Opvang Twee
van Breda
een probleem
Recht niet gediend met vasthouden twee seniele mannen
icHlBirt
Sovjets inspecteren
basis Woensdrecht
Verbod gevraagd voor bejaarde
arts om drugsverslaafden te helpen
Universiteiten nauwelijks in staat
hbo'er s kort studiepakket te bieden
duinreM
(vervolg pagina 1)
DEN HAAG (ANP/GPD) De gezondheid van de 'Twee
van Breda', de wegens oorlogsmisdaden tot levenslang
veroordeelde Ferdinand aus der Fünten (79) en Franz Fi
scher (86), gaat steeds meer achteruit. Dit stelt directeur
Rommers van de Bredase gevangenis, waar het tweetal is
opgesloten. "Een leek kan zien dat het niet zo best gaat met
deze mensen".
Beide mannen zijn tien jaar gele
den op grond van hun leeftijd ge
stopt met hun werkzaamheden.
Momenteel zijn de twee zo ver
zwakt dat ze niet meer in staat zijn
hun cel goed schoon te maken,
zoals in de gevangenis is voorge
schreven. "Ik maak me ongerust",
aldus Rommers.
Het personeel van de Bredase ge
vangenis vreest dat de gevangen
houding van de Twee van Breda
steeds meer problemen gaat geven.
"Ons bewakingspersoneel is nu
eenmaal niet opgeleid voor de ver
zorging van bejaarden", stelt Rom-
De directie, bewakers en de
stichtingsarts begonnen zich de af
gelopen winter voor het eerst zor
gen te maken over de twee, van wie
Fischer nog de fitste indruk maakt.
Rommers: "Vooral Aus der Fünten
was toen bedlegerig. Op zo'n mo
ment wordt de verzorging echt een
probleem. Voor zuiver medische
zaken kunnen we wel een beroep
doen op onze gevangenisarts, maar
verzorging is een andere kwestie".
"De voorzieningen in een cel zijn
duidelijk anders dan in een verzor
gingstehuis. Daarom hebben we op
extra maatregelen aangedrongen".
Hij zegt behalve aan materiële
voorzieningen onder meer te den
ken aan het aanstellen van een be
jaardenverzorger.
Ferdinand Aus der Fünten en
Franz Fischer hebben levenslang
gekregen nadat zij eerst waren ver
oordeeld tot de doodstraf. Aus der
Fünten was onder meer betrokken
bij de deportatie van duizenden jo
den naar het kamp Westerbork en
Ondanks aids-test
twee mensen via
donorbloed besmet
UTRECHT (ANP) - Sinds in 1985
de test beschikbaar is gekomen om
donorbloed te onderzoeken op be
smetting met het aidsvirus, hebben
voor zover bekend twee patiënten
na een bloedtransfusie toch aids
gekregen. Volgens de secretaris
van de Centrale Medische Bloed
transfusiecommissie, dr. C. Dudok
de Wit, komt dit doordat de test
niet honderd procent waterdicht is.
Bij een donor die net is besmet,
kan het drie maanden duren voor
dat de aanwezigheid van het virus
in het bloed kan worden aange
toond. Volgens Dudok de Wit is dat
ook de reden waarom de bloedban
ken donors vragen een verklaring
te tekenen dat ze niet tot de risico
groepen behoren: homoseksuelen
die sinds 1980 seksueel contact
hebben gehad met een man, men
sen die seksueel contact hebben
gehad met iemand uit Afrika' of
met een bi-seksueel en drugsspui-
ters. Ook dit systeem is waterdicht,
erkent Dudok de Wit. Volgens hem
zijn er nog steeds mensen die er via
het donorschap achter willen ko
men of ze seropositief zijn.
Binnenland kort
Rijbewijzen
Het Centraal Bureau Rijvaardig
heidsbewijzen kan het grote aantal
aanvragen voor een herexamen
voor het rijbewijs niet verwerken.
Daardoor lopen de wachttijden op
tot dertien en soms achttien we
ken, terwijl de officiële termijn op
de helft is gesteld. Dit jaar kwamen
er 20.000 aanvragen meer dan vorig
jaar binnen op het kantoor van het
CBR in Rijswijk. Er worden nu 40
part-timers aangenomen om de
piek in 1989 aan te kunnen.
