Jesse Jackson kan voor roerige conventie zorgen Lubbers bezoekt Israël in rol van 'kritische vriend' Houding zwarte dominee benauwt leiding Democraten Belijdenis furictioiieert niet echt bij gereformeerden PAGINA 2 VRIJDAG 15 JULI 1988 De grote klap is al gevallen. De Democratische presidents kandidaat Michael Dukakis koos de man die zijn vice-pre sident moet worden al in de week vöór de conventie van zijn partij. Gebruikelijker is dat de keus van de presidentskandi daat pas op de conventie zelf bekend wordt gemaakt. Du kakis week van dat patroon af, en had daarvoor ook goede strategische redenen. In twee woorden: Jesse Jackson. Want Jackson had openlijk gezegd dat hij Dukakis' 'run ning mate' wilde worden, en zelfs duidelijk gemaakt dat hij vond recht te hebben op die tweede plaats. Maar Dukakis keek wel mooi uit. Want alle peilingen hebben de afgelopen maanden steeds weer bevestigd: Jackson als vice-president gaat heel veel stemmen kosten. Onuitgesproken blijft dan steeds, dat dat voor een deel met de huidskleur van de do minee te maken heeft. Wel is vaak openlijk ook terecht dat Jacksons ideolo gische opstelling wezensvreemd is aan de meerderheid van de Ameri kanen. Hij is nu eenmaal veel te links. Als hij samen met de ook als liberaal (naar Amerikaanse begrip pen: vooruitstrevend) bekend staande Dukakis een 'ticket' zou vormen, zou dat onvermijdelijk een electorale ramp opleveren. door Henk Dam Het is niet voor niets dat Dukakis uiteindelijk voor de conservatieve senator Lloyd Bentsen uit Texas koos. En het was dus ook niet voor niets dat de kleine gouverneur uit Massachusetts dat besluit deze week al wereldkundig maakte. Wat hij en zijn staf moeten heb ben gehoopt is dat Jackson en zijn volgelingen nu hun momenten van bitterste teleurstelling doormaken, zodat de lucht weer helder is, als op maandag 18 juli de vierdaagse De mocratische conventie in Atlanta begint. En inderdaad, Jackson zelf noch zijn volgelingen hebben verzuimd hun teleurstelling over het besluit te uiten. Jackson was vrijwel in tra nen, toen hij dinsdagavond uitriep: ,.Ik maak geen deel uit van het pre sidentiële duo, maar één ding weet ik zeker: ik zou er geschikt voor zijn. Dat weet ik zeker"! „Geschikt! Geschikt"!, riepen zijn supporters in de zaal hem hartstochtelijk na. Maar of zij en Jackson zelf voldoende zijn afge koeld als maandag de conventie begint? Dat is de grote vraag ge worden. Anders gesteld: wordt het Dukakis' conventie of wordt het Jacksons conventie? Wordt het een conventie die, in de woorden van een van Dukakis' topadviseurs, „goed georgani seerd, ordelijk en kort, net als onze kandidaat zelf' gaat worden? Of zullen de taferelen van zoveel De mocratische conventies uit het ver leden weer te zien zijn, met ruzies, protesten, weglopende delegaties en zelfs straatrellen9 Ordelijk De Democratische partijleiding heeft er alles aan gedaan om de conventie zo ordelijk mogelijk te laten verlopen. De redenatie daar achter was: het is weliswaar boei end om het vrije spel der democra tische krachten aan het werk te zien, maar aan de andere kant wordt elke discussie bij ons door de Republikeinen met intense vreugde en hoongelach begroet. Die keuze blijkt op bijna drama tische wijze uit het 'platform', het verkiezingsprogramma dat aan de conventie zal worden voorgelegd. Het is een door en door slap docu ment waarin nauwelijks concrete beleidsvoornemens staan, en waar uit controversiële zaken domweg zijn weggelaten. Het is bovenal kort: niet meer dan 4000 woorden. Dat is maar een tiende deel van het aantal woorden dat in het manifest stond waarmee in 1984 Walter Mondale de ongelij ke strijd met president Reagan werd ingestuurd. In