Als een naakte ridder het strijdperk in Amerika's hopeloze oorlog tegen drugs Fietsen in Duitsland: heel veel ergernis, erg weinig lol ZATERDAG 2 JULI 1988 PAGINA 31 Zaterdagmorgen negen uur. Een pril voorjaarszonnetje geeft mijn ra cefiets een zachte glans. De bandjes keihard, bidon gevuld, de broek in het vet, kaart in de mini-rugzak. Al les is klaar voor een fikse tocht dooi de heuvels van het Zevengebergte. Langzaam warm draaien, een klein verzet. Na ongeveer vier kilometer grote weg duikt een bordje 'fietspad' op. door Hans Hoogendijk Een uitzondering in dit land, waar de doorsnee fietser zich moet behelpen met een smalle strook, min of meer uit asfalt bestaand, wegdek achter de vangrail. En precies daar belanden na iedere aanrij ding de resten voorruit of blik. Gevolg: lekke banden. Mijdt de fietser deze hindernissen dan komt hij op de provinciale wegen te recht. Daar is aan de kant meestal een vrij brede strook asfalt door een forse, ononderbroken witte streep gescheiden van de rest van de weg. Zo'n streep mag ook in dit land niet worden overschre den. Geen vuiltje aan de lucht dus. Maar helaas, doordat zich zo weinig Duitsers buiten de bebouwde kom op de fiets wa gen, gebruiken de automobilisten, de vrachtwagenchauffeurs voorop, die ex tra meters om van de tweebaansweg een alternatieve vierbaansweg te maken. Het gevolg is dat de argeloze fietser het risico loopt te worden verpletterd door tonnen staal of de berm in moet duiken om zie kenhuisopname te voorkomen. Lekke band Vanmorgen niets van dit al. Een heus fietspad. En wat voor één. Na twee kilo meter vals plat komt de eerste col. Een stijging van acht procent over drie kilo meter, zo leert de kaart. Dat is afzien; maar volgens diezelfde kaart volgt daar na een kilometerlange afdaling dwars door het bos. Het klopt precies. Alleen houdt op de top het asfalt op en veran dert het pad in een steenslagweggetje vol kuilen en boomwortels. Toch maar pro beren. Glibberend en schuivend, inmid dels lichtelijk balend, vervolgt de lief hebber zijn tocht. Niet lang. Na een paar honderd meter is het zo ver: ssss. Lekke band. En daar sta je dan moederziel al leen zonder plakspullen in een groot Duits bos. Uren later wordt de woonstee weer be reikt. Te voet. Of het fijn was, vraagt de argeloze partner. Nee dus. maar wel aan leiding om eens te onderzoeken waarom in het Duitse verkeer de fietser vogelvrij Fietsen zijn er genoeg in dit land. Vol gens de statistieken vormen fietsers zelfs een solide meerderheid. In 100 huishou dens zijn weliswaar 117 auto s, maar ook 134 fietsen, inclusief die apparaten die al jaren met een lekke band in de garage staan. En ook de verkoop stijgt. Vorig jaar werden meer dan vier miljoen nieu we tweewielers verkocht. Westduitsland stapt weer op de fiets. De een fietst om de spieren te ontwikkelen, de ander jakkert zich af voor een beter milieu en de derde omdat het zo lekker goedkoop is. Maar voor iedereen geldt dat fietsen in de Bondsrepubliek nog altijd een brok ellende is. Fietspaden zijn er nauwelijks en de optimist die toch probeert op een gezonde manier van de ene plaats naar de andere te komen, heeft een beste kans heel wat minder gezond te arriveren dan de bedoeling was. Op het gebied van fietsen is Westduitsland een puur ontwikkelingsland. Een fietsenhandelaar: ..Vooral specia le racefietsen uit Japan, Frankrijk of Ita lië en degelijke Nederlandse toerfietsen zijn gevraagd. Dat hebben de Duitse fa brikanten aan zichzelf te wijten. Zij heb ben met goedkope produkten hun markt kapot gemaakt". De eigen produktie daalde vorig jaar met 7,4 procent tot ruim 2,7 miljoen. Ontspanning Ruim 80 procent van de mensen koopt een fiets voor ontspanning en fitness, meer dan 60 procent wil er ook wel bood schappen mee doen of het rijwiel voor het woon-werkverkeer gebruiken. Daar van komt in de