De kater na het eeuwfeest
Vendex:gigantisch concern
'Meneer Anton'alleenheerser
die zijn bedrijf niet kan loslaten
Bij anglicanen vrouw als bisschop mogelijk
PAGINA 2
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1988
Reportage
Verbijstering ondanks aankondiging reorganisatie in jaarverslag
AMSTERDAM Vroom Dreesmann heeft haar tweede
eeuw minder feestelijk ingezet dan was voorzien. Vorig
jaar werd het 100-jarig bestaan uitbundig gevierd met tal
van acties voor de consument. Hoewel die de omzet aan
vankelijk stimuleerden, zou het voor de keten van waren
huizen vooral in de modegevoelige artikelen toch een
slecht jaar worden. Sinds het begin van de jaren tachtig
staan de bestedingen van de consument in de winkel onder
druk en bovendien zijn de warenhuizen geconfronteerd
met scherpe prijzen van concurrerende winkelketens. Niet
voor niets heeft Dreesmann in de afgelopen jaren herhaal
delijk een pleidooi gehouden voor handhaving van de
koopkracht in plaats van verdergaande bezuinigingen.
door
Henk van Lierop/ANP
Na in honderd jaar tijd als winkel
waar alles te koop is net zo bekend
geworden als de spreekwoordelij
ke winkel van Sinkel uit de vorige
eeuw, gaf Vroom Dreesmann
een deel van de markt prijs en raak
te zij vorig jaar in de rode cijfers.
De omvang van de betekenis daar
van kwam in juni als een klap. De
vakbonden toonden zich verbijs
terd over een reorganisatieplan dat
ontslag zou inhouden voor 1400
mensen, onder wie veel parttimers.
Niet minder verbijsterd waren de
vakbonden, toen eind vorige week
bleek, dat topman Dreesmann, nu
het einde van de dynastie van zijn
familie voor de deur staat, zich ver
zet tegen deze plannen.
De emotionele betrokkenheid
van de man wiens naam nog altijd
verbonden is aan de befaamde wa
renhuisketen, prof. dr. drs. A.C.R.
Dreesmann, is kennelijk groot. Na
dat de in 1923 geboren voorzitter
van de hoofddirectie van het con
cern Vendex International, vorig
jaar van het toneel verdween we
gens gezondheidsproblemen,
kreeg de vice-voorzitter, de 52-jari-
ge prof. dr. Arie van der Zwan, die
formeel pas op 1 januari in dienst
kwam. als kroonprins het heft
vroegtijdig in handen.
Van der Zwan vormde als top
man van de Nationale Investe
ringsbank deze bank om van een
soort herstelbank tot een meer op
winst gerichte onderneming. Hij
was bovendien lid van de commis-
sie-Wagner die de regering advi
seerde over de industriële vernieu
wing van ons land. Toen hij aan
trad was de strategie van Vendex
International al het verhogen van
de winstgevendheid en het streven
naar notering op de effectenbeurs.
Bovendien zag Van der Zwan als
nieuwkomer zich aan het hoofd ge
steld van een concern, waarvan de
warenhuisketen slechts één, zij het
niet onbelangrijk, onderdeel is.
Expansie
Tot kort geleden ging de expan
siedrift van het
Vendex in- de markt bleek te zijn
voor Van Gend Loos (in 1986), de
overneming van het te privatiseren
staatsvissersbedrijf te IJmuiden en
het inmiddels opgeheven project
Medi centers in de commerciële ge
zondheidszorg. Er waren echter
ook veel overnemingen die wél
doorgingen, vooral in het buiten
land. In juni 1986 vergeleek het
concern in het jaarverslag het be
drijven van detailhandel met het
beklimmen van een dalende rol
trap.
De dienstverlening werd be
schreven als het beklimmen van
een stijgende roltrap en Vendex
zou behalve in de detailhandel
sterk groeien in bedrijfstakken als
schoonmaakbedrijven, onder
houdsdiensten, uitzendbureaus,
transport van pakketten, (schrifte
lijk) onderwijs, bungalowparken
en financiële diensten.
