'Veel mensen voelen aan wat ik doormaak'
Expo '92 van Sevilla is
nu al zwaar omstreden
Carly Simon: songschrijfster uit hang naar optimisme en geborgenheid
Wereldberoemd, maar zo bekend als ze had kunnen zijn zal ze
nooit worden: Carly Simon. De inmiddels 43-jarige Amerikaanse
zangeres/songschrijfster heeft gehinderd door plankenkoorts
slechts zelden op een podium gestaan. Het Amerikaanse
videobedrijf HBR wist de telg uit een beroemd uitgeversgeslacht
echter te verleiden tot een uniek optreden in haar achtertuin, op
het strand van het Amerikaanse eilandje Martha's Vineyard. Van
dit live-concert (vermoedelijk in het najaar op de Nederlandse tv)
verschijnt binnenkort een lp/cd. Onlangs was ze even in
Amsterdam.
Een mooi, jong meisje in een kort
rokje vangt alle blikken in Ameri-
cain. Blond, brede glimlach, een
overdaad aan jeugd. De dochter uit
de fijn-voor-de-lijn reclame. Als
twee druppels water lijkend op moe
der.
door John Oomkes
Sally (14) is een van de twee kinderen
van Carly Simon en James Taylor. Ze wil
actrice worden, en vertelt nu al met een
ingestudeerde verveeldheid hoe zwaar
het is om nu weer de één en dan weer de
ander op tournee te vergezellen. "Je doet
het om dicht bij je vader en moeder te
zijn, maar in feite hang je er maar wat
bij".
Het lot van een showbusiness-kind.
Zowel Carly Simon als James Taylor be
hoort al meer dan twintig jaar tot het se
lecte clubje songschrijvers dat het leven
van hun generatiegenoten feilloos ty
peerde. Carly en James werden net te
laat geboren om in de jaren zestig oproer
te kunnen kraaien, en waren er net te
vroeg bij om aan de gezapigheid van de
jaren zeventig uitmondend in het ik-
tijdperk te kunnen ontsnappen,
j Zo schreef Carly 'You're so Vain', over
de ijdelheid van Hollywood-hartenbre-
ker Warren Beatty (en niet Mick Jagger,
J zoals wel eens ten onrechte werd aange
nomen), terwijl Taylor er geen moeite
mee had om in 'Fire and Rain' zijn drugs
verslaving bespreekbaar te maken.
Open en bloot
Toen Carly en James in 1972 trouw
den, kon de Amerikaanse pers dan ook
niet genoeg krijgen van dit alternatieve
society-huwelijk (beiden stammen uit
een aristocratisch geslacht). De media
werden trouwens op hun wenken be
diend doordat beide echtelieden hun lief
en leed binnen hun relatie breed uitma
ten in liedvorm. Open en bloot, zoals dat
in die tijd 'moest kunnen'.
Het aanvankelijke geluk werd beli
chaamd in het duet 'Mockingbird' (overi
gens een cover van Inez Charlie Foxx).
Carly: "Als ik James vergezelde op tour
nee stond dat lied elke avond op het re
pertoire, maar het was iedere keer weer
de vraag of ik wel zou durven. Dan hield
producer Peter Asher de hele avond mijn
hand vast om me te kalmeren, en kreeg
James een seintje of het er die keer wél of
niet in zou zitten".
Ze ligt languit op het hotelbed, sans gé
ne. Even eerder heeft ze geposeerd voor
de fotograaf, met de vrijheid van een fo
tomodel en de vriendelijkheid van een
jong meisje van even in de veertig. Lan
ge, gebruinde benen onder een kort jurk
je. Een glimlach zo breed als de Willem
de Zwijgerlaan, expressieve ogen in een
toch al wat getekend gezicht. Waren alle
moeders uit de halvarine-sterspotjes
maar zo leuk.
Het eiland van La Cartuja, inge
klemd tussen de natuurlijke en de
kunstarm van de rivier de Guadal
quivir, ziet er nog uit als een verlaten
woestijngebied. Op het kale stuk
grond van .215 hectare zal binnen
vier jaar het complex van de Expo
'92 van Sevilla moeten verrijzen. Nu
is er nog bijzonder weinig te zien.
door Gerrit Jan Hoek
Aan de buitenrand van het terrein wordt
wel driftig gesleuteld aan het historische
complex van het klooster van Santa Ma
ria de las Cuevas. Een architectonisch ju
weeltje uit de 15e eeuw, waar Columbus
met de Karthuizermonniken zijn ontdek
kingsreizen voorbereidde en waar hij na
zijn dood 27 jaar begraven lag, alvorens
naar de kathedraal te verhuizen.
