'Angst en onzekerheid heb ik overwonnen' Pierre Audi, de kleine tovenaar van Almeida: Joods Historisch Museum floreert als nooit tevoren Sextet speelt met liedjes Geld voor amateurtoneel POP Ruhr-rock Wolfskleren Ierse traditie Schizofreen In de steigers Paringsdrift ZATERDAG 2 JULI I LONDEN - "Zijn daden benne groot, maar wint hij ook de Zilvervloot?" Het een sluit het ander niet uit. En daarom heersen er opnieuw hoge verwachtingen in Nederlands grote en geldverslindende muziektempel aan de Amstel met de komst van Pierre Audi als de nieuwe directeur van de Nederlandse opera. Zijn benoeming is verrassend en vermetel tegelijk. Want van de 30-jarige genaturaliseerde Brit wordt gevraagd het ultra-moderne, prestigieuze mu ziektheater in Amsterdam nieuw leven in te blazen en me de te bevrijden van de zware schuldenlast. Hoe, weet hij zelf nog niet. Maar de uitdaging en het grote avontuur lok ken. De onzekere sprong in het diepe heeft hij er graag voor over. Pierre Audi heeft bij een eerste kennismaking iets ontwapenends, iets onschuldigs ook. Zijn uitver kiezing voor de zware maar artis tiek belangrijke positie is op zijn minst overrompelend tot stand ge komen. "Als ik er een advertentie van had gezien, was ik er nooit op ingegaan. Ze hebben me gepolst en gevraagd. Amsterdam kende ik nauwelijks. Het theater zelf zag ik voor het eerst. Het overweldigde me. Maar ik wist het meteen; een fijne plek. Het sprak me aan". We ontmoeten hem in het hart van het Londense Islington. Thuis in zijn eigen kleine 'koninkrijkje': het Almeida-theater in het gelijk namige achterafstraatje. Toen hij door Haye Thomas Componist Lex van Delden overleden er neerstreek vanuit Oxford, waar hij middeleeuwse geschiedenis studeerde, was het een oud, verval len pakhuis'. Nu is het een beschei den maar functionele ruimte met een flexibel podium voor theatèr en muziek-produkties. Pierre Au di, geboren in Beiroet en opgevoed in Parijs, is er de speelse tovenaar. Onder zijn bezielende leiding is er dwars door de aversie en weer stand van het gevestigde muziek- wereldje in Londen heen. iets heel moois ontstaan: het Almeida Festi val. Jaar in jaar uit beter, gedurfder en spannender, totdat men het nu ook internationaal erkent als Enge- lands meest kosmopolitische, vooruitstrevende spektakel van hedendaagse muziek en uitvoe ring. Zoete muziek Pierre Audi heeft ervoor geknokt en gebedeld. Steeds vastgehouden aan het doel dat hem voor ogen stond. In acht jaar tijd is het van heel klein iets heel groots gewor den. Een reputatie, waar de liefheb bers graag aan hun trekken komen. Omdat het altijd is blijven open staan voor nieuwe ontwikkelingen en nimmer het excentrieke of ge durfde uit de weg ging. Het is deze prestatie, gekoppeld aan het tel kens weer moeten vechten voor de vereiste subsidies en sponsors, die de 'scouts' van het Muziektheater als zoete muziek in de oren heeft geklonken. En de keuzecommissie er uiteindelijk toe bracht om te kie- Ze hebben in Amsterdam geleerd zen voor de kleine donkere tove naar van Almeida; zonder specifie ke opera-ervaring, maar met een sterk ontwikkeld gevoel voor het nieuwe, het belang en uitstraling van het kleinschalige. "Ze zijn er hier kapot van", ver telt hij ernstig. "Ze dachten die Pierre is een van ons. Die gaat nooit weg. Dat gevoel is zo gegroeid. Met de toename van ons succes. Maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ik hier zou blijven. Je gaat niet je ei- Lex AMSTERDAM (ANP) - De compo nist en journalist Lex van Delden (68) is vrijdag in een ziekenhuis in Amsterdam overleden. Dit heeft de familie meegedeeld. Alexander van Delden werd op 10 september 1919 in de hoofdstad geboren. Hij componeerde symfo