praktijk weinig terecht, ondanks het feit dat een officieel onder zoek heeft uitgewezen dat fietsers in de grote steden bij afstanden tot vier kilo meter veel sneller hun doel bereiken dan automobilisten. Files worden omzeild, er bestaat geen parkeerprobleem en je rijdt van deur tot deur. Kortom, in een land waar de binnen steden nog meer verstopt zijn dan bij ons, zou de fiets de oplossing zijn. De Burgerinitiatieve Umweltschutz (BBU) schrijft dan ook wervend: „Stap op de fiets, want zo kunnen ecologie en ver keer naast elkaar bestaan, terwijl aan de verspilling van grondstoffen een halt wordt toegeroepen". Bij de ADFC. de Algemene Duitse Fietsclub, wordt heel wat realistischer geredeneerd. Deze alternatieve club werd tien jaar geleden in Bremen opge richt om de belangen van de fietser te be hartigen. Tot dat moment was de fietser aangewezen op de ADAC, de Algemene Duitse Automobiel Club en daar gaat de aandacht uiteraard meer uit naar de auto dan naar de fiets. De ADFC heeft inmid dels 17.000 leden, en de groei zit er nog in. Een ADFC-woordvoerder: „De fiet sers zijn de lastige stiefkinderen van de automaatschappij. Voor deze gemotori seerde samenleving zijn we de luizen aan de wand van de verkeerswegen". Ieder een die het advies van de BBU zou opvol gen, ondervindt aan den lijve hoe ver de leus „Stap op de fiets" van de realiteit is verwijderd. „Fietspaden", zo zeggen ze bij de alter natieve fietsclub, „zijn voor veel planolo gen nog steeds een afvalprodukt van de planning. In uw land schaamt een plano loog zich diep als hij niet tegelijk bij de planning van een nieuwe straat een fiets pad heeft meegetekend. Hier hebben ze daar vele jaren nooit bij stil gestaan. Het gevolg is dat de fietser geen kant op kan. Natuurlijk zijn er wel uitzonderingen. Denk aan Bremen en Munster, maar dat zijn dan ook steden met een lange fietstraditie". Dodelijk gevaar Van de 180.000 kilometer buitenwegen in Westduitsland is minder dan 18.000 fietspad. In de steden is de situatie hele maal rampzalig. Mocht de fietser op een stuk voor hem gereserveerd gebied te recht komen, dan is het helemaal oppas- In de eerste plaats staat zo'n pad vol auto's. In de tweede plaats dient de blik cosequent vooruit te zijn gericht, niet al leen om de scherven van de laatste bot sing te omzeilen, maar vooral om het do delijke gevaar van openslaande portie ren te voorkomen. Bij rechts uitstappen hoefje niet te kijken, denken ze. Het is een schone illusie dat je het gevaar bel lend kunt neutraliseren. In het lawaai hoort niemand het ijle geluid. Gillende fluitjes, waarmee fietsers in New York de Fith Avenue, hun 'bike-la- ne' vrij blazen, zijn hier verboden. De meeste fietspaden eindigen volslagen onverwacht. Vaak is het einde gemar keerd door een zware betonnenbloem- bak, die de gemeente als concessie aan de Groenen had aangeschaft en die men toch ergens kwijt moest. De volhouder rest dan niets anders dan zich tussen het gemotoriseerde ver keer te wagen. Zonder kreukelzone be treedt hij als een naakte ridder het strijd perk. Hij balanceert op de rand van twee afgronden: aan de ene kant het, nu van rechts komende, gevaar van openslaan de portieren, aan de andere kant het min stens drie maal zo snelle blik. ..Het is onvoorstelbaar hoe weinig re kening automobilisten met fietsers hou den". zegt de man van de ADFC, „ze slaan zonder te kijken rechts af. omdat ze geen fietsers verwachten". Een andere routinier: „Het beste is je in dat verkeer te gedragen alsof een automobilist je ab soluut niet kan zien. Aan de verandering van het geluid van de uitlaat kun je horen of een chauffeur wil stoppen of van rich ting wil veranderen. Als op een kruising de motorkap naar beneden gaat, kun je moed vatten, want de wagen remt. Gaat de motorkap daarentegen weer omhoog, dan is het oppassen geblazen. De chauf feur heeft