Drie grote attracties op mat Parkpopfestival Nationaal Orgelconcours onder druk Oranjefeest Gaandeweg meer pit MAANDAG 27 JUNI 1988 Burgemeester Goekoop reikt de prijzen uit aan de winnaars van het tweede Nationaal Orgelconcours, te weten Sietse van Wijgerden, Ko Zwanenburg en Jan Hage. Op de achtergrond René Verhoeff, voorzitter van de Stich ting Orgelstad Leiden. (foto Henk Bouwman) L'Orestie Tekst verdrinkt in klankenzee L'Orestie van Darius Milhaud op tek van Paul Claudel. Concertuitvoering door solisten, Groot Omroepkoor, Nederlands Operakoor en Radio Symfonie Orkest o.l.v. Reinbert de Leeuw Gehoord in het Concertgebouw op 25 juni. Radio-uit; ding- hedenavond 20.02 uur via Hil AMSTERDAM - Essentieel voor het ontstaan en onze bena dering van de trilogie L'Orestie van Milhaud en Claudel is nagestreefde evenwicht tussen tekst en muziek. Aan de basis lag immers een door de Claudel vervaardigde vertaling van de gelijknamige trilogie van Ais- chylos en het verlangen van de dichter zelf bepaalde delen ge toonzet te zien "zonder dat de voordracht en het dramatische accent eronder zouden lijden". Milhaud, goed bevriend met Claudel, nam die taak op zich en voorzag in de jaren 1913-1924 een fragment uit het eerste, gro te stukken uit het tweede en vrijwel het volledige derde deel van een muziek. Zoals wacht kon worden, kreeg zijn driedelige compositie een over wegend declamatorisch karak ter met sterk ritmische patro- Tweede Nationale Orgelconcours voor con servatoriumstudenten, georganiseerd door de Stichting Orgelstad Leiden. Finale, ge hoord zaterdag 25 juni m de Hooglandse Kerk. Harlebrugkerk en Pieterskerk. LEIDEN - Het zit er weer op voor twee jaar, het Nationale Orgelcon cours voor conservatoriumstuden ten. De week lijkt met wat slecht gekozen, maar ja, wie kon ook ver moeden dat Nederland zou winnen van West-Duitsland en bovendien op zaterdag, de finale van het orgel- en voetbalconcours, het Europees kampioenschap op de Sovjet-Unie zou veroveren? AJleen grote opti misten, zoals de voorzitter van de Stichting Orgelstad Leiden René Verhoeff, die afgelopen dinsdag de veertig toehoorders bij het orgel concert van Ewald Kooyman in de Waalse Kerk een fantastische op komst vond, vergeleken met uit voeringen in de rest van het land die afgelast of niet of nauwelijks bezocht waren. Ook zaterdagmorgen druppel den maar weinig écht geïnteres seerde orgelliefhebbers de Hoog landse Kerk binnen om de drie or ganisten tijdens de finale-ronde in de categorie renaissance - Barok - Rococo te beluisteren of te beoor delen. Om 12 uur bleek de tweede kandidaat Sietse van Wijgerden, student van Bernard Winsemius en Barend Schuurman aan het Rotter- In tegenstelling tot de chaos die zich op het Museumplein in Am sterdam heeft voorgedaan is in het Zuiderpark, dat over een nog grote re capaciteit beschikt, alles volgens plan verlopen. Slechts de weergo den hebben een momentje ge dreigd roet in het eten te gooien. Het druppelt even rond twee uur. Het voorvalletje legt een pijnlijk te kort in de verder vlekkeloze orga nisatie bloot: omdat het de laatste zeven jaar telkens stralend weer was zijn alle regenvoorzieningen uit de begroting weggeschrapt. Parkpop is een uiterst sympa thiek festival dat het nooit verdient om van de regen in de drup te ra ken. Meteen minimum aan midde len en een maximum aan inzet weet de organisatie (programmeur John van Vueren en het Algemeen Haags Comité) vrijwel elk jaar een programma samen te stellen dat van smaak getuigt en in staat is ve le duizenden te plezieren. Dat ge beurt zonder een duidelijke voor keur