75.-
750
25%
*00
Top-kleinbeeldcamera's te kust en te keur
Einde staking
in omstreden
Sovjet-enclave
IBM introduceert serie nieuwe bedrijfscomputers
I ELEKTRONICA11
Vriestemperatuur
elektronisch
in te stellen
NS tekenen bezwaar aan
tegen Tweede Coentunnel
"ALS DE KINDEREN OP VAKANTIE ZIJN
PROFITEER IK VAN DE 50% ZOMER-KORTING*
BIJ HANS ANDERS.^— x
PAGINA 14
DINSDAG 26 JULI 1988!
Keuze compact- of systeemcamera uiterst moeilijk
Wie op dit moment een
nieuwe 35 mm-camera wil
aanschaffen, krijgt het
bepaald moeilijk. In de
sector eenogige-kleinbeeld
reflexcamera's is het een en
al innovatie wat de klok
slaat.
door
Hugo van der Heem
Minolta en Nikon hebben het voor
touw genomen bij de topcamera's.
Olympus, Panasonic en Canon zoe
ken de vernieuwing vooral in de
compacte toestellen, apparaten die
alles zelf doen, maar die nu ook
plotseling een kleine zoomlens
hebben gekregen. Ze leveren nu
niet alleen kwaliteits kleinbeeld-
negatieven, maar bieden ook wat
meer mogelijkheden om het groep
je mensen aan de eettafel er in zijn
geheel op te krijgen, of het gezel
schap in de tuin wat dichter bij te
halen. Maar welke camera men ook
kiest: men zal moeten wennen aan
een volkomen nieuw, glad en ergo
nomisch uiterlijk.
Het grootste nieuws op klein-
beeldgebied is de Dynax 7000-i
(met de i van intelligentie) van Mi
nolta. Het toestel ziet er heel futu
ristisch, prachtig afgerond uit. Mi
nolta was een van de eerste die het
autofocus-principe presenteerde.
Autofocus apparaten stellen zich
Een nieuw type koel-1
binatie van Bauknecht kan dank
zij een elektronische besturing tot
op de graad nauwkeurig worden
ingesteld, van plus 2 tot 8 graden
voor het koelgedeelte, en van min
16 tot min 24 graden in het vries
vak. De ingestelde temperaturen
worden door de ingebouwde com
puter bewaakt en vastgehouden.
Er zit ook een 'supervriesschake-
laar' in waarmee verse groenten,
fruit enz., bijvoorbeeld uit eigen
tuin, heel snel ingevroren kunnen
worden. Controlelampjes geven
aan wat de 'kast' aan het doen is.
Een speciale voorziening is de uit
en inschakelaarbaarheid van het
koeldeel, onafhankelijk van het
vriesvak.
zelf scherp op het onderwerp. De
Dynax 7000-i is duidelijk al een
tweede generatie autofocus-came-
ra. Er is zoveel elektronica in ge
stopt dat ook het kleinste detail ge
meten en verwerkt kan worden.
Het scherpstellen gaat bijvoor
beeld twee keer zo snel als voor
heen. Er zijn voor het automatisch
focuseren drie CCD-chipsensors
ingebouwd, die twee verticale en
een horizontale balk vormen. Daar
mee is het scherpstellen op hori
zontale en verticale vormen vol
maakter, evenals op snel bewegen
de voorwerpen. De hooggevoelige
licht-chips werken ook veel beter
scherp bij weinig licht.
Bovendien houdt de AF-meting
bij voortduring bij of een voorwerp
zich naar de camera toe of er juist
vandaan beweegt. 'Anticiperend'
bijregelen van de afstand scheelt
namelijk tijd. Bij slecht licht wordt
ook nog een extra infra-rode licht
bron te hulp geroepen. De lens
daarvan zit onmiddellijk naast het
objectief en werkt tot ongeveer 9
meter.
Vele meetvelden
Belichten gaat met deze Dynax
foto-computer ook via meerdere
meetvelden, gegroepeerd rond het
centrum van de zoeker. Daarmee
wordt het mogelijk verschillende
meetpatronen te benutten, van in
tegraalmeting met nadruk op het
centrum tot spotmeting. Door het
vergelijken van de helderheid tus
sen het onderwerp en de achter
grond bepaalt de 7000-i of de scène
wel evenwichtig is belicht. 'Gefor
ceerde' spotmeting blijft echter
mogelijk met een drukknop.