Condoom
De London Rubber Company
heeft aangekondigd een extra sterk
condoom op de markt te zullen
brengen. LRC stelt dat overleg met
deskundigen op het terrein van
aids en marktonderzoek de behoef
te aan een dergelijk voorbehoeds
middel heeft aangetoond. LRC ver
vaardigt onder meer de Durex con
dooms. Half augustus zal het extra
sterke condoom onder de merk
naam Doublex Electron worden
uitgebracht.
Schietpartij
De Belgische politie maakt jacht
op een 23-jarige Nederlander die
maandagavond laat in Brussel een
wachtmeester van de rijkswacht
zou hebben doodgeschoten. De
schietpartij vond plaats in de rosse
buurt bij het Noordstation. De
rijkswachter zou daar vier Neder
landers hebben gecontroleerd op
drugsbezit. Bij de controle zo,u een
van de Nederlanders een revolver
hebben getrokken. Er werden drie
schoten gelost.
AMSTERDAM (GPD/ANP) - Een
87-jarige arts uit Amsterdam moet
onmiddelijk stoppen met de ver
strekking van methadon aan ver
slaafden en zijn praktijk overdra
gen. Hij is niet meer in staat de ge
neeskunst op verantwoorde wijze
uit te oefenen. In zijn praktijk be
handelt hij vrijwel uitsluitend ver
slaafden op een wijze die volstrekt
ondeugdelijk is.
Dit betoogde landsadvocaat mr.
G. Hoogvliet tijdens een kort ge
ding dat gisteren voor de Amster
damse rechtbank diende. De
landsadvocaat verzocht om, in af
wachting van de definitieve uit
spraak in hoger beroep, de arts zijn
praktijk te ontzeggen.
Volgens Hoogvliet begon de arts
in 1979 met de behandeling van
harddrugsverslaafden waarbij hij
in korte tijd uitgroeide "tot de
grootste zelfstandig gevestigde
voorschrijver van methadon". De
advocaat schetste een beeld van de
wachtkamer van de arts waarin
zich dagelijks 50 tot 70 harddrugs-
verslaafden zouden bevinden.
"In de wachtkamer worden
stickies gerookt en flessen bier ge-
dronken terwijl met de recepten
van de arts een levendige handel
plaats vindt, zelfs in de wachtka
mer. De door de man verstrekte
methadon verdwijnt regelmatig
naar de zwarte markt, zowel in Ne
derland als naar het buitenland".
Mr. Hoogvliet wees ook op de li
chamelijke conditie van de man.
De arts beweegt zich zeer langzaam
voort achter een looprek en zijn ge
zichtsvermogen is slecht. Soms
krijgt hij vijftig patiënten per dag
en valt in slaap tijdens zijn consul
ten.
Een en ander mondde in april
1984 uit in een klacht bij het Me
disch Tuchtcollege. Deze schorste
de arts een jaar later voor drie
maanden. Het Amsterdamse ge
rechtshof zette die schorsing om in
twee maanden. Het hoger beroep
tegen deze beslissing werd in fe
bruari 1987 verworpen. De arts
ging daarna op dezelfde voet voort
met de behandeling van zijn pa
tiënten. Al met al reden voor de Ge
neeskundig Inspecteur voor de
Geestelijke Volksgezondheid van
Noord-Holand zich opnieuw tot
het Medisch Tuchtcollege te wen
den. Dit ontzegde de arts op 24 mei
dit jaar de bevoegdheid de genees
kunst verder uit te oefenen. Tegen
deze uitspraak ging de arts op
nieuw in hoger beroep. Waar
schijnlijk dit najaar wordt daarover
de uitspraak verwacht.
Volgens de raadsman van de
arts, mr. J. Knap, heeft de overheid
nooit kunnen aantonen dat bij de
patiënten van de arts schade is ont
staan. "Zijn behandeling is onor
thodox en strookt niet met de offi
ciële standaardbehandeling. Maar
als psychiater is hij zeer goed in
staat om de psychische toestand
van zijn patiënten te beoordelen.
Bij elk recept is de dosis methadon
wel degelijk toegesneden op de pa
tient. Het gaat hem vooral om het
kweken van zelfvertrouwen bij
verslaafden, reden waarom aan
vankelijk hoge dosis methadon
worden verstrekt. De patiënt moet
zich naast zijn ontwenning ook niet
nog eens bezig hoeven te houden
met de zorg voor voldoende me
thadon", aldus de advocaat.
