Nieuwe notitie GS omspuiten grasland DE TIJD, VAN TOEN Middeleeuwse maaltijd in 1000-jarig Voorhout ^DUIVENBERiCHTEN^ Plan in Nieuwkoop voor bouw van winkelcentrum Ontsnapte ooievaar is weer terug Kinderen met bierflesjes bekogeld DE RELATIES VAN LEIDEN MET HET TURKSE SMYRNA REGIO MAANDAG 4 JULI 1988 gegeten. Het feest, foto Dick Hogewoning) BOLLENSTREEK Gedeputeerde staten van Zuid-Holland willen nog voor medio au gustus een nieuwe beleidsnotitie samenstellen over het omspuiten van graslanden in de bollenstreek. Dat blijkt uit een brief van dagelijks bestuur van de provincie aan de staten leden. VOORHOUT Ruim 475 Voor- houters zijn zaterdagavond in de voetsporen van onder meer Willem van Teilingen en Jacoba van Beieren getreden. Tussen de res tanten van het 13de eeuwse slot Teilingen in Voorhout, op de grens met Sassenheim, nuttigden deze feestvierders uit het 1000-jaar oude Voorhout een maaltijd volgens middeleeuws recept. Riskant was de opzet van het feest wel, omdat met slecht weer het spektakel in de open lucht in het water zou vallen. "Maar de weergoden waren ons gunstig ge stemd. Terwijl het zaterdag en zon dag steeds heeft geregend, was het Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "De Reisduif": 1. W. Ouwersloot, 2. A. v.d. Dop en Zn., 3. N. de Groot en Zn., 4. Hartevelt Schoenmaker, 5. P. Mooten, 6, 7 en 8. P. Kooijman, 9. N. de Groot en Zn., 10. A. Singeling. Wedvlucht vanuit Chantilty. P.D.V. "De Reisduif": 1. A. v.d. Dop en Zn.. 2. P. Kooijman. 3. J. Smit, 4. A. Singeling, 5. J. Groenendijk, 6. P. Kooijman, 7. N. de Groot en Zn., 8. J. Smit, 9. A. Singeling, 10. A. v.d. Dop en Zn. Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "Leiderdorp": 1. G. Hendrikse, 2. E.H. Broug, 3. W. de Roode, 4. P. Sloos, 5. R. v.d. Nieuwendijk, 6. W. van Oosten, 7. G. Hendrikse. 8. P. Sloos, 9. E.H. Broug, 10. J. Knijnenburg. Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "Leiderdorp": 1. H. van Laar, 2. A. Petit, 3. R. Kappetein, 4. G. Hendrikse, 5. P. Sloos, 6. R. v.d. Nieuwen dijk, 7. P. Sloos, 8. H. Flippo, 9. R. v.d. Nieu wendijk, 10. E.H. Broug. Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "De Blauwkras": 1. G. v.d. Tang, 2. A. Houweling, 3. Comb. Nieuwendijk, 4. P. Landensbergen, 5. Comb. Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "De Blauwkras": 1, 2. en 8. A. Houweling, 3. H. Koome, 4 Landesbergen, 5. R. Verhoogt, 6. J. Rozie Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "L.P.C.": 1. P.J. Schlagwein, 2. J. de Wolf. 3. A. Witte- veen, 4. mevr. Halewijn, 5. M. Schlagwein, 6. P. de Haas, 7. W. Siera, 8 en 9. J. de Wolf, 10. M. Schlagwein. Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "L.P.C.": 1. P.J. Schlagwein, 2, Boelee-Diersman, 3, 4 "1 5. P. de Haas, 6. J. v.d. Hoogt, 7. P. de Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "Het Oosten": 1P. Juffermans, 2. J. Verbaan, 3 en 4. Putten v. Weeren, 5. S. v.d. Hoven, 6. J. Verbaan, 7. 5. v.d. Hoven, 8. Putten v. Weeren, 9. T. v. As, 10. W. v.d. Hoogt. Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "Het Oosten": 1, 2, 3, en 4. W. v.d. Hoogt. 5. P. Juffermans, 6. W. v.d. Hoogt, 7. T. v. As, 8. J. Hartevelt. 