Achter het klooster verrijzen een aan
tal merkwaardige schoorstenen. Dat zijn
de ovens van de in 1841 door de Britse fa
milie Pickman gevestigde keramiekfa
briek, die bijna integraal naast het Kart-
huizerklooster (dat na de restauratie als
ontvangstcentrum voor VIP's dienst zal
doen) zal blijven bestaan.
Op 20 april 1992 moeten de poorten
van de wereldtentoonstelling open, maar
gezien de huidige stand van zaken lijkt
Hercules eraan te pas te moeten komen
om alles op tijd af te krijgen. Felix
Losada, adjunct-chef public relations,
ziet het echter allemaal niet zo somber in.
"Er is absoluut geen reden voor paniek.
We liggen zelfs voor op het schema. Me
dio volgend jaar gaan we beginnen met
de bouw van de paviljoens en dan heb
ben we nog bijna drie jaar".
Op dit moment is de organisatie van de
"Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit
op tournee zou gaan", zegt ze lachend, als
ik klaag over de manier waarop ze haar
trouwe fans verwaarloost. "Misschien
dat mijn grenzeloze optimisme me nog
eens over mijn nervositeit heen helpt.
Mijn zenuwstelsel is nooit goed tot ont
wikkeling gekomen. Daar had ik al in de
wieg last van. Ik ben die podiumangst
nooit de baas geworden, misschien vind
ik het wel goed zo".
"Die plankenkoorts varieert van het
gevoel dat ik doodga tot het gevoel dat ik
op het punt stp te exploderen. Vaak ben
ik zo duizelig dat ik denk dat ik de wereld
zie draaien. Het is heel extreem. Als die
angst zich zou laten vergelijken met het
gevoel van vlinders in je buik, dan zou ik
er tegen opgewassen zijn. Maar het is zo
angstig omdat ik alle controle kwijt ben.
Op den duur krijg ik hartkloppingen. En
dan kun je absoluut niet zingen".
Trots
Met angst en beven zag Carly dan ook
het video-concert tegemoet. Alles werd
er aan gedaan om haar angsten niet te
voeden: slechts 300 bezoekers zagen het
optreden, waarvoor twee weken werd
gerepeteerd. "Op de video kun je zien dat
ik op bepaalde momenten echt trots ben
op mezelf. Zo nu en dan glimlach ik zelfs!
Op dat concert kwam ik mijn angsten te
boven. Ik zou zo graag in staat zijn die
vrees voor eens en altijd uit te bannen".
Ze zingt een paar regels uit een oud
liedje. Loepzuiver, liggend op een elle
boog. "Ken je 'That's the way I've always
heard it should be'? Ik kon dat tijdens
dat concert niet doen. Bij dat nummer
moet ik mezelf op piano begeleiden. En
het was stervenskoud op het strand waar
het concert werd gegeven. Mijn vingers
bleven steken. Het waaide zo erg dat het
aanvoelde alsof het maar een paar gra
den boven nul was. Maar het ging, omdat
ik me veilig voelde".
Geborgenheid is een centraal begrip in
de wat terughoudend verlopende carriè
re van Carly Simon. Op haar vijftien el
pees blikt ze vaak terug naar haar veilige
jeligd. Zo zijn er in de videoclip van
'Coming around again', het titelnummer
van haar recente studio-elpee, filmopna
men verwerkt die haar vader, de uitgever
Richard Simon (van Simon Schuster)
ooit maakte. Het is dezelfde zekerheid
die ze zocht in haar leven met James Tay
lor, en die ze nu lijkt te hebben gevonden
in een tweede huwelijk met de Ierse
schrijver James Hart. Ze praat met veel
waardering over diens pen. "Ik zou wil
len dat mijn teksten meer poëtisch wa
ren", zegt ze opeens, als ze toch even haar
werk met het zijne vergelijkt.
Maar neem een liedje als 'Boys in the
Trees'. Daarin beschrijft ze hoe een meis
je in haar puberteit zich het contact met
het andere geslacht voorstelt. En dat ge
beurt op een heel beeldende manier. Car
ly, glimlachend: "Ik houd van dat liedje.
Dat zou ik meer moeten doen. James
Taylor is daar meer toe in staat dan ik.