voor een of meerdere muzika le stromingen uit te dragen, en des ondanks slaagt Parkpop erin soms verrassende acts aan te dragen. Veilige kant In het verleden kregen zo bij voorbeeld Gianna Nannini. Mid night Oil of Gil Scott-Heron de noodzakelijke aandacht. Dit jaar is het programma met acts als The Nits, Green on Red, Aztec Camera, T.Pau en in mindere mate The Church wat aan de veilige kant ge weest. Het betreft hier acts die het in meerdere of mindere mate al hebben gemaakt, of in het zwoegen voor een plaatsje onder het firma- ment, halverwege in de beroeps matige blubber zijn blijven steken. Een situatie die in het 'normale' Holland Festival: Stephen Petronio Com pany met de wereldpremiere van AnAmne- sia, muziek Peter Gordon; f3 (1986); Walk in (1986). Choreografie Stephen Petronio. Stadsschouwburg Amsterdam, gezien op AMSTERDAM - De New Yorkse choreograaf Stephen Petronio is afkomstig uit de stal van Trisha Brown die haar naam vooral ves tigde als vrijheidsstrijdster van de dans in de jaren zestig en ze ventig. Haar invloed is in het werk van Petronio overduidelijk aanwezig: ook hij legt de nadruk op de mogelijkheden van het menselijk lichaam en de fysieke interactie en beiden maken (daardoor) gebruik van een zeer inventief bewegingsvocabulaire. Vooral in Walk-in uit 1986 bewe gen Petronio's dansers zich al kronkelend, tillen en vangend, springend en draaiend en stui pend door de ruimte. Het gevaar dat echter bij een dergelijke vrij heid en improvisatiebasis op de loer ligt, een bepaalde willekeur, heeft Petronio in Walk-in niet he lemaal weten te ontwijken. De choreografie blijft te vaak een krioelend mierennest en te zeer op zichzelf betrokken om het oog met mooie lijnen of andere ruim tepatronen te bekoren. Het ont breekt een beetje aan een over koepelende vorm, een structuur. In (3 werkt de theatrale kracht van het break-dancend lichaam wel. In een solo voor het gordijn damse conservatorium, de eerste prijs in de wacht te hebben ge sleept. De kwaliteitsverschillen tussen de drie finalisten waren ove rigens zo klein dat de jury, bestaan de uit Folkert Grondsma, Hans van Nieuwkoop en Nico van den Hooven, ook de voorronden heb ben laten meetellen in de besluit vorming. Een met het oog op de voetbalfinale wat vervroegde en compacte ronde 's middags in de Hartebrugkerk maakte het voor het publiek makkelijker om ont spannen en met overgave van de drie finalisten in de categorie Ro mantiek te genieten. Hoewel mijns inziens het verplichte werk, de in troductie en Passacaglia in d-klein van M. Reger door de derde kandi daat Jan van der Plas uit Katwijk meer uitgebalanceerd was ge speeld, werd de prijswinnaar Ko Zwanenburg, leerling van Jan Wel- mers aan het Utrechts conservato rium. Waarschijnlijk op grond van diens virtuoos vertolkte Prélude et Fugue sur le nom d'Alain van Mau rice Duruflé. Een ondanks de dra matische ondertoon schitterend lichtvoetig werk, vol aaneenge schakelde triolen dat, hoewel ge schreven door een 20ste eeuwer, zich nog helemaal voegt naar de Romantiek, en daarom ook in deze categorie opgenomen was. De laatste kandidaat Jan Hage als enige voor de categorie 20ste eeuw werd niet beoordeeld op door John Oomkes popgenre het artistieke klimaat goed weergeeft. Door die programmering, en misschien ook wel door het lanter- fanterige weer, maakt Parkpop dit jaar een matte indruk. Slechts een drietal attracties doorbreken die indruk, en dan gelukkig ook op een frontale manier. Zo ontpopt de fa belachtig zingende Canadese zan geres K.D.Lang zich als een regel rechte sensatie. Ze oogt met haar lang