Engelse lord ontvangt gasten
in Penshurst Place Manor
Steinbeck wordt bedankt
Reisgids
voor
onderweg
Kasteeltuin
in Arcen
permanente
Floriade
In het spoor van Willem III en zijn Mary
Een dag te gast bij een Engelse
Lord. Het motto van de korte
trip die te maken is in het kader
van de Willem en Mary-
herdenking. Een aantrekkelijk
uitstapje: in korte tijd relatief
veel zien en ondergaan van wat
we als typisch Brits ervaren
En voor een verleidelijke prijs,
waarin is begrepen heen-en
terugreis tussen elk NS-tation
en Vlissingen, vanwaar op zo'n
luxe boot van Olau de
nachttocht wordt gemaakt
naar Sheerness. Een
slaapplaats is ook in de prijs
begrepen, evenals de tocht per
touringcar door Kent, de
toegang tot Penshurst Place en
de rondleiding, 's Avonds in
Sheerness weer inschepen
door Chris van twisk
waarna men de volgende
morgen vroeg weer op stevige
Vlissingse bodem staat en de
treinreis terug kan beginnen.
Overigens niemand die u belet
de treinreis heen of terug te
onderbreken voor een bezoek
aan een stad. Middelburg
bijvoorbeeld, 'n Leuk extraatje
dat men zelf kan toevoegen.
Maalltijden zijn niet in de prijs
149,-) begrepen. Voor
senioren bestaat een korting.
Wie er meer over wil weten: De
Jong Intra en Olau-Line
organiseren de trip; evenals
trouwens een vijfdaagse reis.
Bij het Brits Toeristenbureau,
Stadhouderskade 2, 1054 ES
Amsterdam is veel informatie
over Willem en Mary
verkrijgbaar (aanvragen per
briefkaart).
Voor oprechte wijnliefhebbers
is het misschien aardig te we
ten dat Penshurst, gelegen in
de 'tuin van Engeland' (het
graafschap Kent), ook een
wijngaard heeft. Eén van de
vierhonderd die Engeland telt.
Geen groot bedrijf. De gemid
delde jaarproduktie bedraagt
in Penshurst zo'n 50.000 fles
sen.
De bijna tachtigjarige Lord de L'Is-
le and Dudley zelf staat voor de
hoofdingang van zijn indrukwek
kende landhuis ter begroeting
klaar. Rijzige gestalte, gentleman
every inch. donkere pretogen. Met
een carrière achter de kaarsrechte
rug die er wezen mag: oud-gouver
neur-generaal van Australië, lid
van een van de kabinetten van de
legendarische Churchill en top
functionaris in het bank- en verze
keringswezen. Het voorvaderlijke
bloed stroomde destijds voor de
Nederlandse zaak. Anno 1988 lijkt
de verwelkoming van een groep
Nederlandse gasten hem deugd te
doen. Verbeelding dat van de gast
heer nog iets van een Glorious Re
volution schijnt af te stralen?
Dit jaar is het drie eeuwen gele-
d'èn dat stadhouder Willem III en
zijn prinses Mary de overtocht naar
Engeland maakten om er bezit te
nemen van de troon: de Glorious
Revolution. Feestelijkheden, her
denkingen en manifestaties ter ere
van dit feit zijn nu op gang geko
men en touroperators haken daan
gretig op in. 'Een dag te gast bij een
Engelse lord' is een van de trips die
op het programma staan. In feite
een royaal uitgevallen dagje uit.
Lord de L'Isle, bewoner van de
schitterende Penshurst Place,
even buiten het dorpje Penshurst,
fungeert als gastheer. Het is het
huis van het geslacht der Sidney's,
door de eeuwen heen vertrouwe
lingen van illustere Britse monar
chen. De roemruchte Hendrik VIII
was er te gast. er waren bijzondere
banden met Elisabeth I. Een aantal
zaken in het imposante huis herin
neren daaraan.
Het was Sir Philip Sidney die
zijn lot verbond aan de Nederland
se zaak. Hij werd benoemd tot gou
verneur van Vlissingen en stond
enkele jaren later vooraan in Ne
derlands vrijheidsstrijd tegen
Spanje. Hij moest het met zijn le
ven bekopen. In 1586 sneuvelde hij
bij Zutphen tijdens een aanval op
Spaanse troepen. Met groot cere
monieel vertoon werd zijn lichaam
in St. Paul's Cathedral in Londen
bijgezet. De helm die de onfortuin
lijke Sir Philip droeg staat nog al
tijd op een opvallende plaats van
Penshurst Place tentoongesteld.