In zijn pleidooi werd de advocaat
bijgestaan door mr. G. Hamer van
de MDGH, de belangenvereniging
voor drugsgebruikers. Deze voerde
aan dat het de overheid zeifis die in
gebreke blijft. Ook bij de GG en
GD vindt volgens hem nauwelijks
lichamelijk onderzoek plaats van
verslaafden die hier methadon ver
strekt krijgen. "Verslaafden wer
ken nu eenmaal niet op afspraak.
Ze hebben gewoon hun dope of
methadon nodig. Je verslaving
stop je niet 's avonds om half zes.
Op zo'n moment zegt de GG en
GD: die gooien we eruit. Dan gaan
ze uit jatten om toch hun portie
drugs of methadon te krijgen of ze
komen bij deze arts terecht. Wijzi
ging van dit beleid zou de enige op-
i door rechtbankpresident
mr. B.J. Asscher voorgesteld com
promis konden de partijen gisteren
niet komen. Dat compromis kwam
erop neer dat de arts zijn praktijk
zou neerleggen in afwachting van
de uitspraak van het hof over het
intrekken van zijn bevoegdheid.
Omdat deze uitspraak pas in sep
tember of oktober wordt verwacht,
werd dit voorstel verworpen. De
uitspraak in het kort geding over
de methadonverstrekking valt op
11 augustus.
ook Fischer speelde als vooraan
staand lid van de Sicherheitspoli-
zei een belangrijke rol bij het op
pakken van veel Nederlanse joden.
Beiden zitten al tientallen jaren
vast in Breda.
"Overplaatsing heb ik zeker niet
geadviseerd. Daarvan zou mij nu
de zin ontgaan. Het gaat nu zeker
niet om een ziektebeeld dat een zie
kenhuisopname rechtvaardigt. We
willen ze daarom ook het liefst hier
verzorgen, in hun vertrouwde om
geving. De twee zelf willen ook
geen overplaatsing", zegt Rom-
Beiden zitten in een aparte cel,
geïsoleerd van medegevangenen.
Ze volgen ook het dagelijkse pro
gramma in de gevangenis niet.
Rommers: "Ze brengen hun tijd
voornamelijk door met televisie
kijken en lezen. Af en toe komen ze
nog buiten, maar dat wordt steeds
minder. Er voltrekt zich duidelijk
een proces van veroudering, met
alle gevolgen van dien".
Vijf Turken
aangehouden
in verband met
schietpartij
AMSTERDAM (GPD) - De politie
uit Amsterdam, Rotterdam en Am
stelveen hebben de afgelopen da
gen vijf mannen aangehouden, die
ervan worden verdacht betrokken
te zijn geweest bij een schietpartij
in Amsterdam-Oost op 6 juli. Daar
bij kwamen twee Turken om het le
ven. De vijf mannen zouden zich
hebben bezig gehouden met afper
singspraktijken binnen de Turkse
gemeenschap.
De verdachten, in de leeftijd van
21 tot 34 jaar, hebben tegenover de
politie toegegeven lid te zijn van
Devrimci Sol, een linkse Turkse
politieke jongerenorganisatie. Op
15 juli vorig jaar waren zij ook be
trokken bij de bezetting van de
Turkse bank 'Emlak Kredi Ban-
kasi' aan het Damrak in Amster
dam. Daarmee wilden zij proteste
ren tegen de behandeling van poli
tieke gevangenen in Turkije.
Bij de politie zijn inmiddels.tien
aangiften gedaan van afpersings
praktijken. Daarbij werden bedra
gen gevraagd die varieerden van
25- tot 100-duizend gulden. De
slachtoffers van de afpersing kre
gen een kaartje overhandigd met
de naam van Dev Sol met daarop
hun naam en het te betalen bedrag.
In totaal zou het nu al gaan om
650.000 gulden.
De politie vermoedt dat nog
meer mensen zijn afgeperst. Het
zou voornamelijk gaan om slacht
offers "die een levenspad bewan
delen dat niet helemaal zuiver is".
Veelal hebben zij te maken met de
handel in hard drugs.