uitgevallen groen-blauwe boe renkiel als een kruising van Pippi Langkous en Tante Sidonia, maar ik krijg kippevel van haar uitvoe ring van Roy Orbisons' Crying. Wereldster K.D. Lang is afkomstig uit een pietepeuterig Canadees gat. Desal niettemin heeft ze al met Dave Ed munds in 1986 de plaat Angel with a Lariat opgenomen, een oefening in de weinig gepraktizeerde maar uiterst opwindende western swing. Dit jaar werkte ze met Roy Or- bison, en nam ze een cover van Chris Isaak op ten behoeve van een tweede, prachtige plaat, Shadow- land. Op de plaat geniet ze van de steun van Owen Bradley, een bijna vergeten, maar waarlijk grootse ar rangeur die jarenlang steun en toe verlaat was van een paar van coun try's grootste sterren: Patsy Cline en Brenda Lee. Ondanks dat ze die strijkersarrangementen live niet kan laten horen, is haar muziek rijk en vitaal. Een wereldster in op komst. Een tweede attractie vormt de fi nale van het festival, die de Guine- LEIDEN Het tweede Natio nale Orgelconcours voor con servatoriumstudenten in Leid- se kerken heeft zaterdag drie winnaars opgeleverd. In de ca tegorie Renaissance-Barok-Ro- coco won Sietse van Wijgerden (conservatorium in Rotter dam), in de categorie romantiek Ko Zwanenburg (Utrecht), en in de categorie 20e eeuw Jan Hage (eveneens conservatori um van Utrecht). Aan het concours deden 18 studenten mee, van wie zich drie in de beide eerste catego rieën hadden ingeschreven. In de categorie 20e eeuw hadden zich maar twee studenten inge schreven. De jury bestond uit de hoofddocenten orgel Fol kert Grondsma (conservatori um in Rotterdam), Hans van Nieuwkoop (Utrecht), en Nico van den Hooven (Amsterdam). grond van vergelijking, maar lou ter op prestatie en muzikaliteit. Ge zegd moet worden dat voor de ove rige categorieën dezelfde maatsta ven golden, en de mogelijkheid be stond dat geen eerste maar alleen lagere prijzen werden uitgereikt. Had Hage's verplichte werk. Dialo gen 1987 van zijn leermeester Jan Welmers, nog wat onevenwichtigs, zijn vrije werk Sequens óók ge schreven door Welmers was wel het hoogtepunt van de hele dag. Hij kreeg dan ook voor deze uitvoering een tien van de jury, de enige tien deze dag uitgedeeld. 's Avonds mochten de prijswin naars een concert verzorgen in de Pieterskerk. Daaraan vooraf ging een toespraak van de voorzitter Re né Verhoeff, die verdacht veel, zo niet geheel, overeenkwam met het in het programmaboekje afgedruk- se zanger en kora-speler Mory Kan te voor zijn rekening neemt. Al wis ten we van deze, in Parijs woonach tige popster dat hij garant staat voor een feestje. Mory Kante's hit Yeke Yeke is al maanden lang een knaller in de disco's. En wie zijn el pees Akwaba Beach of Ten Coal Nuts kent, weet dat er weinig fout kan gaan met deze gelikte, maar in nemende mengeling van Afrikaan se ritmes en westerse disco-invloe den. Kante zingt zijn slogans met een blijmoedigheid van een echte entertainer, heeft veel naar James Brown gekeken, maar onder scheidt zich toch. Zijn flexibele te voorwoord. Nadruk werd weer gelegd op het te restaureren orgel van de Pieterskerk. De burgemees ter beloofde, na het uitreiken van de oorkonden, geldprijzen en tro- feeén dat de gemeente Leiden haar uiterste best zou doen om. ge steund door een muziekminnend en muziektechnisch team, in 1990 stem kent verrassende arabische stembuigingen vol zuiver gezon gen kwartnoten. Hiphop Wie op zoek is naar nieuwe trends moet in het Zuiderpark doorlopen naar een derde, en klei ner podium. Say yo! is daar de kreet die gelijkgezinden uitstoten. Hier regeert de rap, de hiphop en de bijbehorende