Voorstel Gorbatsjov voor Europese Top 'Ware' dader van aanslag station Bologna is P2-loge kuit jHHOHBBHHEI Vermindering conventionele bewapening VS-ambassadeur moet Nicaragua verlaten Mexicanen voelen zich genomen: zege Salinas YS betalen nabestaanden Airbus Iran smartegeld Shultz zoekt oplossing voor VS-bases op Filipijnen DINSDAG 12 JULI 1988 PAGINA 5 DEN HAAG (GPD) - De Russische partijleider Mikhail Gorbatsjov vindt dat de Europese landen zelf moeten gaan onderhandelen over vermindering van de conventionele bewape ning'. In een rede voor het Poolse parlement stelde de Russische leider een Europese top conferentie van regeringsleiders voor, erop gericht de impasse bij de ontwapeningsbe sprekingen in Wenen te doorbreken. Tevens bood hij aan het aantal Rus sische jachtvliegtuigen in Europa te verminderen, indien de Ameri kanen afzien van hun besluit F-16- jachtvliegtuigen in Italië te statio- Ook de Italiaanse minister-presi dent De Mita heeft al afwijzend ge reageerd op het plan-Gorbatsjov. Het streven van de Russen om een evenwichtige militaire situatie Gorbatsjov sprak echter Europa te krijgen, deelt hij. Van- niet over mogelijke plannen 65.000 Russische troepen uit Hongarije terug te trekken, en sprak tot teleurstelling van Poolse commentatoren ook niet over een vermindering van Russische aan wezigheid in dat land. De NAVO heeft inmiddels af houdend gereageerd op de voor stellen van de Russische partijlei der. Woordvoerders in Brussel zien het plan voor een Europese top vooral als een poging om West-Eu ropa los te koppelen van de VS en Canada en om de publieke opinie te beïnvloeden. Tevens beschouwt secretaris-ge neraal Wörner de onevenwichtig heid bij de vliegtuigen als onderge schikt in vergelijking met de ande re onevenwichtigheden, bijvoor beeld bij de tanks en de artillerie. In tegenstelling tot deze wapens houden vliegtuigen geen gebieden bezet, aldus Wörner. Palestijnse opstand kostte Israël 600 ioen dollar miljc daar ock dat de Italiaanse regering bereid is geweest de F-16-vliegtui- gen, die Spanje niet langer wilde stationeren, over te nemen. Overi gens hebben de Italiaanse commu nisten al een nieuw debat over deze kwestie aangevraagd Gorbatsjov sprak gisteren op nieuw over zijn plan om het aantal conventionele troepen in centraal- Europa met van beide zijden 500.000 man te verminderen. Daar aan voorafgaand zouden nog be staande onevenwichtigheden moe ten worden weggewerkt. Ook wil de Russische partijleider komen tot de oprichting van een 'Europees Vredescentrum' (Euro pees centrum voor verminderjng van de kans op oorlog) waar NAVO en Warschau Pact informeel met elkaar kunnen overleggen. De rede van partijleider Gor batsjov vormde het hoogtepunt van een ontspannen eerste dag van zijn zesdaagse bezoek aan Polen. In tegenstelling tot wat wel plaats vond bij vroegere bezoeken van Russische leiders, werd de delega tie ook door de Polen vriendelijk ontvangen. Wel werden een uur voor zijn aankomst enkele demon stranten van Solidariteit in het cen trum van Warschau opgepakt. Tijdens de rit naar het centrum keer uit zijn auto om handen te schudden met passanten en bloe men in ontvangst te nemen. Zijn vrouw Raisa deelde ondertussen exemplaren van zijn boek 'Pe restrojka' uit. MEXICO (GPD) - De Sandinisten hebben de Amerikaanse ambassa deur Richard Melton en zeven van zijn naaste medewerkers 72 uur ge geven om Nicaragua te verlaten. 