9. W. v.d. Hoogt, 10. P. Juffermans. zaterdagavond juist droog. De zon scheen zelfs even", verzucht Jolan- da Wiegman van het organisatiecomi té na afloop. De gasten, waaronder minister E. Brinkman, kregen bij aankomst in de ruïne een beker, waaruit ze de hele avond wijn konden drinken. Met wijn in overvloed zat de feest stemming er al snel in. Te diep in het glaasje kijken, was die avond geen probleem. Met een speciale buspendeldienst werden de gasten van en naar Voorhout gebracht. De middenstand uit Voorhout had zich over de keuken gebogen en verzorgde het eten en drinken. Terwijl het vlees aan spit rond draaide, luisterden minnestrelen en troebadoers het feest op. Omdat dergelijke uitbundige feesten in de middeleeuwen alleen bij speciale gelegenheden werden gehouden, had ook de organisatie voor een aanleiding gezorgd. Twee Voor- houters lieten zich voor de show door de ambtenaar van de burgelij- ke stand in de echt verbinden. Vol gens de organisatie was het een hu welijk voor slechts één avond. Na dat tegen één uur 's nachts de laatste gasten naar huis werden ge bracht, keerde ook de ruïne weer terug naar de 20ste eeuw. In de brief wordt erop gewezen dat recentelijk nader overleg is ge voerd met het samenwerkingsor gaan voor de duin- en bollenstreek en de landbouw- en milieu-organi saties over het omspuiten van gras land tot bollengrond. Het ging daarbij voornamelijk om een nade re inventarisatie van de wensen die er over en weer leven. In de brief aan de statenleden schrijven GS dat er mogelijk naar wordt gestreefd nieuwe instru menten te vinden om het omspui ten verder aan banden te leggen. Volgens een woordvoerder van de provincie zou daarbij aan een spe ciale omspuitverordening kunnen worden gedacht. Momenteel kan de provincie alleen op grond van gewijzigde bestemmingsplannen ingrijpen. Dat laatste is onlangs Secretaresse van Kemp weer op vrije voeten DEN HAAG/ALPHEN AAN DEN RIJN - De van valsheid in geschrif te en oplichting verdachte secreta resse van afvaltransporteur S. Kemp is weer op vrije voeten ge steld. De officier van justitie heeft afgezien van zijn voornemen de rechter te verzoeken de in Alphen wonende vrouw nog minstens zes dagen in voorarrest te houden. Het verloop van het onderzoek geeft daartoe geen aanleiding volgens de officier. De vrouw meldde zich vo rige week vrijwillig bij het speciale rechercheteam op het politiebu reau in Woerden en werd daar inge sloten. Kemp zit nog wel vast. Hij wordt verdacht van illegale stortingen van chemisch afval op de voormali ge vuilnisbelt in Alphen en in het Belgische Wallonië. nog gebeurd bij een plan van de ge meente Sassenheim om het om spuiten van grasland in de Klin kenbergerpolder toe te staan. Gemeenten in de bollenstreek hebben overigens onlangs nog bij het provinciebestuur aangedron gen op een herbezinning van het omspuitverbod in de bollenstreek. De gemeenten menen dat de pro vincie zich in bepaalde gevallen 'te hard' opstelt. De door GS geschreven brief over het omspuiten van graslanden heeft tijdens de statenvergadering vrijdag niet tot een inhoudelijke discussie geleid. Verwacht wordt dat die volgt zodra de aangekon digde beleidsnotitie op tafel ligt. NIEUWKOOP - Er moet snel wor den begonnen met de bouw van een winkelcentrum op de locatie Reghthuysplein-Dorpsstraat in Nieuwkoop. Dat is de mening van een meerderheid van de raadscom missie financiën en ruimtelijke or dening. Die heeft de raad voorge steld 25.000 gulden beschikbaar te stellen voor de voorbereidingen van de bouw van het winkelcen trum, en tevens de uitgangspunten van het rapport 'Nieuwkoop nu en 2000' over te