fenomenen die de laatste twee jaar toch over een lan gere adem bleken te beschikken dan menigeen aanvankelijk voor mogelijk hield. Ik denk dat dat komt door de dynamische attaque beweegt Petronio zich als een verkrampte en soms spastisch kronkelende spreekstalmeester en met zo'n beheersing en subti liteit datje er kippevel van krijgt. Dagelijkse gebaren worden door hem overtrokken en uit hun ver band gelicht alsof elk onderdeel van het lichaam een eigen leven gaat leiden, f3 is een juweeltje van een solo, heel intiem maar door zijn intimiteit meer ge schikt voor tussen de schuifdeu ren dan voor een grote zaal. Ge lukkig zat ik dichtbij en ontging mij niets. Waar het deze avond natuur lijk eigenlijk om ging was de we reldpremière van AnAmnesia waarin Petronio zich liet inspire ren door het verliezen en weer te rugkrijgen van het geheugen. Hij jongleert dynamisch en con structief met zijn indrukken en herinneringen zonder ooit anec- dotisch te worden. Suggestie en sfeer zijn belangrijker. AnAmne sia lijkt veel op Walk-in alleen heeft AnAmnesia aan structuur en vorm gewonnen. Hier en daar kun je zelfs spreken van een este- tische dans compleet met syn chroon dansende trio's en ver springende ruimtepatronen. Dat pleit voor de ontwikkeling van Petronio. Maar uit bovenstaande technische beschrijvingen kunt u ongeveer wel opmaken wat ik er van vond. Nu eens gefröbel in de marge, dan weer ijzingwek kend subtiel en knap. En tussen die twee uitersten schommel ik steeds heen en weer. INGRID VAN FRANKENHUYZEN te beginnen met de restauratie van het orgel. Deze restauratie zal na tuurlijk enkele jaren in beslag ne- Een handjevol mensen, dat de nasleep van de andere finale even aan zijn laars lapte, kon hierna ge nieten van het presentatie-concert van de winnaars van het tweede (foto GPD) die de hiphop bezit. Een yell klinkt lekker fel, vergelijk het maar met de spreekkoren die de afgelopen dagen zijn aangeheven in verband met de zeges van Oranje. De hiphop is ritmisch eenvoudi ge, maar fascinerend-dwingende muziek. De herhaling is gebaseerd op een serie eendere drum-breaks, die soms op een drumcomputer worden ingeslagen, soms worden opgenomen op een tape. Daarover heen stoot een rapper zijn rijmzin- nen uit (De Britse G.B. Boys, zoals the Three Wize Men nu heten: 'We don't do crime, we do it with rhy me, it's time....to go home'). Rietveld expositie UTRECHT (ANP) - Honderd jaar na de geboorte van de Utrechtse ar chitect Gerrit Rietveld draagt het Centraal Museum in Utrecht tot 15 augustus met een tentoonstelling bij tot het begrijpen van Rietvelds architectuur. De expositie is vooral samengesteld uit het Rietveld Schröderarchief. Het museum kreeg dit voor een deel uit de prul- Iemand geredde materiaal vorig jaar onder zijn hoede tegelijk met het uit 1924 daterende Rietveld Schröderhuis. Op de expositie wordt het bron nenmateriaal getoond waaronder tekeningen, brieven, rekeningen, knipsels, afbeeldingen, foto's en boeken, waar mogelijk in combina tie met ontwerpen of reconstruc ties. De meeste plaats is ingeruimd voor resultaten van de ontwerpen of reconstructies ervan. Uit het ge heel blijkt de unieke positie van het Schröderhuis. Dit huis dat in Utrecht werd ge bouwd, ontwierp Rietveld in nau we samenwerking met de op drachtgeefster en bewoonster Truus Schroder. BRABANTS ORKEST - Heinz Friesen die met ingang van het ko mend seizoen was aangesteld als dirigent en artistiek adviseur van het Brabants Orkest in Den Bosch, ziet daar om gezondheidsredenen van af. Voor de concerten die Frie sen het komend seizoen zou dirige ren worden