'Radio Catolica', de radio van de Nicaraguaanse kerk, is voor onbe paalde tijd gesloten. En het opposi tie-dagblad 'La Prensa' is een pu- blikatie-verbod van 15 dagen opge legd. De drastische maatregelen ko men na een gewelddadige botsing, zondag, tussen manifestanten en de Sandinistische politie in het stadje Nandaime, zo'n 60 kilometer ten zuiden van Managua. Minister van buitenlandse zaken Miguel d'Escoto beschuldigde de Ameri kaanse diplomaten ervan, dat zij bij de demonstratie aanwezig wa ren geweest en dat ze de manifes tanten hadden aangezet tot geweld. D'Escoto beweerde dat ambassa deur Melton is belast met de coör dinatie van een in Washington uit gedokterde campagne tegen de re volutionaire regering in Managua. En hij beschuldigde de diplomaten van 'inmenging in binnenlandse aangelegenheden'. In een eerste reactie heeft Geor ge Shultz, de Amerikaanse minis- ter van buitenlandse zaken, de uit wijzing bestempeld als „een bele diging". Shultz ontkende de San dinistische beschuldigingen en stelde dat het de Sandinisten zelf zijn die onrust zaaien in Nicaragua. De afgelopen weken heeft de Sandinistische pers volgestaan met berichten dat Amerikaanse di plomaten duizenden dollars heb ben verspreid onder de in Nicara gua actief zijnde oppositie. In ruil daarvoor zouden er demonstraties en stakingen moeten worden geor ganiseerd. Volgens de Sandinisten wil de Amerikaanse regering de in druk wekken dat er in Nicaragua een ware chaos bestaat. De leiders van de manifestatie in Nandaime, waarbij de formatie van een regering van 'Nationale Red ding' werd geeist, hadden ander halve week geleden met minister Shultz gesproken in Costa Rica. Volgens de Sandinisten zou Shultz toen het licht op groen hebben ge zet voor het begin van wat in de Sandinistische pers is bestempeld als het 'Plan Melton'. Radio Catolica wekte de gram schap van het regime door te be richten dat een oppositieleidster zonder opgaaf van redenen van haar bed was gelicht en wegge voerd. Dat bericht, dat de Sandinisten heftig ontkennen, en de opmerking dat de Sandinistische politie in Nandaime op 'facistische wijze' te keer zou zijn gegaan, leidde ertoe dat het ministerie van binnenland se zaken besloot om het radiosta tion voor onbepaalde tijd te slui ten. Ambassadeur Mi september vorig jaar voordat Ra dio Catolica, in het kader van de Middenamerikaanse vredesak koorden, weer in de lucht mocht. JERUZALEM (AP) - Israëlische soldaten hebben gisteren op de be zette Westelijke Jordaanoever tij- van de stad stapte Gorbatsjov vijf dens hevige gevechten met stenen gooiende activisten twee jeugdige Palestijnen doodgeschoten. Zeker dertien Palestijnen raakten zwaar gewond. Vijftien andere Palestijen liepen lichtere verwondingen op van stokslagen, aldus ziekenhuis functionarissen. In het oude stadsdeel van Jeru zalem werden vier Israëlische bus sen met stenen bekogeld. Een vijf de bus werd door een brandbom getroffen. In het dorpje Anabta, op de Westoever, openden soldaten het vuur op scholieren die hen met stenen en flessen bekogelden. Een 16-jarige jongen werd daarbij doodgeschoten. In de stad Nablus werd een 17-jarige jongen door een kogel in de borst getroffen. Hij overleed op weg naar het zieken huis. Volgens minister van economi sche zaken, Ya'acobi, heeft de op stand nu al ruim 600 miljoen dollar gekost, inclusief de schade in de toeristische sector, de export en de produktiesector. Minister van de fensie, Rabin, zei dat de opstand al leen zijn ministerie al 160 miljoen dollar heeft gekost. Intussen is bekend geworden dat de Israëlische autoriteiten van plan zijn belasting te heffen op auto's van de Palestijnen in de bezette ge bieden. De maatregel heeft tot doel de Palestijnen afhankelijker te ma ken van Israël. De leiders van de 1,5 miljoen Palestijnen hebben opge roepen geen belasting te betalen. De Israëlische autoriteiten reageer den daarop door te dreigen met versterkte bureaucratie en verho ging van de belastingen. MEXICO (GPD) Op het moment dat niemand dacht dat ze nog zou den komen, zijn er in Mexico plots toch echte uitslagen gegeven inza ke de presidentsverkiezingen van afgelopen woensdag. De cijfers wijzen op een absolute overwin ning van Carlos Salinas de Gortari. Zijn voorsprong is groter