De nieuwe Minolta heeft de flit
ser volledig geïntegreerd in het be
lichtingssysteem. De programma-
flitser kan gewoon op de camera
worden gezet, ook overdag. Tel
kens als een flits nodig is wordt de
ze ingeschakeld, niet alleen in bar
re lichtomstandigheden, maar ook
in contrastrijke tegenlicht situa
ties. In alle gevallen wordt de licht
opbrengst gecontroleerd via de
lens van het toestel.
Binnenin de nieuwe behuizing
van de 7000-i gaat alles automa
tisch. Zowel het instellen van de
ISO-code van de film, als het film-
transport. In een fors display kan
men alle functies van de camera af
lezen, waaronder het aantal foto's
dat men nog kan maken en bijv.
een te lage batterij-spanning, uit
een Lithium-cel. De nieuwe Minol
ta heeft een sluiter tot 1/4000-ste se
conde.
Chip-kaarten
Extra functies kunnen aan de
Dynax worden toegevoegd. De ca
mera kan namelijk van karakter
veranderen afhankelijk van zijn
toepassingsgebied. Bij de 7000-i
kunnen diverse losse chip-kaarten
worden geleverd, waardoor de ca
mera-automaat zich instelt op res
pectievelijk snelle actie, portret
ten, close-up opnamen en een on
derwerpen met een speciale
scherpte regeling. Er zijn meer van
die apart aan te schaffen chip-kaar
ten 65,-) om speciale effecten te
kunnen bereiken. De losse body
kost 1160,- Met een standaardlens
200,- meer.
De nieuwste Nikon (F-801) heeft
een sluiter tot 1/8000-ste seconde.
Dit is ook al zo'n wondertje van
elektronica, inclusief autofocus.
Het uiterlijk is wat gewoner, de
mogelijkheden echter zeker niet
minder.
Opvallend
Het meest opvallende uiterlijk
treft men aan bij de Compact-Su-
perzoom AZ-300 van Olympus. De-
der verwisselbare lenzen en andere
klimbim. Wel heeft de camera een
driemaal zoomlens, van 38 tot 105
millimeter en uiteraard is hij als
compact-camera probleemloos te
bedienen. Het opvallende aan het
toestel is dat je hem als een verre
kijker voor de ogen houdt. Daarop
is de volstrekt nieuwe vormgeving
gebaseerd.
Wie in de middenklasse, bij 'pro
bleemloze' compact camera's een
keuze wil maken heeft het even
eens behoorlijk zwaar. Naast de op
vallende Olympus heeft Minolta te
vens als top-of-the-line, de 3000-i
het licht laten zien. Dit toestel is af
geleid van z'n grote broer, zonder
een echte systeem-camera te zijn.
Canon biedt een reeks 'jubileum
compacts' (het bedrijf bestaat 50
jaar) de modellen: Prima Junior,
Prima Tele en Prima Zoom. De toe
stellen zijn vergelijkbaar met de
Panasonic 35-70 mm camera (CD-
900ZM) en de Minolta AF-Tele uit
de Super-reeks. Die toestellen kos
ten 600,- tot 1000,-
Wie goedkoper wil kan een een
voudige camera van Panasonic
aanschaffen van rond de 200,- tot
ƒ300,- die een aantal automatische
functies heeft naast enkele waar
schuwingslampjes, waarop men
geert men de signalen dan is de fo
to zo goed als zeker mislukt. De
van 'instructie'
is bijvoorbeeld een groen
rood lampje, om aan te geven of e
wel een niet genoeg licht is.
De Minolta 7000-t zit volgestouwd
met elektronica en een reeks
chip-kaarten. Met het behulp
chip-kaarten kan het gedrag
de camera wezenlijk worden
anderd.
IBM heeft wereldwijd een nieuwe
reeks middelgrote computers ge
lanceerd. De zes modellen in de e
AS/400-reeks vervangen de 36-se-
rie en 38-serie. Verder heeft men
een aantal microcomputers voor
gesteld die de PS/2 reeks complete-
De computers van de AS/400-
reeks en bijbehorend Operating
Systeem/400 zijn bedoeld voor klei
ne en middelgrote bedrijven. Het
zijn eenvoudig te gebruiken com
puters. De modellen kunnen in ca
paciteit groeien als de gebruiker
dit nodig vindt. Deze groeimoge
lijkheden en het feit dat zij eenvou
dig met andere systemen kunnen
worden verbonden, maken deze
systemen ook aantrekkelijk voor
grotere bedrijven.
IBM heeft ook vele nieuwe pro
grammapakketten aangekondigd.
