Inkomsten
KLM staan
onder druk
'Het moet afgelopen zijn met die bureaucratie'
Chaos in Engeland door
toenemend aantal charters
Directeur-generaal Evers van de Rijksgebouwendienst:
DINSDAG 19 JULI 1988
PAGINA 7
Ondanks groei passagiers- en vrachtvervoer
AMSTELVEEN (GPD) Hoewel de KLM vorig jaar een
aanzienlijke stijging van het aantal passagiers en vracht
mocht noteren, stegen de inkomsten over het vorige boek
jaar slechts licht.
De directie wijt dat aan een drietal
ontwikkelingen: de lage koers van
de dollar, de scherpe concurrentie
tussen de luchtvaartmaatschappij
en en de sterke stijging van het pas
sagiersvervoer in de lagere tariefs-
groepen. Desondanks boekte de
KLM een netto-winst van 314 mil
joen gulden.
Dit staat in het jaarverslag van de
KLM over het boekjaar dat op 31
maart 1988 werd afgesloten. Het
vervoer van passagiers steeg met
maar liefst vijftien procent, dat van
vracht met dertien procent. Met de
ze cijfers stak de KLM de gemid
delde groei voor de gehele wereld-
luchtvaart met een procent naar de
kroon. Vooral in Europa (27 pro
cent) en op Noord-Amerika (14 pro
cent), Midden- en Zuid-Amerika
(17 procent) en het Verre Oosten
(15 procent) was sprake van een ge
weldige groei in de dienstverle
ning. Deze gunstige ontwikkeling
komt echter niet tot uiting in de op
brengsten. Die stegen slechts met
drie procent tot 5580 miljoen gul
den.
Dat betekent dat de KLM per
passagier en per ton vervoerde
vracht steeds minder geld ver
dient. Steeds meer mensen reizen
namelijk tegen speciale (lagere) ta
rieven op bijvoorbeeld de voor de
KLM zeer belangrijke Noordatlan-
tische route. Bovendien is de con
currentie tussen de luchtvaart
maatschappijen zo hevig dat er
weinig of geen ruimte bestaat voor
tariefverhogingen. De belangrijk
ste oorzaak van het achterblijven
van de inkomsten is de lage dollar
koers. De KLM schat de nadelige
invloed van deze valuta-effecten op
zo'n honderd miljoen gulden.
Opmerkelijk is de stijging van
het aantal medewerkers bij de
KLM. De nationale luchtvaart
maatschappij telde eind maart 1988
22.257 personeelsleden tegenover
21.235 in het jaar daarvoor. Het
vliegerkorps is aanzienlijk uitge
breid. De KLM verwacht voor het
komend boekjaar een even grote
stijging van de werkgelegenheid
als in het afgelopen jaar.
De KLM vloog het afgelopen
boekjaar met een vloot van 79
vliegtuigen en helikopters. Daar
van zijn er 54 bij de KLM in ge
bruik en 25 bij dochtermaatschap
pijen als de NLM, KLM Helikop
ters en KLM Aerocarto. Verreweg
het belangrijkste vliegtuig voor de
Economie kort
Wereldhave
Wereldhave zal een openbaar
bod uitbrengen op de aandelen van
de Britse onroerend-goedmaat-
schappij Peachy Property Corpo
ration. Via aankopen ter beurze
heeft Wereldhave al 10,4 procent
van de aandelen verworven, aldus
een mededeling van het Neder
landse bedrijf. Wereldhave heeft
vorige week tevergeefs besprekin
gen met Peachy gehouden over
een uit te brengen bod. Omdat over
de uitgangspunten van het bod
geen overeenstemming kon wor
den bereikt heeft Wereldhave be
sloten eenzijdig een bod uit te
breügen.
Gasafzet
De NV Nederlandse Gasunie
heeft in de eerste helft van dit jaar
twintig procent minder aardgas af
gezet aan binnen- en buitenland
dan in de eerste helft van 1987. Dat
blijkt uit een overzicht van de Gas
unie. De totale afzet liep terug van
ruim 43 miljard kubieke meter in
de eerste zes maanden van 1987 tot
ruim 34 miljard kubieke meter
aardgas in dezelfde periode dit
jaar. De verminderde afzet is voor
al een gevolg van de minder koude
winter dit jaar.