Mijn manier van schrijven komt vaak
Expo nog druk doende met de voorberei
dingen om een zo groot mogelijk aantal
landen naar Sevilla te lokken. "We zijn er
in beginsel van uitgegaan dat we 60 lan
den nodig hadden om de Expo econo
misch een soort minimumgarantie te ge
ven. Nu hebben al 64 landen zich vastge
legd en 12 internationale organisaties
hebben toegezegd ook een paviljoen te
openen".
Historische glorie
De Expo '92 is opgezet om Sevilla weer
de oude historische glorie te geven.
Losada: "Vergeet niet dat Sevilla al de
hoofdstad van de wereld was, toen Parijs
nog maar een gehucht was en Madrid
nog niet eens bestond. Tegenwoordig is
Sevilla een ingeslapen stad. Dat moet
door de Expo '92 veranderen. Daarom is
dat de grote droom, niet alleen van Sevil
la, maar van heel Andalusië".
Als 'wekker' van het doornroosje Se
villa moeten de miljoenen bezoekers
fungeren, die in een kleine zes maanden
de poorten van de Expo '92 moeten pas
seren. "We gokken op een kaartverkoop
van rond de 28 miljoen", verklaart Mi
guel Villegas Sanchez, manager van de
afdeling Toerisme optimistisch. "Veel
inwoners van Sevilla zullen in die zes
maanden meerdere keren naar de Expo
komen. In totaal rekenen we op onge
veer 18 miljoen bezoekers. Iets meer dan
de helft uit Spanje, de rest uit het buiten
land".
over als een vorm van verslaggeving. Ik
beschrijf wat er met me gebeurt. Het is
goed, omdat ontzettend veel mensen
aanvoelen wat ik doormaak en hetzelfde
lijken te hebben doorgemaakt".
Geëmotioneerd
"Ik schrijf heel veel van me af. Niet al
tijd hoor. Een song als 'The wives are in
Connecticut' beschrijft bijvoorbeeld de
manier waarop vaderlief de bloemetjes
buiten zet op het moment dat moeder
niet thuis is, en dat nummer gaat over
iets wat een vriendin van me is overko
men. Maar over het algemeen schrijf ik
als ik het idee heb in een chaos te verke
ren. Door over die verwarrende gevoe
lens te schrijven maak je ze in zekere zin
tweedehands. Je verpakt ze in een fraai
papiertje en kunt ze aan".
De meeste mensen in haar vak zingen
hun liedjes avond aan avond. Die songs
worden dan geleidelijk aan ontdaan van
de emoties waarmee ze geschreven zijn.
Van dat proces blijft Carly Simon gevrij
waard, want ze treedt zo goed als nooit
op. "Dat is juist. Ik heb die ervaring niet.
Als ik mijn eigen songs weer zing kan ik
Wie ooit heeft geprobeerd hotelruimte
in Sevilla te reserveren zal zich afvragen
waar de organisatie die bezoekers wil on
derbrengen. "Inderdaad heeft Sevilla
een chronisch tekort aan bedden", be
aamt Sanchez. "In een straal van 30 mi
nuten rijden hebben we een capaciteit
van 310.000 overnachtingen per maand,
campings en pensionnetjes inbegrepen.
Maar in de topmaand juli verwachten we
ruim 5 miljoen bezoekers. Omgerekend
een tekort van ruim 114.000 bedden per
nacht. Maar niet iedereen zal in Sevilla
overnachten. Veel toeristen, die hun va
kantie doorbrengen aan de Costa del Sol,
zullen maar één dagje overwippen naar
Sevilla. Er bestaat een al uitgewerkt plan
om de verbindingswegen naar de Costa
del Sol en de Costa Blanca ingrijpend te
verbeteren. En in 1992 moet ook de su
persnelle trein rijden, die het mogelijk
maakt om in drie uur van Madrid naar
Sevilla te reizen".
Een andere negatieve bijkomstigheid
zijn de enorm hoge temperaturen, die
's zomers in Sevilla worden gemeten.
Vaak stijgt het kwik ver boven de 40 gra
den en dat nodigt niet uit tot een wande
ling over het Expo-terrein. Om te voor
komen dat de bezoekers levend worden
gegrild heeft de organisatie een uiterst
ambitieus project ontwikkeld. Even bui
ten het expositieterrein worden ruim
300.000 bomen en planten gekweekt, die
over vier jaar voor de noodzakelijke
schaduw moeten zorgen. Samen met een
dus behoorlijk geëmotioneerd raken. Tij
dens het video-concert huil ik hier en
daar. Bijvoorbeeld in 'Never been gone'.
