'Jackson te links om president te worden' 'Als je je verstand gebruikt, kun je toch wel feest vieren' Interview Zwarte politicoloog Giles: Apostoüschen in Nederland 125 jaar Uitzinnige mensen tijdens de Nationale Democratische Conventie in Atlanta. Jackson wist hen tot tranen toe te roeren met een magistrale redevoering. Ondanks de grote aanhang zal Jackson ook bij een volgende verkiezings strijd het niet als president halenaldus de Amerikaanse zwarte politicoloog prof. Michael Giles. (foto ap> Aids-deskundige Van Wijngaarden vertrekt voor studie ATLANTA "Jesse Jack son wordt nooit president van ons land. Ik durf daar mijn hand voor in het vuur te stëken". Dit zegt prof. Mi chael Giles, een vooraan staande zwarte hoogleraar politieke wetenschappen aan de Emory Universiteit in Atlanta. Giles geldt als kenner bij uitstek van de rol van het zwarte bevolkings deel in Amerika's politieke bestel. De laatste jaren heeft hij onder meer een speciale studie verricht naar de rol van dominee Jesse Jackson daarbij. door Henk Dam Jackson heeft nu aan twee ver kiezingscampagnes meegedaan. Wat heeft dat betekend voor de emancipatie van Amerika's zwar ten? Prof. Giles: "Ik maak een beetje bezwaar tegen het woord emanci patie, want de zwarten waren al geëemancipeerd toen hij aan zijn eerste campagne begon. Vanaf het eind van de jaren veertig nam de politieke macht van de zwarte Amerikanen toe en in 1965 was wettelijk de kwestie van de burger rechten geregeld. Voor de burger rechtenbeweging was er dus eigen lijk niets meer te doen. Wat Jack son sindsdien heeft gedaan is in de eerste plaats vechten voor een be tere economische positie van de armste zwarten. Hij is door zijn op treden verder ook een stimulans geweest voor andere zwarten. Die hebben door het optreden van Jackson ingezien dat politieke macht de sleutel is tot betere eco nomische omstandigheden en zijn daardoor zelf ook politiek actief ge worden". Jackson zegt zelf, dat hij in de eerste plaats twee tot drie miljoen Amerikanen, voor het grootste deel zwarten, in de Democratische par tij heeft gebracht. Prof. Giles: "Ik weet niet of dat zo is, want de meeste staten hou den niet bij hoeveel kiezers geregi streerd staan. En daar hebben we het hier dus over: over de vraag of Jackson veel mensen die vroeger niet stemden, tot registratie heeft gebracht. Mijn gevoel is, dat het nogal meevalt allemaal. In mijn staat, Georgia, zijn de registraties toevallig wél bijgehouden. En dan zie je dat in 1984, toen Jackson voor de eerste keer campagne voerde, maar 2 procent meer zwarten dan blanken zich voor de eerste keer als kiezer lieten registreren. En verder is het zo, dat Jackson natuurlijk nooit alleen de eer kan opeisen. Het zijn de 'werkers' in de buurten die mensen overhalen om te stemmen, niet de politieke leiders". Jackson staat bekend als een linkse kandidaat. Representeert hij daarmee de zwarte kiezers. Met an dere woorden: zijn zwarte kiezers als groep vooruitstrevender dan de rest van Amerika?" Prof. Giles: "Nee, dat is zeker niet zo. De zwarten hier zijn mis schien wat meer dan blanken voor stander van bijvoorbeeld over heidssteun voor armen en dergelij ke. Maar dat komt omdat de zwar ten als groep armer zijn. Maar wat Jackson zegt over de buitenlandse politiek, is niet representatief voor wat de zwarten denken. Als hij zegt dat hij voor een Palestijns thuis land is, dan zal dat het overgrote deel van de zwarten hier eigenlijk een zorg zijn. Dat soort dingen houdt hen niet bezig. In vele op zichten is Jackson extremer dan zijn electorale basis". Jackson heeft bij de huidige reeks voorverkiezingen ongeveer 30 pro cent van de Democratische stem men gehaald. Vier jaar geleden haalde hij bijna 20 procent. Is dat een groei die u ziet