Enquête invoering nieuwe pas Vrijspraak verkrachting is stap terug CDA en WD: collegegeld verhogen tot 1750 gulden w Schadeclaims voor longkanker door roken in Nederland kansloos Plegers geweldsmisdrijven vallen vaakst in herhaling WOENSDAG 15 JUNI 1988 Kamer stemt bijna unaniem voor DEN HAAG (GPD) De Tweede Kamer heeft besloten een parlementaire enquête in te stellen naar de invoering van het nieuwe paspoort. De paspoortcommissie kan hier door weigerachtige getuigen dwingen tot een verhoor on der ede. Met uitzondering van GPV en SGP stemden alle fracties voor een enquête. Die twee partijen vinden dat een onderzoek eerst na 1 september moet plaatsvinden. Op die dag zal het ministerie van buitenlandse zaken een besluit nemen over het contract met paspoortfabrikant KEP. CDA-woordvoerder Gualthérie van Weezei vroeg zich af of de uit gelekte brief van minister Van den Broek (buitenlandse zaken) de voornaamste reden was voor het aanvragen van enquête-bevoegd heid door de commissie. In de brief schrijft Van den Broek dat zijn ambtenaren zo min mogelijk moe ten worden belast door het onder zoek. Bovendien maakt de be windsman bezwaar tegen onder zoek naar beleidsvoornemens op het ministerie. Op Buitenlandse Zaken wordt gevreesd dat een par lementair onderzoek naar toekom stig beleid leidt tot het onder cura tele stellen van het paspoortbeleid. De WD-er Hermans, voorzitter van de paspoortcommissie en nu ook voorzitter van de parlementai re enquête, liet weten dat de perio de waarop het onderzoek zich richt een 'open einde' heeft. Wat de com missie betreft komt dus ook het nog te voeren beleid ter sprake. De paspoortcommissie wil zo vermij- komen. Op de gesloten envelop stond dat deze alleen mocht wor den opengemaakt wanneer een ka mermeerderheid om openbaarma king zou vragen. De envelop werd ongeopend teruggezonden naar het ministerie van buitenlandse za ken, omdat een kamermeerderheid van CDA en WD zich tegen open baarmaking verzette. WD-woord- voerder Wiebenga meende dat de commissie haar werk in vertrouwe lijkheid moet kunnen blijven doen. Commissie wil verhoren in week afronden DEN HAAG (GPD) - De parle mentaire enquête-commissie heeft W,1 zo vermij- vandaag de lijst met te verhoren ge- den dat ontwikkelingen in augus- tuigen fepubJijceerd. Alle verhoren zijn openbaar en spelen zich af in de week van 27 juni tot 1 juli. De meeste tijd is ingeruimd voor de directeuren Baard en Van Assen van de KEP, die de paspoorten maakt. Ook de nauwst betrokken bewindslieden, staatssecretaris Van der Linden (buitenlandse za ken) en diens voorganger, de huidi ge minister van defensie Van Eeke- len, worden tenminste twee uur aan de tand gevoeld. tus de resultaten van het onder zoek onderuit halen en wenst daar om alle dossiers tot het laatste mo ment in te zien. Van den Broek stel de toen Hermans voor dat alleen hij, als voorzitter van de commis sie, op het departement de dossiers mocht inzien. Dergelijke afspraken dienden volgens de oppositie dan ook maar openbaar gemaakt te worden. PvdA, D66 en PPR wensten niet via de pers op de hoogte gesteld te worden van geheime brieven en drongen daarom aan op officiële openbaarmaking van Van den Broeks brief. De minister had de griffier van de Kamer al enkele exemplaren van de brief doen toe- Witboek Het witboek van de wegens frau de tot 4,5 jaar veroordeelde Rotter damse topambtenaar is voor het Openbaar Ministerie geen aanlei ding voor stappen tegen de ge meente. De computerdeskundige beschuldigde de gemeente onder meer van fraude en grove nalatig heid ter waarde van 80 miljoen gul den. Officier van justitie Ong Sien Hien en een team van deskundigen hebben in de boeken echter niets frauduleus ontdekt. Storing De PTT schat de schade door de kortsluiting in een stroomkabel van het Rotterdamse stadsver voerbedrijf RET op ongeveer een miljoen gulden. Door de kortslui ting smolten ongeveer 30 belangrij ke telecommunicatiekabels, het geen een enorme storing veroor zaakte. Beveiligingsbedrijven in Rotterdam, de computer-gigant ICI en het containeroverslagbe drijf Sealand hebben zich inmid dels bij de PTT beklaagd. Of zij schade zullen claimen is nog niet bekend. Verkracht De Heerlense politie heeft giste ren een 17-jarige jongen aangehou den wegens de verkrachting van