TAD LEIDEN
Unieke 'stalen woningen' nu al
blikvanger voor de Stevenshof
Leidse politie wil
zes mensen erbij
Eis van 2,5 jaar voor verkrachting
LEIPSCH DAGBLAD
Hoewel niet alle revolutionaire plannen werden verwerkt
Uit extraatje van zeven ton
'Waterschap niet gekend in plannen'
s
VRIJDAG 29 JULI 1988
De stalen woningen in de wijk Stevenshof waarvan de eerste zijn opgeleverd.
LEIDEN Hoofdcommis
saris van politie H. Mostert
wil de extra bijdrage van
minister Van Dijk (binnen
landse zaken) gebruiken
voor het aantrekken van ex
tra mensen. Minister Van
Dijk verschaft de gemeente
lijke politiekorpsen een te
gemoetkoming van 28.000
gulden voor iedere politie
functionaris van 57 jaar of
ouder die vrijwillig de
dienst verlaat.
Dat zou betekenen dat de Leidse
politie een bedrag van ruim zeven
ton tegemoet kan zien. Aanvanke
lijk moesten de korpsen zelf op
draaien voor de kosten van de ver
vroegde uittreding. De regeling
geldt in elk geval voor een jaar.
Mostert hoopt in eerste instantie
zes of zeven mensen te kunnen
aanstellen van deze rijksbijdrage.
"In principe zouden we van dit be
drag tien mensen kunnen aanstel
len, maar onze begroting voor 1989
vertoont nu nog een tekort van cir
ca drié ton. De verwachting is wel
dat door een nieuwe regeling voor
de inconveniëntie-toeslag dat te
kort wordt weggewerkt", aldus
Mostert.
De hoofdcommissaris van de
Leidse politie wijst er op dat het
Bewoners: 'Depot
kost gemeente wèl
tienduizenden'
LEIDEN - "Het depot voor ver
vuilde grond in Roomburg kost de
gemeente jaarlijks tienduizenden
guldens". Dit stelt A. Flippo van de
bewonerscommissie in de wijk
Meerburg, die namens de wijkbe
woners verschillende juridische
procedures voert tegen de vesti
ging van de opslagplaats.
Flippo reageert hiermee op uitla
tingen van het hoofd van de ge
meentelijke directie milieu, G. In 't
Veld, die in de krant van woensdag
stelde dat het depot geen kosten
met zich mee brengt als er geen
grond naar toe wordt gebracht.
De inwoner van de wijk Meer
burg bestrijdt dat. "De gemeente
heeft een onderhoudscontract met
de Heidemij. Er zitten acht peilfil-
ters in het depot. Om de drie maan
den wordt er op de aanwezigheid
van een twintigtal stoffen gecon
troleerd. De Heidemij inspecteert
de opslagplaats twee keer per
week. Een keer in de week worden
de drains geleegd en in een tank ge
pompt. De inhoud daarvan wordt
ook geanalyseerd. Het lijkt me dat
dat allemaal nogal wat kost".
Omdat het gronddepot de ge
meente geld kost, wil Flippo dat de
opslagplaats wordt .gesloten. De
bewaarplaats voor vuile grond
werd bijna twee jaar geleden voor
een bedrag van vijf ton aangelegd.
Volgens de Leidenaar is het open
houden geldverspilling, omdat er
nauwelijks nog vervuilde grond
wordt gedeponeerd. In gevallen
van bodemverontreiniging kan de
meeste grond terecht op de opslag
plaats bij Moerdijk.
De gemeente wil het depot
Roomburg echter achter de hand
houden voor noodsituaties; er zou
bij het bouwrijp maken of bij het
bouwen nog vervuilde grond kun
nen worden aangetroffen. Die kan
dan onmiddellijk naar Roomburg
worden overgebracht.
aanvullen van het politiekorps al
tijd tijd vergt. "Nieuwe mensen
moeten eerst de opleiding volgen.
Er gaat dus tijd overheen voor ze
bij ons inzetbaar zijn. Tussen solli-
citaitie en indiensttreding zit soms
een periode van drie jaar".
Bij de Leidse politie maken ko
mend jaar 17 mensen gebruik van
de uittredingsregeling. Die is in het
leven geroepen om gedwongen
ontslagen bij de politie te voorko
men. Volgens Mostert wordt zijn
korps zwaar getroffen door de
nieuwe regeling. "Er zijn gemeen
tekorpsen die maar één of twee
mensen kwijt raken. Leiden levert
met 17 man wel een zeer zware bij
drage aan de bezuinigingsopera
tie".