nieën, orkestwerken, concerten, oratoria, kamermuziek, balletten, toneel- en filmmuziek. Van 1947 tot 1982 was hij muziekredacteur bij Het Parool. Voorts was hij voorzit ter van de auteursrechtorganisatie Buma/Stemra. Ook was hij bestuurslid van het Nederlands Comité van Internatio nal Musical Council van de Unes co. Verder was hij lid van diverse verenigingen zoals die van het Ge nootschap van Nederlandse Com ponisten. Van Delden heeft ver schillende muziekprijzen in de wacht gesleept. Hij was Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De componist wordt woensdag in het familiegraf op Zorgvlied in Am sterdam bijgezet. AMSTERDAM (ANP) - Het Joods Historisch Museum (JHM) floreert sinds de verhuizing van het Waag- gebouw aan de Nieuwmarkt naar het voormalige Hoogduitse syna- gogencomplex aan het Jonas Da niël Meijerplein in Amsterdam als nooit te voren. Op 3 mei 1987 nam het JHM zijn intrek in de nieuwe behuizing van de vier samenge voegde vroegere synagogen en pre cies een jaar later hadden al 160.000 mensen dit museum bezocht. Dat zijn cijfers die in het Waaggebouw verreweg nooit zijn gehaald. In de tijd dat het Joods Historisch Muse um daar nog gevestigd was, kwa men er jaarlijks gemiddeld 33.000 bezoekers. In 1981 werd een één malige top bereikt van 60.000 be zoekers. Dit vertelt directeur Judith Bel- infante van het museum, die nog steeds met groot enthousiasme spreekt over wat er in de nieuwe museumhuisvesting allemaal mo gelijk is. De expositieruimte in het nieuwe onderkomen is dan ook vijf maal groter dan die in het oude. "Nog net voor de klap". Tekst Frans Mon- tens. muziek Burkhardt Söll en arrange menten door het Sextet met liedjes. Ge hoord op 1 juli in De Waag. LEIDEN Spel met taal, spelen met muziek en spelen voor pu bliek. Het Sextet met liedjes is niet onder één hoedje te vangen. Dat hebben we gisteren kunnen konstateren in De Waag. Heel wat mensen hadden gehoor ge geven aan de uitnodiging van het Sextet om hun eerste publieke optreden te komen beluisteren. Het resultaat van een half jaar hard werken. Een momentopna me eigenlijk van een produktie (in ontwikkeling), waar het sex tet het komende seizoen regel matig de boer mee op wil. En dan gebeurt het. Precies zoals ze gehoopt hadden: het pu bliek gaat louter en alleen door zijn aanwezigheid fungeren als scheppende factor. De ont wikkeling zet zich voort tijdens de uitvoering. Performance kan niet zonder publiek. De voor dracht komt tot leven, de geba ren worden ongedwongener. Het oog van Elise van de Putte gaat meer en meer glanzen. Haar stem ook. Het is duidelijk dat het sex tet gaandeweg steeds méér in zijn rol groeit. Het kan bijna niet anders of componist Burkhardt Söll heeft nauw samengewerkt met zijn vriend de dichter Frans Mon- tens. De toonzetting van diens gedichtencyclus "Nog net voor de klap" is niet beperkt gebleven tot het pakkend en soms zéér indringend op muziek zetten van de woorden. Door de speci fieke herhalingen en omkerin gen van gedeelten uit de tekst geeft Söll een eigen interpretatie van de betekenis. Elk van de sex tetleden voegt daar dan weer het hare/zijne aan toe. De instrumen talisten iets minder dan degenen die 'van zich af kunnen zingen'. Zo neemt Elise van de Putte vooral de rol op zich van bood schapper tot het volk; ze wil dui delijk zijn, ze wil zich geven. Pie- ter Kiewiet de Jonge belicht met zijn haast onderkoelde, maar daarom zeker niet minder indrin gende manier van zingen de hu moristische zijde van de gedich ten. Hoe summier het ook moge lijken, toch hielpen enkele de corstukken als tafel en stoelen (en het doelmatig gebruik ervan, evenals van drinkglazen, fruit en ijsjes) om de gang in het geheel te houden. Aan de verstaanbaar heid