doorgaan? Haalt hij over weer vier jaar bij voorbeeld 40 procent? Prof. Giles: "Niet tenzij er een wonder gebeurt. Als je ziet wat voor soort mensen dit jaar op Jack son hebben gestemd, dan zie je een interessant patroon. Het zijn om te beginnen bijna alle zwarten, net als vier jaar geleden, en bovendien een kleine 10 procent aan blanken. Maar bij die blanken gaat het voor het overgrote deel om welgestelde linkse intellectuelen. Als hij werke lijk had willen doorbreken, dan had hij juist de arme blanke kiezers achter zich moeten zien te krijgen, en dat is niet gebeurd. Dat zai ook zo blijven, denk ik. Jackson zal daarom nooit meer stemmen krij gen dan hij dit jaar haalde. Hij heeft nu echt wel z'n plafond bereikt". Hoe komt dat? Waarom stemmen blanken uit de economisch lagere groepen niet op hem? Prof. Giles: "Omdat ze dat niet in hun belang achten. Ze gaan ervan uit dat zwarte leiders er in de eerste plaats voor hun arme zwarte mede mensen zijn en niet voor arme blanken. En ze gaan er verder van uit, dat als die leiders succes heb ben en bijvoorbeeld programma's voor positieve discriminatie voor hun eigen groep erdoor gedrukt krijgen, dat dan ten koste van hen gaat". Als Jackson zijn basis niet kan verbreden, dan betekent dat dus dat u hem ook niet de eerste zwarte president ziet worden? Prof. Giles: "Dat klopt. Jackson zal dat nooit worden. Dat komt niet door de preferentie van arme blan ken, waarover ik het zojuist had en zelfs niet in de eerste plaats omdat hij zwart is. Er is zo'n 3 tot 5 procent van de blanken dat op racistische gronden nooit op een zwarte zal stemmen, maar die groep is niet zo groot. Waar het vooral om gaat is dat hij veel te extreem, te links is. Dat moeten de Amerikanen nu eenmaal niet". Zou een andere zwarte dan wel kunnen doorbreken en president worden? Iemand met gematigder standpunten? Prof. Giles: "Het zal misschien nog wel 10, 20 jaar duren, maar het lijkt me heel goed mogelijk, ja. Ie mand als de burgemeester van At lanta, Andrew Young, zou bijvoor beeld kunnen doorbreken. Als hij over vier jaar vice-president of gou verneur zou worden, dan zou hij een redelijke uitgangspositie heb ben. Wie ook heel goed is, een hele goede bestuurder en een algemeen gerespecteerd man, is de burge meester van Los Angeles, Tom Bradley". Nog één vraag, over de conventie die nu bezig is. Ik heb de indruk dat Jackson niet zo vreselijk veel heeft gekregen van Dukakis in ruil voor z'n belofte niet al te veel herrie te schoppen. Vindt u dat ook? Prof. Giles: "Ja, en dat kon ook moeilijk anders. Jackson kon om te beginnen zich niet veroorloven al te veel problemen te maken, want dan zou hij z'n geloofwaardig heid en krediet in de Democrati sche partij verliezen en dat zou het einde voor hem betekenen. Voor zichzelf kon hij Dukakis ook niet veel vragen, en omgekeerd kon Dukakis hem niet veel aanbieden. Want vergeet niet dat Jackson de leider van een politieke beweging is, een soort zwarte Messias zelfs." "Had Dukakis tegen hem moe ten zeggen: je kunt minister van buitenlandse zaken worden of zo? Dat zou een lagere baan zijn dan hij nu heeft. Dat zou voor zowel Jack son als zijn achterban niet te accep teren zijn. Ja, Dukakis had hem kunnen vragen vice-president te worden. Dat is hoog genoeg, maar dan zou hij de verkiezingen verlo ren hebben want Jackson is nu eenmaal te links. Vandaar dat er vage toezeggingen zijn gedaan door Dukakis over een belangrijke rol in de campagne en zo. Meer kon Dukakis niet geven. En, wat para- doxaler is: meer kon Jackson ook niet vragen. Wat Jackson in zijn huidige positie, als zwarte Messias, móet hebben is vrijheid. Alleen dan kan hij zijn invloed behou- Er gaat in sommige Aziati sche landen en in het gebied van de Stille Oceaan