nemen. Het rapport is opgesteld door de werkgroepen bewinkeling Nieuw koop en Noorden. De aanbevelin gen zijn nagenoeg hetzelfde als die van marketingbureau Frons, die enige tijd geleden ook onderzoek heeft gedaan naar mogelijkheden om het winkelen in Nieuwkoop aantrekkelijker te maken. Niet al leen winkels maar ook sociaal-cul turele activiteiten zijn nodig om het winkelen attractiever te ma ken, aldus het rapport. Voorlopig gaat echter alle aandacht uit naar het zo spoedig mogelijk verwezen lijken van het winkelcentrum. In het rapport stelt men dat de winkels moeten worden geconcen treerd op de locatie Reghthuys plein-Dorpsstraat. Daar moet on der andere een 'makkelijk bereik bare' supermarkt worden geves tigd die als 'trekker' kan dienen voor het nieuw te bouwen winkel centrum. Alleen op die manier is het winkelen in de gemeente nieuw leven in te blazen. Gebeurt dat niet, dan wijken de Nieuwkopers uit naar Alphen of Mijdrecht en doen ze alleen de hoogstnoodzakelijke boodschappen in het dorp. PvdA-raadslid T.Mourits-Ruiter heeft echter de nodige kritiek op het rapport. Zo heeft zij haar be denkingen over de parkeeruimten die moeten komen bij het nieuwe winkelcentrum. In het plan zijn parkeerruimten op de Achterweg en aan de zuid-west zijde van het Reghthuysplein opgenomen. Mou- rits-Ruiter pleit echter voor meer fietsenrekken voor huisvrouwen die hun dagelijkse boodschappen komen doen. De winkeliers heb ben evenwel altijd gesteld dat het publiek in de toekomst nog meer met de auto zal winkelen. Daarom zou het centrum zonder parkeer ruimte minder klanten trekken. Raadslid J. Michel (CDA) geeft ook toe, dat hij zijn auto het liefst naast de kassa wil zetten. Mourits-Ruiter vindt echter ook dat het rapport te groot is opgezet.. Ze denkt niet dat, na verwezenlij king van de plannen, 20.000 consu menten naar Nieuwkoop snellen om daar te winkelen. ALPHEN AAN DEN RIJN - De vrouwelijke zadelbek-ooie- vaar die vorige week was ont snapt uit Avifauna is weer te recht. Een verzorger van het vo gelpark die juist van zijn vakan tie was teruggekeerd wist het zeldzame dier uiteindelijk za terdagavond te vangen in een weiland in Leiderdorp. Hij had het dier 's middags al waargenomen in de buurt van de boerderij van Van der Valk, de eigenaar van Avifauna, in Leiderdorp. Vervolgens heeft hij de ooievaar urenlang ge volgd met zijn vader. Uiteinde lijk slaagde hij erin met een au to tot op tien meter van het beest te komen. De ooievaar kon ten slotte pas aan het eind van de avond worden gepakt, nadat zij had gegeten van voer dat was vermengd met een ver dovingsmiddel. Het dier is volgens een woordvoerder van het volgel- park inmiddels weer 'redelijk hersteld'. Hij zei verder er nooit aan getwijfeld te hebben dat het dier zou worden terugge vonden: "Er is nog nooit een ontsnapt dier weggebleven". De ooievaar wordt nu binnen kort gekortwiekt om een nieu we ontsnappingspoging te voorkomen. De beloning van 250 gulden die het vogelpark had uitgeloofd voor de vinder gaat naar de verzorger. ALPHEN AAN DEN RIJN - Een dronken man heeft zaterdagavond in de Pieter Floriszstraat in Alphen een aantal spelende kinderen met bierflesjes bekogeld. Nadat buurt bewoners de politie hadden ge waarschuwd werden ook deze ge trakteerd op de nodige rondvlie gende flesjes. Zowel de kinderen als de agenten bleven ongedeerd. De man is ter ontnuchtering inge sloten. Wedvlucht vanuit Compiegne. Brouwer-de Best, 10. J. v. Beek. 1Aad de Vries, 2. G. v. Goozen, 3. Dokkum en Zn„ 4. J. Koster, 5. Dokkum en Zn., 6. G. v. Goozen, 7. T. Kraan, 8. B. v. Mil, 9. C. Kop, 10. B. v. Mil. Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "De Rijnklievers": 1J. Zevenhoven. 2. Dokkum en Zn., 3. J. v.d. Wal, 4. Dokkum en Zn.. 5. J. Kok, 6 en 7. A. Honders, 8. Dokkum en Zn., 9. J. Kok, 10. Dokkum en Zn. Wedvlucht vanuit Duffel. P.D.V. "De Vriendenclub": 1Comb. v.d. Kooy/Werkhoven, 2. Comb. Bo- dijn/Vinkensteyn, 3. R. v.d. Dop, 4. L. Koop man, 5. Comb. v.d. Kooy/Werkhoven, 6. R. Noordermeer, 7. C.P. Gijsman, 8. Bink, 9. L. Koopman, 10. Comb. Bodijn/Vinkensteyn, Wedvlucht vanuit Chantilly. P.D.V. "De Vriendenclub": 1. C.P. Gijsman, 2. F.J. Compier, 3.1.M. Door nik, 4. W. Siera jr. Wz.. 5. Comb. v.d. Kooy- /Werkhoven, 6. W. Siera jr. Wz., 7. F.J. Com pier, 8. W. Rietkerk, 9. F.J. Compier, 10. W. Siera jr. Wz. LEIDSE KRONIEK OVER /MENSEN EN GEDANE ZAKEN De huidige Turkse stad Izmir, gelegen in het westen van het land aan de Egeïsche zee, heette vroeger Smyrna. Als naam is dat nu nog bekend als een soort ta pijtwerk, in het bijzonder tafel kleden. Nog eerder heette de stad Efese, al lag dat eigenlijk een stukje verderop. De eerste Leidenaars die rond 1200 in het kleine dorpje aan de Nieuwe Rijn bij de Burcht woon den, zullen de plaats vooral heb ben gekend uit de Bijbel. De apostel Paulus heeft eens een brief geschreven aan de Efesiërs. De middeleeuwse Leidenaar kende Efese wellicht ook uit het levensverhaal van de heilige Po- lycarpus, wiens feestdag op 28 ja- puari werd gevierd. Deze heilige was bisschop van Efese tot zijn marteldood in het jaar 156. Hoe wel hij niet een van de bekendste heiligen was, werd zijn naam door katholieken vaak aangeroe pen bij oorpijn, waartegen hij de patroon was. Nadat in 1453 de opdringende Turken Constantinopel hadden veroverd, dreigde een Moham medaanse overheersing van de Balkan en verder. De Hollandse graaf Philips de Goede liep toen zelfs geruime tijd rond met plan nen om een kruistocht tegen de Turken te houden. Behalve de vertegenwoordigers van de ste den werden ook geestelijke hoogwaardigheidsbekleders naar Den Haag ontboden om te praten over hun aandeel in de kosten. Hoewel de geestelijkheid er in beginsel wel mee kon in stemmen, kwam er uiteindelijk niets van terecht. In een volgen de fase werden in 1526 de Honga ren door de Turken vernietigend verslagen. Sultan Soliman de Grote sloeg in 1529 zelfs het be leg voor Wenen en het scheelde maar weinig of de stad was ver overd. Ook toen waren er acties om iets tegen het Turkse gevaar te doen. Nadat in 1534 de Turken ook Tunesië hadden bezet, sloeg keizer Karei V hard terug en in 1535 werd Tunis bijna met de grond gelijk gemaakt. Toen in 1571 de Turken weer sterk opdrongen, werd twee keer een aflaat beloofd als men maar vurig zou bidden dat de Turken zouden worden verslagen. Moge lijk heeft dat geholpen, want on der bevel van een bastaardbroer van koning Philips II versloeg een hoofdzakelijk Spaanse vloot de Turkse vloot bij Lepanto. Am per was het nieuws in Leiden be kend of op 17 november 1571 werd afgekondigd dat er de vol gende dag een plechtige proces sie zou zijn om te danken voor de victorie. Overigens hielp dat niet lang. In 1574 bezetten de Turken Tunesië opnieuw en in de rest van de zestiende en vrijwel de ge hele zeventiende eeuw