Rente
Voor de zesde maal sinds begin
juni gaat de rente in Groot-Brittan-
nie omhoog. Gisteren gaf de Britse
centrale bank de commerciële ban
ken het sein met een verhoging
het geldmarkttarief met
procent tot 10,5 procent. De Britse
vestiging van de Amerikaanse Citi
bank was de eerste bank die
geerde met een verhoging
basisrente van tien tot 10,5 procent.
LONDEN Tussen de niet afla
tende regenval thuis en het zonbe
schenen strand in het buitenland,
gaapt een gat vol ellende. Dat heb
ben vele tienduizenden Britse va
kantiegangers ervaren. De chaos
op de vliegvelden, veroorzaakt
door de enorme congestie van
chartervluchten naar de zon, heeft
hier al zijn vaste plaats veroverd in
het dagelijkse nieuws. Het wordt
tevens een politiek item, nu meer
en meer stemmen opgaan voor in
grijpen van premier Thatcher en
door
Haye Thomas
het ontslag van de Britse lucht
vaartautoriteiten. De laatsten heb
ben overigens al laten weten dat de
vakantiechaos als een blijvertje
moet worden gezien.
Als het waar is dat de afgelopen
weken duizenden Britse vakantie
gangers, het lange wachten op
stampvolle vliegvelden beu, hun
droomreizen hebben opgegeven en
naar huis zijn gegaan, is het nog
maar zeer de vraag of zij voorgoed
van hun zonneavontuur in het bui
tenland genezen zijn. Net als aan de
andere kant van de Noordzee
wordt ook hier gesproken over de
natste julimaand aller tijden. Op de
meeste plaatsen heeft het viermaal
zoveel geregend als normaal voor
deze tijd van het jaar.
De reisorganisaties gaan er
vanuit dat de zucht naar de zon zo
groot is dat hun klanten de lange
wachttijden op benauwde en stin
kende luchthavens snel vergeten
zullen zijn en volgend jaar weer be
woon boeken. Maar een aantal con
servatieve Lagerhuisleden, opge
jaagd door het intense geweeklaag
in de verschillende kiesdistricten,
dringt er bij premier Thatcher op
aan om met haar bekende doortas
tendheid in te grijpen en orde op
zaken te stellen in de chaos van de
vakantiecharters, die een ketting
reactie van eindeloze vertragingen
veroorzaakt.
Zelfs in dit land, waar men van
oudsher het wachten tot een cultus
heeft verheven. Rustig in de rij
staan is zelfs een nobele kunst van
zelfdiscipline. Maar gebleken is dat
ook daaraan grenzen zijn. En het
gemor erover begint nu in de poli
tieke arena van Westminster een
dreigend karakter te krijgen. Daar
stelt men onomwonden dat er op
de kracht van de lage prijzen steeds
meer charters worden volgeboekt
en ingezet, zonder aandacht voor
de onderhand nijpende kwestie of
er wel voldoende tijd en ruimte is
in het steeds vollere Europese
luchtruim.
Boze stemmen beweren zelfs al
dat de verantwoordelijke speciale
minister van transport, Channon
met dit gevaarlijke beeld voor ogen
niets heeft ondernomen. En dus
een brevet van onvermogen ver
dient. Channon moet maar vertrek
ken, vinden de meest heetgebaker
de politici en afgaande op hun ge
raas en getier geldt dit ook voor de
leden van de Civil Aviation Autho-
Boter
De Europese Commissie heeft
het licht op groen gezet voor de ver
koop van 120.000 ton boter uit de
EG aan de Sovjet-Unie, Deze boter
gaat van de hand voor ongeveer
twintig ecu per honderd kilogram.
Per pakje van 250 gram is dat ruim
een dubbeltje. De Europese boer
heeft twee jaar geleden ongeveer
vijftien keer meer uitbetaald gekre
gen voor dezelfde boter. De EG
heeft intussen ook nog de kosten
van opslag moeten dragen.