het ge rucht. dat aids wordt ver spreid door muggen. Een kwaadaardig sprookje, dat aids-directeur Jonathan Mann van de Wereldge zondheidsorganisatie ooit vertwijfeld deed opmerken: "Het zou tragisch zijn als het publiek muskietennet ten in plaats van condooms ging gebruiken. Het gaat niet om klamboes, maar om wat er onder gebeurt...". door Rob Hirdes Jan van Wijngaarden, vorige week vertrokken als hoofd van het bu reau van de Nationale Commissie Aids-bestrijding om een jaar te gaan studeren in Amerika, glim lacht fijntjes. Want aids is geen on derwerp voor overdreven vrolijk heid. De afgelopen vijfjaar heeft de dodelijke infectieziekte zijn leven dag en nacht beheerst. De ziekte aids, die beeldvormin gen oproept als veenbrand, topje van de ijsberg, tijdbom en ook Rus sische roulette, leeft niet alleen al geruime tijd onder mensen, maar inmiddels ook in onze taal. "Aids en sero-positief zijn in betrekkelijk korte tijd primaire begrippen ge worden. Het is iets watje kennelijk je tegenstander toewenst. Dat is trouwens door de eeuwen al zo ge weest. Geslachtsziekten, zoals syfi lis, werden steevast naar de vijand genoemd. De Spanjaarden spraken in dat verband over de Franse ziek te en de Fransen op hun beurt over de Spaanse ziekte. Uitdrukkingen als krijg de tering of de pleuris' duiden ook op maar weinig mede leven met je naasten". Van Wijngaarden, nuchter en be scheiden van huis uit. wordt alom geprezen voor zijn inzet, doortas tendheid en de kalme wijze, waar op hij het Nederlandse publiek heeft geïnformeerd inzake de aids- problematiek. Die kwalificaties wimpelt hij evenwel als nauwelijks terzake af. "Eigenlijk komt de Ne derlandse samenleving een com pliment toe. Er is in ons land, in te genstelling tot bijvoorbeeld de massa-hysterie in Amerika en de overspannen overheidsreacties in West-Duitsland, op verstandige wijze gereageerd op de ziekte. Ook al, omdat er in Nederland geen wet ten en geen overheidsmaatregelen aan te pas zijn gekomen, maar een beroep is gedaan op de eigen ver antwoordelijkheid van de mensen. Zonder de positie van individuen en van groepen mensen van boven af in haar vrijheid te beperken. Dat zegt toch wel iets van de Neder landse samenleving. En mag zeker als een lichtpuntje in alle ellende worden beschouwd". Media Van Wijngaarden wil aan de vooravond van zijn vertrek ook de •aderlandse media in zijn hulde blijk betrekken. "De media hebben in deze een grote rol gespeeld. Want als de kranten, radio en tele visie hun verantwoordelijkheid niet zouden hebben gekend, dan kan je het wel vergeten. En het zou heel gemakkelijk zijn geweest om met sappige verhalen op de prop pen te komen. Want alle ingrediën ten liggen voor het oprapen. Een cocktail van liefde, seks, jeugd en dood". Hij prijst zich gelukkig dat sen sationele verhalen achterwege zijn gebleven. "Want die werken ave rechts. Van hysterie gaat geen pre ventieve werking uit. Toen aids zich in Amerika even sterk had ver spreid als nu in Nederland, was de reactie daar vaak inderdaad hyste risch. Zo'n overdreven reactie heeft Nederland in al zijn nuchter heid niet te zien gegeven. En daar is ook geen reden voor. Je kunt aids- patienten rustig een hand geven en je kunt gewoon van hun bord eten". Dartel Hij noemt de landelijke campag ne ,Vrij veilig. Stop aids', compleet met een animatiefilmpje van een dartel van bloem tot bloem vlie gend honingbijtje geen onder schatting van de problematiek. Ook al wilden anderen wel eens an ders doen geloven. "Die aanpak is, als ik het goed heb was dat Gerrit Kom rij, wel vergeleken met de BB. die zich met houten geweertjes voorbereidt op de oorlog. De cynici onder ons hebben, zo blijkt nu, toch geen gelijk gekregen. Want de campagne en de vervolgen erop hebben hun