De aanhouding van de vijf kwam
aan het rollen toen op 14 juli in de
Van Ostadestraat in Amsterdam de
53-jarige Turk werd aangehouden
die stond te zwaaien met een auto
matisch geweer. Aan de politie
toonde hij een kaartje van Dev Sol,
waarop hij voor 50.000 gulden werd
'aangeslagen'. Bij nader onderzoek
bleek de man in Turkije te worden
gezocht wegens heroine-handel.
Turkije heeft inmiddels om zijn
uitlevering gevraagd. Of de Neder
landse autoriteiten zullen toestem
men in zijn uitlevering staat nog
niet vast. Op de handel in heroïne
staat in Turkije de doodstraf.
ROTTERDAM (ANP) - Twee medewerksters van de
Rotterdamse diergaarde Blijdorp ontfermen zich over
een ongeveer anderhalf jaar oud olifantje, dat ruim
twee weken geleden in een container in de Rotterdamse
haven werd aangetroffen. Het dier is in beslag geno
men en vervolgens overgedragen aan Blijdorp. Direc
teur D. van Dam van de Rotterdamse dierentuin ver
moedt dat het nog wel enige tijd kan duren, voordat de
finitief duidelijk is wat er met het dier gaat gebeuren.
Het olifantje, dat door Blijdorp Tonny is gedoopt, is
afkomstig uit Hanoi en was bestemd voor een onbeken
de dierentuin in Tsjechoslowakije. Het schip waarop
het beest zich bevond was op doorreis in Rotterdam: de
container met de olifant zou pas in de DDR aaii land
worden gebracht. Toen havenwerkers ontdekten wat er
zich in container bevond werd de douane ingescha
keld.
Volgens Blij dorp-directeur Van Dam heeft de olifant
tussen de zes weken en twee maanden in de container
doorgebracht. Het dier is sterk vermagerd, omdat het
in die tijd alleen op suikerriet heeft geleefd. (foto anp>
ALKMAAR (GPD) - Vrijwel alle
universiteiten in Nederland zijn
niet of nauwelijks in staat de door
stroming van afgestudeerde stu-
denten in het hoger beroeps onder
wijs (hbo) naar de universiteit op te
vangen. Volgens de harmonisatie
wet - de nieuwe wet op het hoger
onderwijs - moeten universiteiten
waar mogelijk tweejarige studiepa-
ketten aanbieden.
Een student kan maximaal zes
jaar studiefinanciering krijgen.
Een hbo-studie duurt doorgaans
vier jaar. Wie daarna een universi
taire studie wil volgen, heeft dan
nog twee jaar recht op een beurs.
Afspraak was dat universiteiten
studiepakketten van twee jaar zou
den samenstellen om hbo'ers in
staat te stellen met behoud van
beurs een universitaire titel te be
halen.
Uit een onderzoek van de hbo-
raad blijkt dat er op dit moment,
vlak voor het begin van het nieuwe
studiejaar, nauwelijks tweejarige
studiepakketten bij de universitei
ten voor handen zijn.
De universiteiten voelen zich
'overvallen' door de wet. De hoofd
lijnen van de wet zijn weliswaar al
sinds vorig jaar bekend, maar de
universiteiten konden geen pro
gramma's ontwikkelen zolang de
wet niet was aangenomen, zegt een
woordvoerder van de Vrije Univer
siteit in Amsterdam.
Vooralsnog lijken alleen de Open
Universiteit en de Landbouwuni
versiteit in Wageningen concrete
plannen te hebben voor het op rui
me schaal aanbieden van korte stu
diepakketten. Deze programma's
worden echter pas in september
1989 gestart. Slechts in een enkel
geval kunnen hbo-studenten dit
jaar al aan een verkorte studie be
ginnen. De Landbouwuniversiteit
biedt dit pakket voor twee van de
zeventien studierichtingen. Aan de
VU hebben enkele kleinschalige
studierichtingen en de vakgroep
scheikunde een zogenoemd post-
hbo-programma opgezet.
Voor belangrijke doorstroom-
studies als rechten en economie is
het samenstellen van een kort stu
diepakket problematisch. "Een
verkorte studie is in het algemeen
niet mogelijk", vreest studiebege
leider economie, Van Gelder, van
de Universiteit van Amsterdam.
Ook andere universiteiten bevesti
gen dat verkorte studies proble
men opleveren.