KLM is de Boeing 747. De KLM
heeft negentien Jumbo's in de
lucht die maar liefst driekwart van
de totale produktie voor hun reke
ning nemen. De KLM heeft bij
Boeing en Fokker in totaal voor
een bedrag van ruim drie miljard
gulden vliegtuigen in bestelling:
tien Fokker 100's, acht nieuwe
Boeing 747-400's en zes Boeing
737's.
In het jaarverslag worden geen
concrete mededelingen gedaan
over eventuele plannen tot samen
werking met andere Europese
luchtvaartmaatschappijen om de
concurrentie uit Amerika en het
Verre Oosten beter het hoofd te
bieden. Wel zegt de direktie 'actief
betrokken te zijn bij besprekingen,
gericht op een bundeling van
krachten'. Met het oog op het weg
vallen van de binnengrenzen tus
sen de landen van de Europese Ge
meenschap heeft de KLM haar po
sitie binnen Europa trachten te
versterken door overneming van
de regionale luchtvaartmaatschap
pij NetherLines, het verwerven
van een veertig-procent belang in
Transavia en door deelneming in
het transportbedrijf Frans Maas.
Subsidiepot voor
bouw van nieuwe
schepen is al leeg
DEN HAAG (GPD) - Minister
Smit-Kroes (verkeer en waterstaat)
heeft te weinig geld om investe
ringsplannen van rederijen finan
cieel te ondersteunen via de Inves
teringsregeling Zeescheepvaart
(IPZ). De minister schrijft in een
brief aan de Tweede Kamer dat
met ingang van afgelopen zondag
17 juli geen aanvragen voor steun
meer kunnen worden ingediend.
Nadat het kabinet besloot om de
investeringssteun (wir) per 29 fe
bruari van dit jaar af te schaffen,
hebben de rederijen in groten geta
le aanvragen voor IPZ bij Smit-
Kroes ingediend. In korte tijd wer
den voor meer dan 1,5 miljard gul
den aan investeringen in zeesche
pen aangemeld. Smit-Kroes had op
haar begroting slechts geld voor
het steunen van investeringen tot
800 miljoen gulden.
Na beoordeling van het meren
deel van de IPZ-aanvragen bleken
die 800 miljoen ontoereikend.
Daarom heeft Smit-Kroes nu be
sloten de gelden die voor volgend
jaar waren gereserveerd aan te
spreken. De rederijen kunnen nu
alsnog voor IPZ in aanmerking ko
men, maar de steun is dan de helft
lager dan hetge .n tot nu toe ver
leend werd.
De IPZ beloopt nu gedurende
vijf jaar vijf procent van het bedrag
dat in een schip wordt geïnves
teerd. Smit-Kroes wil dat percenta
ge terugbrengen tot vijf maal 2,5
procent,
SCHIPHOL - Op Schiphol was gisteren een heel bijzonder vliegtuig te zien. In een DC-8 is een compleet oogzie
kenhuis ingericht voor onderzoek en operalies. De vliegende kliniek, een initiatief van oogartsen uit verschillende
landen, wordt ingezet in landen waar geen adequate hulp voor handen is. (foto anp»
DEN HAAG (GPD) - "Als er ver
anderingen in het belastingstelsel
worden doorgevoerd, moeten die
wel goed worden dichtgetimmerd.
Anders ben ik bang dat mensen
zeer snel naar wegen zullen zoeken
om toch aan belastingbetaling te
ontkomen". Vice-voorzitter E.
Chaudron van de Nederlandse Fe
deratie van Belastingconsulenten
staat niet afwijzend tegenover de
belastingplannen van het kabinet.
Maar hij voorziet het risico van toe
nemende fraude op het moment
dat de richtlijnen niet heel precies
worden geformuleerd.
Of hij de voorstellen die nu ter ta
fel liggen redelijk vindt, kan hij
nog niet zeggen. Daarvoor zijn de
plannen nog te onduidelijk. Boven
dien moet de Tweede Kamer zich
er nog over uitspreken en dat kan
tot grote veranderingen in de voor
stellen leiden. Dat het kabinet de
aftrek van representatiekosten
(zoals restaurantbezoek, het be
zoek van congressen, het ontvan
gen van relaties thuis en het geven
van geschenken) wil aanpakken,
vindt Chaudron op zich heel begrij
pelijk. De huidige situatie leidt vol
gens hem regelmatig tot misbruik.