Weer katten weg
LEIDEN Bij de Leidse politie is
wederom aangifte gedaan van de
verdwijning van twee katten. De
dieren zijn eigendom van bewo
ners van de Paramaribostraat.
Volgens de politie zijn de katten
niet 'gewoon' weggelopen. Afgelo
pen maand kwamen er bij de poli
tie diverse meldingen binnen van
verdwenen katten. Op 13 juli deel
de een medewerkster van de die
renbescherming zelfs mee dat er in
de omgeving van de Prins Hen
drikstraat in een korte periode tien
katten waren verdwenen.
"Het zou kunnen zijn dat iemand
de katten verzamelt, misschien om
door te verkopen of wellicht zelfs
voor consumptie", aldus politie
woordvoerder Graveland.
VERDUISTERING - Het auto
verhuurbedrijf Multirent heeft bij
de politie aangifte gedaan van ver
duistering van een huurauto. De
wagen was op 21 juli verhuurd aan
een Brit. Huurder en huurauto zijn
echter niet bij het bedrijf terugge
keerd.
Vrouw aangerand
LEIDEN Een 32-jarige Leidse
vrouw is afgelopen nacht in de St.
Aagtenstraat aangerand. De vrouw
werd door een ongeveer 23-jarige
man vastgepakt en een parkeerter
rein opgetrokken. Bij de schermut
seling die onstond, scheurde haar
kleding. De vrouw wist té ontko
men en op de Steenstraat de aan
dacht van de politie te trekken.
Zoals op bovenstaande tekening
gaat de 16 meter hoge toren er uit
zien die in het midden van de wijk
met stalen woningen komt te staan.
Een prototype van de speciale
straatverlichting die is ontworpen
voor de bijzondere woonwijk in de
Stevenshof.
LEIDEN - In de wijk Ste
venshof zijn de eerste van
116 woningen opgeleverd
waarvan de gevels groten
deels bestaan uit stalen
sandwichpanelen (staal
plaat met daartussen een
isolatiemateriaal). De 'sta
len woningen' zijn uniek in
Nederland. Het is de eerste
keer dat dergelijke gevelpa
nelen zijn toegepast in de
woningbouw.
door
Jan Rijsdam
De wijk met de stalen woningen is
nog niet helemaal klaar, maar nu al
een blikvanger voor de Stevenshof.
Wandelend door de nog onverhar
de straten waan je je in een moder
ne stad van de toekomst. De bene
denverdieping van de woningen
bestaat weliswaar uit gewoon met
selwerk, maar de uit witte en licht
grijs gekleurde gevelplaat opge
trokken verdiepingen geven de
nieuwe woonwijk een heel futuris
tische aanblik.
Revolutionair
Het gereedkomen van de eerste
woningen komt ruim twee jaar na
dat wethouder Tesselaar de Voor-
houtse architect F. Verheijen, na
diens kritiek op de eentonige wo
ningbouw in de Stevenshof, uit
daagde een grotere en mooiere wo
ning te bouwen en liefst nog goed
koper ook. Verheijen nam de uitda
ging aan en kwam met een revolu
tionair woningontwerp voor de dag
dat behalve een stalen voor- en ach
tergevel ook een prefab-kern zou
bevatten waarin alle noodzakelijke
voorzieningen zoals een keuken,
badkamer, toiletten, trappen en
een cv-installatie zouden zijn opge
nomen. Die kern zou kant en klaar
uit de fabriek komen om op de
bouwplaats te worden gemon
teerd.
Een ander 'revolutionair' onder
deel, dat de architect had voorzien,
was het optrekken van de wonin
gen uit een volledig leidingloos be-
tonskelet. Beide nieuwigheden
zouden een flinke besparing in de
bouwkosten teweeg hebben ge
bracht en als een technisch hoog
standje aangemerkt kunnen wor
den. Verheijen is er echter niet in
geslaagd deze onderdelen van zijn
'revolutionaire' woningontwerp te
realiseren. De architect wijt dit aan
het conservatisme dat de bouw
kenmerkt. De industriële produk-
tie van de prefab-kern liep niet in
de pas met de aan de dag gelegde
vernieuwingsdrang en de aanne
mer meende het op de conventio
nele manier toch goedkoper te
kunnen doen.
DEN HAAG/LEIDEN - "We zagen
het meisje lopen en dachten: we
pakken haar. Wat moesten we an
ders?" Rechtbankpresidente mr.