nu gast-dirigenten ge zocht. Nationale Orgelconcours, die allen last hadden van de mankementen aan het orgel, maar met name Jan Hage, die nu als achtergrondmu ziek bij zijn eerder gespeelde Se quens van Jan Welmers een kabbe lende beek van bijgeluiden moest' accepteren. LIDY VAN DER SPEK 'Drummer' Fascinerend is het om te zien hoe de rol van de scratcher steeds meer gaat lijken op die van de drummer in ee jaren zestig pop-band. Als hij even soleert, stoot hij met behulp van zijn krasgeluiden en gesample de (met behulp van een drumcom puter gestolen geluiden) een sper vuur van staccatogeluiden over de hoofden van het gehoor uit. Dat ap plaudisseert dankbaar als hij zijn percussieve rol even staakt. Op Parkpop zie je een indrukwekken de variatie aan invloeden - Antilli aanse rap, hiphop met een Jamai- caanse tik, Afrikaanse percussie, hiphop gecombineerd met house - en blijven de Nederlandse acts be hoorlijk overeind. Bij Parkpop hoort een goed en fout-balans. Even in vliegende vaart: The Nits zijn in een bloed vorm, Roddy Frame van Aztec Ca mera kampt met een pijnlijke keel en een tè logge band om echt in druk te maken. Green on Red ruimt met een zieke Dan Stuart en een vage cover van Vaya con Dios hopeloos het veld. The Church is li ve een irretante band (ruziënde gi taristen zitten elkaar dwars en hun roadies), Brendan Croker mist no de een kopstem, Billy Falcon is een parodie op de Amerikaanse rocker en T.Pau is ondanks de uitzonder lijk mooie single China in your hand een omhooggevallen, uiterst matige band. En dan zijn er nog en kelen geweest die nooit een uitno diging hadden verdiend. Parkpop maakt indruk door zijn exotische attracties: een Canadese, een Afrikaan en de hiphoppers. Het zou verstandig zijn om dat ge deelte in het programma volgend jaar nog wat uit te breiden, zodat er in den Haag een soort WOMAD-fes- tival naar het voorbeeld van Peter Gabriel zou kunnen ontstaan. Een festival dat de popcultuur verbindt met andere (pop) stromingen. Parkpop als katalysator, zou dat niet mooi zijn? nen en een ook in klankeffecten suggestieve behandeling van de immense koorpartijen. De orkestpartij voorzag hij boven dien van een uitgebreid instru mentarium, waarin onvermij delijk het slagwerk een belang rijke plaats inneemt. De mu ziek werkt over vrijwel de gehe le linie fascinerend door een suggestieve, beeldende kracht, en bij vlagen zelfs opwindend, doordat Milhaud zich kennelijk door de dramatische of ideolo gische climaxen heeft laten meeslepen. Als toneelwerk heeft L'Ores tie het echter altijd moeilijk ge had. Het werk eist een regisseur met visie die niet alleen van het gegeven bezeten moeten raken, maar het ook moet kunnen ver talen in ritmische beeldstructu ren met een sterke stilering, eerder een choreograaf of een Erik Vos van De Perzen dan een echte operaregisseur. Door dit oratorium-achtige karakter blijft het leven van Milhaud's trilogie vrijwel be perkt tot de concertzaal en zelfs daar zijn uitvoeringen zeld zaam, zodat het geen verwon dering wekte dat een grote schare liefhebbers zaterdag middag het Concertgebouw prefereerde boven de beeld buis. Of zij daarin gelijk had den, kan men achteraf echter betwijfelen, aangezien heden avond een uitzending via Hil versum 4 zal plaatshebben, die, naar te hopen valt, een beter licht op het geheel zal werpen. Mede gezien de ontstaansge schiedenis van het werk en de uitgangspunten van de beide betrokken kunstenaars, kan het namelijk nooit de bedoeling van Milhaud zijn geweest, dat de teksten van Claudel in de muziek zouden ondergaan. In het Concertgebouw bleken