zou in de toekomst nog meer gewerkt kunnen worden. Ook al heeft Elise een krachtige stem, tegen slagwerk is het moei lijk opboksen. Bovendien konden liefheb bers van het betere trommel- werk na afloop van "De klap" ge nieten van een waterpodiumcon- cert door het Circle Ensemble dat het slagwerkfestival van 2 ju li inluidde. MONICA SCHIKS Ook het publiek heeft met in stemming gereageerd. Een pu blieksonderzoek heeft uitgewezen dat 78 procent van de bezoekers te vreden tot zeer tevreden was over het gebouw en het daar tentoonge stelde. Bovendien gaven zij tijdens het onderzoek te verstaan zeker nog eens terug te zullen komen, al dus Judith Belinfante. Behalve een veel grotere exposi tieruimte heeft het JHM nu ook een koffieshop, een ontvangst ruimte voor bezoekers, die ook ge schikt is voor het houden van lezin gen, en een mediatheek, wat meer is dan een bibliotheek. Daar vindt men niet alleen boeken, maar ook een collectie foto's en dia's. Er is bovendien een computersysteem, dat informatie verschaft over joden en joodse gebruiken en dat door ie dereen gebruikt kan worden. Sinds de verhuizing zijn er in het Joods Historisch Museum drie gro te en vier kleinere, zogenoemde omloopexposities geweest. Het tentoonstellingsprogramma had een breed spectrum: van exposi ties over joodse rituele voorwerpen tot moderne design. De huidige tentoonstelling gaat over de Portu gees-joodse familie Lopes Suasso, die in 1688 met 2 miljoen gulden de overtocht financierde van Willem 111 en Mary. Deze expositie is opge zet in het kader van de internatio nale manifestatie rond die over tocht. "Vanaf de opening hebben wij er welbewust aan gewerkt dat er een band wordt gelegd tussen onze ac tiviteiten en Nederland. Het moet zo zijn dat de Nederlandse bezoe ker plezier beleeft aan wat hij hier ziet. Dit museum behoort bij ons, moet de Nederlander kunnen zeg gen", betoogt mevrouw Belinfante. Er komen volgens haar veel groepen naar het museum: scho: len, maar ook kerkelijke gezel schappen. Concurrentie met de Anne Frank Stichting bestaat er niet. Er is zelfs een bepaalde vorm van samenwerking. Via de Neder landse Spoorwegen kan men een kaartje kopen voor een dagtocht, dat zowel een bezoek aan het JHM als het Anne Frank Huis mogelijk maakt. Het protest uit joods-religieuze kring tegen de openstelling op za terdag, de sjabbat, is verstomd, hoewel niet iedereen zich er hele maal bij heeft neergelegd. "In Is raël zijn ook alle musea op zondag geopend. Bovendien is het zo dat als je ook de functie hebt van mo nument, je niet kunt zeggen: één maal in de week doen we dat niet", aldus Judith Belinfante. Intussen ligt het programma van activiteiten van het JHM tot het voorjaar 1990 al weer grotendeels klaar. Er zijn onder meer exposi ties gepland over het onderwerp Marc Chagall en de bijbel, over mo derne Israëlische beeldhouw kunst, over de Russisch-joodse kunstenaars van voor en na de re volutie (van 1910 tot 1930) en over de geschiedenis van de joden in de Sovjet-Unie. gen graftombe bouwen. De schei ding komt wat onverwacht, maar uiteindelijk was ik toch vertrok ken". Hij zegt het rustig en wel overwogen, met een melancholie ke glimlach. In oktober vertrekt Pierre Audi naar Amsterdam. Om tot de vol gende zomer heen en weer te rei zen. Want ook het Almeida Festival van 1989 zal onder zijn leiding staan. "Er moet tijd zijn om hier een nieuwe kapitein te vinden. Want dit schip moet blijven varen. Ik kan het niet zomaar in de steek laten. Abrupt weggaan is er dus niet bij. Maar de volgende zomer is mijn laatste festival. Dan moet een ander het roer overnemen". Erfenis Voor Pierre Audi begint het Am sterdamse avontuur met een erfe nis. De schuldenlast van zeven mil joen. En