Inmiddels is de warenhuisketen,
zo bleek eind juni toen het concern
meer gedetailleerde cijfers vrijgaf
dan tot dan toe, goed voor een om
zet van 2,5 miljard, terwijl de totale
omzet was gegroeid tot 16,8 mil
jard. Ook werd toen gemeld dat de
in totaal 59 warenhuizen van de
groep een verlies hadden geleden
van 36 miljoen. Dit ging gepaard
met een daling van de nettowinst
van het hele concern van van 302
miljoen tot 226 miljoen. In het ver
slag over het afgelopen boekjaar
werd dan ook 'het verzetten van de
bakens' aangekondigd.
Groei was niet langer het credo
van Vendex International: „Na ja
ren van expansieve omzetontwik
keling legt de Hoofddirectie (in het
jaarverslag met een hoofdletter)
voor de komende periode meer de
nadruk op realiseren van een meer
rendabele omzet".
'Herpositionering'
De warenhuizen van Vroom
Dreesmann werden een goed voor
beeld genoemd van ondernemin
gen in het concern die te maken
krijgen met de opkomst van 'nieu
we concurrenten welke een zodani
ge verschuiving teweegbrengen
tussen opbrengsten en kosten dat
deze niet meer in evenwicht zijn'.
De V D-vestiging aan de Leidse Aalmarkt, waar nu nog 271 mensen werken. In Alphen heeft het warenhuis
een vestiging met 85 werknemers. Gedwongen ontslagen zullen in beide vestigingen waarschijnlijk niet nodig
Volgens datzelfde verslag is er
echter niets nieuws onder de zon,
omdat warenhuizen in hun zeer
lange bestaan regelmatig zijn ge
confronteerd met dergelijke situa
ties. „Het verlengen c.q het ver
nieuwen van de levenscyclus van
formules is een voortdurend pro
ces. De Vroom Dreesmann Wa
renhuizen zullen middels een her
positionering vorm geven aan dit
proces. Binnen enkele jaren zal de
ze herpositionering moeten leiden
tot herstel van de rentabiliteit van
de warenhuizen".
De vakbonden toonden zich dan
ook niet verrast toen in juni de in
krimping van het personeelsbe
stand werd bekendgemaakt. Wel
waren zij 'verbijsterd' over de om
vang daarvan. Hoewel de waren
huizen slechts een beperkt deel
van de omzet van het concern voor
hun rekening nemen, zijn ze in Ne
derland nog altijd goed voor (om
gerekend) 12.000 volledige banen.
Daarvan zouden er 2100 moeten
verdwijnen, waarvan 900 via ge
dwongen ontslag. Dat laatste zou
dan 1400 werknemers treffen.
AMSTERDAM (GPD) - Onder leiding van de huidige topman van
Vendex International Anton Dreesmann, is het warenhuisconcern ge
worden tot een omvangrijke multinationale onderneming. In omzet
acht keer groter dan die van de 60 warenhuizen 'alleen'. Vanuit de de
tailhandel is de nadruk steeds meer gaan liggen op dienstverlenende
bedrijven in binnen- en buitenland.
In totaal heeft Vendex 73.500 mensen in dienst, van wie bijna 58.000
in Nederland. Het concern behaalde in het boekjaar 1987/1988 een
bruto-omzet van bijna 17 miljard gulden. Een schematisch overzicht
van het concern vertoont acht groepen (vroeger divisies genoemd) op
het terrein van de detailhandel en zes op het gebied van de dienstver
lening.
In de detailhandel zit natuurlijk de Groep Warenhuizen (V&D, V
&D Projectinrichting, In de Lanscroon, Intervendex en International
Distributors). De Groep Wonen omvat ook woonwarenhuizen (Mo-
bell, Mondileder. Van Reeuwijk, Stoutenbeek en SuperDoe). In de
Mode Groep opnieuw een aantal bekende namen: Kreymborg, Hun-
kemöller, Nieuw Engeland, Claudia Strater, Kien, Perry Sport en de
confectiefabriek Bracona.
