TAD LEIDEN
Schreiner ontwikkelt
spectaculaire vinding
LEIDSCH
DAGBLAD
Bushokjes niet welkom op Steenstraat
Bussen omgeleid vanwege corso
Leids bedrijf met vliegtuigmateriaal marlet op
Onderzoek naar minder
vaak schoonmaken sloten
Meisje gewond;
automobilist
doorgereden
Oliespoor leidt
naar dronken
brokkenmaker
INDUSTRIETERREIN WORDT WOONWIJK
s
VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1988
LEIDEN - De 191 nieuwe bushok
jes die dit jaar en volgend jaar bij
vrijwel elke bushalte worden ge
plaatst, zijn niet overal welkom. Op
de Steenstraat bijvoorbeeld heeft
de plaatsing van de abri's nogal wat
voeten in aarde. Geen van de vier
ondernemers bij de bushaltes wil
namelijk een bushokje voor de
deur.
De oplettende voetganger in Lei
den heeft gemerkt dat bij elke bus
halte intussen gele markeringen
zijn aangebracht. Op die plaatsen
verschijnen in november en de
cember de eerste abri's. G. Nagte-
.gaal, eigenaar van banketbakkerij
'Van Dam zag dat er voor zijn zaak
wat meetwerk werd verricht. "Ik
moet zo'n ding niet voor m'n deur
hebben, ik heb die werklui daarom men. Beide zaken liggen precies
doorgestuurd naar de bioscoop". tussen Van Dam en de bioscopen
Directeur Van Praag hoefde ech- in. De Leeuw en Multiplan hebben
ter ook geen bushokje voor zijn inmiddels bij het gemeentebestuur
bioscopen, zodat de markeringen geprotesteerd tegen de plaatsing
uiteindelijk voor de deur van De van het bushokje.
Leeuw en Multiplan terecht kwa- In een brief aan het college van B
en W schrijft De Leeuw dat plaat
sing van een abri het zicht op de
etalage van dfe makelaardij belem
mert. De Leeuw wijst er op dat bus
passagiers kunnen schuilen bij de
overkapping van de bioscoop.
Gemeente-ambtenaar R. Ver-
plancke denkt dat de ondernemrs
zich niet ongerust hoeven te ma
ken. "Op de Steenstraat is een bus
hokje van het meest luxe type ge
pland".
LEIDEN - In verband met het bloemencorso wordt morgenmiddag het
Leidse Stationsplein van 14.30 uur tot 15.00 afgesloten voor verkeer. De
vertrekplaatsen van de bussen van het Stationplein worden verplaatst
naar het garageterrein van de NZH aan de Rijnsburgerweg en naar de
rotonde bij het belastingkantoor. De lijnen 45,46,48 en 49 zullen geduren
de deze tijd niet via het station rijden, maar worden omgeleid via de Zijl
singel.
Van 15.30 uur tot 16.30 uur worden ook de Breestraat en Korevaarstraat
afgesloten voor verkeer. De bussen worden dan omgeleid via de Witte
Singel. Vanaf 16.30 uur lopen alle bussen weer normaal.
LEIDEN - De Schreiner
Luchtvaart Groep, die haar
hoofdkantoor heeft aan de
Leidse Verbeekstraat,
hoopt volgend jaar een
spectaculaire nieuwe vin
ding op de markt te bren
gen. In een laboratorium in
Rijswijk heeft een dochter
maatschappij van Schreiner
vermoedelijk als eerste ter
wereld een niet ontvlam
baar materiaal ontwikkeld,
dat aan de nieuwe eisen van
de Amerikaanse luchtvaar-
dienst voldoet.
door
Wim Spierdijk
Volgens die voorschriften is het
niet langer toegestaan dat zich
brandbare materialen in de cabines
van burgervliegtuigen bevinden.
Ook mogen er bij brand geen gifti
ge stoffen vrijkomen. De strengere
eisen van de Amerikanen gaan op 1
januari 1990 gelden. De president-
directeur van Schreiner, H.S. Jon
ker, verwacht dat het nieuwe pro-
dukt, dat overigens nog geen naam
heeft, begin volgend jaar op de
markt komt. "We zijn nu bezig met
het testen van het materiaal. Alles
verloopt volgens schema".