De grootste problemen doen zich
voor bij de technische universitei
ten. Deze hebben nu al grote moei
te met het binnen vier jaar opleiden
van studenten.
Politie is snelheidsovertreders
op Zaanse Jagerspias meer dan zat
ZAANSTAD (GPD) De politie Zaanstad gaat hard optreden tegen be
zitters van speedboten die de Jagerspias ten oosten van Zaandam als een
soort vrijplaats beschouwen. Het gaat daarbij vooral om mensen die de
maximum vaarsnelheid (6 km/h) overtreden en andere recreanten zoals
vissers in de problemen brengen.
Volgens adjudant R. Kloosterman van de politie Zaanstad is het pro
bleem op zichzelf niet nieuw. De reden dat nu plotseling een projectgroep
van zes agenten is opgericht, is te wijten aan de problemen van de laatste
paar dagen. Het afgelopen weekeinde moest een kanovaarder zich plotse-
ling'in veiligheid stellen toen een speedboot recht op hem af kwam.
Maandag werd een visser die zich tegenover de snelheidsduivels beklaag
de, bedreigd met een samoeraizwaard. De schuldigen daarvan zijn door
de politie aangehouden. Al met al is de maat meer dan vol, "De politie is
boos", aldus woordvoerder Kloosterman.
WOENSDRECHT/DEN HAAG
(GPD/ANP) Inspecteurs van de
Sovjetunie komen vanavond op
Schiphol aan om het Amerikaanse
deel van de vliegbasis Woensd
recht te controleren. Zij zullen na
gaan of de door de Verenigde Sta
ten gedane opgaven over de ge
schiktheid en plaatsing van korte
en middellange kruisvluchtwa-
pens daarjuist zijn.
Deze inspecties vinden plaats in
het kader van het INF-verdrag dat
de Verenigde Staten en de Sovjetu
nie in december hebben gesloten.
Wanneer de Sovjetinspecteurs aan
hun inspectie op de basis Woensd
recht beginnen, is nog niet precies
bekend. Volgens het verdrag moet
dat maximaal 24 uur na aankomst
zijn, exclusief een reistijd van het
punt van aankomst tot de basis. De
inspectie zelf mag hooguit vieren
twintig uur duren.
Volgens defensievoorlichter Van
Muijlwijk komen er tien inspec
teurs uit de Sovjetunie naar
Commerciële
bloedbank na
half jaar failliet
VELP (ANP) - Nauwelijks een half
jaar na de oprichting is de eerste
Nederlandse commerciële bloed
bank, Cell Safe Nederland, failliet.
Volgens curator mr. K. van der
Meulen is het bedrijf failliet ver
klaard omdat het aantal klanten
ver beneden de verwachting bleef.
Cell Safe werd eind vorig jaar op
gericht door de Arnhemse medicus
drs. L. Hamming. Het bedrijf bood
particulieren de mogelijkheid om
hun bloed tegen betaling te laten
invriezen en opslaan. De bloed
bank richtte zich voornamelijk op
mensen die in ontwikkelingslan
den werkzaam waren en bij een
eventuele bloedtransfusie niet aan
gewezen wilden zijn op andermans
bloed. Er werd gerekend op zo'n
zeshonderd klanten per jaar, maar
het werden er uiteindelijk maar en
kele tientallen.
Volgens de curator is de slechte
gang van zaken bij het bedrijf me
de veroorzaakt door het onttrek
ken van 100.000 gulden aan de on
derneming. Dat zou volgens Van
der Meulen zijn gebeurd door een
mede-vennoot. Inmiddels is naar
deze gang van zaken een gerechte
lijk onderzoek gestart.
Woensdrecht. Dit is volgens het
INF-verdrag het maximale aantal.
Ze worden begeleid door vertegen
woordigers van de Verenigde Sta
ten en de ministeries van defensie
en buitenlandse zaken. De inspec
tie is een'aangelegenheid tussen de
Sovjetunie en de Verenigde Staten.
Aangezien de basis zich in ons land
bevindt, treedt Nederland op als
gastheer.
Nederland is nel derde van ae
vijf Europese landen waar de Vere
nigde Staten kruisvluchtwapens
hebben geplaatst of dgt wilden
doen, die in het kader van het INF-
verdrag door Sovjetinspecteurs
worden bezocht. Eerder zijn al in
specteurs geweest in Groot-Brit-
tannië en de Bondsrepubliek
Duitsland. België en Italië zullen
na Nederland nog volgen.
