Wapenstilstand Golf vanaf 20 augustus Perez de Cuellar: saaie maar bekwame diplomaat Studenten Burma gaan door met protestacties VN stuurt 350 waarnemers Shultz ontsnapt aan bomaanslag in Bolivia Oppositie Australië wil immigratiestop Aziaten Palestijnse verklaring binnen maand WASHINGTON (GPD) Iraq en Iran zullen vanaf zaterdag 20 augustus 5 uur 's morgens Nederlandse tijd de wapens neerleggen. De secretaris-generaal van de VN, Perez de Cuel- lot nu [oe memana ooll naa ge_ lar, heeft gistermiddag in de Veiligheidsraad onder applaus van de leden van de Raad aan- hoord, heeft zich verantwoordelijk gekondigd dat zowel Iraq en Iran zich bereid hebben verklaard de wapens neer te leggen. Perez de Cuellar kondigde verder aan dat op 25 augustus vertegenwoordigers van Iraq en Iran onder zijn leiding rechtstreekse vredesbesprekingen zullen beginnen in Geneve. Op welk niveau de vredesbesprekingen zullen plaatsvinden is nog niet bekend. Opnieuw Britse diplomaat naar Teheran LONDEN (GPD) Het ministerie van buitenlandse zaken in Londen bevestigde gisteren voor het eerst sinds een jaar weer een diplomaat naar Teheran te zullen sturen. Da vid Reddaway, een eerste-secreta- ris, vertrekt binnenkort voor een verblijf van twee tot drie weken naar de Iraanse hoofdstad. Hij zal daar de mogelijkheden onderzoe ken voor het herstellen van de di plomatieke verhoudingen tussen beide landen. Londen verbrak vorig jaar alle banden met Iran nadat een Brits di plomaat in elkaar was geslagen tij dens een golf van anti-Britse de monstraties. Recente, succesvolle onderhandelingen over herstelbe talingen aan beschadigde Iraanse en Britse ambassades in beide lan den, vormden een eerste aanzet tot de verbetering. De mogelijkheid van een staakt-het-vuren in de Gol foorlog speelt eveneens een rol. Er zal dan een eind gekomen zijn aan de acht jaar lange oorlog tussen Iran en Iraq die meer dan een mil joen slachtoffers heeft gekost. Pe rez de Cuellar stuurt een troepen macht van 350 VN-waarnemers uit 24 landen naar het grensgebied om toe te zien op het bestand. De VN-, troepen hebben twee weken nodig om zich te installeren. Voor de eerste 6 maanden hun inzet is een bedrag van 74 mil joen dollar uitgetrokken. Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Naties zal de troepen macht ook over een marine-een heid beschikken om op de Shatt el Arab rivier te patrouilleren. Dat is één van de meest betwiste punten van de grens tussen Iran en Iraq. De secretaris-generaal heeft op Iran en Iraq een beroep gedaan hun militaire activiteiten voor het ingaan van het bestand tot een mi- te beperken. Het is echter lang niet zeker dat alle wapens aan de meer dan 1000 kilometer lange grens ook direct na het bestand zullen worden neerge legd. De terreinomstandigheden zijn zeer moeilijk, het gaat vaak om eenzame afgelegen gebieden met slechte communicatie, en op een groot aantal punten is er verschil van mening tussen Iraq en Iran waar de internationale grens loopt. De wapenstilstand is één van de onderdelen van resolutie 598 die de Veiligheidsraad een jaar geleden aannam. Volgens andere bepalin gen van resolutie 598 zullen Iraq en Iran hun troepen achter de interna tionale grens moeten terugtrekken en krijgsgevangenen uitwisselen. Een onafhankelijke VN-commissie moet verder de schuldvraag in de tus in Geneve beginnen. Het zullen buitengewoon ingewikkelde en de licate onderhandelingen worden die naar verwacht zeer lang kun nen duren. MEXICO (GPD/Rtr) - George Shultz, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, is op het nippertje ontsnapt aan een bom aanslag in Bolivia. De bom sloeg een groot gat in het wegdek op het moment dat