Hij noemt als voorbeeld de kos
ten voor het bezoeken van congres
sen en symposia: "Die kun je ook
aftrekken als een congres in het
buitenland wordt gehouden en dan
kan het flink oplopen. Er zijn na
tuurlijk congressen die echt be
langrijk zijn. Maar zo'n reis naar
het buitenland gaat toch vaak ge-
'Door verandering
in belastingstelsel
toenemende fraude'
paard met sociale contacten en be
zoeken die niets met het congres te
maken hebben".
Chaudron twijfelt alleen aan de
effectiviteit van de kabinetsvoor
stellen: "Natuurlijk gebeurt het re
gelmatig dat iemand zijn gezin mee
uit eten neemt op kosten van de be
lasting. Maar dat verandert toch
niet als je de aftrek beperkt tot 75
procent, zoals het kabinet wil. Dat
betekent dat mensen een groter
deel van de rekening zelf moeten
gaan betalen, maar het weerhoudt
hen niet om de rest wel van de be
lasting af te trekken".
Hij verwacht dat zakenlieden va
ker dan tot nu toe zullen vragen om
een nota met een hoger bedrag dan
werkelijk besteed is om zo toch alle
onkosten te kunnen declareren.
Chaudron ziet eigenlijk maar een
manier om misbruik echt tegen te
gaan: Dit soort aftrekposten geheel
schrappen. "Maar dat zal op zeer
groot verzet van de horecasector
stuiten. Die zien een heel groot deel
van hun inkomsten verdwijnen".
Zakenlunches en -diners maken
naar schatting 40 procent van de
omzet van de Nederlandse horeca
bedrijven uit. Een aantal exclusie
ve restaurants draait voor 90 pro
cent op etentjes van de zaak. Als
dergelijke maaltijden niet meer af
trekbaar waren, zouden ze vrijwel
zeker failliet gaan. Geen wonder
dus dat Horecaf Nederland, verte
genwoordiger van de grote horeca-
ondernemingen, grote bezwaren
tegen de plannen heeft.
De gevolgen van een beperking
van de aftrek tot 75 procent zijn
volgens voorzitter G. van der Veen
nog wel te overzien. Maar hij vreest
een ontwikkeling zoals in Dene
marken, waar de aftrekbaarheid
van zakelijk eten een paar jaar gele
den al tot 75 procent werd beperkt.
Dat had weinig invloed op het res
taurantbezoek. Maar sinds vorig
jaar is de aftrek beperkt tot 25 pro
cent en Van der Veen sluit niet uit
dat een dergelijke maatregel ook in
Nederland in de pen zit. In Dene
marken is de totale omzet in de ho
reca sindsdien met 5 procent is te
ruggelopen. "Daar zijn vooral die
bedrijven de dupe van geworden
die zich op zakenlieden richten. De
maatregel heeft al tot een aantal
faillisementen geleid".
De voorzitter van de horeca-
werkgevers hoopt dat de scherpe
kantjes nog van de voorstellen af
zullen slijten: "We hebben nog een
paar maanden tot de plannen in de
Tweede Kamer besproken zullen
worden. Die tijd zullen we benut
ten om de fracties ervan te overtui
gen dat dit niet kan". Een mede
stander heeft hij in ieder geval al,
want de WD heeft afgelopen
weekend laten weten tegen het
schrappen van de zakelijke
etentjes te zijn.
rity. Vooral omdat die er alvast
vanuit gaan dat het de komende ja
ren niet veel beter zal worden.
Dat was een sombere bood
schap, die hier heel slecht gevallen
is. En van alle kanten gaan nu
stemmen op om de restricties op
nachtvluchten op te heffen. Zeker
voor Boeings 757 en 767, die net als
de Europese Airbus minder ge
luidshinder veroorzaken. Maar in
dien deze maatregel hier inderdaad
genomen wordt, dan nóg blijft het
de vraag of de buitenlandse vlieg
velden van de vakantiebestemmin
gen deze extra stroom wel kunnen
en willen verwerken.