dan de af gelopen dagen werd voorspeld door woordvoerders van zijn eigen partij, de al 59 jaar aan de macht zijnde PRI. De oppositie is woe dend en houdt vol dat er sprake is van een massale fraude. Met bijna de helft van de stem men geteld, heeft Carlos Salinas de Honderden Polen wilden Gorbatsjov gisteren WASHINGTON (GPD/AP) - De Amerikaanse president Reagan heeft besloten, dat smartegeld zal worden betaald aan de nabestaan den van de 290 slachtoffers aan boord van de Iraanse Airbus, die ruim een week geleden door een Amerikaanse kruiser uit de lucht werd geschoten. De woordvoerder van Reagan, Marlin Fitzwater, zei gisteren dat de schadevergoeding is bedoeld om „het lijden van de betrokken gezinnen te verzachten". De beta ling komt voort uit humanitaire overwegingen en niet uit een wet telijke plicht, aldus Fitzwater. Het smartegeld zal niet aan de Iraanse regering worden gegeven maar, door bemiddeling van de Ro de Halve Maan, rechtstreeks aan de nabestaanden ter hand worden ge steld. Wanneer dat precies gebeurt en om hoeveel geld het gaat, kan nog niet worden gezegd. Dat zal on der meer afhangen van toestem ming van het Congres. Fitzwater benadrukte dat de be talingen niet mogen worden gezien als een soort schuldbekentenis. Dit is een vrijwillig .gebaar, zei hij en kele keren. De woordvoerder zei dat Reagan nog steeds vindt dat de kapitein van de kruiser een ge rechtvaardigde defensieve actie ondernam toen hij het bevel gaf op het Iraanse vliegtuig te schieten. Fitzwater zei dat de Amerikaan se regering ook nog steeds vindt dat Iran een zware mede-verant woordelijkheid aan de ramp draagt doordat dat land de Airbus toe stemming gaf om te vliegen boven een gebied waar op dat moment een gevecht bezig was. Het besluit om schadevergoe ding aan de nabestaanden te beta len, moet niet worden gezien als een poging de relaties met Teheran te verbeteren of iets te doen aan het lot van de negen Amerikaanse gij zelaars in Libanon, aldus Fitzwa ter. De woordvoerder ontkende tenslotte, dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het mo ment waarop bekend werd ge maakt dat tot de uitbetaling van smartegeld en het feit dat de Veilig heidsraad over de luchtramp ver gadert. De Veiligheidsraad kwam giste ren bijeen op verzoek van Iran, dat naar verluidt twee uitspraken van de Raad zoekt: een veroordeling van het optreden van Amerika en de eis dat de Verenigde Staten zich uit het Golf-gebied terug trekt. De Iraanse minister Ali-Akbar Velaya- ti (buitenlandse zaken) zou namens zijn land aan de debatten deelne men. Op zichzelf is dat opmerke lijk: Iran heeft de Veiligheidsraad jarenlang geboycot omdat deze be vooroordeeld zou zijn. Westerse diplomaten zeiden gis teren dat de Iraanse eis dat Ameri ka zijn vloot uit de Perzische Golf haalt, geen kans maakt. De Vere nigde Staten, Frankrijk en Enge land zullen in dat geval zeker van hun vetorecht gebruiken maken, aldus die diplomaten. Inmiddels heeft de opperbevel hebber van de Iraanse marine gis teren ontkend dat de vluchtrecor- der (zwarte doos) van de neerge schoten Airbus is gevonden. De opperbevelhebber zei dat de zwar te doos wellicht is vernietigd toen de Airbus werd neergehaald. Eer der had een krant in de Verenigde Arabische Emiraten gisteren ge meld, dat de zwarte doos terecht was. De zwarte doos kan van cru ciaal belang zijn voor het nagaan van een vraag als: hoorde de be manning van de Airbus de herhaal de waarschuwingen van de Ameri kaanse kruiser? Ook vragen over vlieghoogte en snelheid van de Air bus, waarover nu nog onzekerheid bestaat, zouden door het vinden van de zwarte doos kunnen wor den opgehelderd. Buitenland kort Spionnenruil Volgens hèt Westduitse blad Bild zullen binnenkort zo'n 20 Westduitse agenten die in het Oost blok vast zitten, worden geruild voor een handjevol spionnen uit