De secretaris van het Interkerke
lijk Vredesberaad, Mient-Jan Fa-
ber, zal aanstaande maandag op
een basis in de buurt van Alma Ata
getuige zijn van de vernietiging
van een aantal SS 20-raketten. Dat
heeft een woordvoerder van het
IKV meegedeeld. Faber hoopt ook
in Moskou gesprekken te voeren
met politici, militaire deskundigen
en vertegenwoordigers van de niet-
officiele vredesbeweging.
De Russische vredesraad heeft
Faber als vertegenwoordiger van
de Nederlandse vredesbeweging
gevraagd de vernietiging van de ra
ketten met eigen ogen waar te ne
men. Ook vertegenwoordigers van
de vredesbeweging in de andere
NAVO-landen waar kruisraketten
zouden worden geplaatst, hebben
een uitnodiging ontvangen.
Onbekende schiet
twee mannen dood
AMSTERDAM (GPD) - Bij een
schietpartij op de Amsterdamse
Wallen zijn de afgelopen nacht
twee mannen om het leven geko
men. De schietpartij heeft zich af
gespeeld in de Bloedstraat, een zij
straatje van de Oudezijds Achter
burgwal. De slachtoffers zijn een
32-jarige Joegoslaaf en een 24-jari-
ge Italiaan. De nog onbekende da
der, die een groot aantal schoten
had afgevuurd op de slachtoffers,
vluchtte te voet in de richting van
de Oude Hoogstraat, waarbij hij
onderweg het vuurwapen in de
gracht wierp. Volgens de eerste ge
tuigenverhoren zou de nog onbe
kende dader met de twee i
ruzie hebben gemaakt
ADVERTENTIE
STUNTS VAN DE BOVENSTE PLANK
Op Duinrell presenteert Choq de "American Eagles"
High Diving Show uit Hongkong, met bloedstollende
cntüA capr'oIen. Ineen wervelende show duiken internationaal
vermaarde artiesten van een 30 meter hoge stellage in
i klein bad. Met salto's, als clowns, ja zelfs
brandend!
Info'.01751-14765
"Gelijk zovelen gaan ook de leden
van de Ministerraad dezer dagen
met vakantie. Of zij een onbezorgde
tijd zullen genieten, hangt af van
hun innerlijke rust. Deze kan niet
groot zijn, wanneer zij zich realise
ren dat voor hun verantwoordelijk
heid ligt het nu reeds 43 jaar laten
voortduren van de opsluiting der
thans hoogbejaarde wrakke oor
logsmisdadigers Fischer en Aus der
Fünten."
door
prof.mr I.A. Diepenhorst
Met deze zinnen begon een inge
zonden brief van prof.mr I.A. Die
penhorst, vorige week gepubliceerd
in het dagblad Trouw. Voor deze
krant zette de oud-minister van
Onderwijs en oud-hoogleraar
strafrecht, strafprocesrecht en alge
mene staatsleer aan de Vrije Uni
versiteit zijn denkbeelden over de
gevangenhouding van de Twee van
Breda nader uiteen.
De meeste politici tonen soms
een eigenaardig gebrek aan belang
stelling voor bepaalde mensen met
hun problemen. Dit is het geval
wanneer zij menen niet zo sterk re
kenschap van hun optreden te hoe
ven afleggen. Ten opzichte van hen
die krachtig georganiseerd zijn -
agrariërs, onderwijzend personeel,
vakbonden, verenigingen van me
dici laat rnen zich kennen als
energiek en zelfstandig. Voor con
sumenten heeft men in staatkundi
ge kring ontzag gekregen. Ten aan
zien van bejaarden dringt het besef
door, dat zij voor veel stemmen
goed zijn en dat het verwaarlozen
van deze groep dus een fout zou be
tekenen.
Dat er geen onafgebroken aan
dacht bestaat voor geesteszieken,
voor arrestanten, voor heroïne-
hoertjes of voor zwervers, is ver
klaarbaar en hoe spijtig ook, het
kan blijkbaar moeilijk anders. Wil
politieke inspanning de moeite
waard zijn, dan dient zij publiciteit
te trekken.