Jonker denkt dat Schreiner de
eerste ter wereld is, die het produkt
dat aan de strengere>eisen voldoet,
kan leveren. "Andere bedrijven
hebben de ontwikkeling van het
nieuwe materiaal voor zich uitge
schoven. Die verwachten mis
schien dat de eisen worden inge
trokken als er geen goed produkt
voor handen is. Wij kunnen vol
gend jaar echter al leveren".
Het nieuwe produkt, waarop in
middels octrooi is aangevraagd,
wordt in eerste instantie gebruikt
voor onderdelen als stoelen, tus-
senschotten en vensters. In de toe
komst is het wellicht mogelijk om
een compleet verkeersvliegtuig uit
het onbrandbare materiaal te ver
vaardigen. "We zijn nu al in staat
om een klein vliegtuig te maken
met 'ons produkt", stelt Jonker.
Wereldwijd
Dat de strengere voorschriften
door de Amerikanen zijn uitge
vaardigd en nog niet wereldwijd
zullen gelden", is volgens de Schrei-
ner-topman niet zo belangrijk.
"Vliegtuigfabrikanten zijn wel ver
plicht die nieuwe eisen na te leven,
anders kunnen zij geen vliegtuig in
Amerika verkopen".
De directeur van Schreiner
denkt niet dat zijn bedrijf het nieu
we produkt zelf gaat produceren.
"We hebben daar nog geen beslis
sing over genomen, maar de ver
wachting is dat we dat uitbesteden;
ons bedrijf is eigenlijk een handels
onderneming. We hebben nog
nooit eerder zelf produkten gefra-
biceerd. Wij zullen het kant-en-kla
re produkt of de half-fabrikaten
verhandelen", zegt Jonker. Schrei
ner levert als vertegenwoordiger
van grote buitenlandse fabrikan
ten voornamelijk produkten van
andere bedrijven. Die lopen uiteen
van schoonmaakmiddelen voor
vliegtuigen tot besturingssyste-
Het Leidse bedrijf heeft in de
nieuwe vinding geïnvesteerd als
aanvulling op dat luchtvaarthan-
delspakket. "Wij hadden daarbij
vertrouwen in de uitvinder. Dat is
een oud-medewerker van de
KLM". De nationale luchtvaart
maatschappij participeert overi
gens voor 50 procent in de joint
venture ('Schreiner Composite'),
die het produkt ontwikkelt. Ook de
Technische Universiteit Delft is
betrokken bij de experimenten
met het nieuwe materiaal.
Het is de eerste keer in de histo
rie dat Schreiner zelf is betrokken
bij de ontwikkeling van een nieuw
produkt. "Er is natuurlijk in het
verleden wel een beroep gedaan op
onze vindingrijkheid. Voor het op
bouwen van een hangar midden in
de jungle, waar geen auto kan ko
men, is bijvoorbeeld ook nogal wat
inventiviteit nodig".
Oprichting
De geschiedenis van Schreiner
begint na de Tweede Wereldoorlog.
Bob Schreiner legde nog geen half
jaar na de bevrijding de basis voor
het luchtvaartbedrijf door de op
richting van de handelsmaatschap
pij Schreiner en Co. Schreiner ver
kreeg agentschappen voor enkele
kleine vliegtuigen en vliegtuigon
derdelen zoals sleepdoelen, navi-
gatiekaarten en parachutes. De
handelsonderneming groeide en
groeide en maakt nog altijd deel uit
van de Schreiner Luchtvaart
Groep. Het is qua omzet en winst
de grootste tak van de houdster
maatschappij.
De meeste bekendheid verwierf
Schreiner echter door de activitei
ten in de lucht. De eerste onderne
ming waar Schreiner succes mee
kende, was zijn bedrijf Luchtfoto
Nederland. Hij liet foto's van voor
namelijk boerderijen maken, die
gretig aftrek vonden bij de boeren.
Deze zaken liepen zo goed dat de
toenmalige Hagenaar een eigen
vliegtuig kon kopen. De aanschaf
van een Piper Super Cruiser leidde
tot een nieuwe activiteit, het recla
me-vliegen. Ten behoeve van het
reclamevliegen kocht Schreiner
ook een helikopter. De mogelijkhe
den van de wentelwiek werden
door de Hagenaar snel uitgebuit.
