaal niet altijd alle olie
winnen. Soms kun je twintig pro-
n. de duinen van Meyendel.
cent boven krijgen, soms 50 of 60
procent. In Wassenaar is, denk ik,
55 tot 60 procent opgepompt. Een
heel nette score en we hebben, den
ken wij, geheel voldaan aan de ei
sen van het ministerie van econo
mische zaken". Toen dat ministerie
in 1953 het licht op groen zette voor
winningen in Zuid-Holland, kop
pelde ze daar een 'economische
verplichting aan: de NAM móet de
bodemschatten produceren, zo
lang dat rendabel kan. De bodem
schatten zijn namelijk eigendom
van de staat.
Voordat de NAM de stukken
land teruggeeft, wil ze eerst verder
zoeken naar aardgas. Een boring
tot een diepte van 3000 meter heeft
de aanwezigheid van gas aange
toond. Onduidelijk is nog om wel
ke hoeveelheden het gaat en of de
grondstof makkelijk te winnen is:
"Geeft de grondformatie het gas
makkelijk prijs? Bevat het veel
zand en water?". Dergelijke vragen
moeten later dit jaar een antwoord
krijgen. Een eventuele winning
hoeft de eerste tien jaar niet te wor
den verwacht. Met andere projec
ten in de provincie is de NAM al
veel verder.
Overleven
in het water
VOORSCHOTEN - In het Voor-
schotense zwembad Het Wedde
wordt volgende week een korte
cursus overlevingszwemmen gege
ven. Op maandag, woensdag en
donderdag kunnen zwemlustigen
meedoen aan 'allerlei leuke én nut
tige oefeningen'. Geleerd wordt
waar je het beste aan doet als je uit
een boot tuimelt en hoe te hande
len als je in het water ligt.
Adverteren met een steunkleur zorgt ervoor dat alle ogen op gericht zijn.
En dat is een belangrijke wetenschap als u écht doeltreffend wilt adverteren.
Onze advertentie-specialisten leggen u graag uit hoe een steunkleur voor het beste werkt. En
dat het veel minder kost dan u denkt. Interesse?
Bel 071-161400 Omdat u met een goed advies per saldo beter uit bent.
LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD. Verrassend veelzijdig in trefzeker adverteren.
ïxxx,>::v:;:::x