het verkiezingsprogramma van '88 staat eigenlijk maar één op vallende passage. Dat is het gedeel te dat over Zuidafrika gaat. Een Democratische president zal Zuid afrika als een 'terroristische staaf bestempelen, en terugtrekking van alle Amerikaanse bedrijven uit dat land eisen. Die passage is erin gekomen op aandringen van de aanhangers van Jackson, die een uitgesproken me ning over Zuidafrika heeft. De for mulering van dit stukje program ma is wellicht voor Dukakis zelf iets te fors, maar de gedachte was: als wij hierin toegeven, kunnen we op andere punten onze poot stijf- houden. En precies dat is gebeurd. Wen sen van Jackson als belastingver hoging voor de rijken, bevriezing van de militaire uitgaven, het recht op zelfbeschikking van de Palestij- nen haalden het geen van allen. Op zeker 13 onderdelen moesten de aanhangers van Jackson zo het on derspit delven. Zij vormden een minderheid in de commissie die het manifest opstelde. De volgelin gen van Dukakis hadden de over grote meerderheid Ruimte Een normale gang van zaken zou nu zijn, dat Jackson zijn minder heidspositie aanvaardde, en terwil- le van de eenheid van de partij Du kakis alle ruimte zou geven. Maar dat is tot nu toe niet gebeurd. Inte gendeel. Vorige week dreigde Jackson over alle 13 twistpunten een volledig debat te zullen eisen. Dat zou betekenen dat de Demo cratische conventie geen feest van verbroedering gaat worden, maar vier dagen van heftige discussies, rechtstreeks en pijnlijk uitgezon den door de tv. Vandaar dat het Dukakiskamp de bal hard terugmepte. „Als je dat doet", kreeg Jackson te horen, „dan zullen wij ervoor zorgen dat jij je grote conventierede alleen op een tijdstip kunt uitspreken dat niemand meer naar de tv kijkt, middernacht of zo". Jackson reageerde daarop weer met het bepaald spectaculaire drei gement: „Dan houd ik mijn rede wel buiten het conventiecentrum. Ik weet zeker dat de tv-c me zullen volgen als ik naar buiten ga" Met andere woorden: hij dreigde weg te lopen. Dukakis, het afgelo pen weekeinde gevraagd wat hij daaraan dacht te doen, zei korzelig: „Jesse Jackson moet zelf maar we ten wat hij wil doen. Ik ga naar de conventie, en ik ga daar i Gezondigd Zó slecht waren de relaties tus sen Dukakis en Jackson begin van deze week geworden. Dukakis heeft uiteraard geen belang daar bij. Als Jackson hem niet publieke lijk steunt, dan kan dat het verlies van de voor elke Democratische kandidaat nu eenmaal vitale zwar te stemmen gaan opleveren. Maar aan de andere kant: Duka kis begint genoeg te krijgen van Jackson, die zich niet aan de regels van het spel heeft willen houden. Jackson heeft na de laatste voor verkiezing, begin juni in Californië. niet gewoon toegegeven dat hij verloren heeft, maar zijn race tot en met de conventie doorgezet. Keer op keer heeft Jackson de af gelopen weken gezegd dat hij in het voorverkiezingsseizoen 30 pro cent van de stemmen gekregen heeft, dat hij 1300 gedelegeerden (tegen Dukakis bijna twee keer zo veel) achter zich heeft, en dat hij er dus recht op heeft serieus te wor den genomen. Dat moge zo zijn, maar de prak tijk in het Amerikaanse verkie zingsstelsel is nu eenmaal 'winner takes all', de winnaar, in dit geval dus Dukakis, heeft het voor het zeggen. Zijn stem is bij de opstel ling van het manifest doorslagge vend; hij alleen kiest zijn vice-pre sident uit. Tegen die regel heeft Jackson dus gezondigd. Hij blijft eisen stel len en blijft eigenlijk net doen alsof Dukakis niet allang gewonnen heeft. Zelf verdedigt hij dat door te zeggen dat hij de belangen van zijn kiezers tot het bittere einde wil ver dedigen. Zijn tegenstanders zeg gen dat Jacksons grote ego, zijn behoefte