dan besloten gas te geven". De fietser is in Westduitsland vogelvrij. Zelfs i meisje daarom op de stoep. i het niet druk is fietst dit Veel fietsers vinden dit allemaal te ge vaarlijk en wijken uit naar de voetgan gerszones. Maar dat levert ook weer con frontaties op. Hoewel veel mensen de ene keer te voet zijn en zich de andere keer per auto verplaatsen en soms ook fietsen, gaan ze er consequent van uit dat ze in elke rol het gelijk aan hun kant heb ben. Met andere woorden de voetganger en de autombilist dulden de fietser niet op 'hun terrein'. ,.In het gehele verkeer moet de fiets meer worden gerespecteerd", schrijft de officiële Bundesanstalt fur Strassenwe- sen. Achter deze onschuldige zin ver bergt zich de zorg voor handtastelijkhe den tussen de diverse verkeersdeelne mers. In enkele gevallen is het al tot vechtpartijen gekomen. In een geval kwam een man voor de rechter omdat hij een fietser die op de stoep reed een draai om zijn oren had gegeven. De man sloeg terug en verweerde zich voor de rechter met hei argument dat hij zijn leven niet waagde op de straat. In Westduitsland zijn gemiddeld per jaar 60.000 fietsers betrokken bij onge lukken. Het aantal doden bedroeg vorig jaar 730, ongeveer tien procent van het totale aantal verkeersslachtoffers. Het aantal dodelijke fietsongevallen is overi gens de laatste jaren duidelijk gedaald. Tien jaar geleden lag het nog boven de 1400. Vooral kinderen zijn kwetsbaar. Ze fietsen dan ook bijna uitsluitend op de stoep. Kinderen onder de acht mogen zelfs niet eens op straat fietsen. De ADAC organiseert speciale fiets- cursussen voor kinderen. De woordvoer der: „Het zwaartepunt ligt bij de kinde ren tot 14 jaar. We organiseren overal tests waar kinderen leren hoe ze moeten fietsen en wat ze moeten oefenen. Daar bij richten we ons ook zeer nadrukkelijk op de ouders, want het is echt niet zo dat een kind kan fietsen als het er niet meer afvalt. Want vergist u zich niet. leren fiet sen is een zeer lang proces. Als een kind op een verkeersvrije plaats kan rijden, betekent dat nog lang niet dat het de fiets ook kan beheersen op het trottoir waar de snelheid voortdurend moet worden aangepast om voetgangers te ontwij ken". De folders waarin dit allemaal wordt uitgelegd, zijn van een naief aandoende Duitse .grundlichkeit'Illustratief daar voor is bijvoorbeeld dat de ADAC het toejuicht dat de minister van verkeer heeft besloten dat met ingang van 1 okto ber kinderen die op de stoep fietsen bij het oversteken moeten afstappen en met hun fiets aan de hand de straat over moe ten. De ADAC-expert: ..Een prima maat regel". Maar geen kind houdt zich toch aan zo n regel? De ADAC: ..Dat moet ze dan worden geleerd. Aan het eind van zo'n trottoir moet ook een soort drempel komen, waardoor het kind gedwongen is af te stappen". Zijn collega van de ADFC heeft geen goed woord over voor de regeling: „Het is een belachelijke maatregel. In plaats van na te denken over concrete verande ringen die het fietsen veiliger maken, willen ze nu borden plaatsen om hun ge weten te sussen. Wij hebben net als bij jullie in Nederland meedenkende be stuurders nodig. Nu is het zo, dat als er in een dorp een nieuwe weg moet worden aangelegd, de bestuurders het belang daarvan op alle mogelijke manieren pro beren te overdrijven. Desnoods rijden ze zelf dag in dag uit over de oude straat om aan te tonen hoe druk die is. Als ze name lijk kunnen aantonen dat het niet om een plaatselijke straat gaat. maar gezien de intensiteit om een landstraat, dan krij gen ze 80 procent subsidie bij de aanleg. Het gevolg is wel dat zo n straat veel bre der wordt en er dus veel harder over wordt gereden". Lobby De ADFC strijdt desalniettemin onver droten voort voor het belang van de fiet ser. Directeur Horst Niehuser: „We heb ben zelf regelmatig contact met de ver keersminister. Wij