Mede om die reden wordt aange
drongen op een speciale Europese
conferentie. Mogelijk zelfs op intia-
tief van premier Thatcher. Want
duidelik begint het beeld door te
breken van gewoon té veel charter
vluchten met te weinig tijd ertus
sen. Zodat al bij het geringste op
onthoud de kiem kan worden ge
legd voor enorme vertragingen.
Zoals die hier nog steeds knagen
aan het beproefde geduld van vele
Britten, die de één of twee weken
zon in het buitenland zien als de
enige ontsnapping aan een kli
maat, dat beheerst wordt door niet
aflatende regenval.
Meevaller van
140 miljoen door
droogte in VS
BRUSSEL (GPD) - De droogte in
de Verenigde Staten en de stijging
van de dollarkoers leveren Neder
land een onverwachte meevaller
van 140 miljoen gulden op. In het
overleg over de miljoenennota
voor volgend jaar heeft het kabinet
dit bedrag kunnen schrappen uit
de ramingen voor de Nederlandse
bijdrage aan de EG. Dat zei minis
ter Braks (landbouw) gisteren in
Brussel.
De Europese Gemeenschap
heeft door de droogte en duurdere
dollar de EG-begroting voor vol
gend jaar ook al fors moeten bij
stellen. In EG-kringen wordt al ge
zegd dat daardoor de Europese
landbouwuitgaven in 1989 wel
eens tussen vier en zeven miljard
gulden lager zouden kunnen uit
vallen.
Door de ernstige droogte in de
VS, die vooral de Amerikaanse
graanboeren treft, stijgen de prij
zen van granen en oliehoudende
zaden op de wereldmarkt. Daar
door hoeft de EG aan de Europese
boeren minder subsidies te ver
strekken om de export van graan-
produkten naar landen buiten te
EG te stimuleren.
Ook door de duurder geworden
dollar komt de graanprijs op de we
reldmarkt dichter in de buurt van
het veel duurdere Europese graan
te liggen, waardoor de EG minder
geld hoeft uit te trekken voor ex
portsteun. Doordat in de VS min
der wordt geproduceerd kunnen
de Europese graanhandelaren
meer graan uit de enorme over
schotten op de wereldmarkt kwijt,
wat ook tot besparingen leidt.
Wat er met het geld gaat gebeu
ren dat de twaalf EG-landen hier
door minder hoeven uit te geven,
staat nog niet vast. Nederland en
Groot-Brittannië vinden dat de
meevallers moeten worden terug
gesluisd naar de lidstaten door een
verlaging van hun afdrachten aan
de EG. Naar verwachting zullen
niet alle landen zich daar zonder
meer bij willen neerleggen.
Dit voorjaar hebben de twaalf af
spraken gemaakt, waarbij de hoog
te van de landbouwuitgaven in de
komende vijf jaar aan jaarlijkse
plafonds worden gebonden. Lon
den en Den Haag beschouwen dat
plafond voor 1989 echter als een
maximum dat niet perse gehaald
hoeft te worden, terwijl vooral
Frankrijk en enkele zuidelijke lan
den ervan uitgaan dat de EG-land-
bouwuitgaven dat plafond ook
moeten halen. Beslissingen over
het gebruik van deze onverwachte
ruimte op de EG-begroting zullen
overigens pas dit najaar vallen.
'Vasthouden aan
beperking export
naar Oostblok'
DEN HAAG (GPD) - De Amerika
nen houden vast aan de zogenaam
de Cocomlijst, de lijst met goede
ren van strategische waarde die
niet naar de Oostbloklanden mo
gen worden geëxporteerd. De ont
wapeningsbesprekingen, de on
derhandelingen over uitbreiding
van de wederzijdse handel en de
peresjtroika zijn tot nu toe nog
geen reden die politiek te wijzigen,
aldus de Amerikaanse onderminis
ter van handel Paul Freedenberg.