aan erkenning, minstens even belangrijke rol Het beeld waarmee Jackson wor stelt, is dit. Hij heeft het tijdens de voorverkiezingen veel beter ge daan dan iedereen had verwacht, maar hij heeft niet gewonnen. En nu krijgt hij bijna niets. Zijn ideolo gie is vrijwel niet in het verkie zingsmanifest terug te vinden, en hij wordt geen vice-president. Sterker, Dukakis gaf hem begin deze week een geweldige duw door hem niet van te voren te vertellen dat hij Lloyd Bentsen voor het vice-presidentschap had uitgeko zen. Jackson moest dat dinsdag ochtend van journalisten horen en was zichtbaar uit het veld geslagen. Wat moet hij nu tijdens de con ventie doen? Hij kan voor een hoop problemen zorgen als hij dat wil. Jackson heeft zelfs de macht om ervoor te zorgen dat Dukakis vrij wel geen zwarte stemmen krijgt en dus in november van Bush gaat verliezen. Bijna niets Maar wat wint Jackson daar mee? Niets. Hij heeft er niets aan dat er de komende vier jaar weer een Republikein in het Witte Huis zit. Hij heeft er niets aan de Demo craten van zich te vervreemden, want alleen binnen het kader van de Democratische Partij kan hij hopen ooit wél zijn grote ambitie, de eerste zwarte president te wor den, bewaarheid te zien worden. Dat maakt zijn positie al vante- voren hopeloos en dat is ook de re den waarom Dukakis zich kon ver oorloven Jackson te passeren. Het maakt de man die van alle kandida ten uit beide kampen de meest in spirerende campagne voerde, tot een onverwacht tragische verlje- DEN HAAG „Boos, verward en verdeeld, het land is in oproer". Zo omschreef een krant onlangs de si tuatie in Israël. Premier Lubbers en minister van buitenlandse za ken Van den Broek zullen de ko mende week met die broze politie ke situatie worden geconfronteerd. door Peter de Vries De agenda van hun tweeeneenhal- ve dag durend bezoek aan Israël, dat zondag begint, is nauwelijks gevuld met feestelijkheden ter ere van het veertigjarig bestaan van de joodse staat. De nu al zeven maan den durende Palestijnse opstand in de bezette gebieden en de machte loze verdeeldheid van de regering van nationale eenheid bepalen de inhoud van de gesprekken. Lubbers en Van den Broek be- perken zich niet tot de verplichte staatsdiners en een bezoek aan het beroemde kindermonument van Yad Vashem. Ze zullen uitgebreide gesprekken voeren met president Herzog, premier Shamir en minis ter van buitenlandse zaken Peres. Op het propvolle programma staan verder een ontbijt met burgemees ter Koliek van Jeruzalem, een be zoek aan een kibboets in de Negev- woestijn en een ontmoeting met uit de Sovjetunie afkomstige joden. Het opmerkelijkste deel van het bezoek zal volgens de planning maandagmiddag plaatsvinden, wanneer Lubbers en Van den Broek elk afzonderlijk op pad gaan. De premier ontvangt in zijn hotel vertegenwoordigers van de Israëlische vredesbeweging Vrede Nu en en het Internationaal cen trum voor Vrede in het Midden- Oosten. Van den Broek ontmoet op dat moment een Palestijnse dele gatie, waarvan alle vijftien leden te boek staan als sympathisanten van de pro-Arafat hoofdstroom binnen de PLO. Daarna bezoekt de be windsman het Palestijnse vluchte lingenkamp Kalandia, dat op de bezette westelijke Jordaanoever ligt. Hij is de eerste EG-minister van buitenlandse zaken die zo'n kamp zal bezoeken. Stof De reis van de twee leden van het kabinet heeft de afgelopen maan den al flink wat stof doen opwaai en. Het oorspronkelijke plan was dat de premier in mei aanwezig zou zijn bij de herdenking van de stich ting van Israël, veertig jaar geleden in 1948. De opstand van de Palestij- nen in de bezette Westelijke Jor daanoever en Gazastrook en de hardhandige reactie van het