horen nu immers ook tot de lobby". ADFC-voorzitter Anne Moersohn: „We hebben ook al eens een fietstocht met de minister door Bonn ge maakt om hem met zijn neus op de feiten te drukken. Voor ons hoort een fiets op een makkelijk te berijden oppervlak. De ADFC pleit voor autovrije zones in de binnensteden, het opheffen van het een richtingsverkeer voor fietsers en 30 kilo- meterzones" De regering in Bonn is er niet erg van onder de indruk. De fiets is nog altijd niet erg in bij de politieke bazen. Zelfs de Groenen die in 1980 na hun entree in het parlement dienstfietsen eisten en kre gen, zijn uit praktische overwegingen al lang overgestapt op de dienst-Mercedes. En mocht er eens een minister met zeer houterige bewegingen op de fiets stap pen. dan kun je er gif op innemen dat het voor een goed doel is. Voor de miljoenen, die om andere re denen willen fietsen, blijft het behelpen Met de presidentsverkiezingen in zicht raakt politiek Amerika een beetje overstuur als het gaat om drugsbestrijding. Sommigen menen dat het nu maar eens afgelopen moet zijn, dat hier sprake is van een echte oorlog, en dat derhalve het leger moet worden ingezet. Maar in andere hoek wordt zelfs voor het eerst zachtjes gesproken over legalisering. Men lijkt er niet uit te komen. door Henk Dam De Attica-gevangenis in de staat New York werd in 1971 wereldbe roemd. Toen braken er rellen uit die zo gewelddadig werden beëindigd dat er 40 mensen bij om het leven kwamen. In de Attica-gevangenis zitten de zwaarste misdadigers uit de staat. Als er dus één plaats zwaar wordt bewaakt en potdicht wordt gehouden, dan is het wel deze ge vangenis. Niettemin, wat is het grootste pro bleem in Attica? Drugs. Hoe ze de gevan genis binnenkomen weet niemand echt goed, maar feit is en blijft dat een gevan gene die er verdovende middelen wil ge bruiken, nooit lang hoeft te wachten. Het is een gegeven waarvan presi- dents-kandidaat George Bush onlangs dankbaar gebruik maakte. "Als drugs al in de Attica-gevangenis zo ongeveer vrij voorhanden zijn, dan begrijpt u wel hoe moeilijk het is om verdovende middelen uit ons land te houden", zei hij tijdens een van zijn campagne-toespraken. Waarna hij uitlegde wat hij dan wel zou doen. Hij zou een internationale ge vechtsmacht samenstellen waarmee hij drugs in de landen van produktie zou be vechten. "Want als ze eenmaal onderweg zijn naar ons land, dan is het te laat". Het was weer een nieuw voorstel in de reeks van plannen, ideeen en gedachten die de afgelopen maanden uit politiek Amerika zijn voortgekomen. Het heeft allemaal te maken met 8 november, als het volk een nieuwe president mag kie zen en een deel van het Congres zal wijzi gen. Want als op dit moment aan de ge middelde Amerikaan wordt gevraagd waarover hij zich het meest zorgen maakt, dan is het antwoord niet de eco nomie of de Sovjets, maar drugs. Verdo vende middelen vormen hét belangrijk ste issue van de huidige verkiezings strijd. En dus bieden de vrijwel zekere Repu blikeinse presidentskandidaat George Bush en zijn Democratische rivaal Mi chael Dukakis tegen elkaar op waar het gaat om vernuftige en vooral harde ma nieren waarop zij de drugskraan willen dichtdraaien. Dat wordt versterkt door een kakofonie van geluiden uit het Con gres, want in november moet tenslotte ook een heel Huis van Afgevaardigden en een halve Senaat worden gekozen. "Verplichte doodstraf voor drugsmoor- den", roept de een. "Zet militairen in", suggereert de ander. "Verplicht testen van alle federale werknemers", is het vol gende idee. "Meer geld voor voorlich ting", Wordt geopperd. De ijver waarmee op papier en met de mond drugs worden bestreden is de laatste tijd zelfs zo groot datje haast van lichte hysterie kunt spreken. Een hoog tepunt daarin werd enkele weken gele den bereikt toen van overheidswege 'Operatie Nul Tolerantie' werd