Hij maakt deze week een
rondreis langs een aantal bondge
noten om het belang van de lijst te
benadrukken. "Zolang we niet we
ten hoe stabiel de nieuwe ontwik
kelingen zijn, blijft onze relatie met
het Oostblok een wankele en moe
ten we ons technisch overwicht be-
Tijdens zijn bezoek aan Neder
land, dat gisteren begon met een
ontmoeting met staatssecretaris
Van Rooij (economische zaken),
ontmoet Freedenberg ook mensen
uit het bedrijfsleven. Hij heeft van
daag onder meer een bespreking
met Philips, een concern dat zich
door de richtlijnen van de lijst vaak
zeer gehandicapt voelt. Volgens
Philips bevat de lijst ook produk-
ten als videorecorders, waarvan de
strategische waarde nauwelijks
aan te geven is.
Freedenburg erkent dat de lijst
enige schoning behoeft, maar hij
verwacht geen wezenlijke wijzigin
gen. De voornaamste aanpassin
gen vinden plaats op het moment
dat de Oostbloklanden bepaalde
technologieën zelf hebben ontdekt
en het dus onzin is die nog langer
op de lijst te laten staan.
De Cocomlijst stamt uit 1949, het
begin van de koude oorlog, toen de
gezamenlijke Navo-landen en later
ook Japan, afspraken geen strate
gische goederen naar de Oostblok
landen te exporteren. De lijst
wordt regelmatig aangevuld met
nieuwe produkten. Het gaat daar
bij om zaken als computers, maar
ook om technisch verfijnde werk
tuigen als een precisiedraaibank,
die de Oostbloklanden in staat zou
stellen betere wapens te produce-
De Cocom-landen willen via de
lijst voorkomen dat de Russen de
technologische achterstand ten op
zichte van het Westen inlopen.
„Door onze technologische voor
sprong van een jaar of tien houden
wij strategisch overwicht. Als het
Oostblok dat inhaalt, is de balans
verstoord, want op het gebied van
de bewapening zijn zij veel ster
ker", aldus Freedenberg.
Bundeling in de
papiergroothandel
NAARDEN/DIEMEN/AMSTER-
DAM (ANP) - Papiergroothandel
VRG in Diemen gaat een bod uit
brengen van 65 gulden per aandeel
op de Amsterdamse concurrent
Proost en Brandt. Dit hebben bei
de directies gisteren meegedeeld.
VRG heeft ook bekend gemaakt
dat het onderzoek naar de mogelij
ke bundeling van de papiergroot
handels van VRG en KNP met suc
ces is afgesloten. Daarbij zijn de ra
den van bestuur tot de overtuiging
gekomen dat volledige toetreding
van Proost en Brandt tot de VRG-
groep het samenwerkingsverband
aanzienlijk zal versterken. Thans
bezit KNP 35 procent van Proost
en Brandt. De rest van de aandelen
worden op de Amsterdamse effec
tenbeurs genoteerd, waar vorige
week 47 gulden voor een aandeel
werd betaald.
KNP zal haar groothandelsdeel
nemingen aan VRG overdragen.
Het gaat daarbij om Papéteries Li-
bert in Frankrijk (50 procent), Scal-
dia Papier in België (51 procent),
Scaldia Papier in Nederland (51
procent), Contract Papers in Enge
land (100 procent) en het belang
van 35 procent in Proost en Brandt.
De accountants die vorig jaar de
boekhouding van de Rijksgebou
wendienst (RGD) onder ogen za
gen kwamen tot de conclusie dat er
jarenlang meer bouw- en verbouw
opdrachten waren gegeven dan er
geld in kas was. Een financieel fias
co dreigde voor de dienst die 4000
overheidsgebouwen in beheer
heeft. De verantwoordelijke minis
ter Nijpels werd door de Tweede
Kamer ter verantwoording geroe
pen. Hij kondigde niet alleen aan
dat de geldproblemen bij de RGD
door
Gerard Smink
snel zouden worden opgelost, de
dienst zou ook aan een reorganisa-
half tie moeten meewerken. De leiding
van de RGD kwam in handen van
mr. F. Evers, tot dan toe plaatsver
vangend directeur- generaal
haar milieuzaken op het departement.