een 17-jarig meisje in het wandel gebied De Koumen. Behalve de verkrachting heeft de jongen in middels ook enkele pogingen tot verkrachting bekend en het plegen van onzedelijke handelingen met twee kinderen van 7 en 10 jaar. Zuidafrika CDA, WD en de kleine christe lijke partijen hebben zich gisteren uitgesproken tegen nieuwe Neder landse initiatieven tot uitbreiding van Europese sancties tegen Zuid afrika. Een motie van de PvdA kreeg alleen de steun van D66 en de PPR. Een tweede PvdA-motie om het dienstnemen van Nederlandse staatsburgers in het Zuidafrikaan- se leger strafbaar te stellen, werd met dezelfde stemverhouding ver worpen. Bejaardenbus ROTTERDAM (GPD) Ziek ge worden rokers die hun slag willen slaan nu een Amerikaanse recht bank 400.000 dollar heeft toege kend aan de weduwnaar van een aan longkanker overleden vrouw, maken in Nederland geen kans. Ni- cotine-verslaafden worden in ons land geacht de risico's van het ro ken zelf te kennen. De waarschu wingen op de verpakking moeten de rokers behoeden voor onverant woord gedrag en voor de rest zijn zij zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid. Toch heeft de uitspraak van de president van de Amerikaanse rechtbank een groot aantal Neder landse rokers en fabrikanten aan het piekeren gebracht. Nooit eer der werd namelijk een tabaksfabri kant aansprakelijk gesteld voor het ten zijn doodsbang overlijden van een consument. De processen. Blijven ze producent had volgens de presi dent van de Amerikaanse recht bank onvoldoende gewaarschuwd tegen de gevaren van het produkt. De Consumentenbond heeft al telefoontjes gehad van consumen ten die willen weten hoe het met de verantwoordelijkheid is gesteld van de Nederlandse sigaretten- en shagfabrikanten. De stichting Volksgezondheid en Roken, die zich ook al jaren bezig houdt met de gevaren van nicotine, denkt dat de Amerikaanse rechtzaak en toe kenning van de claim wel degelijk precedenten schept. "De fabrikan- dergelijke gebreke, dan kan er dus geprocedeerd wor den", denkt een woordvoerster. De Nederlandse fabrikanten ma ken zich tot nu toe nog niet bijster bezorgd over de Amerikaanse toe standen. Woordvoerder Van Has selt van het Voorlichtingbureau Si garetten en Shag, de vertegen woordiger van alle Nederlandse ta bakswaren producenten, stelt: "Gelukkig leven we in Nederland, met een totaal andere rechtspraak dan in Amerika, zonder jury van willekeurige burgers". Hij legt uit: „De beschuldige fabrikant betaalt slechts omdat de vrouw al was be gonnen met roken voordat de waarschuwingen op de pakjes ver schenen. In Amerika is 400.000 dol lar helemaal niet veel. De advoca ten van de kliënt zijn ook heel be teuterd, denk ik, want zij werkten op een 'no cure no pay'-basis. De proceskosten bedragen na jaren procederen wel ruim 2 miljoen dol lar. Tel uitje winst, of liever verlies. Een deel van de schadevergoeding gaat naar die advocaten, dat is daar gebruikelijk, maar dat toegekende bedrag is geen vetpot." De Consumentenbond stelt: "In ons land hebben wij het prima ge regeld. Schadeclaims zullen nooit worden toegekend, waarom niet? Omdat het hier al jaren wettelijk verplicht is dat op de verpakking wordt vermeld dat het roken van tabak de gezondheid schaadt, zelfs longkanker en hartklachten kan veroorzaken", is de stellige overtui ging van Frank van der Meijden van de Consumentenbond. Naar aanleiding van een Konink lijk besluit van 29 april 1981 staat er op ieder pakje sigaretten of pakje shag: Roken schaadt de gezond heid. Het kan longkanker of hart klachten veroorzaken. In de Vere nigde Staten geschiedt het waar schuwen van rokende consumen ten wel vanaf 1961. maar is het ver melden op de pakjes, doosjes of kistjes niet wettelijk verplicht. In Nederland wordt al jaren ge werkt aan een nieuwe wet die elke produktaansprakelijkheid regelt. Binnenkort wordt het wetsont werp in de Kamer behandeld. In die nieuwe richtlijn staat in ieder geval dat de fabrikant van tabak of sigaretten verplicht blijft te waar schuwen tegen gebruik ervan. Ook staat in de richtlijn, dat er vanuit wordt gegaan dat de consumenten wéten wat ze doen. Daarmee wordt de fabrikant ontslagen van zijn ver antwoordelijkheid. De ME voerde gisteren charges uit bij het Paleis van Justitie in Amsterdam. monstreerden