Dat is een heel beeldend liedje. Ik
schreef het toen ik met de pont terug
keerde naar Martha's Vineyard na een af
wezigheid van enkele maanden, omdat
ik zo nodig in New York moeilijke opna
mesessies moest voltooien".
Er zijn meer liedjes die veel ontroering
bij haar bewerkstelligen. 'Orpheus' bij
voorbeeld, geënt op de gelijknamige
Griekse mythe over de halfgod die men
sen en dieren met zijn spel tot tranen toe
ontroerde, en zelfs zijn vrouw Eurydice»
aan de dood onttrok. Orpheus was
ontroostbaar toen hij Eurydice weer ver
loor.
Carly: "Ik las de legende voor aan mijn
zoon Ben bij het slapen gaan. Meestal
verzon ik zelf verhaaltjes. Tijdens het
voorlezen dacht ik: die legende gaat voor
een belangrijk deel ook voor mijn leven
op. Of, voor een deel van de gevoelens
die ik voor mijn ex-man koester. Hoe Ja
mes op Orpheus leek, en mensen enthou
siast maakte met zijn songs".
"Terwijl ik het voorlas zei ik tegen Ben
ingenieus systeem van fonteinen en de
grootste kunstmatige waterval ter we
reld wil men een soort micro-klimaat be
reiken, dat zorgt voor een temperatuur
tussen de 28 en 30 graden.
Economische impuls
De Expo '92 moet Sevilla niet alleen
meer populariteit bezorgen, maar moet
vooral ook fungeren als de economische
impuls van een van de meest achterge
bleven gebieden van Spanje, met een
werkloosheid tussen de 25 en 30 procent.
"Met de Expo is een totale investering
gemoeid van bijna 12 miljard gulden",
licht de secretaris-generaal van de Expo
'92, Jose Luis Ballester toe. "Daarvan
heeft 1,7 miljard direct betrekking op het
expositieterrein en ruim 10 miljard is be
stemd voor investeringen in de infra
structuur in de regio. Ook sectoren als de
horeca, de toeristenindustrie, transport
bedrijven en banken profiteren mee van
de Expo".
"Denk alleen maar eens aan het ge
- het was angstaanjagend, zo vreemd
ik zei: Ben, waar gaat deze legende over?
Hij zei: over jou en vader. Misschien pik
te hij onbewust op wat ik dacht. Toen hij
insliep pakte ik de gitaar en schreef 'Or
pheus' binnen tien minuten. De melodie
pakt me nog altijd in".
Groepsmens
Waarom doet James Taylor haar aan
Orpheus denken? Carly: "Als hij zingt
ontroert hij de mensen tot tranen toe. En
ik moet denken aan de manier waarop ik
hem volgde in zijn carrière. Achter hem
aan de heuvel op liep. wachtend op het
moment dat hij zou omkijken. Het was
geen erg bevredigende relatie. Er was
geen saamhorigheidsgevoel. James is
meer een Einzelgdngerik ben een
groepsmens. Onze samenwerking frus
treerde me vaak. Toen we klikten was
het te gek; daarna was er eenzaamheid".
Ze correspondeerden nadien veelal in
hun songs. Niet altijd even openlijk,
maar voor degenen die tussen de regels
doorlazen was het duidelijk dat James
over haar schreef, en zij vaak over hem.
Ze zakt weg in mijmering, haar gezicht
schatte aantal van 70.000 maaltijden per
dag en de ruim 100.000 dagelijkse over
nachtingen. Voorlopig gaan we er van uit
dat de Expo tot 1992 ongeveer 194.000
nieuwe arbeidsplaatsen per jaar ople
vert".
Spanjaarden zouden geen echte Span
jaarden zijn als dit financiële buiten
kansje niet werd aangegrepen om onder
ling op grote schaal met elkaar te kibbe
len. De stagnatie in de afgelopen jaren
was vooral toe te schrijven aan het con
flict tussen de conservatieve commissa
ris van de Expo, Manuel Olivencia, en de
socialistische autoriteiten van Andalu
sië, die een groter aandeel in de besluit
vorming voor zich opeisten. Ook de
werkgeversorganisatie van Andalusië,
CEA, bestookte de organisatie met kri
tiek, omdat de grote kluif niet bij regio
nale bedrijven belandde, maar bij de gro
te Spaanse en internationale onderne
mingen.