"De Rijksgebouwendienst is een
slecht betaler, nog steeds. Onze fi
nanciële afdeling doet er drie
maanden over om een simpele re
kening te voldoen en daarom heb-,
ben we nu een betalingsachter
stand van in totaal dertig miljoen
gulden". Evers is bepaald niet kin
derachtig in zijn uitspraken. Hij is
lovend over het vakmanschap van
de RGD, maar er moet een einde
komen aan de interne bureaucra
tie, zegt hij. "Een bouwopdracht
kan bij ons pas na tientallen stapjes
de deur uit. Dat maakt aannemers
en architecten nog wel eens boos
en mij ook als ik bij de opening van
een nieuw gebouw van een man die
er echt niet meer jong uitziet moet
horen: ik ben begonnen met de
bouw, maar mijn zoon heeft het af
gemaakt. Dat kan niet".
De RGD heeft 4000 vooral verou
derde, maar ook splinternieuwe
overheidsgebouwen (waarde: 20
miljard gulden) in beheer waarin -
onder meer - vele tienduizenden
politiemensen, belastingsinspec
teurs, gevangenbewaarders en
rechters hun dagelijkse werk doen.
Voor 1988 laat de begroting van de
dienst een uitgave toe van ruim een
miljard gulden, waarvan pakweg
330 miljoen is bestemd voor sobere
nieuwbouw en 125 miljoen voor
onderhoud van de in een aantal ge
vallen sterk verouderde kantoren.
De RGD zal niet meer in de finan
ciële problemen komen, zegt
Evers. Onder zijn bewind wordt er
geen dubbeltje te veel uitgegeven.
De dienst zal meer geld reserveren
voor huurcontracten, want huren
is goedkoper dan zelf bouwen. Een
enkele keer bouwt de dienst met
geld Van een pensioenfonds.
Talrijke overheidsdiensten
wachten op een nieuwe behuizing.
"Als mensen hier komen vragen
om een nieuw politiebureau of een
belastingkantoor, dan zeg ik soms,
ja, dat zou geeh luxe zijn. Maar het
kan niet. Als ik al die wensen op
mijn begroting zou weergeven heb
ik direct hóg eens 800 miljoefi gul
den tot 1 miljard nodig, alleen voor
nieuwbouw. Voor achterstallig on
derhoud hebben we ook nog eens
300 miljoen gulden nodig", aldus
Evers, die er vanuit gaat dat veel
overheidsdomein door de opgetre
den verpaupering aan waarde ver
liest.
"Willen we dan eindelijk ergens
aan beginnen, dan belt er iemand
van het Rijksmuseum in Amster
dam die zegt dat de lichtkoepel lekt
in de zaal waar De Nachtwacht
hangt... Die klus gaat dan voor,
want niemand wil de vernieling
van een kunstwerk op zijn geweten
hebben".
Er is een tendens bij de overheid
om soberder en doelmatiger te
bouwen, zegt Evers. Geen toeters
en bellen meer, als het raam maar
open kan, dat is de weg die Evers
met de RGD is opgegaan. Ook geen
ambitieuze ontwerpen meer van de
tekentafels van dure architecten,
maar eenvoud. Want eenvoud is
goedkoop en hoe goedkoper, hoe
meer projecten kunnen worden ge-
financieerd. Vele factoren bepalen
waar de investeringen in nieuw
bouw het hoogst nodig zijn, stelt
Evers.
De departementen gêvetï de ur
gentie Van de bouw aan, de RGD
doet hieruit voorstellen aan de mi
nisterraad die uiteindelijk een be
sluit neemt. Deze procedure werd
onlangs behoorlijk overhoop ge
haald door de Tweede Kamer. De
discussies in de Kamer over het
cellentekort leidde tot de versnelde
bouw van vijf nieuwe gevangenis
sen (in ohder hieer Arnhem). Om
dat de Kamer daarvoor ook extra
geld beschikbaar stelde hoeven an
dere projecten daarvan niet de du
pe te worden.
Het nieuwe huis van bewaring in
Arnhem aan de Ir. Molsweg is vol
gens Evers "het prototype van een
moderne, snel te bouwen gevange
nis, een paradepaardje uit het oog
punt van kostenkwaliteit, maar ar
chitectonisch geen hoogstandje".