Shultz en zijn stoet passeerden. Een paar seconden eerder en de explosie had onder de auto van Shultz plaatsgevonden. Nu bleef de schade beperkt tot de ramen van drie volgauto's, onder meer die van het voertuig waarin mevrouw Shultz reisde. Grote blokken asfalt vlogen in het rond, maar er vielen geen gewonden. Volgens experts zou de bom op afstand zijn be diend. v Een Boliviaanse groep, waarvan tot nu toe niemand ooit had ge- gesteld voor de bomaanslag. In e anoniem telefoontje aan het plaat selijke radiostation 'Radio Capital' verklaarde een persoon dat de aan slag was voorbereid door het 'Com mando Simon Bolivar'. Simon Bo livar is één van de bekendste La- tijnsamerikaanse onafhankelijk heidsstrijders van de vorige eeuw. Maar woordvoerders van de Bo liviaanse regering hebben de ex plosie toegeschreven i land almachtige drugsmafia. Het bestrijden van de oogst van coca bladeren, de primaire grondstof voor het vervaardigen van cocaïne, is het belangrijkste agenda-punt van Shultz tijdens zijn gesprekken met de conservatief gezinde rege ring van president Victor Paz Es- tenssoro. Na het incident zocht Shultz on- middelijk zijn toevlucht in de Ame rikaanse ambassade in La Paz. En hij was daar nog niet gearriveerd of er ging een tweede bom af. Dit keer tegen een bureau van een officieel Amerikaans agentschap in de Boli viaanse hoofdstad. De schade bleef beperkt tot de ingang. Met de bomaanslagen lijkt de Boliviaanse drugsmafia een nieu we oorlog in te luiden. Tweeëneen- halve week geleden wisten de Boli- autoriteiten het absolute Geweld van IRA lokt reactie uit van protestanten LONDEN (GPD) - De geweldda dige acties van de IRA van vorige week hebben een godsdienst vendetta in Belfast doen oplaaien. Twee katholieken werden gisteren oorlog bestuderen, doodgeschoten door gewapende De onderhandelingen mannen in de Ardoynewijk in noordwest-Belfast. Volgens oogge tuigen openden gemaskerde da ders het vuur op een willekeurig groepje mensen dat op de stoep met elkaar in gesprek was. Een 17-jarige jongen werd op slag gedood, een oudere man over leed enkele uren later. De daders vertrokken in de auto waarmee ze waren gekomen. De wagen werd later in de protestantse Shankill- wijk gevonden. De aanslag heeft al le kenmerken van een sectarische moord. De politieke partij van de IRA, Sinn Fein heeft de katholieke bevolking opgeroepen zich van wraakacties te weerhouden. Deze laatste gewelddadige actie, vermoedelijk uitgevoerd door pro testantse extremisten, komt op de dag dat de katholieke Noordierse bevolking de interneringsmaatre gelen van 17 jaar geleden herdenkt. Drieduizend Britse soldaten licht ten toen honderden mannen van hun bed in een poging de leiders van de IRA te arresteren en de or ganisatie voorgoed de kop in te drukken. De razzia's hadden een tegengestelde uitwerking. opperhoofd van de Boliviaanse co- caïne-handel te arresteren, Rober to Suarez. De Verenigde Staten dringen aan op zijn uitlevering. De regering van Paz Estenssoro speelt met het idee om Suarez in Bolivia te berechten en heeft nog geen de finitief besluit willen nemen. De afgelopen drie jaar heeft de Boliviaanse regering verschillende keren gebruik gemaakt van directe hulp van het Amerikaanse leger om te kunnen optreden tegen de oogst en de verwerking van de co ca-bladeren, waarvan Bolivia, sa men met Peru, de belangrijkste le verancier in de wereld is. De Ame rikaanse autoriteiten proberen op het ogenblik beide landen over te halen tot het gebruik van een zeer omstreden verdelgingsmiddel, 'Spike' geheten. In Peru zijn de afgelopen maan den verschillende proeven met het Minister Shult: spul genomen, maar wetenschap pers blijven