Oostduitsland en de Sovjetunie. Indianen Leiders van de Indianen in de Canadese Northwest Territories hebben tijdens een speciale verga dering een aanbod van de regering verworpen. Het aanbod beoogde de Indianen tot pachters van hun geboortegrond te maken en hen te gelijkertijd een riante som van en kele honderden miljoenen guldens te doen toekomen. De meerderheid van de Indianen wenst echter een duidelijker uitspraak over zelfbe stuur. Noordkorea Noordkorea heeft afwijzend ge reageerd op het voorstel van de Zuidkoreaanse president Roh Tae- Woo om een einde te maken aan de vijandige relatie tussen de beide Korea's. Het voorstel zou, volgens Noordkorea, slechts dienen om de scheiding tussen de landen perma nent te maken. Sovjetpraatje De Britse premier Thatcher heeft gisteren via de BBC-Wereldom- roep met gewone Sovjet-burgers gebabbeld over zaken variërend van 'glasnost' tot keukenpresta ties. In een 55 minuten durende uit zending, tijdens welke Sovjet-bur gers met de programmamakers konden bellen en vervolgens That cher aan de lijn kregen, sprak de premier met 15 vragenstellers. Het programma werd in de Sovjetunie rechtstreeks uitgezonden. JAKARTA (AP) De Amerikaan se minister van buitenlandse za ken, Shultz, is gisteren in de Fili- pijnse hoofdstad Manila aangeko men, waar hij ondermeer zal praten over de toekomst van de Ameri kaanse bases op de Filipijnen. Voor zijn vertrek uit Jakarta zei hij dat deze bases de beste garantie bieden voor de veiligheid in het ge bied, maar dat de VS nog andere mogelijkheden hebben als ze die bases zouden moeten opgeven. Shultz deed zijn uitlatingen in Jakarta, waar hij op bezoek was tij dens een rondreis langs negen Aziatische landen. Hoewel de zes landen van de Asean geen openlij ke steun hebben gegeven aan de handhaving van de Amerikaanse bases op de Filipijnen, is volgens Shultz uit gesprekken met Japan, Australië en leden van de Asean ge bleken dat deze landen tegen op heffing van de bases zijn. Eenmaal in Manila aangekomen zei Shultz te willen praten over de nu 19 jaar oude communistische opstand en over een voorgesteld internationaal hulpprogramma aan de Filipijnen ter waarde van tien miljard dollar. De Filipijnse president Aquino verwachtte ech ter geen doorbraak in de impasse over het vraagstuk van de Ameri kaanse bases. De Amerikaans-Filipijnse over eenkomst over de bases loopt in 1991 af. Aanvankelijk zouden de besprekingen over de voortzetting van de overeenkomst, die in april van start gingen, vorige week moe ten zijn afgerond. Het overleg liep echter vast op de kwestie van de Amerikaanse financiële vergoe ding voor het gebruik van de bases en de voorgestelde bezuinigingen op de Amerikaanse militaire opera ties op de Filipijnen. 'Exportverbod voor ongeschikte medicijnen naar Derde Wereld' BRUSSEL (ANP) - De Europe se Gemeenschap (EG) moet de export verbieden van genees middelen die in de EG zelf on geschikt of gevaarlijk worden geacht. Die eis heeft de Europe se consumentenorganisatie BEUC gisteren ingediend bij de Europese Commissie in Brussel. Volgens de BEUC moeten bij export van geneesmiddelen de zelfde strenge voorschriften worden gehanteerd als bij ei gen gebruik. De huidige prak tijk lijkt er alleen maar op ge richt in de Derde Wereld zoveel mogelijk te verkopen. Een woordvoerder zei giste ren dat het Nederlandse bedrijf Organon het middel Fertabolin in Bolivia aanprijst als een uit stekend middel om kinderen te laten aansterken. Fertabolin bevat anabole steroïden en is om die reden absoluut niet ge schikt voor kinderen. In Euro pa zelf moet het gebruik van bijsluiters zo snel mogelijk ver plicht worden, aldus de BEUC. Op het ogenblik zijn bijsluiters alleen in België, Frankrijk en de Bondsrepubliek vrij alge- De Europese Commissie wil bijsluiters verplicht stellen voor medicijnen zonder recept, maar