Het waren ook weer de Sidney's
die destijds naar Holland gingen
om stadhouder Willem III en zijn
vrouw te bewegen naar Engeland
te komen en bezit te nemen van de
troon. Geen wonder dat er later een
hechte band bestond tussen de
nieuwe Nederlands-Engelse vorst
en de Sidney-familie.
Tentoonstelling
Penshurst Place biedt deze zo
mer onderkomen aan een expositie
over Willem en Mary. Dat is dan
ook de belangrijkste bestemming
van het tripje uit Nederland. Dit
voert overigens ook nog even langs
de praal van de stad Canterbury,
door het heerlijke landschap van
Kent en dat als stopplaats ook het
voorname Royal Tunbridge Wells
heeft, eens een geliefd kuuroord
van de Britse aanzienlijken. Maar
het hoofddoel is toch Penshurst
Place, de tentoonstelling binnen
het décor van een eeuwenoude
landhuis. Monumentale historie
omgeven door schitterende tuinen,
gevat in vriendelijk golvend Kents
landschap.
De immense hall van het buiten
dateert al van 1340. Minstrelen zon
gen er eens hun smachtende liede
ren. In de loop der eeuwen werd er
steeds verder uitgebreid. Nu luis
terrijke vertrekken, ware schatka
mers van interieurkunst, kostbaar
antiek dat herinnert aan een roem
rijk verleden. De wereld van de
vroegere, rijke adel, die niet com
pleet was zonder riante tuinen.
Ook op Penshurst Place zijn ze een
waar lusthof, die op deze zonnige
lentedag eenhaast onwezenlijke
sfeer oproept van vredige, intens
landelijke rust. Kwinkelerende vo
gels. een klaterende fontein, de
klokslag van het eeuwenoude
kerkje zijn de enige geluiden.
Voor publiek
Het hele jaar zijn vijf tuinlieden
in vaste dienst druk bezig met die
tuinen. Met recht een kapitaal be
zit. Voor herstel- en restauratie
werk in en aan het monumentale
huis geeft de familie Sidney jaar
lijks meer dan een miljoen gulden
uit. Penshurst Place is een van die
waardevolle cultuurhistorische be
zittingen waarvan de instandhou
ding voor de adelijk eigenaars een
niet meer te dragen finaciële last
betekent. Zij zien zich genoodzaakt
huis en hof open te stellen voor pu
bliek. Putten uit subsidiepotten is
er niet bij. Maar William Sidney, de
huidige Lord de L'Isle zit daar niet
mee. Andere tijden, andere zeden.
Modern management is hem niet
vreemd. Terwille van zijn Neder
lands bezoek is zelfs zijn public-re-
lationsbureau komen opdraven.
Van Nederland herinnert hij zich
in elk geval nog de voedseldrop-
pings boven hongerend Holland
aan het einde van de Tweede We
reldoorlog. Hij hielp ze mede orga
niseren, als dank waarvoor Neder
land hem een Delfts blauw bord
aanbood dat ook in een van de za
len van het huis is te zien. Herinne
ring aan een episode die ook voor
de bewoners niet onopgemerkt
voorbij ging. Een Duitse V 1 zorgde
in de laatste oorlogsmaanden voor
aanzienlijke schade aan Penshurst
Place. Maar voor de komende
maanden vragen Willem en Mary
er de aandacht.
Fabelachtig aquarium aan Cannery Row
Het is altijd hetzelfde.
Boeken worden voor mij pas
echt boeiend als ik de
beschreven plaats heb
bezocht. Aan 'Cannery Row'
van John Steinbeck moet ik
ooit eens begonnen zijn. In
het begin van de jaren zestig
denk ik. Maar het enige wat
mij was bijgebleven, was de
titel van het boek. En dat het
over de sardine-industrie
ging van Monterey,
Californië. Afgelopen winter
nam ik 'Cannery Row'
opnieuw ter hand. Een
fascinerend boek. Logisch, ik
had de straat bezocht.
door Rob v.d. Dobbelsteen
Overigens: de Cannery Row in het
Amerikaanse plaatsje Monterey
zoals Steinbeck die beschrijft, be
staat niet meer. De straat is gereno
veerd. Alleen de namen op de ge
vels herinneren nog aan de grote
tijd. 'Monterey Canning Co.',
"Aenas Sardine Products Co Inc.',
Hovden Food Products Corpora
tion'. Op het hoogtepunt werkten
hier vierduizend arbeiders in zes
tien fabrieken. Vierentwintig uur
achter elkaar. Een onstuimige, lie
derlijke en vooral rauwe straat.