een programma dat onder zijn voorganger Jan van Vlijmen voor twee jaar is vastgelegd. Dat ziet Audi niet als een te grote han dicap. Hij is bedachtzaam genoeg om van een lange aanlooptijd uit te gaan. De hele opzet van het Mu ziektheater met zijn uiterst gecom pliceerde structuur, is voor hem een monster. "Om dat aan te kunnen moet je het eerst leren kennen en vooral doorgronden. Beginnend met het beheer en de administratie op een veel breder niveau dan ik gewend ben. Het samenwerken met een za kelijke directeur Truze Lodder be schouw ik dan ook als een voor deel. Als men zegt dat zij een harde is met haar op de tanden, dan is dat goed. Onze taak is ook niet eenvou dig. Over de contacten die ik tot nu toe met haar heb gehad, ben ik ui terst positief. Ik heb het gevoel dat wij heel goed kunnen ken" "Zij deelt zelfs mijn verlangen om de operastudio, die in Neder land na 20 jaar is afgedankt, weer terug te krijgen. Ik geloof daar hei lig in. Ik weet uit ervaring dat je kleinschalig veel kunt doen om meer belangstelling voor het mu- ziekgebeuren los te slaan. Juist om dat we, zeker voorlopig, met zeer bescheiden middelen zullen moe ten werken. Als we de weg in slaan van een paar grote produkties met klinkende namen, hoe sterk die lokkertjes ook zijn, gaan we kapot. Dat is voor mij dus een stomme manier van werken. Bovendien vind ik dat het grote geijkte opera- werk, ook stomvervelend kan zijn. Ondanks de toppers. Want die heb ben gevestigde reputaties, komen, zetten hun pruiken op en brengen hun vaste nummer. En willen niet repeteren en meezoeken naar iets anders". Bij opmerkingen als deze lichten de donkere ogen van Pierre Audi op. Als er bij hem gezocht wordt naar een nieuwe invalshoek voor het Muziektheater, is er volop bruikbare thermiek. Ook voor de Nederlandse componisten, die los var Louis Andriessen, ook naar zijn gevoel, nog weinig echt aan de weg hebben getimmerd. Voor hen wil hij kansen creëren in heel de kosmopolitische opzet, die hem voor ogen staat. Want hij is en blijft sterk internationaal georiënteerd. Muziek en theater zonder grenzen. Met een grote hang naar het nieu we en voor het avontuur ook het excentrieke. Naïef Pierre Audi is ervan overtuigd dat hij daarvoor zijn medewerkers in het Muziektheater kan meekrij gen. Op de vraag waarom, heeft hij meteen zijn antwoord klaar. "Zij hebben in Amsterdam geleerd van hun fouten, maar weten nog steeds niet hoe zij zich moeten redden. De indruk die ik tot nu toe van hen ge kregen heb, is dat zij strategisch nogal naïef zijn. Ik heb hier bij Al meida geleerd om te attaqueren en te retireren. En datje altijd je vaste doel voor ogen moet houden en net als een schaker vele zetten vooruit moet kunnen denken. En als het daarvoor nodig is om op het dak van het Muziektheater te gaan staan en de opera te verdedigen, zal ik dat niet nalaten. Want bang ben ik niet. Angst en onzekerheid heb ik hier allang overwonnen". Het klinkt zelfverzekerd, strijdbaar en overtuigend. Het lijdt geen twijfel dat Pierre Audi sterk gemotiveerd is voor de zware klus aan de Am- stel. AMERSFOORT (ANP) - De Cen trale Volksbank in Utrecht draagt twee ton bij aan het Nederlands Centrum voor Amateurtoneel in Amersfoort voor activiteiten in de komende twee jaren. De bank stelt voorts jaarlijks 10.000 gulden be schikbaar voor een amateurthea terprijs. Het geld wordt beheerd door de Stichting Amateurtoneel Manifestaties. Volgens schattingen van het NCA zijn er meer dan 300.000 men sen in ons land actief met amateur toneel: acteren, decorbouwen, kos tuums maken, regisseren, en der gelijke. Het amateurtoneel wordt gesubsidieerd, maar vaak is het moeilijk voor een vereniging om een produktie financieel rond te