BOOTS
IFOT
Een kijkje in de geheime keuken van de staat
EEN NET MEISJE
bel de baneniijn
071/141845
Verkoopsters
ASSISTENT(E)
een aktieve chauffeur
Ex-inlichtingenofficier Brijnen van Houten doet boekje open over zijn belevenissen
VAKATURES VflKflTURES VflKflTURES VAKATURES VflKflTURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES VAKATURES
DE ZORGZAME
SAMENLEVING HOUDT
NIET OP BIJ DE DEUR VAN
'T HOFFLANTS HUYS
Niet alleen verzorgen wij onze bewoners volgens het princi
pe ZORG OP MAAT, tevens staan onze deuren open voor
de (oudere) wijkbewoners. Daardoor zijn wij niet alleen een
zorgzaam, maar ook een boeiend bedrijf.
Wij zoeken een
COLLEGA VOOR DE NACHTDIENST
(week op, week af) en een
COLLEGA VOOR ALLE DIENSTEN
op basis van 32 uur, volgens 2-weeks rooster.
Wij bieden
een levendige en boeiende werkkring
salaris conform de CAO-Bejaardentehuizen.
Wij denken hierbij aan:
gediplomeerde bejaardenverzorgende,
eventueel ziekenverzorgenden, Z-verpleegkundigen.
Uw sollicitatie kunt u (binnen 14 dagen na verschijnen van
dit blad) richten aan
Mevr. M. J. van Gruting, 't Hofflants Huys, De
Zeven Provinciën 68, 2253 XL te Voorschoten.
Voor inlichtingen: 071-769210, tst. 25.
Taxibedrijf in de Bollenstreek
voor het bedienen van de telefoon en mobilofoon. Ervaring
niet vereist.
Brieven onder nr. 43885 bureau van dit blad.
24 uur perdag
actuele informatie
overvacatures
op onze vestigingen
•mm
nr randstad uitzendbureau
BENETTON
vraagt per 1 september of e.v. eerder
voor de vestigingen in Leiden en Alphen a.d. Rijn.
Leeftijd 17-22 jaar.
Voor aktieve verkoopsters met ervaring zijn er mo
gelijkheden voor full time en part time dienstver
band.
Schriftelijke sollicitaties aan
Egtex BV, Breestraat 167, 2311 CP Leiden.
BOEKHOUDBUREAU
VACATURE B.V.
gevestigd in de bloemenveiling Flora te Rijnsburg,
De werkzaamheden bestaan uit:
het verwerken van de boekhouding voor onze relaties
via de computer, en de hieruit voortkomende werk
zaamheden, zoals de aangifte omzetbelasting en loon
belasting.
Voor een goede vervulling van deze functie is een oplei
ding op MEAO-niveau noodzakelijk, alsmede de inte
resse zich via studie te ontwikkelen.
Indien u meent aan de gestelde eisen te voldoen, kunt u uw schrif
telijke sollicitatie richten aan:
Boekhoudbureau Vacature b.v.,
PB 73, 2230 AB Rijnsburg, t.a.v. H. G. Verver.
Aardappelverwerkende industrie en groothandel in hore-
cabenodigdheden vraagt voor haar vestiging in Zoeter-
woude Industrieweg 34b
met groot-rijbewijs en chauffeursdiploma.
Onze gedachte gaan uit naar een enthousiaste mede
werker die in staat is op representatieve wijze het bedrijf
te vertegenwoordigen.
Schriftelijke sollicitaties kunt U richten aar
Van IJsendijkstraat 160
1442 LC Purmerend
afd. Personeelszaken J.M. Tromp-Boots
Holland biotechnology bv, j
een jonge, sterk groeiende Nederlandse onderneming
op het gebied van de biotechnologie, zoekt voor haar
kantoor een
Administratief
medewerk(st)er
Zijn/haar taak zal bestaan uit het verzorgen van de boek- S
houding, o.a. de automatisering daarvan, de inkoop, de J
verkoop en een aantal andere administratieve taken.
We zoeken iemand met goede contactuele eigenschap-
pen, in het bezit van een MEAO-AA of andere gelijk-
waardige opleiding, en een typediploma.
Uw schriftelijke sollicitatie kunt u richten aan:
Hbt Holland biotechnology bv
ter attentie van mevr. J. Verhoogt
Niels Bohrweg 13 J
2333 CA LEIDEN
Telefoon (071) 219521. g
:st vooraanstaande supermarkt
organisaties van Nederland, succesvol in de markt en
bekend door een geheel eigen vorm van presentatie in
combinatie met een sterk concurrerende prijsstelling
voor hoogwaardige merken.