Daarvan zijn er een aantal direct
bruikbaar in de verschillende be
drijfstakken. Men zal toepassings
programma's in de AS/400 reeks
gaan leveren voor de detailhandel,
fabricage, distributie, bouw, admi
nistratie-kantoren, gezondheids
zorg, transport, verzekering en
voor het onderwijs.
Het grootste model van de
AS/400 reeks heeft 24 keer zoveel
werkgeheugen als het kleinste, en
48 keer zo veel opslagcapaciteit. De
verwerkingssnelheid is tien keer zo
hoog bij het grootste model.
Snelste micro
Eerder lanceerde IBM vijf nieu
we microcomputers, met inbegrip
van de snelste PS/2 systeem totnu-
toe: model 70-386. Dit topmodel
combineert een 25 MHz Intel 80386
microprocessor met een 'cache-
processor' en zeer snelle geheugen
chips. Daardoor is de systeemdoor-
voer of de snelheid waarmee een
programma wordt uitgevoerd, no-
geens anderhalf keer zo groot als
bij een andere topmicro.
Bij de machine zijn speciale
chips gebruikt die wel wat meer
stroom nemen, maar buitenge
woon snel toegankelijk zijn.
Van het model 70 zijn drie uit
voeringen te koop. Tegelijkertijd
komt er ook een uitgebereide ver
sie van model 50 en heeft IBM een
nieuwere versie van model 80 aan
gekondigd, ook met een Intel
80386-processor, echter op een
kloksnelheid van 20 MHz en met
een vaste schijfeenheid van lieft
314 Megabyte. Deze machine moet
een breed scala van mogelijkheden
en grote opslagcapaciteit bieden in
een multi-tasking omgeving.
De nieuwe microcomputers be
schikken allemaal over IBM's Mi
cro Channel architectuur. Dit sys
teem maakt de interne overdracht
van gegevens betrouwbaarder en
sneller. De nieuwe computers zijn
voorts uitgerust met de geavan
ceerde 'Video Graphic Array' en
hebben geïntegreerde communica
tie- en printeraansluitingen. Ze zijn
geschikt voor zowel PC-DOS, het
operating systeem dat nu veelal ge
bruikt wordt (gelijk aan Microsoft-
DOS) als voor Operating System/2.
Opwinding
OS/2 heeft heel wat opwinding
veroorzaakt bij de introductie nu al
weer ruim jaar geleden. De gedach
te achter Operating System/2 was
het vinden van een vervanger voor
het gebruikelijke Disk Operating
System (DOS) voor de PC. Daarom
hebben de ontwerpers van IBM- en
MS-DOS type OS/2 op basis van de
nieuwe Intel-processoren 80286 en
80386 deze geheugengrens door
broken en op 16 Megabyte weten te
leggen. Maar bovendien: het ont
werp van de processor, de eisen
van de applicatie ontwerpers en al
de personal computer gebruikers
dicteerden verdere, radicale wijzi
gingen ten opzichte van DOS. Het
zal ook in de toekomst mogelijk
moeten zijn om met de nieuwe pro
cessoren gegevens te 'swappen'
(uit te wisselen) met het achter
grondsgeheugen (vaste schijf e.d.)
omdat men ook dan misschien
weer vastloopt - nu op de 16 Mb
grens.
Compleet gebruik van Multitas
king betekent voor de gebruiker
dat meerdere programma's tegelij
kertijd actief kunnen zijn. OS/2
verdeelt niet alleen de processor-
tijd tussen de applicaties. Met OS/2
wordt getracht de beschikbare
middelen te optimaliseren voor
wat betreft het gebruik en priori
teit (schijf, printer, video-buffer,
etc.), het stelt programma's in staat
opnieuw te starten, terwijl andere
wachten op invoer/uitvoer naar
schijf en printer.
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
PERUGIA - Inwoners van de Italiaanse plaats Perugia kijken naar de
treinrails van de lijn Florence-Fognigno die door de hoge temperaturen in
midden-Italiè (ongeveer 45 graden Celsius) volledig zijn kromgetrokken.
Op de achtergrond een wagon van een treinstel dat vorige week uit de
rails liep waarbij tien inzittenden licht gewond raakten. «foto api
ZAANDAM/AMSTERDAM (GPD)
De Nederlandse Spoorwegen
hebben bezwaar aangetekend te
gen het ontwerp-bestemmingsplan
Coentunnel. Ze vinden de voorge
stelde aanleg van een Tweede
Coentunnel onnodig en pleiten
voor „een pakket maatregelen" om
dere manier op te lossen. De NS
er belangrijke spoorverbindingen
liggen in de directe nabijheid van
de aan te leggen tunnel en noemen
de nu gevolgde procedure een „ge
mis aan voldoende inspraakmoge
lijkheid".