Jose Luis Ballester. "Alle Andalusi-
sche bedrijven hebben de kans gehad
om op de projecten in te tekenen. Dat be
bedekkend met twee lange lokken. "Ge-
.brek aan communicatie. Eén van de twee
weet hoe de liefde zou moeten zijn, de an
der bewijst daar alleen lippendienst aan,
terwijl hij bezig is met een heel ander
vak".
"Het aardige van ons contact is dat we
elkaar uitnodigden om mee te zingen tij
dens de opnamen van de liedjes die we
over elkaar schreven. Ik schreef een heel
wreed liedje. 'Fairweather Father' (de va
der die mooi weer speelt). Maar hij zong
het, James is geen aansteller. Niet dat hij
erover begon. Als ik hem brieven
schreef, maakte hij ze niet open. In die
tijd was hij verdwaasd door drugs. Ik liep
tegen een ondoordringbare muur op. Ik
heb vaak gedacht dat hij zou sterven".
"Hij is helder nu. Bevrijd van die bal
last. Afgekickt. Op zijn laatste elpee
staan wat mooie dingen, maar hij is niet
zo gegroeid als ik had gehoopt. Ik be
doel: hij kan zo veel meer dan wat hij nu
laat zien. Hij is zo'n groot artiest. Soms
speelt hij het veilig en laat hij zijn hart te
weinig spreken. Ik herken dat. Met het
hart heb ik geen problemen, met het ge
brek aan artistiek avontuur wèl".
drijven in de rest van Spanje de conces
sies in de wacht hebben gesleept, komt
doordat ze een veel betere infrastructuur
bezitten en grotere garanties bieden.
Maar ook Sevilla profiteert wel degelijk
mee. Onder meer omdat veel ondercon
tracten hier moeten worden uitgevoerd
en hier dus ook werkgelegenheid en in
komsten opleveren".
Ook het toekomstige gebruik van het
Expo-terrein na de officiële sluiting op
12 oktober 1992 is een steen des aan
stoots. Felix Losada: "Over het toekom
stig gebruik van de Expo is nog geen
concreet besluit genomen. Maar er wordt
wel degelijk over gedacht. Een interna
tionaal tabaksconsortium heeft al aange
boden om zijn paviljoen 'na 1993 te ge
bruiken als wetenschappelijk onder
zoekscentrum voor tabaksplanten. En
een Duits bedrijf van elektronica wil van
zijn paviljoen een opleidingscentrum
maken voor Spaanstalige employees".
Eiffeltoren
De meeste kritiek moesten de organi
satoren van de Expo '92 tot dusverre in
casseren van de architecten en het ge
meentebestuur van Sevilla. De laatste
verwijt de organisatoren dat de hele op
zet en vormgeving achter de rug van het
gemeentebestuur omgaat. Het is nog
kinderspel vergeleken bij wat de
archtecten tegen de Expo in stelling heb
ben gebracht.
"Architectonisch is de Expo '92 een sa
botage van Sevilla", verklaarde Jorge
Glusberg, lid van de internationale arch-
titectenfederatie CICA, in juni van dit
jaar. En de president van het college van
architecten van Sevilla, Gabriel Campu-
zano, gebruikte deze maand de pagina's
van het al evenmin enthousiaste lokale
blad El Correo de Andalucia om de
vormgeving van de Expo aan te vallen.
"Het image van de Expo berokkent Se
villa grote schade. Het centrum van de
stad kan vervallen tot een soort margina
le wijk van Sevilla. De Expo staat volle
dig los van Sevilla".
Jose Luis Ballester tilt er niet zo zwaar
aan. "De kritiek is niet gefundeerd. Op
de Expo van 1899 van Parijs kreeg de Eif
feltoren om dezelfde reden ongelooflijk
veel kritiek. Maar vandaag de dag is die
zelfde Eiffeltoren de grootste trekpleis
ter van de Franse hoofdstad".
1992 wordt een magisch jaar voor Spanje. Niet alleen wordt dan op grote
schaal herdacht dat Cristobal Columbus 500 jaar geleden voor het eerst voet
op Amerikaanse bodem zette, maar ook worden in I992 de Olympische
Spelen in Barcelona gehouden. Madrid mag zich dat jaar bovendien de
culturele hoofdstad van Europa noemen, terwijl Sevilla is belast met de
organisatie van dé Expo '92. Dat laatste evenement staat nu al ter discussie.
De ovens van de keramiekfabriek vormen de merkwaardige achtergrond
van het terrein waarop de Expo zal verrijzen. (.pin
Carly Simon (43): "Mijn zenuwstelsel is nooit goed tot ontwikkeling gekomen