In de regio Leiden zoeken wij:
ASS. FILIAALLEID(ST)ERS
die onder supervisie van een filiaalleid(st)er mede
leiding geven aan een team variërend van 5 tot 15
medewerk(st)ers, zelfstandig een aantal gedelegeerde
taken uitvoeren en de filiaalleid(st)er vervangen tijdens
diens afwezigheid. Fysieke arbeid maakt deel uit van de
dagelijkse werkzaamheden.
Tevens zoeken wij:
FILIAALMEDEWERK(ST)ERS
.voor gemiddeld 30 uur per week.
Die op een prettige en vlotte wijze met onze klanten
kunnen omgaan. Na een gedegen inwerkperiode zult u
namelijk worden belast met kassawerkzaamheden, het
bijvullen van goederen en het zelfstandig verzorgen van
volledige taken die u worden toevertrouwd.
Wij vragen: goede getuigschriften of referenties,
eventueel in andere branches verkregen.
Voor een gedegen interne opleiding
wordt gezorgd.
Leeftijd: tussen 17 en 35 jaar.
Opleiding: MDS/MAVO-niveau.
Wij bieden: funkties met zelfstandige en duidelijke
bevoegdheden.
Schriftelijke sollicitaties kunt u richten aan:
Aldi Zaandam B.V., Postbus 1504, 1500 AM
ZAANDAM, t.a.v. Hr. Hunter.
In zijn werkkamer is een raam uit 1648 met de Latijnse spreuk 'Fide, sed cui
vide' Vertrouw, maar let wel op wie je vertrouwt. Aan dat devies heeft de
Hagenaar Pieter Brijnen van Houten zich stipt gehouden in de kwart eeuw dat
hij werkzaam was als inlichtingenofficier. ,,lk heb altijd de 'genade Gods'
gehad om er een goede reuk voor onbetrouwbare elementen op na te
houden. Dat was van levensbelang", schrijft de nu 80-jarige in een boek over
zijn geheime werk, dat onlangs is verschenen.
Pieter Brijnen - de internationaal be
kende chocoladenaam 'Van Houten'
fantaseerde hij erbij toen hij in mei
1940 in Engeland terecht kwam - be
hoort tot de pioniers van het Neder
landse inlichtingenwerk.
door Jan de Roos
Hij speelde een rol bij het Venlo-inci-
dent in 1939, door de Duitsers georgani
seerd om een voorwendsel te hebben
voor een inval in ons land. Tijdens het
beruchte 'Englandspiel' maakte hij deel
uit van de Britse geheime dienst MI5. Na
de oorlog was hij nauw betrokken bij de
zuivering.
Zo iemand heeft natuurlijk veel inte
ressants te vertellen. Maar inlichtingen
mensen houden doorgaans hun mond,
ook als zij 'de dienst' al lang hebben ver
laten. Toch besloot Brijnen ons een kijk
je te gunnen in de geheime keuken van
de Nederlandse staat. Dat kan ook best,
want de feiten die hij memoreert zijn in
tussen bijna een halve eeuw oud. Staats
gevaarlijk is zijn boek dus niet. Boven
dien laat Brijnen zeker niet het achterste
van zijn tong zien. Hij blijft discreet, ze
ker waar het om personen gaat.
Schrander
Grote onthullingen bevat het boek van
Brijnen van Houten niet. Toch is het zeer
lezenswaard. Brijnen blijkt niet alleen
een schrander inlichtingenman met ge
voel voor humor te zijn maar ook een in
telligent waarnemer van Nederland in de
jaren dertig en veertig. Zijn relaas is goed
gedocumenteerd. Op tal van plaatsen
velt hij scherpe oordelen, over amateu
ristisch geknoei van geheime agenten,
over incompetente medewerkers en su
perieuren en over politici die er een potje
van maken.
Brijnen, die een militaire opleiding
volgde, kwam in de jaren dertig in aanra
king met het inlichtingenwerk, toen nog
duidelijk in de kinderschoenen. Aanvan
kelijk opereert hij als een soort kleine
zelfstandige. Later gaat hij werken voor
Eenheid door Democratie, een organisa
tie die zich in de jaren dertig keert tegen
het extremisme van links en van rechts.
Slordig
In de meidagen van 1940 gaat hij naar
Engeland, waar hij met toestemming van
de Nederlandse autoriteiten werkzaam
heden voor de Britten verricht. Onder
meer is hij belast met de beveiliging van
scheepvaartverkeer en havens. Hij werkt
in de oorlog ook voor het Bureau Docu
mentatie, dat een omvangrijk kaartsys
teem opzet met gegevens over foute ele
menten er zal later tot verdriet van
Brijnen een uiterst slordig gebruik van
worden gemaakt. Bij het na de oorlog op
gerichte Bureau Nationale Veiligheid
(BNV), de voorloper van de Binnenland
se Veiligheidsdienst (BVD), heeft Brij
nen niet gewerkt. Hij had naar zijn zeg
gen intussen schoon genoeg gekregen
van het werk en bovendien had hij een
bijzonder lage dunk van BVD-chef mr.