Koningsveld citeerde uit een ver
klaring van een 22-jarige Leidenaar
die samen met een 26-jarige Lei
derdorper een vrouw had ver
kracht. "Onderzochte", zo haalde
even later officier van justitie mr.
Van der Broek het psychiatrisch
rapport over de 22-jarige aan, "is er
heilig van overtuigd dat een meisje
dat 's nachts alleen op straat, loopt,
gepakt moet worden".
Wat wel overeind is gebleven zijn
de stalen gevels die het project nog
steeds tot iets bijzonders maken.
De woningen zien er daardoor niet
alleen totaal anders uit, maar zijn
toch ook nog een stuk goedkoper
dan een volledig uit metselwerk
opgetrokken huis. Het geld dat is
bespaard met de kostenverlagende
bouwmethode is gebruikt om een
grotere woning te maken. De hui
zen zijn, tot grote tevredenheid van
de bewoners, ongeveer 20% groter
dan woningen in dezelfde prijs
klasse en hebben bovendien een
groot dakterras dat altijd gunstig
op de zon gericht is.
Het is duidelijk dat de architect
heeft gestreefd naar een zo hoog
mogelijke kwaliteit bij de laagst
mogelijke kosten. Erg veel zorg is
besteed aan de afwerking van de
entrees: de buitenverlichting en de
panelen met dubbele huisnumme
ring die eikaars spiegelbeeld zijn.
Opmerkelijk zijn ook de krullende
slangen bij de afwatering. Het zijn
details die niet alleen bijdragen aan
een zorgvuldige afwerking maar
die het complex ook iets frivools
geven.
Jammer is dat gedurende het
bouwproces toch een aantal sto
rende dingen zijn ingeslopen, zoals
bij de bevestiging van de dakpla
ten waar de schroeven aan de bin
nenkant door de platen steken. En
ook de houten schuurtjes maken
ook een wat knullige indruk in een
verder zo moderne woonwijk.
Het project omvat in totaal 76
premie-A-koopwoningen en 49
vrije sector-woningen (twee-onder
een-dak). De horizontale sand-
wich-gevelpanelen zijn uiteraard
het meest bepalend voor het uiter-
Van der Broek kwalificeerde de
verkrachting door de twee ver
dachten als 'een van de ernstigste
vormen. Het was gewoon beestach
tig', aldus de aanklager, die tegen
beiden twee en een halfjaar gevan
genisstraf eiste, waarvan zes maan
den voorwaardelijk. De twee zou
den zich verder onder toezicht
moeten stellen van de reclassering
na het uitritten van hun celstraf.
Om half drie in de morgen van 9
april liepen de twee over de Haar
lemmerstraat. Er kwam een meisje
langs. "Hij zei gelijk: haar moet ik
hebben", vertelde de 26-jarige Lei
derdorper over zijn mededader.
Die verklaarde echter dat niet hij,
maar de Leiderdorper op het idee
van de verkrachting was gekomen.
Het meisje werd gevolgd en ter
hoogte van de Hooglandse Kerk
steeg gegrepen. Ze werd de steeg
ingesjeurd en op de grond gegooid.
De Leiderdorper ging op haar
hoofd zitten en samen scheurden
ze de vrouw de kleren van het lijf.
De Leidenaar verkrachtte haar,
maar werd gestoord door een voor
bijganger. "De man hoorde geluid
uit de steeg. Het leek op huilen en
hij ging kijken wat er aan de hand
was. Godzijdank, want wie weet
wat er anders was gebeurd", aldus
Koningsveld.
"Het is puur toeval dat alleen de
Leidenaar haar heeft verkracht",
vond officier van justitie Van der
Broek. "Ik zie hen dan ook beiden
als daders van dit afschuwelijke
misdrijf'. De aanklager vertelde
dat het slachtoffer grote psychi
sche schade heeft opgelopen door
lijk van de woningen, maar zijn
vooral opvallend in de stroken-
bouw die doet denken aan andere
vooraanstaande voorbeelden uit de
Nederlandse volkswoningbouw,
zoals het Rotterdamse Betondorp.
De wijk maakt, nu zij nog niet af
is, misschien nog een wat steriele
indruk. Dat verandert nog. Door de
donkerblauwe railing langs de bal
kons en de in rood, blauw en geel
gekleurde fietsenrekjes die nog bij
de woningen komen krijgt de
nieuwbouwwijk straks een heel
evenwichtige en vrolijke uitstra
ling.