vruchten inmiddels af geworpen. In Groot-Brittannië hebben ze de mensen omvallende grafzuilen en weerzinwekkende zweren op het scherm gepresen teerd. Maar je hebt geen grafzuilen en sikkels nodig om een zo aangrij pende boodschap als aids over te brengen. De Nederlanders hebben die boodschap maar al te goed be grepen. Hun kennis over aids is met de jaren aanmerkelijk toege nomen. De Nederlander weet meer over aids dan de gemiddelde En gelsman". Dat komt ook tot uiting in de wij ze, waarop de ziekte om zich heen grijpt. Het aantal aids-patienten be droeg in ons land per 1 juli 539. "En daarmee zijn we duidelijk onder de voorspellingen gebleven", consta teert Van Wijngaarden. "De stij ging van de curve gaat minder snel dan de prognoses deden geloven". Van meet af aan is hij betrokken geweest bij de aids-problematiek in ons land. Aanvankelijk nog vanuit de homoseksuele artsenor ganisatie. "Dat was al in de tijd, dat een nog in Nederland onbekende ziekte in Amerika even plotseling als snel slachtoffers eiste. Het ging toen nog louter om homoseksue len". In 1982 maakte hij deel uit van het team dat het eerste slachtoffer begeleidde. "Dat was nog vóór de periode, dat ook Nederland echt zenuwachtig begon te worden. Die aanloopperiode is in ons land trou wens, opnieuw vergeleken met Amerika, heel kort geweest. Er is vrij snel op ingespeeld. Dat is onze winst geweest. Want alles draait bij deze ziekte om tijd. Dat vertaalt zich, anders dan bijvoorbeeld bij reuma en vaatziekten, direct in doodgaan". Tropenjaren Van Wijngaarden heeft er inmid dels een vijftal tropenjaren op zit ten. "De problematiek biedt je wei, mg gelegenheid om er werkelijk los van te komen. Je bent er 24 uu: per dag mee bezig. De ziekte be' heerst je leven. Het is heel emotioi neel. Ook al, omdat het allemaa) leeftijdsgenoten zijn die aan aids doodgaan". "Ik geloof ook niet, dat je eeij dergelijke functie vele jaren ach tereen moet bekleden. Want jt brandt als je dat lang zou doen ech op. Daarbij moetje oppassen, dat ja met afhankelijk wordt van de pro! blematiek, omdat die in wezen na. tuurlijk ondanks alles heel fascintl rend is. Daarnaast krijg je ook een bepaalde mate van naamsbekend! heid. Onder andere doordatje voon tal van televisie-panels wordt ge vraagd. En dat aspect werkt in zej ker zin toch ook verslavend". De gedragsverandering in de ho mo-wereld is trouwens volgens zijn zeggen indrukwekkend. "Er wordt kennelijk nauwelijks meer buiten' de deur gevreëen. Dat is vooral af te leiden aan het aantal geslachtsziek' ten, dat bijna tot nul is teruggelo pen. De Nederlandse homo-wereld heeft de uitdaging goed opgeno men. Dat is bereikt door meer te| doen dan alleen te zeggen dat het! anders moet. Geen bier, geen lever-: aandoeningen. Dat weet heel Ne derland, maar er wordt wel steedii meer gedronken. Dus moetje voor lichten en alternatieven bieden. En zoals blijkt, hoeft een herbezinning op de homoseksuele cultuur niet verarmend te zijn". "Voor er sprake was van aids' leidde het als een nieuwe verwor venheid geldende seksuele gedrag tot een hausse van geslachtsziek ten. Het mocht dan allemaal bij-i zonder spectaculair en heel vrolijk zijn; de gevolgen logen er ook niet om. Iemand, die nog nu veel wisse lende, anonieme contacten heeft,, speelt met zijn leven. Niet alleen in het Amsterdamse, maar ook daar buiten. Want daarvoor is Neder land gewoon te klein. Het is meer dan een spelletje Russische roulet te. Maar als je je verstand gebruikt, kan je toch wel feest vieren". Hoewel al lang duidelijk is dat aids geen exclusieve homo-ziekte is, vormen homoseksuelen wel een j van de risicogroepen."Evenals de drugspuiters", vult Van Wijngaar den aan. "Dank zij hecht opge bouwde netwerken zijn er goede contacten in