krijgen, aldus het NCA. Herman Joustra bijdragen: yVim Koevoet Erna Straatsma Herbert Grönemeyer - 'O' (EMI) Zo te horen gaat het goed met Herbert Grönemeyer. Zijn nieu we plaat klinkt als een klok. Hij lijkt dan ook de juiste keus te hebben gemaakt. De ex-acteur - hij schitterde onder meer in 'Das Boot' - besloot enkele jaren gele den zijn filmcarrière vaarwel te zeggen en zich toe te leggen op rockmuziek. Zijn stoffige stem leent zich bijzonder goed voor dit genre. Meer dan goed zelfs. Als hij geen Duits zou zingen, zou je zweren dat er een Amerikaan aan het werk was. Toch is het Duits op geen enkel moment irritant. De teksten zijn zonder uitzondering mooi, grappig, gevoelig of ko misch. Hou het tekstvel wel bij de hand, want makkelijk te vol gen is het niet altijd. De muziek is swingend en sim pel. Anders dan de meeste rock groepen bij onze oosterburen la ten horen. Die verzuipen hun muziek in overdaad. Holle, kille bombast. Muziek als een ver zwikte enkel: het loopt niet en het geeft een rotgevoel. De num mers van Herbert lopen wel, springen bij vlagen. Dat is ook de essentie van echte rockmuziek. Het wordt tijd dat hij wat meer waardering krijgt. Maar Duitsers lijken alleen maar populair te kunnen worden als ze er aardig uitzien. Nena was aardig, maar Herbert heeft wat te melden. En swingt. H.J. Hugh Cornwell - 'Wolf (Virgin) De Stranglers stonden eind ja ren zeventig bekend om hun rui ge, agressieve (maar toch melodi euze) Doors-geluid. 'No more heroes' werd, mede dankzij de punkgolf, een hit. Begin jaren tachtig sloeg de vervlakking toe. Met gladde, nietszeggende lied jes als 'Golden brown' en 'Al ways the sun' sloeg de band een nieuwe richting in. Van het tweede solo-album van zanger Hugh Cornwell ver wachtte ik daarom niet zo veel. De man is ook al weer 39 en waar schijnlijk een keurige huisman die het wat rustiger aan wil doen. Een vermoeden dat juist blijkt te zijn: 'Wolf is inderdaad weer zo'n slappe hap. Het lijkt overal en nergens op. Zijn leren jack Herbert Grönemeyer: swin gend en simpel. (foto pri draagt hij nog steeds maar Corn well is een schaap in wolfskleren. Een lp vol flauwe deuntjes met zeurderige, twee-regelige re freintjes en hoogst irritante ach tergrondzang. Meneer Cornwell. wilt u alstublieft id de vut gaan° E.S. Hothouse Flowers - 'People' (London) Nog niet zo lang geleden speel den Liam O'Maonlai en Fiachna O'Branain in de straten van Du blin hun 'Gaelic blues'. Gewoon voor de lol, maar wel met veel succes. Het tweetal besloot het wat serieuzer aan te pakken. Ze begonnen een echte band. Sinds dien heten ze de Hothouse Flo- Landgenoot Bono zag wel wat in de groep. De eerste single 'Lo ve don't work this way' mocht op het U2-label Mother Records worden opgenomen. Daarna ging het snel: veel airplayeen grote platenmaatschappij en het debuutalbum 'People'. Van de Gaelic-blues is op de plaat weinig meer overgebleven. 'People' klinkt erg internatio naal. Een compromis misschien, in ruil voor een contract bij een grote platenmaatschappij? Hoe dan ook: 'People' is een uisteken de plaat. De Hothouse Flowers verloochenen hun Ierse afkomst evenmin. Traditionele instru menten als mandoline, bodhran, harmonica en bouzouki voeren de boventoon. De stukken variëren van prachtige gospel-folk ('It '11 be ea sier in the morning'), gevoelige pianobarblues ('Forgiven'), frisse zomerrock ('Don't go') tot swin gende soulgetinte muziek ('Feet on the ground'). Het slepende The older we get' valt helaas wat uit de toon. Maar verder is 'Peop le' een debuut om trots op te zijn. E.S. Jimmy Page - 'Outrider' (WEA) De geruchten dat het legenda rische Led Zeppelin zou worden heropgericht worden voor een heel klein deel bewaarheid op de plaat van gitarist Jimmy Page. Want Page wordt op zijn nepso- loplaat bijgestaan door onder an deren LZ-compaan Robert Plant. Maar die reünie duurt maar één nummer lang. Achter de drumkits zit Jason Bonham, de zoon van de door verdrinking om het leven gekomen LZ-drum- mer John Bonham. 