waarschuwen voor de mogelijk onherstelbare ecologi sche gevolgen. Een apart probleem blijft echter waar de tienduizenden indiaanse boeren in beide landen van moeten leven indien ze de in komsten van de coca-bladeren ver liezen. Zowel in Peru als in Bolivia lijkt het cultiveren van andere pro- dukten een onrendabele zaak. NAPELSIVEVEY - Een man werd gedood en 20 anderen raakten gewond toen deze bus bij een wegopbreking in de buurt van het Italiaanse Napels in een diepe greppel belandde. De bus vervoerde Italianen die een dagje naar het strand waren geweest. Een ander busongeluk deed zich gisteren voor op een snelweg bij het Zwitserse Vevey. De chauffeur verloor in een scherpe bocht de macht over het stuur waardoor de bus in een slip raakte en op z'n kop in een greppel terechtkwam. In totaal 37 passagiers, allen Westduitsers, raakten gewond. (foto ap» SINGAPORE De toelating van Aziatische immigranten is in Australië op dit moment het onder werp van een fel politiek debat. Op positieleider John Howard ver klaarde vorige week dat het aantal Aziatische immigranten drastisch moet worden beperkt omdat de "sociale harmonie er door in ge vaar wordt gebracht". Hij drong voorts sterk aan op verkleining van de immigratiestroom uit de Aziati sche landen, omdat "de tolerantie grens van de Australische gemeen schap inmiddels is overschreden". door Bob Mantiri De socialistische premier Bob Hawke heeft in het weekeinde een felle uitval gedaan naar Howard en zijn Liberale-Nationale coalitie. Hij beschuldigde de oppositie van dis criminatie en weigerde op het punt van de Aziatische immigratie elk compromis. Hawke kondigde een campagne aan om de één miljoen buiten Australië geboren inwoners over te halen de Australische natio naliteit aan te nemen. Er zijn ook plannen om meer geschoolde im migranten toe te laten. SINGAPORE (GPD) - Burmaan- se studenten hebben vandaag aan gekondigd dat zij zullen doorgaan met hun demonstraties tot de dic tatuur van president Sein Lwin ten val is gebracht. De Democratische Liga van Universiteitsstudenten, een illegale organisatie, noemde de betogingen die gisteren over het hele land zijn gehouden, een suc- Tienduizenden mensen gaven gehoor aan de stakingsoproep van de studenten, die in onder meer Rangoon protestoptochten organi seerden naar het universiteitster rein en naar de ministeries. Aan de protestmarsen namen 30.000 men sen deel, onder wie ook kinderen en bejaarden. Velen kwamen uit de aan Rangoon grenzende gemeen ten. De demonstranten, die rode vlaggen als symbool van dapper heid bij zich hadden alsmede portretten van generaal Aung San, Burma's nationale held uit de jaren veertig, eisten economische her vormingen, democratie en nale ving van de mensenrechten. Het volk steunde de betogers door hen vanaf de balcons van hun huizen pf langs de kant van de weg een oor verdovend applaus te geven. De De veiligheidstroepen, die in ver band met de onrust op volle sterkte zijn gebracht in de hoofdstad, me den echter elke confrontatie met de betogende menigte. Wel zijn volgens de autoriteiten zeventien personen gearresteerd. Even leek het er op dat de militai ren de marcherende menigte met geweld zouden stoppen toen de de monstranten in het stadscentrum een barricade naderden. Maar een bejaarde man liep op de comman dant toe en smeekte hem om niet op de mensen te schieten. De be velvoerende officier weigerde de betogers door te laten. De betogers gingen er bij zitten, terwijl de ner veus geworden soldaten hun wa pens op hen richtten. Maar de con frontatie eindigde vreedzaam toen het plotseling hard begon te rege- Doden en gewonden vielen ech ter in Mandalay, 400 km ten noor den