volgens de BEUC is dat niet voldoende. Juist bij zware geneesmiddelen heeft de pa tiënt er recht op te weten wat hij slikt, zo vindt de consumen tenorganisatie. Gortari, aldus de officiële cijfers, bijna 53 procent van de stemmen behaald. De progressieve Cuauhte moc Cardenas krijgt net 29 procent toebedeeld en de rechtsgezinde Manuel Clouthier iets meer dan 16 procent. Volgens de oppositie heeft de re gering de uitslagen lange tijd ach ter de hand gehouden om Salinas de Gortari aan de overwinning te kunnen helpen. Een woordvoerder van de linkse kandidaat Cardenas, beweerde gisteren de zekerheid te hebben, dat president Miguel de la Madrid al donderdagochtend vroeg van zijn minister van binnen landse zaken had gehoord dat Car denas als overwinnaar uit de stem bus was gekomen. Volgens Car denas betekenen de nu gegeven uitslagen een ware staatsgreep. De progressieve presidentskan didaat is van plan om alle stemac- ten te controleren om de fraude bo ven tafel te kunnen tillen. Maar in feite staat de oppositie machteloos, want de partij van Salinas, de PRI, beschikt binnen alle verkiezingsor ganen over een absolute meerder heid. Als de uitslagen één ding duide lijk maken, dan is het wel dat de schade voor de regeringspartij tot een minimum beperkt blijft. In de praktijk worden er alleen 4 zetels ingeleverd in de tot nu toe exclu sief door de PRI bezette Senaat (64 leden). Binnen het Congres krijgt de oppermachtige regeringspartij het door de nieuwe kieswet maxi mum toegestane aantal van 350 ze tels. En Salinas de Gortari kan prat gaan op een absolute meerderheid van meer dan 50 procent. De meeste Mexicanen voelen zich genomen. De situatie blijft ui terst gespannen. De meeste waar nemers verwachten de komende dagen een golf van protesten. Carlos Salinas de Gortari. ROME De rechtbank van Bolog na heeft gisteren vier jonge neo fascisten tot levenslange gevange nisstraffen veroordeeld, vanwege het plaatsen van een bom op het station van Bologna, acht jaar gele den. Op 2 augustus 1980 verwoest te een gigantische explosie de hele linkervleugel van het centraal sta tion van Bologna. Er vielen 85 do den en meer dan 200 gewonden. Het was de grootste van een lange reeks fascistische bomaanslagen die er in de afgelopen 20 jaar in Ita lië zijn gepleegd. door Marjon van Roijen Behalve de vier fascisten, onder wie één vrouw, veroordeelde de rechter ook twee hoge ex-officie- ren van de Italiaanse militaire ge heime dienst. Ten tijde van de bomaanslag op het station van Bol ogna stond deze dienst onder lei ding van generaal Santovito. San- tovito en zijn officieren waren alle maal lid van de vrijmetselaarsloge P2 van de zakenman Licio Gelli. De P2-loge was een geheime or ganisatie van militairen, politici en industriëlen die in Italië uit waren op het plegen van een 'stille staats greep' zoals het rapport van de parlementaire onderzoekscommis sie naar de P2-loge het noemt: „Een staatsgreep zonder dat ie mand het merkt", door de politiek „van achter de schermen" te con troleren, met behulp van „chanta ge en eventuele bomaanslagen". Ook Gelli is nu, samen met zijn rechterhand Pazienza door de rechters van Bologna voor zijn rol bij de massamoord op het station van Bologna (beiden kregen ze tien jaar (met aftrek van vijf jaar voor Gelli). Het vonnis spreekt over 'laster'. „De rechter doelt hiermee op de ve le pogingen die door Gelli en de zij nen in het werk zijn gesteld, om de Italiaanse autoriteiten bij hun speurtocht naar de daders te dwarsbomen", zei de openbare aanklager gisteren voor de Italiaan se televisie. In het bijzonder ging het daarbij om de gelegenheid waarbij zoals nu is bewezen de militaire gehei me dienst een paar weken na de bomaanslag op het station van Bol ogna, eigenhandig een lading ex plosieven in een trein deponeerde. De explosieven waren van dezelfde