Israë lische leger, deden Lubbers en Van den Broek daar van afzien. Een in dezelfde periode gepland bezoek van minister Van Eekelen (defen sie) aan de Nederlandse militairen in de Sinai en zijn collega-minister Rabin werd eveneens afgeblazen. De afgelasting van beide bezoe ken bleef in politiek Den Haag niet onopgemerkt. Vooral'de WD liet in kamervragen blijken van me ning te zijn dat Nederland de vriendschappelijke relatie met Is rael warm moet houden. Van oppo sitie-zijde kreeg het kabinet welis waar steun voor het uitstel van het bezoek van de premier, maar werd tegerlijkertijd benadrukt dat Ne derland niet mee mag werken aan een internationaal isolement van Israël. De PvdA-kamerleden Melkert en 'Stemerdink gingen in februari zelf naar Jeruzalem, „om de bezorgdheid over de schending van het internationale recht in de door Israel bezette gebieden over te brengen". Kritisch Het bezoek van de twee be windslieden valt op een moment waarop opnieuw grote onrust in de bezette gebieden verwacht wordt. Voor maandag 18 juli is een alge mene staking uitgeroepen op de bezette gebieden, uit solidariteit met de duizenden Palestijnen die door de Israëli's in 'administratie ve' gevangenschap zijn genomen. Van een vrijblijvend beleefd heidsbezoek door Lubbers en Van den Broek kan daarom geen spra ke meer zijn. Maar dat betekent niet dat de bewindslieden naar concrete resultaten streven. Het enige mogelijke resultaat dat de twee kunnen boeken, is dat Israël zich inschikkelijker gaat opstellen tegenover de directe handel in ci- trusfruit tussen de EG en de Pales tijnen in de bezette gebieden. De missie van Lubbers heeft vooral diplomatieke betekenis. De premier zal zich presenteren als een 'kritische vriend' van Israel. Nederland geldt internationaal als eén van de trouwste bondgenoten van Israel, maar de kritiek op het optreden van de regering in Jeru zalem is de afgelopen jaren ge groeid. Het hardvochtige optreden van het leger tegen de 'Intifada', de opstand in de bezette gebieden waarbij de afgelopen maanden al zo'n 250 doden vielen, zal door Lubbers en Van den Broek onge twijfeld worden aangegrepen om nogmaals te pleiten voor een vre- desdialoog tussen Israeli's en Pa lestijnen. Nederland is, samen met de an dere EG-landen, voorstander van een gelijktijdige erkenning van het bestaansrecht van de staat Israel en het recht op zelfbeschikking van de Palestijnen. Israël moet vol gens de EG in ruil voor veilige grenzen de bezette gebieden opge ven. Vredesonderhandelingen, waarbij de PLO betrokken hoort te zijn, moeten een uitwerking ople veren van dit 'land in ruil voor vre- de'-pnncipe. De twee Nederlandse politici zul len dat standpunt de komende da gen plichtsgetrouw blijven herha len. Ze spreken voor eigen paro chie of tegen dovemansoren. Pre mier Shamir van het rechtse Li- kud-blok geldt als een onverbidde lijk tegenstander van een interna tionale vredesconferentie en het af staan van bezette gebieden ten gunste van een zelfstandige Pales tijnse staat. Vice-premier Peres (Labour) is een onvermoeibaar pleitbezorger van een dergelijke conferentie en het teruggeven van land. Zelfs de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz kon de afgelopen maanden geen bewe ging krijgen in'die loopgravenoor log binnen de regering van natio nale eenheid. De algemene verkie zingen van 1 november moeten het meningsverschil binnen de Israëli sche politiek beslechten. De twee Nederlandse politici kunnen slechts een diplomatiek signaal af geven over hun opstelling en die van de EG. De agenda van het bezoek toont duidelijk dat Lubbers en Van den Broek de gematigde krachten in Is rael willen steunen. Niet alleen het contact