Kijkshop. Dixons, een groep winkels in electrische huishoudelijke
apparaten (Rovato, Guco, Heijmans. Electro-Jacobs en Valkenberg),
Siebel en Lucardie juweliers, Rinck brillen en de groothandel Techno
Holland vallen onder de Groep Hardwaren. De Groep Levensmidde
len wordt gevormd door een aantal elkaar hevig beconcurrerende su
permarkten: Edah, Torro, Basismarkt, Dagmarkt, Autorama, Edi en
Konmar.
In de Groep Postorders van Vendex: Keurkoop, Concordia Mail
(België), Inter-Sélection (Frankrijk), Kurfürst Warenversand (Oosten
rijk en Zwitserland), Lekturama, Ter Meulen Post en Bakker Conti
nental. Vendex is bovendien mede-eigenaar van de Bijenkorf, P&C en
De Vleeschmeesters, die zijn ondergebracht in de Groep Deelnemin
gen.
Bovendien opereert de Groep voor Buitenlandse Deelnemingen.
De belangen liggen in de VS bij Dillard's warenhuizen, Mr. Goodbuys,
boekwinkels van BDB en Barnes Noble. MBS Textbook Exchange
en de cadeau- en vrije-tijdswinkels Ingenuities. In Brazilië heeft Ven
dex deelnemingen in Sears do Brazil warenhuizen, Ultralar (leer). Ul-
tracred (bank), een reclamebureau en Bob's fast food restaurants. In
Engeland alleen het postorderbedrijf Empire Stores.
De Dienstengroepen zijn zeker zo uitgebreid en bovenal nogal ver
schillend van aard. Staal Bankiers hoort bij het concern, en evenzeer
de schoonmaakactiviteiten van Cemsto en het Nederlands Talen In
stituut. De Groep Informatie varieert van incasso- en handelsinforma
tiebureaus tot een filmparticipatiemaatschappij, terwijl de Groep On
derhoudsdiensten een enorme lijst werkmaatschappijen bundelt
(Cemsto, De Zon, Tesco, de Ziekenhuisdienstengroep, petit restau
rants, afvaltransport Omega, en van Nedlin tot beveiligingsactivitei
ten van Nedsafe TS.
Bij de uitzendbureaus: ASB, Dactylo, Vedior, Vedior Compuhelp
en enkele bureaus in België. De Groep Financiële Diensten telt Staal
Bankiers en assurantiebemiddelaar Vendopolis. Vendorado beheert
bungalowparken en Publi Golf doet dat met golfbanen in de Leisure
Groep. De Groep Overige Diensten tenslotte heeft opleidingscentra in
Duitsland (FAA), NTI, InterCollege Nederland, Esdex milieudien
sten, internationale onderhoudsdiensten, olie- en gasbelangen, XP
sneltransport.
DEN HAAG Anton Dreesmann
moet vorige week onaangenaam
verrast zijn geweest, toen bleek dat
een familielid van hem aan de pers
had verteld dat een deel van de aan
deelhouders van Vendex veront
rust was over het huidige beleid.
Vorig jaar ging Dreesmann er nog
prat op dat zijn woord in de familie
wet was: „Dat is gelukt. Er is nie
mand uit de boot gevallen".
De onthulling van zijn familielid
lichtte een tipje op van de ondoor
dringbare sluier rond het bedrijf en
toonde aan dat er een hevige
machtstrijd gaande is tussen
Dreesmann en kroonprins Arie van
der Zwan. Het kost Dreesmann
blijkbaar nog steeds moeite de
touwtjes uit handen te geven. Maar
bovendien wordt duidelijk dat het
Vendex-concern de traditie van het
familiebedrijf ontgroeid is.
door
Runa Hellinga
Toen Van der Zwan begin dit
jaar in dienst van Vendex trad, leek
er eindelijk een oplossing gevon
den te zijn voor een groot pro
bleem. Dreesmann had het bedrijf
jaren met vaste hand geleid, maar
voor zijn opvolging was niets gere
geld. Hij duldde eigenlijk niemand
naast zich en dien ten gevolge dien
de zich geen interne opvolger aan.