De helikopter SDeelde dan ook een
President-directeur H.S. Jonker va
belachelijk".
belangrijke rol bij de verdere groei
van het bedrijf.
De luchtfotografie en het reclam
evliegen werden in de jaren vijftig
door Schreiner beëindigd. De con
currentie in de reclamevliegerij
werd steeds heviger. En ook had ie
dere boer inmiddels wel een lucht
foto van zijn boerderij op de
schoorsteenmantel staan. In het ju
bileumboek dat werd uitgegeven
bij het 40-jarig bestaan van het be
drijf in 1985, wordt beschreven hoe
zich een concurrent aandiende bij
het reclamevliegen in eenzelfde ty
pe vliegtuig (een Tiger Moth) dat
Schreiner zich net had aange
schaft. "Zo kon het gebeuren dat
Bob Schreiner op een dag 'een lan
ge, actieve snuiter' vanaf Ypen-
burg in een van de Tiger Moths de
lucht in zag gaan voor een reclame-
vlucht. Het bleek Martin Schroder
te zijn, die daarmee de basis legde
voor zijn latere luchtvaartimperi-
Schröder en zijn Martin's Air
Charter zouden Bob Schreiner la
ter nog wel eens voor de wielen rij
den. In 1961 betrok Schreiner
de Schreiner Luchtvaart Groep. "1
scheepvaartgigant Van Ommeren
voor 50 procent in de zaken. Met
diens financiële steun breidde het
bedrijf de luchtvloot uit en stortte
zich op de groeiende markt van de
charters ten behoeve van het toe
risme. In 1966 vervoerde Schreiner
Airways 80.000 passagiers en had
60 procent van de markt in handen.
Martin's Air Charter had zich intus
sen ook van scheepvaartkapitaal
voorzien en was een geducht con
current. Die wist zich op een gege
ven moment ook nog te verzekeren
van de steun van de KLM. Op 1 ja
nuari 1967 hield Schreiner het dan
ook voor gezien, hij trok zich terug.
Van Ommeren zette de charter
maatschappij nog tot oktober 1967
voort.
Luchtvaartschool
Op tal van andere terreinen van
de luchtvaart is de Schreiner
Luchtvaart Groep nog wel actief.
Over de hele wereld heeft het be
drijf circa 1000 mensen in dienst.
President-directeur Jonker, die in
1983 de leiding over het bedrijf
overnam, somt in hoog tempo de
werkzaamheden van zijn bedrijf
irkeersituatie in de Verbeekstraat is
(foto Wim Dijkman)'
op. Ten behoeve van de olie-indus
trie heeft Schreiner tientallen
vliegtuigen en helikopters in de
lucht, onder meer in Nigeria, Indo
nesië, Spanje en Zuid-Amerika.
Tot de Schreiner Luchtvaart Groep
behoren ook de Nationale Lucht
vaartschool in Beek, een elektroni-
ca-bedrijf in Poeldijk en een onder
houdswerkplaats.
Al jarenlang verzorgt Schreiner
het slepen van doelen voor de land
macht. Honderden meters achter
een vliegtuig worden grote zakken
gesleept waarop dan tijdens mili
taire oefeningen wordt geschoten.
Tegenwoordig worden die doelen
achter een op afstand bestuurbaar
doelvliegtuig gehaakt. "Doelschie-
ten", wordt deze bedrijfsactiviteit
door Jonker genoemd. De Amstel-
vener vertelt dat een enkele keer
niet het doel, maar het vliegtuig, de
zogenaamde 'drone', wordt ge
raakt. "Dat vinden we niet zo erg,
wij leveren wel weer een nieuwe a
raison van 300.000 dollar", zegt
Jonker.
De president-directeur denkt dat
Schreiner de helikopter-activitei
ten in de toekomst zal beperken.
"Wij gaan niet meer achter contrac
ten aanrennen, die misschien een
korte looptijd hebben. Een olie
maatschappij heeft ons nu weer ge
vraagd om in te schrijven op een
nieuw project in Argentinië. Wij
zien daar vanaf. Na een jaar proef-
nemen wordt het boren misschien
weer gestaakt. De aanloop- en de-
mobilisatiekosten zijn te hoog",
meent Jonker. Hij denkt dat het
steeds moeilijker wordt voor be
drijven om in de off-shore sector
geld te verdienen. "De tijd dat het
oliemaatschappijen niet uitmaakte
hoeveel het luchtvervoer kostte,
ligt ver achter ons".
