Ondanks 'strandweer' veel belangstelling voor corso
DE TIJD,
VAN TOEN
MACHT LAG IN KOUDEKERK
IN HANDEN VAN WEINIGEN
nw
REGIO
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1988
Op klapstoeltje in de zon met koeltas onder handbereik, kijken naar de praalwagens
RIJNSBURG/LEIDEN -
Enkele honderdduizenden
mensen hebben zaterdag
het 42-ste Rijnsburgse Bloe
mencorso bekeken. Onder
het motto 'Bloemen... vast
en zeker' trokken de 12
praalwagens, 40 versierde
auto's en 18 drumbands
door de straten van Rijns-
burg, Oegstgeest, Leiden en
Noordwijk. De verkeers-
paaltjes in de Leidse Haar
lemmerstraat vormden de
enige hindernis voor het
corso.
De weergoden waren het bloemen
corso zaterdag goed gezind. Wel
licht te goed, went vele honderd
duizenden uit de streek zochten
verkoeling en een bruine kleur aan
het strand. Het verbaasde N. Hem
mes, secretaris van het corso, dan
ook dat zo ontzettend veel mensen
langs de route stonden. Met name
in Leiden was het verrassend druk.
Zoals gebruikelijk startte het
corso bij de bloemenveiling Flora,
waar de praalwagens waren ver
sierd met zeker een half miljoen zo
merbloemen. In Rijnsburg zaten
veel inwoners van het dorp op een
klapstoeltje langs de route. Met na
me met de flets waren ook zeer veel
Katwijkers naar het dorp ge
stroomd. De drukte viel in het dorp
echter iets tegen.
Voor het gemeentehuis, op het
Burgemeester Koomansplein, wa
ren de tribunes hoofdzakelijk ge
vuld met inwoners van de West-
duitse partnergemeente Siegen.
Ook met extra bussen waren zij za
terdag naar Rijnsburg gekomen,
zodat ruim 500 Siegenaren de
praalwagen van beide gemeenten
voorbij zagen trekken, evenals een
brandweerwagen uit Siegen. Op de
praalwagen stond een 'burcht' en
een 'kroontje', het symbool van
respectievelijk Rijnsburg en Sie
gen.
Tot grote verrassing van de orga
nisatoren was ook de NOS naar
Rijnsburg gekomen. Twee came
ra's legden het corso vast, voor on
der meer het 'half-zes-journaal' en
de EO. Volgens Hemmes is de tele
visie alleen 'in een ver verleden'
i bekeken zaterdag t
De praalwagens waren gisteren nog op de boulevard van Noordwijk te bewonderen, al zagen de meeste bloemen
er als gevolg van het warme weer niet meer zo fraai uit. n k h
naar het corso gekomen. Omdat di
rect na het passeren van het corso
op het plein het startschot viel voor
de rolstoelmarathon, werd ook dit
evenement door de filmploegen
van de NOS vastgelegd.
Het corso leverde meer verras
singen voor de organisatoren op.
Op het traject tussen Rijnsburg en
Leiden hadden zich opvallend veel
mensen geïnstalleerd. Voor de auto
die langs de weg stond geparkeerd,
zaten hele families op klapstoeltjes
in de zon en met een koeltas onder
handbereik te wachten op de door
komst van het corso.
Met 'slechts' een twintig minu
ten vertraging begon het Rijns
burgse corso aan de derde etappe:
Leiden. Daar zag het langs de Sta
tionsweg, de Haarlemmerstraat en
de Hooigracht 'zwart van de men
sen'. De binnenstad was tijdens de
doorkomst nagenoeg verlaten. Het
verkeer in het centrum was bijna
twee uur gestremd, maar dat lever
de nauwelijks problemen op. Auto
mobilisten die bijvoorbeeld via de
Morspoort de stad binnen reden,
konden niets anders doen dan
wachten of tegen het verkeer in
weer langs de Morspoort.