van Rangoon, toen de veilig heidstroepen op een menigte de monstranten schoten. Twee beto gers kwamen om het leven, terwijl veertien anderen gewond werden. In Mergui, aan de grens met Thai land, kwamen eveneens twee men sen om nadat de veiligheidstroe pen op een menigte mensen had den gevuurd; een tiental betogers raakte gewond. Het is de grootste anti-regerings- demonstratie sinds Sein Lwin de voormalige sterke man Ne Win op 25 juli was opgevolgd. De studen ten negeerden de staat van beleg die Sein Lwin, direct nadat hij aan de macht kwam, had afgekondigd. Of het in de komende dagen tot een bloedige confrontatie zal komen, hangt af van de houding van het le ger. Volgens de Democratische Li ga van Universiteitsstudenten, staan ontevreden officieren in het leger achter hun acties. Gifschip In de haven van het Italiaanse Genua zijn 50 experts gisteren be gonnen voorbereidingen te treffen voor het lossen van 12.000 vaten chemisch afval aan boord van het Syrische vrachtschip Zanoobia. Het gifschip heeft meer dan een jaar lang van de ene naar de andere haven rondgezworven zonder toe stemming te krijgen zijn giftige la ding te lossen. Landloperij In de Sovjet-republiek Wit-Rus- land zijn in de afgelopen vier jaar zeker 40.000 mensen gearresteerd of gewaarschuwd wegens landlo perij, zo heeft een Witrussisch dag blad bekend gemaakt. Volgens het bericht had meer dan de helft van deze mensen eerst wel een baan, maar waren ze ontslagen of hadden zelf ontslag genomen alvorens te gaan rondzwerven. Gaslek Een gaslek op een Noors boorei land heeft geleid tot de evacuatie van 300 arbeiders. Volgens het Noorse staatsoliebedrijf Statoil was niemand gewond en was de si tuatie op het booreiland „niet kri tiek". Het ging om een lek van wa terstofsulfide, dat giftig is en bij grote concentraties kan ontploffen. Geen van de arbeiders zou het gas hebben ingeademd. Veedieven Tijdens hevige gevechten in het noordoosten van Kenya tussen vei ligheidstroepen en veedieven zijn de afgelopen week 17 militairen en 66 rovers om het leven gekomen. Commissaris van politie Kilonzo zei dat de gevechten uitbraken toen veiligheidstrbepen trachtten „zwaarbewapende bandieten die vee in het gebied hadden gestolen tegen te houden". TEL AVIV (GPD) - In Oost-Je- ruzalem zal binnen een maand tijdens een feestelijke plechtig heid de Palestijnse onafhanke lijkheidsverklaring worden voorgelezen. De verklaring zou het werk zijn van het Palestijnse Opstands Comité, in samenwer king met de Palestijnse Bevrij dingsorganisatie PLO. Volgens Palestijnse kringen zou het onaf hankelijkheidsdocument de Pa lestijnse rechten en plichten en de vorm van het bestuur over de nieuwe Palestijnse staat om schrijven. In afwachting van de uitrei king van Palestijnse paspoorten aan de ongeveer anderhalf mil joen bewoners van de Westelijke Jordaanoever veroorzaakte de Jordaanse regering in Amman gisteren nieuwe verwarring in bezet gebied over de geldigheid van de Jordaanse paspoorten. Volgens de laatste berichten zouden de paspoorten voor de, Palestijnen niet worden inge trokken maar in het vervolg niet meer betekenen dan een reisdo cument. Jordanië heeft in de af gelopen jaren dergelijke reisdo cumenten uitgereikt aan Pales tijnen in de Gazastrook. Deze do cumenten moeten vaker ver nieuwd worden dan Jordaanse paspoorten en bevatten een hoop reisbeperkingen. Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever die in de afgelopen dagen naar Amman reisden om hun paspoort te vernieuwen zijn onverrichterzake teruggekeerd. Als de Jordaanse beslissing wordt uitgevoerd worden de Pa lestijnen in bezet gebied staten- loos. Intussen heeft de Jordaan se koning Husayn gisteren een bliksembezoek gebracht aan de Syrische hoofdstad Damascus. Dit om met de Syrische presi dent Assad voorbereidend over leg te plegen over het bezoek van de Amerikaanse diplomaat Ri chard Murphy aan het Midden- Oosten. Murphy is gisteren in Jordanië aangekomen en zal later in de week doorreizen naar de Egypti sche hoofdstad Cairo. Hoewel het tot gisteren onzeker was of Murphy in Cairo overleg zou ple gen met pro-PLO-vertegenwoor- digers, vertelden gisteravond di plomatieke kringen in Tel Aviv dat de ontmoeting inderdaad zal plaatsvinden. De Israëlische pre mier Shamir heeft Murphy afge lopen weekeinde in Jeruzalem gewaarschuwd tegen een af zwakking van de Amerikaanse politiek. "De VS moeten niet praten met de PLO. Dat bevor dert alleen maar het Palestijnse geweld", zei Shamir. Australië, dat even groot is als West-Europa, heeft een bevolking van slechts 18 miljoen mensen. Het Jand heeft immigranten nodig om de economische groei te stimule ren. Maar de snelle toename van de Aziatische bevolking in de- grote steden als Sydney en Melbourne heeft geleid tot sociale spanningen. Australië heeft in 1986 en 1987 in totaal 120.000 immigranten opge nomen, van wie bijna eenderde uit Azië, 19,5 procent uit Engeland en 16,6 procent uit Oceanie inclusief Nieuwzeeland. Verder komen de buitenlanders uit Europa, Zuid- afrika, het Midden-Oosten, Zuid- Amerika, de VS en Canada. In een recente studie van een in gestelde regeringscommissie wordt een jaarlijkse toelating van 150.000 immigranten bepleit over een periode van drie jaar. Dat is 10.000 meer dan is bepaald voor de periode 1988/89 en 18.000 meer dan het jaar daarvoor. In het rapport wordt ook de aanbeveling gedaan om bij de toelating de nadruk te leggen op jongere immigranten met een zakelijke aanleg. Een peiling van het blad 'The Age' wees echter uit dat 65 procent van de Australiërs, van wie 40 pro cent elders is geboren, tegen toela ting is van 150.000 immigranten. Het door Fitzgerald voorgestelde aantal heeft de instemming van 21 procent en 10 procent heeft er niets op tegen wanneer meer dan 150.000 immigranten worden toegelaten. Het Australische Veteranenle- gioen (RSL) bijvoorbeeld vreest ondermijning van normen, waar den en tradities door een plurifor me etnische samenleving. Anderen menen dat etnische pluriformiteit een tweespalt zou kunnen veroor zaken in Australië, dat nog altijd wordt beschouwd als een westers bastion in Azië. Men vreest ook dat de Sovjetunie, wanneer de tijd daar rijp voor is, deze situatie zou kun nen uitbuiten. Het bedrijfsleven en industrie vinden echter dat als men de con sumptie en investeringen sterk wil opvoeren, meer dan de voorgestel de 150.000 immigranten moeten worden toegelaten. Premier Hawke heeft zijn politie ke toekomst verbonden aan het im migratiebeleid van de Labour Par tij. Hij peinst er niet over om de deur dicht te doen voor Aziatische immigranten. Hawke zegt dat hij de plannen van de oppositie om immigratie drastisch te beperken met alle middelen zal bestrijden, "zelfs als dit zou betekenen dat ik de volgende verkiezingen medio 1990 verlies. Een compromis over deze kwestie is ondenkbaar zolang ik premier ben in dit land", zei Hawke voor de televisie. "Nu zijn het de Aziaten, wie zullen het mor- jt gen zijn? De Italianen of de joden? tie 598 van de Veiligheidsraad. De ze resolutie, waar zowel de Sov jetunie als de Verenigde Staten achter staan, bevat alle elementen voor een vreedzaam beëindigen van het conflict. Perez de Cuellar staat plotseling in het middelpunt van de belangstel ling. De onopvallende wat saaie di plomaat uit Peru is de grote man in de onderhandelingen tussen Iran