Dat gemis werd pas goed duidelijk
toen Dreesmann november vorig
jaar door een hersenbloeding werd
getroffen.
'Meneer Anton' noemen ze hem
bij V D en in die naam proef je
nog de beginjaren van het ruim
honderdjarige familiebedrijf, toen
grootvader Anton Dreesmann in
zijn manifacturenzaak op de Am
sterdamse Rozengracht achter de
toonbank stond en Willem Vroom
vanuit zijn kantoortje van 1,5 bij 2,5
meter in de gaten hield wat er in de
winkel gebeurde. Meneer Anton
runt Vendex dan ook alsof hij nog
in dat glazen hokje staat.
Zijn woord is wet in het uit de
kluiten gegroeide familiebedrijf.
Dat is zo sinds hij in 1971 president
directeur van V&D werd en het
bedrijf naar zijn eigen denkbeel
den geheel hervormde. Het waren-
huisbedrijf van toen leek in weinig
op het Vendex-imperium dat
Dreesmann de afgelopen decennia
vestigde. In de Coöperatieve Han
delsvereniging Vroom Drees
mann zaten 23 vrijwel zelfstandige
NV's onder leiding van een lid van
de uitgebreide familie, die allemaal
hun eigen gang gingen en zich al
leen bezighielden met de 60 V D-
warenhuizen over het hele land.
Onder de bezielde leiding van
Dreesmann begon het concern be
drijven te kopen. Soms wekelijks
voegde hij een nieuwe onderne
ming aan Vendex toe en vrijwel ie
dere bedrijfstak leek zijn belang
stelling te hebben. De lingerie van
Hunkemöller, de mode van Clau
dia Strater, de lage prijzen van de
Edah, de wijn van Boekanier Slijte
rijen, Autorama, Kijkshop, Dixons,
Rinck Optiek, Siebel juweliers,
Keurkoop, Lekturama, Staalban-
kiers, Cemsto Schoonmaakbedrij
ven, uitzendbureaus, bewakings
diensten, stadspostdiensten en tal
van andere ondernemingen wer
den in korte tijd aan het Vendex-
concern toegevoegd.
Net als veel andere familiecon
cerns is Vendex wars van publici
teit. Afgezien van de in 1980 ver
schenen roman 'De Mandersens'
van zuster Cécile Dreesmann, alge
meen beschouwd als een sleutelro
man over het concern, wist Anton
het bolwerk tot vorige week vrij
dag gesloten te houden. Hij was
niet zo zwijgzaam als zijn concur
renten van de familie Brennink-
meijer(C A). Maar hij heeft jaren
lang ieder interview van de hand
gewezen en praatte in het openbaar
graag over algemeen economische
vraag stukken, maar zelden over
het wel en wee van V&D. Vendex
geeft ieder jaar wel een jaarverslag
uit, maar dat geeft ook niet echt in
zicht over de werkelijke gang van
zaken.
Alleenheerschappij
Desondanks is onmiskenbaar
dat Dreesmann in het bedrijf en in
de familie de alleenheerschappij
heeft. Binnen Vendex verloor de
familie aan invloed, doordat Drees
mann op de belangrijkste posten
buitenstaanders neerzette, waar
van onduidelijk is hoeveel invloed
op het beleid ze hebben. De
Vroomen en Dreesmannen hadden
daar niet veel tegen in te brengen,
want als grootste aandeelhouder
speelt Anton een sleutelrol in het
bedrijf en binnen, het familiebe-
raad is zijn wil wet. De vraag rijst of
een dergelijke machtspositie in een
concern dat 75.000 werknemers in
dienst heeft, nog wel acceptabel is.