Klem
Voor het bloemencorso was zoals
gebruikelijk de Haarlemmerstraat
weer een uitdaging. De brede op
tocht moet zich dan opeens in de
smalle winkelstraat persen, waar
op zaterdag beslist geen verkeer
rijdt. Al hoewel de winkeliers op de
hoogte waren gesteld van de door
komst, haalden de meeste onder
nemers pas op het laatste moment
de uitstallingen en borden van de
straat af. In enkele gevallen moes
ten de motorrijders van de politie
de spullen aan de kant schuiven bij
De smalle maar lange praalwa
gens getrokken door personenau
to's ondervonden zoals gebruike
lijk aan het eind van de Haarlem
merstraat problemen bij de bocht
richting Hooigracht. Dit jaar deed
zich echter een nieuw probleem
voor waarop de organisatoren niet
hadden gerekend: de verkeerspaal-
tjes ter hoogte van de Hartebrug-
kerk. De praalwagens moesten met
slechts een tiental centimeters tus
sen de paaltjes door rijden. Op zich
geen probleem, ware het niet dat
de Haarlemmerstraat hier een
bocht maakt. Zeker de helft van de
12 praalwagens ondervond zo
doende problemen. Een enkele wa
gen kwam dusdanig klem te zitten
dat achteruit gereden moest wor
den of dat de praalwagen werd los
gekoppeld van de personenauto.
Met deze opstoppingen in de
Haarlemmerstraat duurde het pas
seren van het corso geen 35 maar 50
minuten. Het massaal toege
stroomde publiek bleef geduldig
wachten. Voor grote hilariteit zorg
de de versierde auto van het motel
Sassenheim. De luxe Corvette
kreeg 'panne' en werd op sleep
touw genomen door een andere
wagen.
Voor het overige verliep het cor
so vlekkeloos, al waren er drie lek
ke banden. Ook de toer door
Noordwijk werd een succes. Ter
wijl het vorig jaar 's avonds net be
gon te regenen, bleef het dit jaar
stralend weer. Rijen dik stonden
de mensen met name in Noordwijk
aan Zee. Noordwijk mag zich de
enige gemeente in de streek noe
men waar twee maal per jaar een
bloemencorso in de avonduren
door het dorp rijdt. Gisteren kon
den de duizenden strandgangers
de praalwagens nog op de boule
vard bewonderen, al zagen de
meeste bloemen er als gevolg van
het warme weer niet zo fraai meer
uit.
Het Rijnsburgse bloemencorso
bewees dit weekeinde opnieuw dat
het bloemenfestijn nog springle
vend is. Vorig jaar reden nog
slechts elf praalwagens mee. Dit
jaar was dat er één meer was. Dat
terwijl de EO-Ronduit Club en de
Leidse VW dit jaar geen praalwa
gen lieten meerijden.
Leiden legt al
een forse som geld op tafel voor de
route door de sleutelstad, zodat dit
jaar geen geld over was voor een
praalwagen. Als pleister op de
wonde liet de VW een versierde
personenauto meerijden.
Onbemande speedboot brandt uit
ALKEMADE - De rijkspolitie te
water heeft gistermiddag rond half
drie een brandende speedboot aan
getroffen tussen de Hem-eilanden
in het Braassemermeer. Bij de boot
was niemand aanwezig.
De eigenaar van het totaal uitge
brande vaartuig is nog onbekend,
evenals de oorzaak van de brand.
De politie heeft de resten van de
boot in beslag genomen en stelt
volgens een woordvoerder 'een
diepgaand onderzoek' in: "Want
het is een beetje een vreemde zaak.
Je kunt overal aan denken. De boot
kan bijvoorbeeld in brand zijn ge
stoken of zijn gestolen".
1 LEIDSE
KRONIEK OVER
JMENSEN EN
'GEDANE ZAKEN
De burgemeester, die voor een
jaarsalaris van 650,- op de be
groting stond, Ivoonde niet eens
in Koudekerk. Drie dagen in de
week werd hij geacht de belan
gen van het dorpje aan de Oude
Rijn te behartigen. Daartoe reis
de de burgervader s morgens per
rijtuig van zijn woonplaats Lei
den naar zijn niet al te drukke be
stuurlijke werkzaamheden in
Koudekerk.
Zo ging dat rond 1900.
De 1.500 inwoners van Koude
kerk vonden het allemaal van
zelfsprekend en burgemeester
Van Voorthuysen werd op zijn
tocht door het dorp eerbiedig ge
groet.
Het is waar, burgemeester zijn
was toen en is nog steeds een
heel aantrekkelijke baan. Ook
over het salaris van burgemees
ter Van Voorthuysen hoeven we
ons geen zorgen te maken. De
burgervader genoot voor een
driedaagse werkweek een jaarsa
laris van 650,-. De dorpsonder
wijzer verdiende toen met een
volledige weektaak ƒ538,- per
jaar. De molenaar 300,-, een vol
wassen werkman ongeveer
400,- een knecht 170,- en een
dienstbode zo rond de 100,- per
jaar. Het is duidelijk, de burge
meester werd alleszins redelijk
betaald.