die werelden en is de; zaak beheersbaar. Die blauwdruk ligt ook klaar als er onverhoopt sprake is van nieuwe risicogroe pen. Om het even of het nu gaat om bijvoorbeeld de tweede generatie Marokkanen of om een bepaalde disco in Arnhem". Van Wijngaarden: "Nederland heeft nuchter gereageerd op aids". De Nieuw Apostolische Kerk in Nederland bestaat 125 jaar. Dat wordt op 4 september in 'De Doelen' in Rotterdam gevierd. Onder het thema 'Alles, Heer, zijt Gij" zullen 700 jongeren uit alle delen van ons land daar zingen Dit kerkgenootschap telt meer dan 100 gemeenten met ruim 12.500 leden. Wereldwijd zijn er in meer dan 170 landen in totaal 31.600 gemeenten met ruim 3 miljoen leden. Een belangrijk onderscheid bij de apostoüschen met andere kerkgenootschappen is hun leer van de ambten. Het apostelambt neemt daarbij de voornaamste plaats in (volgens Efeziërs 4 vers 11). Andere ambten zijn die van profeet, evangelist en herder. Ook de verwachting van een spoedige terugkeer van Christus en het sacrament van de Verze geling naast die van de Doop en het Heilig Avondmaal zijn kenmerkend voor deze gelovi gen. Apostolisch noemt zich een groot aantal geloofsgemeen schappen die bijna alle zijn ont staan uit de Albury Conferences, een charismatische opwekking in Schotland, en het optreden van de predikant Edward Irving (1792 tot 1834). Op het landgoed Albuïy bij Londen werden van 1826 tot 1830 conferenties gehou den voor bezinning op de conse quenties die een spoedige weder komst van Christus had voor de kerk. en op de rol van Israël daar bij. In ons land begon de apostel F. W. Schwarz in september 1863 met zijn apostolische zending. De eerste gemeente ontstond in 1867. Na veel moeilijkheden, splitsingen en fusies werd in 1964 de Nieuw-Apostolische Kerk opgericht. Joodse christenen Joodse christenen in Israel stuiten voortdurend op onbegrip en vijandschap, terwijl hun de mocratische grondrechten on voldoende worden beschermd. "Alle middelen om ons te dwars bomen zijn blijkbaar geoorloofd: intimidaties, valse beschuldigin gen, laster en wetsvoorstellen". Dat zegt Baruch Moaz, een van oorsprong Amerikaanse jood, die in 1963 naar het christendom overging. Hij is voorganger van de Grace and Truth Christian Assembly' in Israël en betrokken bij de Lausanne-raad voor predi king onder joden. inzet voor vervolgde christenen, schrijft hij de vijandige houding toe aan de bijna 2000 jaar duren de gespannen relatie met christe nen. Verder wijzen de orthodoxe joden de democratische rechts staat af, waarin de rechten van minderheden worden be schermd. Ook spreekt Moaz van een dubbelzinnige houding van de regering. "De overheid doet zo min mogelijk om ons tegen vijandschap van de orthodoxen te beschermen". CSI Nederland heeft de Israëli sche ambassadeur in Nederland, E. Z. Sufott, gevraagd, bij zijn re gering erop aan te dringen dat de godsdienstige minderheden in Israël gelijkwaardig worden be handeld. Nieuwkoop. De hervormde kerkeraad van Nieuwkoop heeft besloten, bij de avondmaalsvie ringen voortaan geen wijn meer te gebruiken maar druivesap. "Dit met het oog op gemeentele den die medicijnen gebruiken die absoluut niet met alcohol zijn te verenigen, en gemeenteleden die in het verleden verslaafd wa ren aan alcohol", schrijft de diakonie vandaag in een mede deling in het kerkblad. Leiden. In het kader van het thema 'gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping' houdt het (rk) jongerenpastoraat Leiden 'Op Tocht' op maandag 1 augustus van 6 uur tot half 8 's avonds een maaltijd op water en brood. Jongeren en andere geïn teresseerden kunnen op het adres Lorentzkade 16a deelne men aan een sobere maaltijd in de openlucht. Tijdens de maal tijd kunnen ervaringen en ideeën worden uitgewisseld over