Onvermijdelijk is de vraag of de
stalen panelen niet zullen gaan
roesten. Architect Verheijen maakt
zich daarover geen zorgen. De
sandwich-panelen zijn afgewerkt
met een beschermende zink- en
plasticlaag die geacht wordt de tijd
te kunnen trotseren. De vrees dat
de toepassing van kostenbesparen
de sandwich-panelen de nieuw
bouwwijk iets goedkoops zou ge
ven is ongegrond gebleken. Het ef
fect is eerder chique en impone
rend en vijzelt, zo is nu al wel dui
delijk, de status van de Stevenshof
op.
Stalen toren
De nieuwe woonwijk belooft ook
wat straatmeubilair betreft iets bij
zonders te worden. Architect Fons
Verheijen heeft een opmerkelijke
stalen toren ontworpen die midden
in de wijk komt te staan en de Leid
se industrieel ontwerpers Van
Nieuwenborg en Wegman hebben
opdracht gekregen een passende
straatverlichting te ontwerpen
voor bij de stalen woningen.
"Uitgangspunt bij het maken
van een nieuwe straatverlichting
het voorval. Ze is nu nog steeds on
der behandeling: "En het gaat niet
goed met haar".
"Deze verkrachting is er een van
de ergste soort. Het is beestachtig.
De twee zijn haar de hele tijd ge
volgd. Ze gebruikten geweld. Twee
mannen tegen één vrouw. Buiten
gewoon heldhaftig", schamperde
Van der Broek. Van der Broek
haalde nog aan dat de Leiderdor
per de vrouw 5000 gulden smarte-
geld had geboden. De vrouw had
het geld geweigerd. "Begrijpelijk",
oordeelde Van der Broek, "Zij
zegt: wat mij is aangedaan, is niet af
te kopen. Niet voor 5000 gulden en
niet voor 100.000 gulden".
De officier van justitie noemde
het psychiatrisch rapport over de
22-jarige Leidenaar 'beangstigend'.
Uit het rapport blijkt dat de man
vrij koud blijft onder de affaire,
meent dat het meisje zelf mede
schuldig is aan de verkrachting
door 's nachts op straat te lopen en
ook geen echte spijt heeft. "Mis
schien had ik het niet moeten
doen", citeerde Van der Broek een
uitspraak van de verdachte in het
psychiatrisch rapport. "Mis
schien? Natuurlijk had u het niet
moeten doen. Dit rapport is weinig
hoopgevend voor de toekomst".
Tegen beide verdachten eiste Van
der Broek twee en een half jaar,
waarvan zes maanden voorwaarde
lijk.
"Een veel te zware straf. Zelfs de
helft zou in mijn ogen nog te zwaar
zijn", oordeelde mr. Sprenger, de
advocaat van de Leiderdorper.
Sprenger noemde de eis gezien de
afschuw van de daad 'begrijpelijk'.
Maar volgens hem werd er op deze
was een standaard lantaarnpaal
met wit licht", vertelt Frans van
Nieuwenborg. "We hebben op die
paal een roestvrijstalen arm met
een gekleurd reflectiescherm be
vestigd die een gekleurd licht
weerkaatst. Zo wordt door een
kleine toevoeging een optimaal ef
fect verkregen dat de wijk nog dui
delijker zal onderscheiden van an
dere wijken in de Stevenshof'.
De stalen toren, in het midden
van de nieuwe woonwijk, wordt
twee maal zo hoog als de woningen
en zal bestaan uit drie gebogen sta
len buizen met een diameter van 21
centimeter. De buizen slingeren
vanuit een betonnen voetstuk om
hoog. zonder elkaar te raken. Pas in
de top van de toren, op een hoogte
van 16 meter, komen de buizen bij
elkaar en wordt de constructie
vanuit het aanhechtingspunt door
een trekstang iets voorover getrok
ken en gespannen. In het midden
van de ranke staalconstructie komt
een staafje te liggen dat contact
maakt met alle drie de buizen en
dat er voor zorgt dat er een stijve
constructie ontstaat die bestand is
tegen krachten van buitenaf.
De drie omhoog kronkelende
stalen buizen worden geschilderd
in felle kleuren: rood, geel en
blauw. Omdat de woningen over
wegend wit en lichtgrijs van klem-
zijn zal de felgekleurde toren daar
flink bij afsteken. De hoogte van de
constructie maakt het object bo
vendien tot een duidelijk herken
ningspunt voor de hele wijk, zoals
vroeger een kerktoren dat deed.