Net zoals nu liepen ook toen
burgemeesters vaak voorop als
het ging om de verdediging van
de zelfstandigheid van hun ge
meente. En dat is begrijpelijk
want vind nog maar eens zo'n
zelfde leuke baan!
Zo rond 1900 had echter nie
mand er behoefte aan om de zelf
standigheid van Koudekerk ter
discussie te stellen. Pas in onze
eeuw verdween het ontzag voor
gemeentegrenzen echt.
In het begin van deze eeuw
grensde Koudekerk in het oos
ten aan de nu niet meer bestaan
de gemeente Oudshoorn. In het
noorden aan Woubrugge. En net
als Koudekerk dreigt ook deze
gemeente zo rond 1990 te moeten
opgaan in een groter geheel. Aan
de zuidkant, aan de andere oever
van de Oude Rijn, was en is Ha-
zerswoude de buurgemeente.
Voor deze plaats geldt hetzelfde
verhaal. Andere tijden, andere
problemen, gewijzigde inzichtèn
over wat politiek kan en gewenst
Koudekerk was zo rond 1900
een agrarisch dorp met enkele
voor de werkgelegenheid be
langrijke industriële vestigin
gen. In de landbouw was volgens
de volkstelling van 1909 33 pro
cent van de beroepsbevolking
werkzaam. De industriële activi
teiten boden 17 procent van de
werkende vrouwen en mannen
een baan. De andere 50 procent
was metselaar, timmerman,
schoen- of kleermaker, voerman,
huisbediende of oefende nog een
ander beroep uit.
Grondstoffen
Een aantal van deze industrië
le activiteiten hing nauw samen
met de karakteristieke eigen
schappen van een rivierenland
schap. De Oude Rijn had in de
loop van vele eeuwen gezorgd
voor een dikke laag klei en dit
was de grondstof voor de steen-,
pannen- en draineerbuizenfa-
brieken.
Belangrijker dan de industrie
was de agrarische sector. De
meeste boeren bezaten geen
grond, maar pachtten hun boer
derij. Als je probeert gegevens te
verzamelen over Koudekerk zo
rond 1900, begint je na enige tijd
iets op te vallen. Steeds kom je
weer dezelfde namen tegen.
Een aantal boeren heeft de
heer Dorrepaal als pachtheer.
Deze grootgrondbezitter blijkt
negen boerenbedrijven en twee
huizen te bezitten. Ook de naam
Oppelaar duikt geregeld op. De
ze familie bezat veel land en en
kele pannen- en tegelbakkerijen.
Nog een tweetal namen komt
vaak voor in de papieren van en
over Koudekerk: Egmond en
Reineveld.
Tot zover de economische situ
atie. Kijken we naar de politiek
dan zien we dat het beeld niet
veel anders is.
Koudekerk kende bijvoor
beeld in 1905 drie wethouders:
Dorrepaal, Van Egmond en Op
pelaar. Nog enkele gegevens.
Voorzitter van het armenbestuur
is ene Van Egmond. De gemeen
Een kijkje in
de Dorpstraat in
Koudekerk rond
de eeuwwisseling.
telijke commissie tot wering van
het schoolverzuim bestaat uit de
heren Van Egmond en Oppelaar.
De fiscale funkties in Koude-
sprekende zaken. Het was vroe
ger zo en het was nu zo en het zou
hoogstwaarschijnlijk altijd wel
zo blijven.
kerk waren in handen van de in
gezetenen Oppelaar en Dorre
paal. In het bestuur van de Ne
derlands hervormde kerk op
nieuw de naam Oppelaar.
Het is duidelijk, de macht in
Koudekerk, zowel in econo
misch als politiek opzicht, was in
handen van enkele families. De
leden van deze families bekleed
den in de politiek, de sociale zorg
en de kerk de belangrijke posi
ties.
Voor de meeste inwoners van
Koudekerk waren dit vanzelf
Gelaten accepteerde men de
overheersing van genoemde fa
milies.
Geïsoleerd
Er viel in de praktijk ook wei
nig tegen te doen. Algemeen
kiesrecht kwam er pas in 1917.