In de tijd van de Bijlmerbajes wa
ren de bouwkosten nog vijf ton per
cel, aldus Evers. "Momenteel ligt
dat bedrag nog op drie ton per cel
maar in Arnhem en Hoorn bouwen
we voor 150.000 gulden per cel.
Daar merkt het gevangeniswezen
toch niets van".
"Een tijd terug moest een gevan
genisgebouw aan heel veel eisen
van beveiliging voldoen, maar on
der de druk van de bezuinigingen
kwam er een onderzoek naar de es
sentie van het bewaken van men
sen en toen werden de eisen ineens
veranderd, onder meer door invoe
ring van nieuwe computers. De
kwaliteit heeft er niet onder gele
den, hoor. Ik was laatst bij de in
aanbouw zijnde gevangenis in
Leeuwarden en als je op de boven
ste etage staat heb je uitzicht op de
Friese meren. Als je dan ook nog
bedenkt dat er op de binnenplaats
van die gevangenis een kunststof
voetbalveld wordt aangelegd...bij
na een bio- vakantieoord, maar die
gevangenis is dan ook duurder dan
die in Arnhem".
"De RGD kan niet meer drinken
uit de 'hoorn des overvloeds', zegt
hij. "Ook hier is het geld op". Dat
de dienst nog moest wennen aan-
die opvatting ervoer hij al vrij snel
na zijn benoeming op 1 juli vorig
jaar. "We werden steeds door aller
lei ambtenaren in het land gebeld:
er is een ruit stuk, de deurknop is
eraf en meer van dat kleine werk.
Dan ging een ambtenaar van ons
daar kijken en dan gebeurde het
ook nog dat hij zei: niet alleen die
ruit is stuk, het hele raamkozijn is
verrot. Dan ging hij weg met de me
dedeling dat hij op termijn terug
zou komen, maar dan zou ook de
hele klus ineens worden geklaar-
d...ongelooflijk. Ik heb toen ge
zegd: we zijn veel te veel met kleine
zaken bezig, laat ze dat zelf maar
doen want voor ons is dat veel te
duur. De 12,5 miljoen gulden die
wij in kas hadden voor klein onder
houd hebben we overgeboekt naar
de departementen. Voor dat be
drag mogen ze van mij de hele boel
opschilderen".
Is de overdreven ambtenarij bij
de RGD hem een doorn in het oog,
de Tweede Kamer moet volgens
Evers meer oog krijgen voor de
commerciële aspecten van de
dienst. De politiek is 'onverstan
dig' bezig, zegt hij. "Als u mij
vraagt, wat is erger: te weinig geld
om te studeren of te weinig geld om
te bouwen, dan zeg ik niets. Want
ik ben ambtenaar, loyaal aan zijn
bewindsman. Dat belet mij echter
niet om te zeggen dat er iets moet
veranderen. De opbrengst van elk
pand dat de RGD verkoopt vloeit
naar de schatkist. De aankoop van
een nieuw gebouw moeten we zelf
betalen. Daardoor zijn veel dien
sten noodgedwongen te blijven zit
ten waar ze zijn. Want wij verkopen
die kantoren natuurlijk niet, omdat
we dan een pand kwijt zijn zonder
er iets voor terug te krijgen en bo
vendien uit eigen portemonnee
voor een nieuw gebouw moeten
zorgen".
"We overleggen nu met Ruding
hoe we dit probleem kunnen aan
pakken. Net als het ABP en het
Shell- Pensioenfonds willen wij
een stuk grond kunnen verkopen
op het moment dat de locatie veel
geld waard is. Niet om te specule
ren, nee, om het geld weer in te zet
ten voor andere projecten. Ik hoop
echt dat dit nu eens snel wordt ge
regeld. We vragen dus niet om mil
joenen guldens extra, we willen
ons eigen geld houden. En als ze in
de Tweede Kamer zeggen: die
Evers kan hoog en laag springen,
maar het blijft zoals het is, ook
goed, dan blijft het zo.... Maar ik
ben natuurlijk geen bouwvakker,
ik heb wel verstand van zaken"