deze thema's. Woensdrecht. Na 3000 stille tochten zijn er nu geen vredes- wachters meer bij de vliegbasis Woensdrecht. Er worden daar geen kruisraketten geplaatst. De eerste aanleiding voor de stille tochten is daarmee vervallen. In september zal bij de Fran ciscaanse werkgroep K 750 het boek 'Wachters van Woensd recht' verschijnen. Het telt 108 pagina's en bevat verhalen, erva ringen, gedichten, gedachten, prenten en foto's. "Prettig lees baar en naar verwachting her kenbaar voor Jan en allemens", belooft de aankondiging. Het boek (f 15) kan besteld worden bij de Franciscaunse Sa menwerking/K 750, Oude Gracht 23, 3511 AB Utrecht. Tussen haakjes: het is winds til in domineesland: er waren vandaag geen beroepingsberich- ten. Jubileum. Het Christelijk Jongeren Verbond (CJV) in Ne derland bestaat 135 jaar. Dat wordt op 22 oktober, de laatste dag van de herfstvakantie, in de Flevohof gevierd 'met een groots feest voor kinderen, jongeren en ouderen'. Voor elke leeftijds groep is er een boeiend program- Minister Nijpels zal een van de gasten zijn op die dag. Hij wil met deelnemers in gesprek gaan over het milieu. Jongeren die daaraan willen meedoen kunnen zich individueel of als groep aan melden bij het CJV, postbus 115, 3970 AC Driebergen. Dat moet vóór 1 september. Standje De Westduitse studentenpre dikant Richard Weisskopf uit Würzburg, die aan de rand van een Beiers meer een duurzame relatie van twee lesbische vrou wen inzegende, heeft een standje gekregen van de Evangelische Kerk in deze staat. Dit optreden van de predikant is, volgens de kerkleiding, geen vorm van pas torale begeleiding van mensen met een homoseksuele aanleg die in overenstemming is met zijn kerkelijke opdracht. Het kerkbestuur vindt het vooral on juist dat de openbare inzegening leek op een kerkelijke trouw- dienst. Dat is strijdig met de leer en de kerkorde. Geen navelstaarderij. Rooms-katholieke lekenorgani saties in Europa willen minder aan binnenkerkelijke navelstaar derij doen en zich meer op maat schappelijke vraagstukken toe leggen. Dat is het voornaamste resultaat van een vijfdaags Euro pees lekenforum, dat gisteren in de Beierse stad Freising werd af gesloten. Daaraan namen 130 af gevaardigden uit 18 landen deel, onder wie bisschop Móller van Groningen, als vertegenwoordi ger van de Raad van Europese Bisschoppenconferenties, en dr. A. G. Weiier, voorzitter van de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving. De politicus Hans Maier, voor zitter van het Comité van rooms- katholieke lekenorganisaties in de Bondsrepubliek, vroeg de af gevaardigden niet alleen energie te steken in problemen van de kerk, maar ook in te gaan op de uitdaging van een eenwordend Europa. Het lekenforum zal de wereld synode van bisschoppen voor stellen, zich met het thema 'priesters' bezig te houden (nadat vorig jaar over de leken is ge praat). Nederlanders, Belgen en Skandinaviërs wezen in dit ver band op het groeiend priesterte kort. Het aantal kerkleden zal nog teruglopen zolang dit niet is opgelost. Priesters en leken moe ten hiervoor samen zorg dragen. Handgranaat. De Zuidafn- kaanse politie moest gisteren een handgranaat onschadelijk ma ken die verborgen zat in een postpakket voor ds. Frank Chi- kane, secretaris van de Zuidafri- kaanse Raad van Kerken. Te koop. Het gebouwencom plex van het Centrum voor Bij belse Vorming België in Hever- lee staat te koop. De kosten van exploitatie zijn te hoog gewor den. Binnen protestants-christe lijke kring bestaat wel belang stelling voor overneming, maar ook buiten die wereld wordt ge keken naar eventuele kopers. Voor de instituten die hier zijn ondergebracht zoekt de leiding van het centrum andere huisves ting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2