Zo rond de eeuwwisseling was
het kiesrecht nog het voorrecht
van de beter gesitueerden en ho
ger geschoolden. De politieke
macht lag dus stevig in handen
van diegenen die ook het econo
mische leven beheersten. Deze
combinatie maakte het bijna on
mogelijk om te protesteren, laat
staan veranderingen af te dwin
gen. Ruim 50 procent van de
Koudekerkse bevolking was lid
van de Nederlands hervormde
kerk. Bijna 35 procent was aan*
gesloten bij de gereformeerde
kerk.
Deze kerkelijke achtergrond
en de sociale controle in het toch
vrij geïsoleerd liggende dorp
maakten een keuze voor het soci
alisme zo goed als onmogelijk.
Enige Christelijke arbeiders wa
ren lid van Patrimonium, ande
ren durfden niet uit angst voor
ontslag. En dan te bedenken dat
Patrimonium een zeer gematig
de organisatie was die werkge
vers en werknemers probeerde
te verenigen.
De Koudekerkse gemeen
schap kende dus duidelijk twee
lagen. De dominante laag be
stond uit een kleine minderheid
die als landeigenaar en of indus
trieel over voldoende tijd en geld
beschikte om zich ook met het
politieke en kerkélijke leven be
zig te kunnen houden. Daarnaast
de grote groep van op allerlei ma
nieren afhankelijke dorpsbewo
ners.
De kloof tussen beide was
groot en diep en werd treffend
onder woorden gebracht door
een tijdgenote, dochter van een
fabrieksarbeider. "Dan zaten ze
bij (naam fabrikant) lekker bui
ten te eten en de mensen liepen
daar te zwoegen vlak naast de
deur, dat de droppels zweet op de
grond vielen. Dat pikte je. Nu zeg
je, je bent gek geweest, maar je
kon niet anders, want ze mochten
je nog niet eens bij een ander ne
men. De bonden hebben het wat
beter gemaakt, maar een hoop
waren er bang van, dat ze je ge
daan zouden geven, dat is wel
eens gebeurd. Een appel, of een
peer kregen wij nooit, daar was
geen geld voor. Als de boerenkin
deren een appel of een peer had
den, dan vroegen wij het klok
huis. Dat kreeg je soms wel".
BRAM VERHOOG
DUIVEN BERICHTEN/^
P.V. "De Blauwkras" vanuit Chantilly:
1 en 2. R. Verhoogt, 3. N. Nievaart, 4. Comb.
Nieuwendijk. 5. G. v.d. Blom, 6. F. v.d. Wete
ring, 7. N. Nievaart, 8. R. v.d. Drift, 9. H.
Koome, 10. A. Houweling.
P.V. "Leiderdorp" vanuit Chantiffy:
1G. Hendrikse, 2. W. van Oosten, 3. G. Hen-
drikse, 4. J. van Laar en Zn., 5. E.H. Broug, 6.
R. v.d. Nieuwendijk, 7. P. Sloos, 8. W. van
Oosten, 9. G. Hendrikse, 10. P. Sloos.
P.V. "De Zwaluw" vanuit St. Quentin:
1. H. v.d. Kooy, 2. J. v.d. Kooy, 3. P. v. Leeu
wen, 4. B. Vlekke, 5. en 6. H. v.d. Kooy, 7. P. v.
Wissen, 8. M. Heijne en Zn., 9. L. Kortekaas,
10. S. de Groot.
P.V. "L.P.C." vanuit Chantilly:
1G. Kerkman, 2. W.L. Onstenk, 3. en 4. P. de
Haas, 5. A. Witteman, 6. J. de Wolf, 7. A. Wit-
teveen, 8. P. de Haas, 9. G. kerkman, 10. J.
de Wolf.
P.V. "Het Oosten" vanuit Chantilly:
1W. v.d. Hoogt, 2. W. de Jong, 3. T. v. As, 4.
J. Verbaan, 5. Comb. Putten v. Weeren, 6. W.
de Wit, 7. T. v. As, 8. G. v. Hoven, 9. W. v.d.
Hoogt, 10. Comb. Putten v. Weeren.
P.V. "De Vriendenclub" vanuit Chantiily:
1. Comb. v.d. Kooy/Werkhoven, 2. L. Koop
man, 3. W. Vijlbrief, 4. R. v.d. Dop, 5. W. Siera
jr. wz., 6. R.'Noordermeer, 7. mevr. Vinken-
steyn/de Roo, 8. Comb. v.d. Lee en zn., 9. Th.
Dongelmans, 10. C.Th. Kop.