voorge schreven. Als gevolg van die operatie werd een jacht met een waarde van 2,5 miljoen dollar geconfisqueerd omdat daarop, na een grondige inspectie, zegge en schrijve 3 gram marihuana werd ge vonden. De inbeslagneming is inmiddels weer teruggedraaid, maar het incident tekent de opwinding. Is daartoe ook aanleiding? Hooguit voor een deel. Want het gebruik van bij voorbeeld heroïne en marihuana is ge stabiliseerd, en onder jongeren zelfs aan het dalen. Cocaine is haar aantrekkings kracht op Amerika's yuppies duidelijk aan het verliezen. Maar aan de andere kant is het gebruik van 'crack' (een van cocaïne gemaakt produkt dat wordt ge rookt) snel aan het toenemen. Met name in de zwarte ghetto's is crack binnen de kortste keren uitermate populair gewor den. Goedkoop Door een grote aanvoer van cocaïne uit landen als Colombia en Peru is het snel werkende en krachtige crack goedkoop. Een portie kost 5 tot 10 dollar en is dus voor vrijwel iedereen betaalbaar. Dat, plus het schokkende geweld dat bij de handel in crack hoort, is de belangrijkste reden voor de opleving van de discussie over drugs. Twee elementen vallen in de debatten op. Op de eerste plaats wordt de strijd te gen drugs meer en meer als een echte oorlog gezien, die dan ook door specialis ten op dat terrein, militairen dus, zou moeten worden gestreden. Zowel in het Huis van Afgevaardigden als in de Se naat is een motie aangenomen, waarin van het Pentagon een aanzienlijk groter aandeel in de bestrijding van de drugs handel wordt geëist. De motie van het Huis ging erg ver. Er werd op hoge toon in geëist dat militairen de grenzen slui ten met de bedoeling binnen 45 dagen voor een 'aanmerkelijke' vermindering van de drugsaanvoer te zorgen. De Senaat was wijzer en voorzichtiger. In de motie wordt gesproken over 'spe ciale training' van militairen die, samen met de kustwacht, zouden moeten pa trouilleren en het recht zouden moeten krijgen arrestaties te verrichten. Senaat en Huis moeten het nu eens zien te wor den over een compromisvoorstel dat in de vorm van een wet aan de president zal worden aangeboden Het Witte Huis heeft al gezegd te voelen voor troepenin- zet, dus die militaire rol komt er ook. Zuchtend heeft de Amerikaanse mili taire top zich al bij deze naderende reali teit neergelegd. Voorstellen worden in het Pentagon ontwikkeld over de manier waarop die militaire assistentie gestalte zou kunnen krijgen. Zuchtend, want de generaals en admiraals staan zeker niet te dringen om te mogen meedoen. Ze hebben aangevoerd dat hun rol bij de drugsbestrijding ten koste zal gaan van de traditionele taken van het leger en dat ze niet over de juiste middelen beschik ken. Ze hebben ook al een prijskaartje aan hun medewerking gehangen. Dat gaat 2 miljard dollar kosten, is de bood schap. Een tweede opvallend element is de discussies is dat meer en meer mensen, uit zeer verschillende richtingen, denken dat legalisering van drugs het antwoord is. De burgemeesters van Baltimore en Washington, twee steden met een groot toe. De gedachte is als volgt: we geven elk jaar 8 miljard dollar uit aan de bestrijding van drugshandel en nog zijn we nergens gekomen. We moeten aanvaarden dat we de oorlog tegen drugs nooit kunnen win nen. Als we drugs legaliseren kunnen we die 8 miljard dollar plus nog eens miljar den dollars aan belasting op drugs ge bruiken voor preventie en onderwijs. Le galisering maakt ook meteen een eind aan alle misdaad rond drugs. Maar de tegenstanders van legaliseren stellen daar tegenover dat je cocaine en heroine niet zomaar op één lijn kunt stel len met bijvoorbeeld alcohol en nicotine. Cocaïne bijvoorbeeld kan leiden tot ge welddadig en paranoide gedrag en daar om is legalisering gevaarlijk. Niemand kan verder voorspellen hoe groot het aantal vaste gebruikers van legale drugs gaat worden. Als dat een