Totdat er aan het eind van de jaren
veertig een spook voorbij kwam.
De enorme scholen sardines voor
de kust waren plotseling verdwe
nen. De Cannery's vielen droog en
gingen een voor een dicht.
Maar de 'Row' bleef leven. Door
Steinbeck vooral. Waar leefden,
vochten, werkten en stierven die
door hem beschreven kerels en
wijven? Wat was er over van die
smalle, aan weer en wind blootge
stelde, stinkende straat vol dron
kelappen, gokkers en hoeren?
Waar stond het 'weather-beaten'
huis van Edward 'Doc' Ricketts, de
octopussen-verzamelaar? In drom
men stroomden ze toe. Literaire
pelgrims. Op zoek naar Steinbecks
Cannery Row, die er dus niet meer
was.
Wonder
Want waar eerst 'those silvery
pilchards' als sardines in een blikje
werden gepropt, daar staan nu
Bud's Ice Cream', 'Steinbecks
Lobster Grotto' en 'The Mark Tho-
mass Outrigger'. De misselijk ma
kende stank van dooie vis in toma
tenpuree die uit Steinbecks boek
walmt, was me waarschijnlijk lie
ver geweest. Maar toch ben ik met
teleurgesteld als ik al lezende aan
de straat terugdenk. Cannery Row
is zoiets als het Paleis op de Dam.
De koningin komt er nooit meer,
maar de zalen blijven prachtig.
Des restaurateurs best geslaagde
kunstje is ongetwijfeld het Monte
rey Bay Aquarium aan 886
Cannery Row. Het werd voor veer
tig miljoen dollar gebouwd in de
voormalige fabriek van Hovden
Food Products Corporation, maar
dat merk je pas als je bent binnen
gestapt. Van buiten is het nog altijd
een fabriek. Ik aai een pijlstaartrog
en zie ademloos toe hoe zich tot
speren samenknijpende vogels - de
Common Murre Uria Aalge wordt
mij verzekerd - als pijlen tussen het
zeewier doorschieten. Het bassin
waarin ik dat spektakel waarneem,
is bijna tien meter hoog en staat in
verbinding met de open lucht.
'Twee miljoen bezoekers per jaar
trekt dit in 1984 opengestelde won
der. Het verbaast me niets. De vis
terug aan Cannery Row. In het fa
belachtige getijde-bassin neem ik
licht griezelend, amfibiëen in mijn
hand waarvan ik het bestaan nooit
heb afgeweten en in een duister
hoekje lijkt de grootste octopus die
ik ooit zag een op een onderwater-
uil. Boven, op de eerste verdieping,
zijn zee-otters de aapjes van het
aquarium. Hun spel verveelt nooit.
Verdwenen
Natuurlijk is John Steinbeck
door die verbouwing bijna in de
mist van de geschiedenis verdwe
nen. Cannery Row bleef, maar het
werd wel anders. Zeker om elf uur
als de restaurants volstromen met
espresso drinkende toeristen die
boven Monterey Bay de pelikanen
gelijk watervliegtuigen over het
loom deinende water van de Grote
Oceaan zien scheren. Verderop, bij
Fisherman's Wharf, werpen kinde
ren de als misthorens blaffende
zeeleeuwen visjes toe en door ver
rekijkers loerende lieden hopen op
een glimp van een walvis. „Whale-
watchers", zegt Steff meesmui
lend. „Maar ze zullen niets zien. de
walvissen komen pas in januari."
Steff verhuurt kano's. Onder
meer aan mij. Twee uur lang ped
del ik door de baai. Ik mag niet te
dicht bij de zee-otters komen, heeft
Steff me op het hart gedrukt, want
ze hebben jongen. Maar die bees
ten zijn zelf zo nieuwsgierig. Ze
dartelen als hondjes om m'n kano.
Een keer zie ik een moeder drij
vend op haar rug met een kind dro
mend op haar buik. De zon slaat de
stoom van hun pelsen. Ik maak een
grote boog om het tweetal en merk
niet dat ik bijna tegen een beul van
een zee-leeuw opbots. „Oeh-Oeh",
doet het dier en kijkt me met z'n
kleine oogjes nogal vals aan. Ik
breek m'n persoonlijk record op de
honderd meter snel-kanoen en geef
vervolgens over.