P.V. "De Rijnklievers" vanuit Chantilly:
1. Aad de Vries, 2. en 3. A. Honders, 5. J. v.d.
Wal, 6. A. Honders, 7. C. Kop, 8. J. Zevenho-
i. A. Honders, 10. G.A. Brandt.
P.V. De Reisduif vanuit Chantilly:
1 en 9 N. de Groot en Zn.; 2 P. Kooijman; 3 en
8 A. v.d. Dop en Zn/,-4, 5 en 6 P. Mooten; 7. J.
Smit; 10 W. Kop.
Duitse vrouw
aangerand
in Noordwijk
NOORDWIJK Een 19-jarige
Duitse is vannacht in de Hoofd
straat in Noordwijk aangerand
door een 22-jarige Leidenaar. De
Duitse liep samen met een vrien
din over straat, toen de Leidenaar
zich aan haar probeerde te vergrij
pen. Haar vriendin schoot te hulp,
maar werd door de Leidenaar be
wusteloos geslagen en later overge
bracht naar het AZL in Leiden.
Voorbijgangers hadden inmiddels
de politie gealarmeerd. De man die
te voet probeerde te ontkomen,
werd echter door de politie ingere
kend.
MAANDAG 8 AUGUSTUS
Noordwijkerhout
voorstelling Circus Holiday op
de Brink, 20.00 uur.
DINSDAG 9 AUGUSTUS
Alphen
huttenbouwweek op het voor
malig ijsclubterrein.
Katwijk
rommelmarkt 'Jubilate' op de
Princestraat. van 9.00-18.00 uur.
snelschaaktoernooi in strand
paviljoen Willy Noord, aanvang
19.30 uur.
orgelconcert Herman van Vliet
op het Batz-orgel van de Vredes-
kerk, Voorstraat.
Leiderdorp
project: 'Middeleeuwen', voor 4
tot 12-jarigen, van 10.00 tot 12.00
Nieuwkoop
vakantiespelen Open Huis: om
9.30 uur creche 2 tot 6 jaar, 14.00
uur fietspuzzeltocht, 19.00 uur
Noordwijk
wandeling door de duinen en
staatsbossen olv een gids, verza
melen om 10.00 uur bij de excur-
sieschuur, Duindamseslag.
doe-feest voor kinderen van 6
t/m 12 jaar in het Join-centrum,
van 11.00 tot 15.00 uur.
rondwandeling, onder deskun
dige leiding, door historisch ge
deelte van Noordwijk-Binnen,
aanvang 19.30 uur op het plein bij
het raadhuis.
groots vuurwerk op het
Valkenburg
jeugdvakantieweek met activi
teiten voor kinderen van 4 tot 12
jaar, tweede dag: 'We maken er
een puinhoop van', van 10.00 tot
12.00 uur in De Terp; play-back-
wedstrijd, van 14.00 tot 16.00 uur
in Soos De Peuk.
Voorschoten
rondleidingen in Kasteel Dui
venvoorde, 14.00 en 15.30 u.
Katwijk
duinwandeling olv een bos
wachter, start om 10.00 uur-bij de
Soefi-tempel, Sportlaan.
zomeravondzang mmv soliste
Diny Knetsch in de Oude Kerk,
Boulevard, aanvang 20.00 uur.
Leiderdorp
project: 'Middeleeuwen', Ken-
nemerduinen, voor 5 tot 12-jari
gen, van 10.00 tot 16.00 uur, Sjel-
ter, Heemraadlaan.
30 uur sport en spel, om 13.30
r varen op de plas. om 19.30
r dj-wedstrijd.
staatsbossen olv e
melen om 10.00 u
ge, Northgodreef.
Pnielkoor uit Katwijk, aanvang
20.30 uur in de Hervormde Kerk,
Hoofdstraat.
Noordwijkerhout
zomeravondviswedstrijd in de
Leidsevaart nabij het station Lis-
se, van 19.00 tot 21.00 uur.
Valkenburg
jeugdvakantieweek voor kinde
ren van 4 tot 12 jaar met tal van
activiteiten, thema: 'Wat is het hier
een beestenboel', van 10.00-
12.00 uur en van 14.00-16.00 uur.
Voorschoten
rondleidingen in Kasteel Dui-
l 14.00-15.30 uur.
DONDERDAG 11 AUGUSTUS
Alphen
huttenbouwweek met avond
programma op het voormalig ijs
clubterrein.
Katwijk
toeristenmarkt in het centrum,
van 14.00 tot 21.00 uur.