'Outrider' is wat schizofreen uitgevallen. Op kant één spijker harde rock die weinig verrast en van een zeer middelmatige kwa liteit is. De klasse-gitarist die Pa ge toch is, lijkt zich schuil te wil len houden. Rechtlijnige akkoor den zijn troef en daarmee neemt de voorspelbaarheid schrikba rende vormen aan. Van de schreeuwzang van John Miles heb je na een nummer al genoeg en Bonham junior slaat zijn par tijtjes wel heel erg braaf mee. De vlam slaat pas echt in de pan op het instrumentaaltje 'Liquid Mercury'. Met dank aan de Jethro Tuil-slagwerker Barry- more Barlowe, die ook op 'Eme rald Eyes' voor de verrassingen zorgt. Dat laatste nummer staat op kant twee, waar ineens alles wél lijkt te lukken. Op kant twee schrijft Page blues met hoofdlet ters en gunt hij zichzelf veel meer ruimte. Bij vlagen wordt het ni veau van de Allman Brothers in hun hoogtijdagen gehaald. Op kant twee ook heeft schreeuwle lijk Miles het veld moeten rui men voor de fantastische zanger Chris Farlow. Kant twee is erg goed maar toch niet goed genoeg om alle miskleunen van de A- kant te doen vergeten. WK. The House of Love - idem (Crea tion) Vier Engelse jongens die zin gen dat ze in Jezus geloven en daarbij de gitaren laten aanzwel len. Dromerige muziek zonder duidelijke melodiëen of ritmen. De Britse pers ziet in de vier de verlossers. In Nederland wordt hier en daar ook al tegengespro ken dat dit de zoveelste hype van de op een dood spoor belande Britse popmuziek is. De redding is nabij. Jammer toch, al die kloppende zeg maar: bonzende - critici op de deur van dit huis van de lief de. Ze komen op bezoek in een huis dat nog in de steigers staat en waarvan nu al kan worden vastgesteld dat het nooit een mo nument zal worden. 'The House of Love' klinkt in derdaad heel anders dan die tal loze Britse bandjes waar de vaar digheid met gel van groter be lang is dan de muzikale vaardig heden. Maar 'The House of Love' klinkt niet wezenlijk anders dan het Pink Floyd van Syd Barrett - de songteksten even buiten be schouwing gelaten. Voor de zo veelste keer wordt het" misver stand dat alles dat van de main stream is afgedreven goed is, nieuw leven ingeblazen. WK. Robert Palmer - 'Heavy Nova' (EMI) En weer levert Robert Palmer een plaat af die is verpakt in een hoes met zijn eigen smoelwerk erop: 'Heavy Nova'. De eerste vier nummers lijken overblijvertjes van het Power Station-project. De ingehuurde jazzrock-gitarist Eddy Martinez gaat als een beest tekeer en dat steekt heerlijk af tegen de bijna stoicijnse zang van Palmer. Pal mer vindt opnieuw zijn eigen hard-rock uit. Wel kan ik maar niet wennen aan dat mallotige gejodel op 'Change his ways'. Kant A-afsluiter 'Early in the morning' is het beste stuk van de hele plaat. Broeierig, stuwend, beheerst swingend en met een thriller-achtige opbouw zoals al leen Palmer dat kan. Na kant één zitten we wel nog altijd te wach ten op een stuk dat eens niet han delt over paringsdriften. Kant B begint hopeloos met 'It could happen to you': Palmer kon het weer niet laten om zo'n klef Sinatra-croonertje op de plaat te zetten. Op de laatste vier stukken haalt Palmer 'Afrika' binnen. In Oor heet dat "de So- weto-beat". De spanning loopt inderdaad hoog op maar tekstueel blijft Palmer steken. De ene mooie vrouw na de ander trekt aan ons voorbij maar van ANC, Mandela en Botha is geen spoor te bekennen. W.K.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 33