en Iraq. Hij speelt een belangrijke rol bij de ingewikkelde onderhan delingen over Angola en Namibia, door Jaap van Wesel via een speciale afgezant heeft hij onderhandeld over de terugtrek king van Russische troepen uit Af ghanistan, en hij speelt een centra le rol in het conflict over de Weste- lijkke Sahara tussen Marokko en de door Algerije gesteunde Polisa- rio. Allemaal conflicten die al ja renlang duren, en waar plotseling in 1988 schot in zit. Perez de Cuellar staat in New York bekend als een bekwame, on opvallende, rustige wat moeilijk benaderbare diplomaat. In 1981 werd hij eigenlijk juist vanwege zijn kleurloosheid gekozen als op volger van Kurt Waldheim nadat de Sovjetunie en de Verenigde Sta ten een aantal andere kandidaten hadden afgewezen. De grote mo gendheden hadden geen behoefte aan een activistische secretaris-ge neraal die op de voorgrond wilde treden. In Perez de Cüellar vonden zij hun ideale man. De nu 68-jarige VN-functionaris heeft, voor hij op 1 januari 1982 als topman bij de Ver enigde Naties begon, gewerkt als onder-secretaris-generaal, en op verschillende andere VN-posten. Onder meer was hij van 1975 tot 1977 zonder succes VN-onderhan- delaar voor Cyprus. Sinds hij het kantoor van de se cretaris-genei aal in het VN-ge- bouw in New York bewoont heeft hij zich achter de schermen bezig gehouden met het Midden-Oosten, Cyprus, Afghanistan, Angola, de Perzische Golf, de Westelijke Saha ra, allemaal regionale conflicten waar de Verenigde Naties formeel bij betrokken zijn. Ambtenaar Zolang de betrokken partijen of de grote mogendheden die hen steunen niet serieus naar een op lossing streven is er voor de secre taris-generaal geen echte taak weg gelegd. Perez de Cuellar is in feite een internationaal ambtenaar die aan de slag kan als partijen het in Perez de Cuellar beginsel eens zijn, of de politieke wil tonen om het eens te worden. In Afghanistan kon Perez de Cuellar beginnen toen de Sovjetu nie zich bereid toonde haar troepen te willen terugtrekken. In Angola is er een VN-taak nu Zuidafrika en Cuba in beginsel bereid zijn om Namibia met rust te laten. Dat geldt ook voor de pogingen vrede te stichten in het verscheurde Kampuchea. Daarentegen valt er voor hem geen eer te behalen in het Israe- lisch-Arabisch conflict, omdat daar vooralsnog de politieke vredeswil ontbreekt. Hetzelfde geldt voor Cy prus, waar Turkije sinds 1974 veer tig procent van het eiland bezet houdt. De Verenigde Naties zijn dan ook geen vredescheppend in stituut, maar meer een vredesin- strument. Dat bepaalt de rol van de secretaris-generaal. Perez de Cuellar krijgt zijn man daat van de Veiligheidsraad, het uitvoerende orgaan van de Vere nigde Naties waar de grote mo gendheden over een vetorecht be schikken. Via de Veiligheidsraad kunnen de grote mogendheden de procedure vastleggen voor vredes operaties die Perez de Cuellar dan kan uitvoeren. Werkbasis Zo was de formele werkbasis voor Perez de Cuellar inzake een bestand tussen Iran en Iraq resolu- Maar pas als de betrokken partij en, al of niet onder druk van de gro te mogendheden, bereid zijn te on derhandelen krijgt een resolutie praktische betekenis en kan de se cretaris-generaal nuttig werk ver richten. Inzake Namibia kan Perez de Cuellar aan de slag met resolutie 435, maar resolutie 242 van 1967, die de elementen bevat voor een oplossing van het Midden-Oosten conflict heeft nog niet geleid tot een internationale vredesconferen tie onder toezicht van de VN. De re cente successen van Perez de Cuel lar hebben dan ook vooral te ma ken met het klimaat van toenemen de internationale ontspanning.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5