groot aantal zou worden, dan zouden de 8 miljard uitge spaarde dollars wegvallen tegen de vele miljarden dollars aan produktiviteitsver- lies en medische verzorging. Die tegenstanders hebben duidelijk de overhand, want in het Amerika van van daag is legalisering van drugs politiek eenvoudigweg onhaalbaar. Of Bush of Dukakis nu de nieuwe president wordt, bestrijding van drugshandel zal zeker worden gezocht in meer geld voor opspo ring, en vooral meer stroomlijning. Dat laatste is hard nodig, want er zijn maar liefst 14 overheidsdiensten die zich met de opsporing van verdovende middelen bezighouden. Onderlinge rivaliteit heeft voor grote versnippering van de beschik bare mankracht en middelen gezorgd. Vriend en vijand zijn het erover eens dat in de eerste plaats één centrale in stantie nodig is, onder leiding van een machtige 'drugs-paus (Jesse Jackson wordt wel genoemd), die de activiteiten van de verschillende diensten op elkaar afstemt. Als daarbij militairen zouden worden ingezet, dan moeten die om te beginnen adequaat worden uitgerust. Want daar ontbreekt het zeer aan bij de weinige operaties die Amerika's militai re diensten nu al in het kader van drugs bestrijding uitvoeren. De luchtmacht bijvoorbeeld stuurt el ke dag opnieuw zeer geavanceerde AWACS radar-vliegtuigen de lucht in met de opdracht uit te kijken naar de massa's vliegtuigjes waarmee drugs vanuit Mexico de Verenigde Staten wor den binnengevlogen. Dat leidde vorig jaar tot de arrestatie van welgeteld twee drugssmokkelaars. Want naar gebleken is. zijn de AWACS-vliegtuigen (kosten 179 miljoen dollar per stuk) weliswaar heel goed in het opsporen van Mig straal jagers, maar nauwelijks geschikt voor het traceren van laagvliegende Cessna's vol drugs. Crack Zelfs bij een ruim gefinancierd, goed uitgerust en effectief opererend opspo ringsapparaat moet men nog ernstig be twijfelen of Amerika de oorlog tegen drugs ooit gaat winnen. Laten we bij crack, de meest 'succesvolle' drug van dit moment, blijven. Aan de produceren de kant heeft men te maken met een Zuidamerikaanse cocaïne-industrie waarin miljarden dollars omgaan. Alleen al het beruchte Medellin-kartel uit Co lombia is goed voor een omzet van 2.4 miljard dollar per jaar, geld waarmee mi litairen, politici en zelfs hele landen (het Panama van generaal Noriega bijvoor beeld) worden omgekocht. Aan de consumerende kant is de vij and al even moeilijk te bestrijden. Want van veel tieners in de ghetto's kun je haast niet anders verwachten dan dat ze bij het gebruik van en de handel in crack terechtkomen. Dit zijn jongeren uit bijna altijd incomplete gezinnen, die gevormd zijn in de amorele en asociale stads jungle, en die nauwelijks scholing heb ben gehad. Als ze op het rechte pad blij ven, dan kunnen ze 3,35 dollar per uur verdienen met bijvoorbeeld hamburgers bakken in een snackbar. Arm zijn ze geboren, en arm zullen ze dan ook blijven. Crack is zo ongeveer de enige kans die ze hebben op een ander soort leven. Met een brokje crack van vijf dollar ben je snel hoewel maar kort - van de wereld. En de handel geeft je de mogelijkheid voorgoed de armoe te ont vluchten. Negen- en tienjarige jongens kunnen al 100 dollar per dag verdienen door als uitkijk voor dealers te werken. Als 'run ner', degene die crack van de huisfa briekjes naar de dealers brengt, verdie- nen ze gauw 300 dollar per dag en een beetje ijverige tiener die de volgende stap op de ladder zet en zelf dealer wordt, kan 3000 dollar per dag halen. Grote auto's, peperdure kleren, de bes te stereo-installaties, zware gouden ket tingen, huizen in de betere wijken zelfs, dat alles is binnen bereik. De verleiding is dan ook enorm. Daar kan geen 'Opera tie Nul Tolerantie' tegenop. Het maakt Amerika's oorlog tegen drugs al op voor hand hopeloos.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 31