De NS achten de aanleg van de
tunnel zelf overbodig. Zelfs zonder
Leven op gang in Nagorno-Karabach
ADVERTENTIE
een groot project als de aanleg van
de Tweede Coentunnel een tracé-
In zo^n procedure wordt precies be^
MOSKOU (Rtr/DPA/AFP) - De in
woners van de Sovjet-provincie
Nagorno-Karabach zijn gisteren
voor het eerst in twee maanden
weer aan het werk gegaan. Dit
heeft een redacteur van de plaatse
lijke krant „Sovjetskaja Karabach"
gemeld vanuit de hoofdstad Ste
panakert. Hiermee gaven de inwo
ners van de enclave na een staking
van twee maanden gehoor aan de
oproep van de leider van de com
munistische partij in het gebied.
Het is niet precies bekend hoe
veel mensen weer aan het werk wa
ren gegaan maar het openbaar ver
voer in Stepanakert kwam gis
terochtend weer op gang en de
straten waren drukbevolkt. Vorige
week wees de Opperste Sovjet het
verzoek af om Nagorno-Karabach,
dat nu behoort tot de Sovjet-repu
bliek Azerbajdzjan, te herenigen
met de republiek Armenië. Uit
straatinterviews met inwoners van
Stepanakert bleek dat zij de beslis
sing niet als definitief beschouwen.
Zij denken dat het besluit van de
Opperste Sovjet genoeg aankno
pingspunten biedt om de door hen
gewenste hereniging met Armenië
uiteindelijk toch te bereiken.
De partijleiding in Armenië heeft
ingestemd met de uitspraak van
het Kremlin omdat „onder de gege
ven omstandigheden elk ander be
sluit in tegenspraak zou zijn met
het belang van de volkeren van bei
de Republieken". De Armeense lei
ding zei bovendien dat zij zich in de
zaak Noagorno-Karabach had la
ten leiden door „grote misrekenin
gen en vergissingen" omdat de po
litieke gevaren van het verzoek van
de Armeniërs in Azerbajdzjan niet
onderkend,
et besluit fc
Sovjet dat
moet formuleren voor de
van Armeense zijde die vo
rige week tijdens de zitting naai- vo
ren werden gebracht.
Opperste Sovjet naar het gebied
gestuurd om de autoriteiten in Ar
menië en Azerbajdzjan te helpen
epaalde de Op- aan cholera en diarree. De epide-
een commissie mie houdt met name huis in New
*(op de toch al lage montuurprijs van 75,-) - *jr
de versnelde sociale
sche ontwikkeling van de republie
ken. De Armeniërs hopen dat met
deze missie de feitelijke autonomie
van de betwiste regio Nagorno-Ka
rabach bewaarheid wordt.
IRA-aanhanger
in Belfast
doodgeschoten
BELFAST (AP) - Als politieagent
verklede mannen hebben gister
avond een lid van Sinn Fein, de le
gale vleugel van het verboden Ierse
Republikeinse Leger IRA, doodge
schoten. Brendan Davidson (33),
werd op de drempel van zijn voor
deur door het hoofd geschoten
door drie mannen in politieuni-
form. In een verklaring meldde het
IRA dat Davidson lid van die orga
nisatie was. Sinn Fein heeft gezegd
niet te geloven dat de moord is ge
pleegd door politiemensen, maar
suggereerde dat de moordenaars
hulp hebben gehad van leden van
de voornamelijke protestante
Royal Ulster Constabulary, de pro
vinciale politie in Noordierland. De
moord volgt twee dagen na een
aanslag op een auto waarbij een
protestants echtpaar en hun 6-jarig
zoontje om het leven kwamen. Het
IRA maakte bekend dat de aanslag
een vergissing was.
CHOLERA - In India zijn de afgelo
pen maand 159 mensen gestorve
De epidi
de 65+ ers laten p
aktie die eindigt op 31 augustus. U betaalt
deze zomer slechts ƒ37,50 voor een nieuw
montuur. (Dit geldt alleen in combinatie met
Opties glasprogramma bij overlegging van
een oogartsrecept.
ELK MONTUUR
s bent u zeker van deze vast
prijs voor elk montuur
KIES UIT
MODELLEN
modellen, kleuren en sti
eerd het montuur dat u i
MET RECEPT
KORTING
NU ÓÓK DE RAY BAN "TC
ZONNEBRIL VOOR 0.~
8 ook de Ray-Ban