makelij als die werden gebruikt voor de bomaanslag op het station. De bedoeling van dit hele spel was dat de Italiaanse autoriteiten een tijdlang op het verkeerde been werden gezet. In de treincoupé liet de militaire geheime dienst namelijk ook een aantal valse identiteitsbewijzen achter, van Duitse en Franse terro risten, die in werkelijkheid niets met de aanslag in Bologna te ma ken hadden. Gelli hoopte daarmee de autoriteiten op speurtocht naar het buitenland te sturen, zodat de Eén van de daders van de aanslag in het station van Bologna, Massimi- liano Fachini (links), praat tussen de tralies door met een journalist, ter wijl een andere medeplichtige, Sergio Ficciafucco (rechts), toekijkt. (foto ANP) werkelijke daders in Italië konden ontkomen. „We zijn redelijk tevreden met deze uitspraak", verklaarde de ad vocaat van de slachtoffers gisteren. „Ook al heeft de rechter niet kun nen bewijzen dat de P2-loge van Gelli tevens het 'brein' achter de bomaanslag is. Wel staat nu de be trokkenheid van de P2-loge bij de ze massamoord vast". Aan het begin van het proces, an derhalf jaar geleden, zeiden de on derzoeksrechters die de aanklacht hadden geformuleerd: „We hopen dat deze keer voor de eerste keer in de Italiaanse geschiedenis de daders van dit soort bomaanslagen zullen worden veroordeeld". Voor alle grote fascistische bomaansla gen die er sinds 1969 in Italië zijn gepleegd, is er namelijk nog steeds niemand veroordeeld. steeds gedekt blijken te worden door machtsgroepen binnen de overheid: getuigen komen op mys terieuze wijze aan hun eind, of ze verdwijnen in een psychiatrische inrichting. Politieagenten en rech ters die te dicht bij de waarheid ko men worden overgeplaatst. Be wijsmateriaal, zoals tassen en ti mers 'verdwijnt' eenvoudig. En el ke keer weer blijken delen van de Italiaanse geheime diensten hierbij een rol te spelen. „Het is een bewuste strategie", zei de huidige socialistische minis ter van arbeid, Formica, in ëen in terview dat we met hem hadden, vlak voor het begin van het proces in Bologna. Formica heeft jaren lang deel uitgemaakt van de parle mentaire controlecommissie op de geheime diensten. „Het doel van de fascistische bloedbaden is om onzekerheid en verwarring te scheppen. Hoe langer een juridi sche uitspraak op zich laat wach ten, hoe groter de onzekerheid on der de mensen: de bloedbaden zijn er, de doden zijn er, maar verder is er slechts verwarring". De rechters van Bologna zeiden aan het begin van dit proces echter dat het dit keer anders zou zijn: dit keer hebben we niet alleen de fas cisten gepakt die de bom hebben neergelegd en de timer in werking gesteld. We hebben ook de machts groep gelokaliseerd die de hele operatie op touw heeft gezet". Gelli en zijn militaire geheime dienst zijn nu veroordeeld voor De rechtbank heeft echter niet kunnen bewijzen dat de P2-loge van Gelli ook de 'organisator' van de aanslag is geweest. De recht bank moest hem vrijspreken 'we gens gebrek aan bewijs' van de aanklacht van 'subversieve samen zwering', zoals het in het Italiaanse juridisch jargon wordt genoemd. De P2-loge heeft de daders gedekt, maar het is niet bewezen dat ze ook voor de aanslag verantwoordelijk zijn. Daar komt de uitspraak van de rechtbank op neer. „Wie heeft Sergio Secci ver moord?", vroegen de ouders van een van de slachtoffers van het sta tion van Bologna vier jaar geleden. Met deze advertentie wilden ze de dag herdenken waarop hun zoon twintig jaar had moeten worden. Het vonnis van gisteren heeft de ouders van Sergio Secci eindelijk een antwoord gegeven. „Maar het is slechts een gedeeltelijk ant woord", waarschuwde de advocaat van de slachtoffers. „Het is een eer ste stap in de richting van de waar heid. De gehele waarheid moet echter nog aan het licht komen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5