Binnen de familie leven al een
tijd ideeën dat een aantal zaken an
ders zouden moeten. Ook Drees-
man zelf ziet dat in. Niet voor niets
maakte hij in 1985 bekend dat Ven
dex naar de beurs zou gaan. Wan
neer dat gebeurt is nog steeds niet
duidelijk. Oorspronkelijk had hij
het over 1988, in 1987 noemde hij
tegenover het Financieel Dagblad
het jaar 1990 en een concrete da
tum is tot nu toe nog steeds niet ge
noemd.
Voor een aantal familieleden zal
de beursgang een grote opluchting*
zijn. Zij zitten nu met Vendex-aan-
delen die op papier veel waard zijn,
maar die ze niet in klinkende munt
om kunnen zetten. >De oude gene
ratie, verknocht aan het bedrijf, is
aan het verdwijnen en een deel van
de jongeren heeft liever geld dan
papieren van een bedrijf waar ver
der weinig banden mee zijn. Voor
Vendex is het een voordeel dat via
de beurs ook vreemd kapitaal voor
nieuwe overnames kan worden
aangetrokken.
Beurs
Maar de beursgang betekent ook
een belangrijke verandering waar
Dreesmann moeite mee zal heb
ben. Vanaf dat moment moet het
bedrijf immers voldoen aan de ver
plichtingen die een beursfonds nu
eenmaal heeft om de aandeelhou
ders te informeren. Er zullen eisen
worden gesteld aan het jaarverslag.
Vendex zal naar buiten toe mede
deelzamer moeten worden over de
gang van zaken en jaarlijks op een
openbare aandeelhoudersvergade
ring verantwoording over het be
leid moeten afleggen.
Over de stijl van leiding geven
binnen Vendex zegt een beursgang
overigens weinig. Niets weerhoudt
Dreesmann ervan, als zijn gezond
heid dat toelaat, zijn beleid de ko
mende jaren voort te zetten. Auto
ritaire managers komen in alle be
drijven voor. Het straffe regime
van Dreesmann heeft trouwens ze
ker niet alleen negatieve kanten.
Hij heeft de familie bij elkaar we
ten te houden en tot nu toe een pro
bleem vermeden waar veel familie
bedrijven aan ten onder zijn ge
gaan: de bloedgroepenvetes tussen
de verschillende takken, die in een
aantal gevallen tot een waar bloed
bad hebben geleid. In dat licht is de
keuze voor een opvolger van bui
tenaf niet onverstandig. Daarmee
'voorkom je Dallas-achtige toestan
den waarbij de familie elkaar in de
strijd om de opvolging alsnog in de
haren vliegt.
Aan de andere kant haal je met
nieuwe mensen ook nieuwe ideeën
in huis. Nieuwe ideeën over mana
gement, personeelsbeleid en een
gezonde onderneming. Anton
Dreesmann lijkt echter nog niet toe
aan nieuwe ideeën. Zoals veel ster
ke persoonlijkheden verwacht hij
van zijn opvolger dat die zijn beleid
voortzet.
Hij heeft al gezorgd dat hij daar
het nodige toezicht op kan houden:
na zijn pensionering blijft hij in ie
der geval aan als commissaris van
het bedrijf. De oud-directeur van
Brabantia kwam met 80 jaar nog
even op het bedrijf kijken of'er nog
post was'. Het is voor zijn opvolger
te hopen dat Dreesmann zich mak
kelijker van zijn bedrijf los zal ma
ken.
De anglicaanse bisschoppen
conferentie in Canterbury nam
gisteren een compromis-voorstel
aan waarmee een scheuring bin
nen de Anglicaanse Kerk rond de
kwestie 'vrouw in het bisschops
ambt' kon worden voorkomen.
Van de 525 afgevaardigden stem
den 423 vóór en 28 tegen een
voorstel van de Ierse bisschop
John Neill, waarin de 27 angli
caanse kerkprovincies werden
opgeroepen opvattingen en be
sluiten van andere kerkprovin
cies over vrouwelijke bisschop
pen te respecteren en de grootst
mogelijke onderlinge gemeen
schap te bewaren. Negentien bis
schoppen onthielden zich van
stemming.