Net niet
De resten, van wat drie uur terug
nog een originele 'Dirty Harry Bur
ger' was, plonsen te water. Ik at het
heerlijks in 'Hog's Breath', de sa
loon van burgemeester Clint East
wood van Carmel waar ik naar toe
was gereden via de '17 Mile Drive'.
Een asfaltlint dat zich zich door ze
ven aanengesloten, gestofzuigde
18-holes golfbanen slingert en
waaraan de in het struweel verbor
gen villa's liggen van onder ande
ren Paul Anka, Doris Day en East
wood zelve. Ik hou niet van naar
huisjes kijkende optochten, maar
durfde dat niet tegen mijn gids te
zeggen. We reden door Amerika
dus behoor je in zwijm te liggen
voor bijvoorbeeld het inderdaad
geinige optrekje waarin de 'ex' van
Eastwood haar verdriet poogt te
verbijten.
Carmel, twintig kilometer te zui
den van Monterey, noemen de
Amerikanen een 'must'. "Het Ame
rikaanse Saint Tropez" fluisteren
ze eerbiedig. Was dat maar waar.
De woeste kust is ongetwijfeld van
een unieke schoonheid, maar Car
mel is het net niet. De schilderijen
in de tientallen galeries zijn het net
niet: het strand met decent geklede
meisjes - want topless is verboden -
is het net niet; het hele dorp met
zijn rechttoe, rechtaan straatjes is
het net niet. Carmel is alleen maar
peperdure verveling. De een half
uur na het plaatsen van de order
geofreerde hamburger in het res
taurant van burgemeester East
wood inbegrepen.
Eer
Vis moet hier goedkoper zijn.
Dus eten we dat 's avonds. In een
restaurant in Monterey, dat ons
door de gids is aangeraden. Ik
vraag naar een red snipper en krijg
een... Ja, wat krijg ik eigenlijk? Ik
laat zeker twee/derde van het beest
op m'n bordje liggen en kijk naar
buiten, Er slierten zulke dikke ne
vels boven het water dat de bleke
lichtjes van Cannery Row ginds,
bijna niet meer te zien zijn. Alleen
de schoorstenen van de voormalige
cannery's, steken nog stijf en strak
de violette hemel in. Zeeleeuwen
blaffen schor.
Ik heb een uit Monterey meege
brachte foto waarop men kan zien
hoe ik de hal van een hotel bij
Cannery Row verlaat terwijl de ko
ning van Spanje er binnenschrijdt.
Want dat kan je heel makkelijk
overkomen aan 'The Rivièra of the
Pacific'. Maar als ik bij terugkomst
in Nederland Steinbecks boek lees,
dringt niet dat beeld zich het
sterkst bij mij op. Die eer komt toe
aan die in geheimzinnige nevels
drijvende Cannery Row vlak na
zons ondergang. Want dat Monte
rey is mij het liefst. Met zijn in de
baai spelende zee-otters natuurlijk
en zijn waanzinnig mooie aquari
um.
Cannery Row: Gecreeerd door
sardines en in stand gehouden
door Steinbeck. Was de 'Row' er
nog geweest als dat boek niet was
geschreven? Steff de kano-ver
huurder: "I don't think so sir, oh
no, I don't think so." Waartoe kunst
in staat is. Steinbeck wordt be
dankt.
Het idee was simpel- een reisgids
voor onderweg. Wie tijdens de va
kantie met de auto kilometers
moet verslinden, is vaak benieuwd
naar wat er zich achter die vele
plaatsnamen bevindt.
Met als rode draad de steden die
aan de afslagen van de snelwegen
liggen, bedachten Ger Lanting en
Gerlof Wielinga een formule waar
in de automobilist en de passagiers
in een oogopslag in die nieuwsgie
righeid bevredigd kan worden
Een gids met 215 routesecties van
ieder zo'n 200 kilometer. De linker
pagina laat de afslagen zien op de
snelweg en geeft (toeristische) in
formatie over de omgeving. De
rechterpagina geeft restauranttips.
hotels en motels. Er is gebruik ge
maakt van symbolen die ook in ho
tel- en campinggidsen worden ge
bruikt. Alle grote routes in West-
Europa zijn er behandeld.