bleven zij een geduchte militaire macht, die zo af en toe haar tanden liet zien (tweede beleg van Wenen in 1683). Liever Turks... Hoewel iedereen de Turken dus vreesde, schermden de pro testanten in de eerste jaren na de opstand tegen koning Philips II wel met de leuze 'Liever Turks dan paaps'. Een in de Lakenhal aanwezig draagteken, in de vorm van een halve maan met die leuze erop gegraveerd, toont dat aan. Maar de protestanten waren ook niet vies van handel met deze vij and, hoe moeilijk die ook was. Geleerden baanden de eerste pa den. De beroemde botanicus Clusius verzamelde Turkse plan ten voor de Hortus en in 1596 kreeg de Leidse Universiteitsbi bliotheek een afbeelding van de stad Constantinopel uit 1559. Een zoon van Jan van der Does (Doeza) bracht zelfs in 1599 een bezoek aan Constantinopel. In dat jaar leende de Franse ambas sadeur in Den Haag een boek over de Turkse geschiedenis uit de bibliotheek van de rijke Leid se koopman Daniël van der Meu- len, die het overigens te gewaagd vond om met de Turken handel te drijven. Maar al snel verander de die houding, vooral nadat in 1613 diplomatieke betrekkingen waren aangeknoopt. Een gezant schap bracht in 1614 al een be zoek aan Smyrna. Vooral de Leidenaars gingen handelsrelaties aanknopen. Spe ciaal Angorawol was zeer gewild om er allerlei weefsels voor de textielindustrie van te maken. ln het begin van de acht tiende eeuw dreef de doops gezinde koop man Frangois de Schregel handel op vele landen, waar onder het Turkse rijk..De kamelen en de in Oosters ge waad uitge doste personen op zijn han delsetiket dui den daar op. Hoe groot de winsten ook waren, de risico's waren ook niet weg te vlakken. Herhaaldelijk werden schepen zonder aanwijsbare re den vastgehouden of op volle zee gekaapt. Vooral de Barbarijse zeerovers uit Algiers en nabijge legen plaatsen waren zeer be rucht en het als slaaf verkopen van de matrozen was een winst gevende zaak. Al in 1583 verleen de het Leidse stadsbestuur aan een vrouw uit Hoorn toestem ming om op twee zondagen in de de dag van vandaag, al worden er geen slaven meer uit vrijgekocht. Wieg Het "Turks garen" lokte ook Leidse kooplieden naar vooral Smyrna en er woonden vrijwel steeds Leidenaren in die stad, ook nadat die in 1688 door een vreselijke aardbeving groten deels was verwoest en in 1797 door een grote brand nog eens vrijwel werd platgelegd. Dat er Leidse kerken geld in te zamelen om aan het losgeld te komen om haar zoon te kunnen vrijkopen. Zo werd bij voorbeeld in 1681 in Leiderdorp een collecte gehou den voor de armen en de slaven te Algiers, maar ook overal el ders waren deze collectes een al ledaags verschijnsel. De slaven- kas van Zierikzee bestaat tot op goed werd verdiend, blijkt wel uit het fraaie beeldhouwwerk aan de gevel van In den Vevgul- den Turk (nu V. D.) aan de Breestraat, dat een koopman er in 1673 heeft laten aanbrengen. Een van de grootste kooplie dencombinaties die handel dreef op Smyrna was de compagnie schap onder leiding van Jaques Henneboo. Deze ging in 1655 fail liet, daarbij zijn neef en tevens zwager Abraham Henneboo meeslepend. Ook de verwante doopsgezinde familie Le Pla leed er een geweldige strop door en voor broer Adriaen Henneboo betekende het op termijn even eens het bankroet (en ook deze sleepte op zijn beurt weer een zwager mee). Uit de zeer gede tailleerde administratie van de faillissementen is veel over