De resolutie gaf geen inhoude
lijk oordeel of wijding van vrou
wen tot bisschop al dan niet ge
oorloofd is. Ze ging niet verder
dan de bereidheid elkaar bij ver
schil van mening hierover te blij
ven aanvaarden. Het wordt nu
nog slechts als een kwestie van
tijd beschouwd voordat de eerste
vrouw de bisschopswijding zal
ontvangen.
Eerder op de dag werd met 277
tegen 187 stemmen een voorstel
verworpen van de Australische
aartsbisschop Donald Robinson,
dat de op dit punt vooruitstre
vende kerkprovincies opriep
hun voornemen los te laten. De
anglicaanse gemeenschap telt
wereldwijd ongeveer 70 miljoen
leden. De kerkprovincies in Ca
nada, de Verenigde Staten, Hong
Kong, Brazilië en Nieuwzeeland
hebben bij elkaar nu zo'n 1000
vrouwelijke priesters, en het is te
voorzien dat daar ook de eerste
vrouwelijke bisschoppen ko
men. Robinson wilde met zijn
voorstel "verdere schade aan de
anglicaanse gemeenschap zowel
binnen als tussen de kerkprovin
cies" voorkomen.
De geestelijk leider van de
kerk, dr. Robert Runcie, zal een
commissie instellen die tot taak
krijgt het 'pijnlijke proces van
aanpassing' te begeleiden als de
eerste kerkprovincie tot bis
schopswijding van vrouwen wil
overgaan.
Snel aan de slag
Runcie waarschuwde de bis
schoppen vlak voor de stemming
dat deze tienjaarlijkse conferen
tie weieens de laatste zou kun-
nen zijn als het compromis-voor
stel niet werd aanvaard. Na de
stemming verklaarde hij, dat de
commissie die in het voorstel
werd genoemd snel aan de slag
zal moeten. "Wij streven ernaar
nog dit jaar bijeen te komen. De
leden zullen andere werkzaam
heden opzij moeten zetten om de
gevolgen van wijding van vrou
wen in goede banen te leiden".
Volgens Runcie zullen 'som
mige gelovigen' het niet alleen
moeilijk hebben met een vrou
welijke bisschop als zodanig,
maar ook met alle priesters
vrouwelijk én mannelijk die
zij zal wijden. "De commissie zal
zich moeten inprenten dat, hoe
ernstig de problemen ook kun
nen zijn, deze niet het eind van
de anglicaanse gemeenschap be
tekenen".
Een van de felste tegenstan
ders van vrouwen in de kerkelij
ke hiërarchie is bisschop
Graham Leonard van Londen.
Hij had al eens gedreigd met uit
treding als het zover zou komen.
Maar terwille van de eenheid
trok hij ter elfder ure zijn bezwa
ren in. "Niet omdat ik van me
ning ben veranderd, maar omdat
iedere anglicaanse kerkprovin
cie onafhankelijk is en kan doen
wat ze zelf wil".
De Zuidafrikaanse bisschop
Desmond Tutu daarentegen zag
het gebrek aan vrouwelijke
priesters als een 'schromelijke
verarming'. "De grootste, zij het
stille tegenstand biedt het Vati-
caan, waar vrouwelijke priesters
een vrijwel onoverkomelijke
hindernis zijn bij de toenadering
tussen de twee kerken". Overi
gens zijn er in de Derde Wereld
ook grote bezwaren tegen een
vrouw als bisschop. Die bezwa
ren zijn voor een groot deel cul
tureel bepaald. Een vrouwelijke
bisschop zou niet stroken met de
functie van de vrouw binnen de
maatschappij.