Lanting en Wielinga. die in Am
sterdam een reclame-advies- en
produktiebureau hebben, maakten
hun gids allereerst voor Renault
Nederland. Guide Renault heet de
gids dan. Die gids is bij de Renault-
dealers verkrijgbaar. Maar met een
andere omslag en als titel Op Weg
is hetzelfde boek daarna ook uitge
geven in eigen beheer. Dan is het
de boekhandel en de kiosk die de
gids verkopen. En. omdat het eer
ste boek al als gesponsord boek
verkocht is, is de prijs erg laag. Nog
net geen twee tientjes voor bijna
300 pagina"s, waarin ook nog eens
allerhande nuttige reisinformatie
HUUB KLOMPENHOUWER
Het Kasteelpark Arcen is het
nieuwste attractiepark in een land
dat toch reeds min of meer verge
ven is van dergelijke toeristenlok
kers, maar dat er niettemin elk jaar
wel weer twee of drie bij krijgt.
Het idee voor Kasteelpark in het
tien kilometer ten noordoosten van
Venlo gelegen Arcen werd jaren
geleden bedacht door een rozen-
kweker in Lottum. Maar veel ge
hoor kreeg hij aanvankelijk niet
voor zijn hersenspinsel. Totdat de
Kamer van Koophandel van
Noord-Limburg het plan oppikte
en een aantal particulieren wist te
bewegen in totaal een bedrag van
16 miljoen gulden op te hoesten
Een bedrag dat door de overheid
(LIOF) werd verdubbeld, want dat
was nodig om van Kasteelpark Ar
cen een 'permanente Floriade' te
maken.
Met het oude, behendig en met
zorg opgelapte kasteel van Arcen
als flonkerend middelpunt. Of
wordt die functie wellicht overge
nomen door de kunstmatige,
dwars door tuinen lopende Ca
nyon? Ongetwijfeld de grootste pu
bliekstrekker. Ruim een kilometer
lang is de ongeveer vqf meter die
pe. tegen wind beschutte reuze-
greppel. Hierin wordteen bamboe
bos wordt geplant, een prunustuin
en - om nog maar iets te noemen -
een Japanse tuin. Ook de tropische
kas zeker een bezoekje waard.
Kasteelpark Arcen bestaat uit
drie 'eilanden': het hoofdeiland
met daarop het kasteel, het eiland
met daarop een rosarium waarop
wisselende exposities zullen wor
den gehouden en het eiland waar
op zich onder meer de canyon en
een Limburgs landschap bevin
den. In dat Limburgs landschap,
alle, maar dan ook alle planten
soorten die in Neérlands zuidelijk
ste provincie voorkomen. Walra
ven: „Om te voorkomen dat de
plantjes per ongeluk vertrapt zul
len worden, zijn de paden op onge
veer een halve meter boven de
grond aangebracht.
Nieuwe brochures
over Denemarken
Het Deens Verkeersbureau heeft
twee nieuwe folders uitgebracht:
Voor kinderen is er een boekje
waarin 27 zogenaamde vakantie
cheques zitten. Hiermee kunnen
jeugdige vakantiegangers die naar
Denemarken gaan, allerlei voor
deeltjes krijgen. Een gratis ham
burger. voor niks naar een pret
park, een balpen en een flesje limo
nade zijn daar enkele voorbeelden
Verder heeft de Deense Raad
voor Toerisme een lijst samenge
steld waarop Deense hotels en res
taurants vermeld zijn die speciale
menu's hebben voor diabetici.
Zowel de 'kindercheques' als de
lijst voor diabetici zijn gratis af te
krijgen bij het Deens Verkeersbu
-reau aan de Piet Heinstraat 3 in
Den Haag.
LIMBURG - De VW van Limburg
heeft een prachtige toeristsche
brochure uitgegeven: 'n dagje Lim
burg, daar zit veel in!' De folder is
zeer overzichtelijk ingedeeld; het
hoofdstuk natuur behandelt al het
groen in Limburg in het algemeen
en besteedt apart aandacht aan de
hengel-, water- en zwemsport in
openluchtbaden. Onder 'Cultuur
wordt verteld welke musea deze
zuidelijke provincie njk is Het on
'derdeel 'Ontspanning' geeft enkele
tips voor dagjes uit, zoals boot
tochtjes. winkelcentra, recreatie
parken en andere vermakelijkhe
den.
Dit boekje is gratis aan te vragen
bij de Stichting VW Limburg. Te
lefoon: 04406-13993.
Penshurst Place en de fraaie tuinen vanuit de lucht gezien.