L. Einthoven.
Brijnen vertelt in zijn boek veel aar
digs over het praktische werk van een in
lichtingenman. Een van zijn eerste acti
viteiten is het in de gaten houden v^n
NSB'ers in de jaren '30. Vanaf een zolder
kamer boven een melkwinkel in de Am
sterdamse Spuistraat bespiedt hij met
een kijker het NSB-bureau. Wie daar in-
en uitgaat, krijgt een 'staart' mee. Ook
Peter Brijnen: Goede reuk voor
onbetrouwbare elementen".
(foto GPD)
vertoont hij zich op de hagespFaken van
de NSB in Lunteren als ijscoventer.
Weldra komt de zeer jeugdige Brijnen
bij premier Colijn over de vloer. „Om te
rapporteren over de fascistische cellen in
onze krijgsmacht". Op grond van zijn in
lichtingen wordt het officieren verboden
lid te zijn van of steun te verlenen aan de
NSB en andere totalitaire organisaties.
In de krijgsmacht zelf is men overigens
niet erg gecharmeerd van Brijnens acti
viteiten. „Dat kwam ten dele door de na
zi-sympathieën, die in het leger veel va
ker voorkwamen dan men later heeft wil
len toegeven".
In mei 1940 wijkt Brijnen uit naar En
geland. De Nederlandse kolonie in Lon
den noemt hij „een kletserig dorp van
een paar duizend inwoners, die elkaar zo
vaak tegenkwamen als vissen in een
kom. Het stond er bol van de affaires".
Van de Nederlandse regering in balling
schap heeft hij geen hoge pet op en de
prestaties van de Britten op veiligheids
gebied doen hem ook al de wenkbrau
wen fronsen.
Brijnen: „Ik heb echt meegemaakt, dat
een Regimental sergeant-major van het
Intelligence Corps zich aan boord Van
een Nederlandse koopvaarder begaf en
de opvarenden verraste met de vraag 'are
you pro-British?' Als hij dan een luide
bevestiging hoorde, was het schip 'ge-
cleared'. Ik heb mij toen veroorloofd om
bij enkele Britse bemanningen te infor
meren of zij wel pro-Turks waren. Zeer
snel kwam toen van hogerhand de vraag
of ik gek geworden was. Dat bood de ge
legenheid om met moeite en vooral tact
uit te leggen waar de schoen wrong".
Spelletjes
Al te nonchalant omspringen met de
veiligheid bestrijdt Brijnen op ludieke
wijze. „Angelsaksen zijn gevoelig voor
spelletjes. Dat bleek ondermeer op de
grote suikerfabriek van Tate Lyle aan
de Theems. Een der directeuren had de
rang van majoor bij de Home Guard en
hij had een onfeilbaar veiligheidssys
teem ontworpen. Op volstrekt ongere
gelde momenten werd op het fabrieks
terrein een alarmsein gegeven. Dan
moesten alle mensen die elkaar op dat
ogenblik zagen, zich onderling identifi
ceren. Wij sloten een weddenschap af
met de majoor dat een man van ons bij
hem binnen zou komen en hem kon aan
spreken vóórdat hij als indringer was ge-
localiseerd. Ik stuurde een heel pientere
onderofficier, gewapend met een zeer of
ficieel uitziend document, waaruit bleek
dat hij Paul Reichstag heette. Het docu
ment was uitgegeven door een niet be
staande instelling aan Pall Mali, op een
huisnummer dat niet bestond en afge
stempeld met een lakstempel, waarbij
gebruik was gemaakt van een twee shil
lingstuk, zodat de koning de verkeerde
kant uitkeek. De man drong inderdaad
tot het directievertrek door. De stunt
werd op het fabrieksterrein druk bespro
ken en leverde zo een bijdrage tot de
waakzaamheid".
Ander voorval: Brijnen laat in pubs
aan praatgrage gasten visitekaartjes be
zorgen met de tekst: U.R. REQUESTED-
2, REFRAIN FROM -'CARELESS
TALK'- TEL. NO 1. Na enig gepuzzel was
zo'n boodschap ook voor buitenlandse
bezoekers duidelijk: 'You are requested
to refrain from careless talk, tell no one',
ofwel: 'U wordt verzocht zich te onthou
den van zorgeloze praatjes. Tegen nie
mand zeggen'.