Hindoes in Neder
land
Voor het eerst wordt in Ne
derland een Europese Hindu-
conferentie gehouden. Op uitno
diging van de hindu-federatie
Nederland en zusterorganisaties
in de Bondsrepubliek, Engeland,
Suriname, India, de Verenigde
Staten en Canada zullen een paar
duizend hindoes zich van 2 tot 4
september bezinnen op het ver
band tussen de hindu-idealen en
de maatschappelijke werkelijk
heid. Dat gebeurt in de Grote
Kerk in Den Haag. De vorige Eu
ropese conferentie was drie jaar
geleden in Kopenhagen.
De bijeenkomst valt samen
met het feit dat 150 jaar geleden
de eerste hindustanen naar het
Caribisch gebied emigreerden.
Bovendien is het 115 jaar geleden
dat hindoes zich voor het eerst in
Suriname vestigden. Uit Surina
me zijn er ongeveer 100.000 in
Nederland terecht gekomen, die
met zo'n 20.000 hindoes uit Afri
kaanse, Aziatische en Europese
landen de Hindu-gemeenschap
Nederland 1
Aansluitend aan de conferen
tie in Den Haag wordt op 6 en 7
september aan de Leidse univer
siteit een symposium gehouden
over de rol van het hinduïsme en
andere wereldreligies voor de
wereldvrede en de universele
waarden van de mens.
Doel van de Europese confe
rentie is onder meer, begrip te
kweken voor de idealen en de be
tekenis van het hinduïsme. "In
de huidige, snel veranderende
wereld dreigen idealen en reli
gieuze waarden steeds meer ver
guisd te worden", zegt een pers
bericht. "Mensen verliezen het
geloof in de mensheid als gevolg
van politieke onzekerheid. Ook
in een overwegend niet-hindu sa
menleving is door beleving van
het hinduïsme een evenwichtige
positie binnen de maatschappij
mogelijk"
In lezingen en werkgroepen
wordt aandacht besteed aan ver
anderende waarden onder hin
does in het buitenland, het be
lang van de sociale filosofie van
het hinduïs me in deze tijd, de
plaats van de sociaal zwakken
(vrouwen, ouderen en kinderen),
medische vraagstukken (eutha
nasie, abortus), politieke ideolo
gieën, het beleid van regeringen
voor minderheden, nieuwe hin-
du-bewegingen en beoefening
en behoud van de eigen cultuur.
Lefebvre. In rooms-katholie-
ke kringen in Frankrijk wordt
verwacht, dat de geëxcommuni
ceerde aartsbisschop Marcel Le
febvre ongeveer tweederde van
zijn aanhang zal kwijtraken. De
kerkleiding gaat de volgelingen
die de band met Rome willen be
waren, duidelijk maken dat er
voor hen ook in de kerk van na
het Tweede Vaticaans Concilie
plaats is.
Zo hoeven de Parijse gelovi
gen die de oude 'Tridentjjnse
mis' willen vieren voortaan niet
meer naar het souterrain van een
sporthal. Kardinaal Jean-Marie
Lustiger heeft drie kerken aan
gewezen waarin deze mis regel
matig zal worden gevierd. In vijf
grote kerken in Parijs zullen
priesters aanwezig zijn voor de
opvang van "Lefebvre-aanhan-
gers die de band met het Vati-
caan willen behouden.
Toch heeft de pastoor van de
Parijse kerk die sinds 1977 door
de groep-Lefebvre wordt ge
bruikt, zijn houding na de ex
communicatie van de geestelijke
leider niet veranderd. Hij nodig
de een door Lefebvre onrecht
matig gewijde bisschop uit om
op het aanstaande feest van Ma
ria Hemelvaart, 15 augustus, een
hoogmis met processie te leiden.
Daarmee negeert hij de waar
schuwing van Lustiger dat elke
priester die aan een mis met een
bisschop van Lefebvre deel
neemt wordt geëxcommuni
ceerd.
Vandaag geen kerkelijke be-
roepingsberichten.
Ton Dreesmann, neef en directeur
'an de warenhuizen. (foto anp>