gro te delen onverstaanbaar, ook voor wie in het tekstboekje trachtte mee te lezen, en zelfs gebeurde het herhaaldelijk dat solisten absoluut onhoorbaar waren. Niet alleen de schitte rende vértaling van Claudel werd daarmee onrecht gedaan, maar ook de compositie van Milhaud zelf, doordat structu ren, bijv. een hoofdrol (Athena) die door drie solisten gelijktij dig gezongen werd. geheel ten onder gingen. Oorzaak: Rein bert de Leeuw dirigeerde met een voorkeur voor hard, mee dogenloos en ongenuanceerd. Probleem: het Radio Symfonie Orkest, het Groot Omroepkoor en het Nederlands Operakoor toonden een geweldige inzet en deden dus ook hun uiterste best de intenties van de diri gent te realiseren. Hadden ze dat maar iets minder overwel digend gedaan. PAUL KORENHOF Concert door het Toonkunstorkest Leiden onder leiding van Bas Prinsen, met mede werking van Huug Steketee, trompet. Wer ken van Boïeldieu. Mozart, Haydn en Schu bert. Gehoord in de Lokhorstkerk op zon dagmiddag 26 juni. LEIDEN Het concert van gis termiddag in de Lokhorstkerk vormde de eerste krachtproef voor de nieuwe dirigent van het oudste orkest van Leiden, het Toonkunstorkest dat zo'n ander halve eeuw bestaat. De hoboïst Bas Prinsen, die diverse functies in het muziekonderwijs heeft, staat sinds vier maanden voor het ongeveer 45 man sterke or kest, dat meteen deze middag al blijk gaf van een gedisciplineerd samenspel. Vooral in de strijkers was dat belangrijk, want die vor men in de muziek van rond 1800 de ruggegraat van het orkest. De ze periode kwam dan ook aan bod in een programma van ga lante, zorgeluze stukken. Voor mij was dit programma aan de lange kant en had er van de eerste twee onderdelen best één van weggelaten kunnen wor den. De ouverture van de opera Jean de Paris van Boïeldieu be vat teveel motiefherhalingen om verrassend te zijn, terwijl het er na gespeelde ballet 'Les petits riens' van Mozart met zijn 14 deeltjes ook niet veel pretenties heeft. Gelukkig volgde er stevi gere kost zoals het trompetcon cert in Es van Haydn, waarin de jonge solotrompettist van het Toonkunstorkest: Residentie Orkest Huug Steke tee kon schitteren. Niet alleen de briljante klank van het instru ment kwam goed tot zijn recht in de akoestiek van de Lokhorst kerk, ook de lyriek van het mid dendeel wist Huug Steketee met een beheerste techniek te verwe zenlijken. Het Toonkunstorkest, dat aan vankelijk wat gereserveerd ge speeld had, kwam mede door de solist wat meer los. Zeker na de pauze, toen de blazers in de zesde symfonie van Schubert meer te doen hadden. Dirigent Bas Prin sen liet het orkest geconcen treerd en met toenemende speel vreugde musiceren in de breed uitgesponnen thema's. Violen, hobo's en fluiten wedijverden met elkaar in de zangerige the ma's die Schubert in zijn korte leven rijkelijk heeft gecompo neerd. Ook de klarinetten, fagot ten, hoorns, trompet en de pau ken hadden een belangrijke taak en droegen bij aan een feestelijke afsluiting. Het ruim 50 personen sterke publiek wist het geheel duidelijk te waarderen. FRANK DEN HERDER Canadese zangeres K.D. Lang zorgt voor sensatie DEN HAAG (GPD) - Het laatste weekeinde van juni 1988 zal de geschiedenis ingaan als het grote openluchtfeest. Niet alleen bij de festiviteiten rond het gloriërende Oranjeteam zijn honderd duizenden op de been geweest. Ook de achtste editie van het gra tis Parkpop festival boekte zondag een toeschouwersrecord: 215.000 tegen 200.000 vorig jaar. De zangeres van K.D. Lang The Reclines uit Canada op het Parkpopfestival in Den Haag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 12