Niet alleen de Britten, ook de Neder
landers zijn soms uitgesproken slordig.
Brijnen loopt daarom soms onverwacht
een regeringsbureau binnen, stort de in
houd van een prullenbak uit op een oude
krant en strijkt de verfrommelde carbon-
netjes glad, zodat allerlei uiterst geheime
mededelingen zichtbaar worden. De
schrik zit er dan bij het personeel weer
een tijdje in. Het ontmaskeren van spion
nen behoort eveneens tot het werk. Door
toedoen van Brijnen lopen verscheidene
figuren tegen de lamp - sommigen moe
ten dat met de dood bekopen.
Op het Londense Bureau Documenta
tie, dat ressorteert onder het ministerie
van Binnenlandse Zaken, wordt door
Brijnen en anderen een gigantisch kaart
systeem aangelegd, dat uiteindelijk ge
gevens over 125.000 'foute' Nederlanders
bevat, variërend van Winterhulpcollec
tanten tot Nederlandse Waffen-SS'ers en
zakenlieden die veel geld verdienden
aan hét bouwen van bunkers voor de
Duitsers.
„Als ons kaartsysteem als uitgangs
punt zou zijn genomen", zo stelt Brijnen
bitter vast, „zou de zuivering niet zijn uit
gelopen op een droevig stemmende
puinhoop. In plaats van op zorgvul
dig geslecteerd feitenmateriaal baseerde
men zich liever op kletsverhalen, waar
door veel te vaak de lichte gevallen zwaar
en de zware gevallen licht gestraft wer
den".
Corruptie
Na de bevrijding, concludeert Brijnen,
gaat er van alles mis, ook op het gebied
van de geheime diensten. Het Bureau
Nationale Veiligheid (BNV), de voorlo
per van de BVD, springt buitengewoon
onzorgvuldig om met de informatie die
tijdens de oorlog met zoveel moeite is
verzameld. „Bovendien vond op ruime
schaal handel in dossiers plaats. De cor
ruptie tierde welig en ook binnen het
BNV waren heel wat mensen, die hun
verleden liever zagen verdwijnen. Tegen
een mevrouw, die Duitse oorlogsmisda
digers voor verhoor uit het Amsterdam
se Huis van Bewaring mee naar huis
mocht nemen (onder wie Willy Lages),
kwam zelfs een Frans verzoek tot uitle
vering wegens oorlogsmisdaden binnen.
Dat werd uiteraard afgewezen".
Daar kwam bij dat BNV-chef Eintho
ven volgens Brijnen zelf een veiligheids
risico was. „Ik werd in dit negatieve oor
deel gestijfd door een incident dat zich
afspeelde bij de installatie van zijn bu
reau in Scheveningen. Er werden toen
twee secretaressen in dienst genomen,
die tijdens de bezetting op discrete wijze
af en toe met Duitse officieren sliepen.
Mijn vriend Boddaert kon daar zwart op
wit de onomstotelijke bewijzen van op
tafel brengen bij Einthoven persoonlijk,
maar deze legde de zaak zonder meer
naast zich neer en de beide dames wer
den op de kaartenbakken met hoogst
vertrouwelijke informatie losgelaten".
Brijnen van Houten houdt het onder
die omstandigheden verder voor gezien.
Hij verwisselt zijn functie bij het Cen
traal Orgaan voor de Zuivering van Amb
tenaren, waarvoor hij tot 1946 actief is,
voor een journalistieke loopbaan bij het
christelijk-historische dagblad De Ne
derlander. „Ik was achtendertig en wilde
af van de oorlog en alles wat daarmee sa
menhing. Wilhelmina was niet de enige
voor wie 'de oorlogstoestand geen vijf
jaar, doch omstreeks tien jaar' had ge
duurd. Natuurlijk moesten bepaalde
schuldigen uit de oorlogstijd naar beho
ren berecht worden, al was het maar uit
piëteit tegenover de direct of indirect ge
troffenen. Maar ik gevoelde geen lust om
zonder nader onderzoek brievenbestel
lers met twintig tegelijk te ontslaan en te
gelijkertijd de directeur van het postkan
toor te ontzien als apotheose van dit ge
deelte van mijn leven. Ik hield de eer aan
mijzelf en vertrok".
P. Brijnen van Houten: Brandwacht in de
coulissen. Een kwart eeuw geheime dien
sten. Bezorgd door J.G. Kikkert. Uitgeverij
De Haan-Unieboek. Het boek telt 175 pagi
na's, is geïllustreerd en kost f 29,90.