met 'Vrede Nu' en de Pa lestijnse delegatie onderstrepen het.Nederlandse standpunt. Net zo sprekend is dat voor het gesprek met Shamir slechts een half uur is uitgetrokken, nog minder dan voor het onderhoud met president Her zog. Met Peres praten de Neder landse bewindslieden daarentegen een uur onder zes ogen en nog eens'twee uur met ambtenaren er bij. De commissies (officieel 'depu- taten' genoemd) in de Christelij ke Gereformeerde Kerken voor eenheid van de gereformeerde belijders in Nederland en voor correspondentie met buiten landse kerken stellen zich geheel achter het werk en beleid van hun afgevaardigden op de Gere formeerde Oecumenische Syno de, onlangs in Harare (Zimbab we). Dat staat vandaag in een ver klaring in het landelijke kerk blad 'De Wekker'. De deputaten spreken hun waardering uit voor de inzet en al het werk dat deze afgevaardigden 'onder moeilijke en teleurstellende omstandighe den' hebben moeten verrichten. Op de Gereformeerde Oecu menische Synode (nu Gerefor meerde Oecumenische Raad ge noemd) deelde ds. J. Westerink, delegatieleider van de Christelij ke Gereformeerde Kerken, al mee, dat zijn groep had besloten het lidmaatschap op te schorten. De commissie voor correspon dentie met buitenlandse kerken had de delegatie daartoe ge machtigd. De christelijke gere formeerde synode zal volgend jaar augustus definitief beslissen het lidmaatschap van de oecu menische synode te beeindigen. "tenzij op dat tijdstip duidelijk blijkt, dat de Gereformeerde Kerken in Nederland bezig zijn terug te keren van hun onbijbel se leer en praktijk". Struikelblok voor de christelij ke gereformeerden (nazaten van de Afscheiding van 1834) is het lidmaatschap van de Gerefor meerde Kerken (voortgekomen uit de Doleantie van 1886) van de oecumenische synode. Zij zien bij de Nederlandse gereformeer den zo ernstige afwijkingen van de vertrouwde leer. dat deze kerk, naar hun oordeel, in de ge reformeerde familie niet meer thuis hoort. Het gaat dan vooral om visies op het gezag van de bij bel en op homoseksualiteit. Blijft de oecumenische synode de ge reformeerden van 1886 als lid dulden, dan gaan de christelijke gereformeerden van 1834 eruit. De oecumenische synode in Harare kwam niet tot een ultima tum aan het adres van de Neder landse gereformeerden. Zij wil de voortgaan op de weg van stu dierapporten en gesprek (dia loog). En dat ging de delegatie van de Christelijke Gereformeer de Kerken niet ver genoeg. Die groep bestond uit ds. K. Boers- ma, ds. J C. L Starreveld, pro fessor dr. W. H. Velema en ds. J. Westerink. In de vandaag gepubliceerde verklaring wordt gezegd, dat de houding en het stemgedrag van de afgevaardigden, met name in de kwestie van het lidmaatschap van de Gereformeerde Kerken in Nederland, geheel in overeen stemming zijn geweest met de besluiten van de generale synode van de Christelijke Gereformeer de Kerken van 1986. "De hou ding van de Gereformeerde Ker ken in Nederland, de Nederduits Gereformeerde Kerk in Zuidafri ka en de Christian Reformed Church of North America was van dien aard, dat de kerkpoli tiek de doorslag gaf, waardoor aan de vergaderingen van de oe cumenische synode de ernst ont brak die van een kerkelijke ver gadering mag worden ver wacht". Volgens de deputaten is meer dan eens gebleken, dat de belij denis niet echt functioneert bin nen de Gereformeerde Kerken in Nederland. "Daardoor is de vrees gewettigd dat bij een voort gezet lidmaatschap van deze ker ken de oecumenische synode ook meer en meer haar gerefor meerd karakter zal verliezen". De beschuldiging dat de chris telijke gereformeerde afgevaar digden demonstratief van de avondmaalsviering, voorafgaan de aan de vergadering