Voor de bouw van de stalen toren,
heeft de gemeente diep in de bui
del moeten tasten. De bouwkosten
zijn geraamd op 35.000 gulden. De
bouw is nog dit jaar gepland.
manier alleen gehoor gegeven aan
de publieke opinie die in dit soort
zaken om zware straffen roept. Vol
gens Sprenger is zijn cliënt wel de
gelijk doordrongen van de ernst
van het feit.
"Waarschijnlijk door vermoeid
heid is hij die nacht zijn kritisch
oordeel uit het oog verloren. De
kans op herhaling is vrijwel nihil",
meende de advocaat, die er verder
op wees dat de man goed wordt op
gevangen door zijn omgeving en
het meest gebaat is bij een snellere
terugkeer in de maatschappij dan
na de lange straf die de officier eis
te.
Ook mr. Hees, de raadsman van
de Leidenaar, vond de straf te
hoog. Hij schetste het beeld van
twee mannen die in hun jeugd erg
werden verwend. "Beiden zijn op
gegroeid in een milieu waar alles
mag", aldus Hees, die de zaak 'ab
soluut onbegrijpelijk' noemde.
Volgens hem heeft een van de ver
dachten 'zomaar' gezegd het meisje
te willen pakken. "En de ander
volgde het klakkeloos op. Uiterst
merkwaardig", meende Hees.
Hij oordeelde dat de enige ver
klaring hun vreemde karakter
structuur was, een structuur waar
in een afwijzing niet of nauwelijks
voorkomt. "Het was een ongeluk
kige samenloop dat ze met elkaar
omgingen". Hees stelde dat het
voorarrest een diepe indruk had
gemaakt op zijn cliënt. Hij achtte
'een forse correctie' voor de ver
wende verdachten op zijn plaats,
maar die zou korter moeten zijn dat
twee en een half jaar.
De rechtbank wijst over twee
weken vonnis.
•LEIDEN Het Hoogheemraadschap van Rijnland
vindt dat de waterschappen tot dusver veel te weinig
zijn betrokken bij de plannen van de zogenoemde
Vierde Nota. In deze nota doet het ministerie van
volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieuhygi
ëne een groot aantal voorstellen over de verdere ont
wikkeling van onder meer de Randstad.
Het hoogheemraadschap schrijft in een reactie op
deze nota dat wel veel wordt gesproken over de verant
woordelijkheden van provincies en gemeenten, maar
dat over de waterschappen die bestuurlijk gezien
gelijkwaardig zijn aan gemeenten nauwelijks een
woord wordt gerept. Het hoogheemraadschap vindt
het jammer dat dit niet is gebeurd, vooral ook omdat
de plannen uit de Vierde Nota grote gevolgen hebben
voor de waterstaatkundige voorzieningen. Dat is iets
waar de waterschappen verantwoordelijkheid voor
hebben en ook de kosten yoor dragen.
Overleg met de waterschappen is voorts noodzake
lijk omdat, wanneer de plannen worden uitgevoerd,
veel aandacht zal moeten worden geschonken aan za
ken als de verwerking van het afvalwater, de zuivering
van oppervlaktewater en het vinden van nieuwe plaat
sen voor de opslag van baggerspecie en zuiveringsslib.
Ook dat zijn zaken waar de waterschappen zorg voor
dragen.
Milieu
Het hoogheemraadschap merkt in zijn reactie op dat
in de nota vrijwel niet wordt aangegeven op welke ma
nier het milieu kan worden beheerst. Zonder goede be
stuurlijke voorzieningen, en zonder financiële bijdra
gen, wordt het moeilijk om ervoor te zorgen dat het
milieu na de uitvoering van de plannen goed blijft. Als
de regels niet worden verbeterd en als er niet meer
geld beschikbaar wordt gesteld, wordt het moeilijk om
de plannen uit de Vierde nota te verwezenlijken,
meent het hoogheemraadschap.
Het Hoogheemraadschap van Rijnland wijst er in
zijn reactie voorts op dat de woningbouwplannen,
zoals die in de nota zijn ontvouwd, een flinke bedrei
ging kunnen vormen voor het zogeheten 'Groene hart'.
Als er in de Randstad een miljoen woningen moeten
bijkomen, zou dit uiteindelijk betekenen dat in het ge
bied van het hoogheemraadschap 8000 hectare meer
moet worden bebouwd.
De moderne twee-onder-een-dak-woningen aan de rand van de woonwijk leveren een opmerkelijk contrast op
met de molen in de voormalige Stevenshof polder.
Officier verwijt verdachten beestachtig gedrag