Zure regen
Schreiner richt zich nu daarom
op meer permanente vormen van
vervoer. "In Duitsland strooien we
nu kalk tegen de effecten van zure
regen. Dat is een activiteit die nog
wel tien jaar doorgaat. Ook hebben
we nu een contract voor het blus
sen van bosbranden in Spanje",
vertelt Jonker.
In Nederland hoopt zijn bedrijf
de kans te krijgen ambulancedien
sten per helikopter uit te gaan voe
ren. Probleem daarbij is echter nog
dat zonder vergunning niet op de
plaats van een ongeval mag wor
den geland. Jonker durft geen
voorspelling te doen over de ter
mijn waarop helikopters wel inge
schakeld kunnen worden bij am
bulancediensten. "Er zijn wel 41 in
stanties die over dit soort zaken be
slissen".
Of de Schreiner Luchtvaart
Groep die uitbreiding van de werk
zaamheden vanuit het hoofdkan
toor aan de Leidse Verbeekstraat
gestalte zal geven, is volgens Jon
ker nog maar de vraag. De direc
teur van het luchtvaartbedrijf
noemt de parkeersitiatie rond het
complex waar ook Olivetti, het Flo
wer-center en het GAK zijn geves
tigd, ronduit belachelijk. "Nu het
Aramco-gebouw leeg is, valt de
verkeersstroom rond de gebouwen
wel mee. Als dat kantoor wordt
verhuurd, wordt het parkeren hele
maal lastig". Volgens Jonker zou
de slechte parkeersituatie voor de
70 werknemers van het bedrijf aan
leiding kunnen zijn om een andere
behuizing te zoeken. "Ook bezoe
kers hebben alle moeite een par
keerplaats te vinden. Ons kantoor
is wel goed bereikbaar, het ligt
gunstig ten opzichte van Den Haag
en Schiphol, al vindt ons personeel
Scheveningen met het oog op het
strand een aangenamer vestigings
plaats".
LEIDEN De afdeling milieubio
logie van de Leidse universiteit
gaat samen met de Zuidhollandse
Milieufederatie onderzoek doen
naar de gevolgen van het minder
vaak schoonmaken van de sloten
in het Zuidhollandse weidegebied.
Op de slootkanten groeien veel
wilde planten. Onderzoek van de
universiteit heeft al uitgewezen dat
die variatie aan planten met een
voudige maatregelen van de boe
renbedrijven is te behouden of te
vergroten, bijvoorbeeld door de
sloten minder vaak te schonen. Bij
dit schonen wordt de slootvegeta-
tie samen met wat bagger uit de
sloot geschept en-op de slootkant
geworpen. De meeste boeren in het
Zuidhollandse weidegebied doen
dit één keer per jaar.
Door het minder vaak schonen
van de sloten, bijvoorbeeld één
keer in de twee jaar, zou de plan
tengroei op de slootkant toenemen.
Het bespaart de boer bovendien
geld of werk. De mindere schoon
maak zou echter ook tot proble
men kunnen leiden, bijvoorbeeld
met de aan- en afvoer van water.
Fietstocht omgeleid
LEIDEN - De fietstocht vanuit
Kennemerland die komende zon
dag ook langs de Vlietlanden zou
voeren, wordt omgeleid. De politie
acht de omleiding noodzakelijk
omdat op die dag ook een triathlon
langs de Vliet wordt gehouden. De
fietsers, die vanuit Leidschendam
nu door Voorschoten zullen rijden,
passeren overigens wel restaurant
Cronesteijn, dat als stempelpost
fungeert.
Ten overvloede wordt er nog op
gewezen dat beide evenementen
zich op zondag 7 augustus afspelen
en niet - zoals gisteren abusievelijk
vermeld - op zaterdag.
Ook zou de bereikbaarheid van de
sloot voor het vee in gedrang kun
nen komen.