van de oe cumenische synode, wegbleven, mist volgens de verklaring alle grond. "In dit niet-deelne- men was niets demonstratiefs". Publikaties zoals in 'Trouw' wa ren tendentieus en oneerlijk. Dat de dingen deze loop heb ben genomen, doet de deputaten pijn. "Deze pijn voelen wij als we denken aan de jonge kerken in ontwikkelingslanden, die wij door ons vertrek uit de oecume nische synode moeten loslaten. Pijn voelen wij ook als we den ken aan de synode zelf, die zover blijkt te zijn afgeweken van haar eigen grondslag, aan de Gerefor meerde Kerken in Nederland en aan die kerken die via hun afge vaardigden de voortzetting van hun lidmaatschap zo krachtig hebben bevorderd". Zij hebben daardoor op z'n minst de schijn op zich geladen "dat de belijde nis hun ook niet zo zwaar weegt als wel zou behoren". De verklaring besluit met de wens dat God zich moge ontfer men over de Gereformeerde Oe cumenische Synode. Pensioen De classis (regio) Gouda-Lei- den-Woerden van de Gerefor meerde Kerken Vrijgemaakt heeft ds. J. van der Haar (67) te Gouda emeritaat verleend. In 1949 werd hij in Emmen tot pre dikant bevestigd. Van 1963 tot 1974 werkte ds. Van der Haar in Leiden. Daarna ging hij naar Gouda. Hij is ook jaren reserve- legerpredikant geweest. Hervormde Kerk: aangeno men naar Odoorn (vacature ds. A. J. Roodzant, voorzitter van de principieel-vrijzinnige Zwingli- bond, die met emeritaat ging) F. J. Brinkman Nuis (streekge- meente Vredewold-Westerdeel, Gr.); toegelaten tot de evangelie bediening en beroepbaar M. Heij Veenendaal. Publiciteit. Het bestuur van de Raad van Kerken in Neder land heeft mevrouw drs. H. P Engel benoemd tot publiciteits medewerker voor het 'Conciliair Proces' (de bezinning op vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping, initiatief van de We reldraad van Kerken). Mevrouwm Engel werkte tot voor kort bij de afdeling Com municatie van de Conferentie van Europese Kerken in Geneve. Per 1 auguwstus dit jaar zal zij halftime in dienst zijn van de Raad van Kerken, per 1 april vol gend jaar fulltime. Met ingang van oktober dit jaar krijgt het 'Conciliair Proces' mét de vol gendjaar te houden Nederlandse Kerkendag een eigen secretari aat in Utrecht. (De aanstelling van mevrouw Engel is mogelijk gemaakt door een speciale gift van het college van diakenen van een hervorm de gemeente). Vrouw en Kerk. De theologe drs. A. M. van Alphen uit Hel mond is benoemd tot voorzitster van de werkgroep 'Vrouw en Kerk' in het bisdom Den Bosch. De werkgroep gaat functioneren volgens de kerkelijke richtlijnen. Vicaris-generaal drs. J. Schroder zal namens de staf van het bis dom regelmatig contact met de groep onderhouden. De werkgroep, die het bestuur van het bisdom gevraagd en on- gevaagd van advies zal dienen, wil rond de jaarwisseling komen met een gepreksnota voor paro chies, dekenaten en werkgroe pen binnen het bisdom. Daarbij zal ook gebruik worden gemaakt van een stuk over de plaats van de vrouw in de Rooms-Katholie- ke Kerk, dat de paus nog vóór 15 augustus hoopt te publiceren. De vroegere werkgroep 'Vrouw en Kerk' in dit bisdom gaf vorig jaar juni haar mandaat terug aan bisschop Ter Schure. Deze verlangde onder meer, dat in de statuten de trouw aan het kerkelijk leergezag als grondslag zou worden vermeld. Ook wilde de bisschop een vicaris aanstel len als geestelijk adviseur. Filipijnen. De rooms-katho- lieke bisschoppen op de Filipij nen vragen in een 'herderlijk schrijven' de regering en het communistisch verzet, een 'staakt het vuren' af te kondigen en de vredesbesprekingen te her vatten. Zondag zal de brief in alle kerken worden voorgelezen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2