de handelsrelaties te achterhalen. Jaques Henneboo ging overi gens in Smyrna wonen, waar hij zijn handelsrelaties wel zal heb ben kunnen uitbuiten. Ook op het diplomatieke vlak speelden Leidenaren een grote rol. Van veel van de consuls in Smyrna had de wieg in Leiden gestaan. Het liep natuurlijk ook wel eens fout en in 1687 besloot het Leidse stadsbestüur er in Den Haag sterk voor te pleiten consul Van Dam, over wie sterk werd geklaagd, te ontslaan (en te vervangen door viceconsul Ema nuel Cosson). In de achttiende eeuw speelde de firma Houset, Fremaux en Oushoom (allemaal Leids klin kende namen) een belangrijke rol in Smyrna, terwijl ook de Lei denaren Musquetier en Muyssart er actief waren. Toch floreerde de handel toen al heel wat min der. De Leidse kooplieden Van Eys, die niet bang waren van wat risico, probeerden in 1732 wat la ken af te zetten in Smyrna en Pe- ra (een voorstad van Constan tinopel waar de 'buitenlanders woonden) en hoewel de fijne en superfijne lakens met mooie kleuren wel grif van de hand gin gen, was de uit Turkije te impor teren handelswaar, vooral zuive re gele was, van te slechte kwali teit om er lang mee door te gaan. Nadat in 1738 weer veel klachten waren over de ontvangen osse- en buffelhuiden en balen wol, kapte de firma Van Eys met de relatie. Uit de bewaard gebleven correspondentie van deze firma (waarin zelfs nog een paar staal tjes laken, meest in donkere kleuren, maar ook in felrood, zijn achtergebleven) blijkt wel hoe moeizaam alles toen verliep en hoe groot de risico's waren. Deze handel stierf dan ook een langza me dood. Na 1800 waren er vrij wel geen relaties meer tussen Leiden en het Turkse rijk. P.J.M. DE BAAR MAANDAG 4 JULI Hazerswoude start avond-zw om 18.00 uur in zwembad De Ha zelaar, om 18.30 uur in zwembad De Dolfijn. Katwijk strandloop, start om 19.30 uur bij strandpaviljoen 't Centrum. Leimuiden vergadering streekcommissie Alphen aan dén Rijn e.o. in café J. de Keijzer, Dorpsstraat 30, aan vang 20.00 uur. het pleintje bij de Pomp. Wassenaar vergadering van de gemeente raad, aanvang 19.30 uur in raad huis De Paauw. DINSDAG 5 JULI AJphen Laura fiets-vierdaagse over 60, 100 of 150 km, start om 7.30 uur bij gebouw Nabij, Lauraplem, inl. tel 01726-11128. Katwijk badgasten snelschaak-toer nooi, aanvang 19.30 uur bij strandpaviljen Willy Noord. Leiden oecumenisch avondgebed in de Oud-Katholieke kerk, Zoeter- woudsesingel, van 19.00 tot 19.30 in de Pieterskerk. Leiderdorp spreekuur Meldpunt Discrimi natie, van 19.30 tot 22.30 uur in wijkgebouw Het Zijlkwartier, Van der Marckstraat. openbare vergadering com missie beroep- en bezwaarschrif ten, aanvang 20.00 uur in het ge meentehuis. r Warmonders, van 19.00 tot 21.00 uur in de oude gymzaal op het pleintje bij de Pomp. WOENSDAG 6 JULI Alphen Laura fiets-vierdaagse, start 7.30 uur bij gebouw Nabij, Laura- plein. Hazerswoude zwemvierdaagse in zwembad De Hazelaar om 18.00 uur, in De Dolfijn om 18.30 Katwijk duinwandeling olv boswachter, om 10.00 uur; duinwandeling olv IVN-gids, om 19.30 uur, start bij de Soefitempel, Sportlaan. Lelden muziek-theaterspektakel 'Lo- dewijk Napoleon', aanvang 22.30 uur in de Pieterskerk. Laura fiets-vierdaagse, start om 7.30 uur bij gebouw Nabij, Lauraplein. Leiden in kader van de Leidse Laken- feesten: Peurbakkentocht door de Leidse grachten, aanvang 19.00

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 8