In een experiment wordt onder
zocht wat precies de gevolgen zul
len zijn van het eens per twee jaar
in plaats van het jaarlijks schonen
van de sloten. Het onderzoek loopt
door tot 1990 en wordt uitgevoerd
op verschillende plaatsen in Zuid-
Holland. Het gezamenlijk project
van de Zuidhollandse Milieufede
ratie en de afdeling milieubiologie
van de Leidse universteit wordt ge
subsidieerd door de provincie
Zuid-Holland.
LEIDEN Een 13-jarig meisje uit
Leiden is woensdagavond ernstig
gewond geraakt bij een ongeval bij
de Vlietlanden. Het meisje reed
met een even oude vriendin op het
fietspad in de richting van de Vliet,
toen een auto hun tegemoetkwam.
De automobilist reed zonder uit te
wijken op de meisjes in. Beide
fietsters werden geraakt en kwa
men ten val. Een van de meisjes
heeft ernstig bekkenletstel opgelo
pen en zal langdurig behandeld
moeten worden.
De automobilist is doorgereden.
De man reed in een rode personen
auto met een 'X' in het kenteken.
Hij is ongeveer 35-jaar oud. Naast
hem zat een vrouw met een 'hoog'
kapsel. De politie verzoekt getui
gen van het ongeval zich te melden,
telefoon: 071-258888.
LEIDEN Door het volgen van
een oliespoor heeft de Leidse poli
tie een 31-jarige Zoeterwoudenaar
kunnen aanhouden, die op de Ho
ge Rijndijk een verkeerszuil ram
de. Het oliespoor leidde naar de
woning van de man. Deze bevond
zich echter niet in zijn huis, maar
hield zich in de straat schuil achter
geparkeerde auto's. Daar werd hij
door de politie in de kraag gevat.
De man was volgens de politie
'stomdronken'. Hij was al eerder
aangehouden wegens het gebruik
van alcohol in het verkeer. De Zoe
terwoudenaar beschikte ook niet
over een geldig rijbewijs. Dat was
ingetrokken.
Spoedgeval kan bij
AZL niet binnen:
slagboom vernield
LEIDEN - Een 31-jarige taxi
chauffeur uit Alphen aan den Rijn
heeft een slagboom van het AZL
moeten vernielen om het zieken
huisterrein op te komen. De taxi
vervoerde een patiënt die in zorg
wekkende toestand verkeerde. De
taxichauffeur was met begeleiding
van de politie door Leiden naar de
ingang van het AZL aan de Ples-
manlaan geleid. De portier was
echter in geen velden of wegen te
bekennen.
Auto tegen boom
LEIDEN - Een 23-jarige automo
bilist en zijn 18-jarige passagier uit
Leiden zijn gistermiddag gewond
geraakt bij een ongeval op de Was-
senaarseweg. De Leidenaar verloor
de macht over het stuur en botste
tegen een boom. Beide slachtoffers
werden met snij- en schaafwonden
en enkele kneuzingen overge
bracht naar het AZL. De auto is to
tal-loss.
LEIDEN Aan de Zijloever worden de contouren zichtbaar van de wo
ningbouw die de komende jaren op het voormalig industrieterrein wordt
gerealiseerd. Wethouder Tesselaar (volkshuisvesting) sloeg begin dit jaar
de eerste paal voor 36 huizen waarvan de bouw al aardig opschiet. Deze
nieuwbouw maakt deel uit van een totaalplan voor 265 woningwetwonin
gen die de komende jaren aan de Zijloever worden gebouwd.
De bouw op de Zijloever wordt in fasen uitgevoerd. De volgende gedeel
ten van de woningbouw, die is ontworpen door het architectenbureau
Bakker en Boots uit Schagen, gaan er wel net zo uitzien als de huizen die
thans in aanbouw zijn. Alle woningen worden opgetrokken uit een licht
gele steen met rode banden en worden twee of drie bouwlagen hoog met een
plat dak. De hoekbebouwing wordt steeds een verdieping hoger.
In het midden van de nieuwe wijk komt een haventje met, op een soort
landtong, een kloek woongebouw waarvan de vorm nog niet precies
vastsstaat. Dit gebouw in het water wordt niet alleen iets hoger dan de an
dere bebouwing, maar moet ook een beetje een blikvanger worden voor de
wijk. Het gemeentebestuur heeft gezegd extra geld te zullen uittrekken om
van dit middelste woongebouw iets bijzonders te maken, (foto wim Dijkman)
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