Kwesties die gevoelig liggen
worden doorgaans weggedrukt.
Daartoe behoort de nu 43 jaar du
rende opsluiting van de Twee in
Breda: Fisher en Aus der Fünten.
Ze zijn op dit ogenblik de enige,
snel na de nederlaag van de Duit
sers wegens oorlogsmisdrijven
veroordeelde daders, die nog een
straf uitzitten, sedert enige tijd ge
leden Rudolf Hess in Spandau
overleed.
Een beetje zuur kan worden ge
zegd dat, wanneer wij evenals de
Fransen en de Belgen de indertijd
gevelde doodvonnissen snel had
den voltrokken, wij van het pro
bleem waren verlost. Dit is niet ge
beurd. Er heeft zich daarentegen
na de capitulatie met betrekking
tot oorlogsmisdadigers wel het een
en ander afgespeeld. Er is in de Ne
derlandse gevangenissen aanvan
kelijk duchtig gemarteld, hetgeen
de slachtoffers strafverkorting op
leverde. Rond 1950 was men met
vrijlating schappelijk. Gerucht ver
wekte de ontsnapping in 1952 uit
Breda van een aantal politieke ge
detineerden, wat tot verharding
van standpunten leidde.
Achtereenvolgende bewindslie
den wilden de tot levenslang ver
oordeelde toenmalige Vier van
Breda (Fisher, Aus der Fünten, La-
ges en Kotalla) niet 'op jaren' stel
len, wat hun vrijlating na kortere of
langere tijd zou hebben betekend.
Toen tijdens het kabinet-Biesheu
vel minister Van Agt gratie over
woog Lages was eerder door mi
nister Samkalden vanwege zijn
vermoed naderend einde vrijgela
ten om tegen de verwachting in
nog enkele jaren te leven ont
stond er zoveel beroering dat de re
gering toezegde geen strafvermin
dering te zullen inwilligen tenzij na
overleg met het parlement.
Gruwelen
Hoe over dit alles vandaag de dag
te oordelen? Verschillende over
wegingen dringen zich op. Voor
eerst het heeft uitermate groot
gewicht is er de ernst van de ge
pleegde feiten en het leed door
slachtoffers en nabestaanden.
Soms schieten woorden nagenoeg
te kort tegenover dergelijke gruwe
len.
Maar daarnaast
het straf
recht, dat slechts mensen straft die
aansprakelijk zijn en die dit ook
blijven. Na een gevangenisstraf
van tientallen jaren blijkt bij de ge
detineerden ernstige of zeer ernsti
ge geestelijke beschadiging. Hun
'aanspreekbaarheid' gaat verloren.
Men kan niet verantwoord straf ten
uitvoer leggen tegenover lichame
lijk zwakken, psychisch groten
deels verstarde mannen die het
meest van marionetten, van lede
poppen of nog weer met een an
dere uitdrukking van robots
hebben.
Wij wilden in 1945 weer rëchts-
staat worden, een behoorlijk
rechtsbestel opnieuw tot stand
brengen. Dit houdt in dat wij bij de
uitoefening van het recht ook de
beperktheid van dit recht erken
nen. Niet alles kan, niet alles mag.
Straf moet menselijk aanvaardbaar
blijven. Dat is zij in het geval van
de nog levende Twee van Breda
vervallen oude stakkers niet lan
ger. Sterker nog, dat is zij reeds
lang niet meer.
Aan de telkens geopperde be
denking: gratie voor deze i
wekt nieuwe onrust, ergernis, ver
slagenheid en wanhoop in de kring
van mannen en vrouwen die nog
steeds onder de gevolgen van oor
logsmisdrijven gebukt gaan, moet
niet worden toegegeven. Zijn de
laatstgenoemden nu werkelijk ge
baat bij strafvoltrekking aan tot
seniliteit onttakelende, zwakke uit
gebluste hoogbejaarden? Is de
rechtsstaat hiermee gediend?
Ik antwoord ontkennend en ik
betreur het dat voor deze kwestie
bij de huidige regering en in het
huidige parlement niet de aan
dacht aanwezig is, welke zij ver
dient uit hoofde van humaniteit,
van recht, of deze beide samen
gevat van 'gerechtigheid'. Ken
nelijk is het lastig 'rechtsstaat' te
zijn.