tegen de mogelijk uitlevering van de Westduitser Hoffman aar doodschieten van twee politiemensen. oaar ongeveer honderd mensen de- de Duitse autoriteiten wegens het (foto AP) Felle botsing bij uitleveri ngszaak Duitser Verder staan staatssecretaris Van Amelsvoort (binnenlandse za ken), minister Van den Broek (bui tenlandse zaken), premier Lubbers en drie ambtenaren van Buiten landse Zaken, het departement dat het nieuwe paspoort onder zijn hoede heeft, staan op de lijst. Verder zijn vertegenwoordigers van Kodak, Philips, de Staatsdruk kerij en de Vereniging van Neder landse Gemeenten uitgenodigd voor de commissie te verschijnen. De laatste dag is ingeruimd voor de kamerleden Kohnstamm (D66), Wiebenga (WD), De Visser (PvdA) en Gualthérie van Weezei (CDA). Zij voerden namens hun fracties het woord over de affaire. AMSTERAM (GPD/ANP) Een demonstratie voor het Paleis van Justitie in Amsterdam is gister middag uitgelopen op een harde botsing tussen de oproerpolitie en een honderdtal Duitse en Neder landse demonstranten. Aanleiding voor het protest was de mogelijke uitlevering van de Westduitser Hoffmann, die ervan wordt ver dacht verleden jaar twee politie agenten in zijn vaderland te heb ben doodgeschoten. Zijn zaak diende gisteren voor de Amster damse rechtbank. Het straatgevecht begon voor het rechtsgebouw en liep volgens de politie al snel uit de hand. Agenten werden bekogeld en winkelruiten sneuvelden. Daarop werden 60 ME-ers ingeschakeld, die verschil lende charges uitvoerden. Er wer den drie Duitsers, twee Denen en een Nederlander mensen aange houden. Van hen zaten er vijf gis teravond nog vast. Nadat het. enige tijd rustig was geweest, doken de actievoerders 's avonds plotseling op in de Bos boom Toussaintstraat in de hoofd stad, waar ze winkelruiten en ra men van woningen ingooiden. Ook werden verkeersborden vernield. De gealarmeerde politie -de ME was al naar huis vertrokken toen al les aan het eind van de midsdag rustig leek te blijven- trad op tegen de demonstranten, die zich daarna in de omgeving verspreidden. Bij de schermutselingen raakte een ac tievoerder gewond. Hoffmann werd ongeveer twee maanden geleden bij een politie controle in de omgeving van de Zeedijk aangehouden. West-Duits- land verzocht daarop om zijn uitle vering. Tijdens het proces zei advo caat Bakker Schut, dat het om poli tieke moorden gaat. De Nederland se wet verbiedt uitlevering in dit geval. De Amsterdamse rechtbank doet over twee weken uitspraak. DEN HAAG (ANP) Plegers van diefstal met geweld en seksuele misdrijven vervallen meer dan an dere criminelen in herhaling. De kans dat zij worden aangehouden wegens andere misdrijven is ook groter. Deze personen nemen ove rigens slechts een zeer beperkt aan deel van de totale criminaliteit voor hun rekening. Dat blijkt uit een vandaag gepu bliceerd rapport van de onderzoe kers Block en Van der Werff, die zijn verbonden aan het Weten schappelijk Onderzoek- en Docu mentatiecentrum (WODC) van het ministerie van justitie. Beiden heb ben zich afgevraagd of er in Neder land sprake is van groepen perso nen die meer dan anderen een cri minele loopbaan ontwikkelen. In hun onderzoek betrokken de onderzoekers ruim 4000 personen die in 1977 werden schuldig bevon den aan het plegen van een misdrijf en daarvoor nog een misdrijf had den begaan. Zo bleek ruim de helft van de plegers van diefstal met ge weld binnen acht maanden op nieuw met justitie in aanraking te komen wegens een ernstig mis drijf. Binnen zes jaar werd 23 pro cent ten minste een maal opnieuw aangehouden wegens diefstal met geweld. Van de delinquenten met aan randing of verkrachting op hun strafblad pleegde de helft binnen 18 maanden opnieuw een misdrijf en binnen zes jaar werd 14 procent opnieuw aangehouden wegens ten minste een seksueel geweldsmis drijf. Volgens Block en Van der Werff zijn hiermee groepen geïden tificeerd die bijzonder actief en bij zonder gevaarlijk zijn. Het gaat om personen 'die gedurende hun leven verantwoordelijk zouden zijn voor een onevenredig aantal misdrijven in verhouding tot hun aantal'. Ze concluderen ook dat (preven tieve) hechtenis bij deze categorie over het geheel gezien relatief wei nig misdrijven voorkomt, omdat het maar om zo weinig personen gaat. Onder de groep van 4000 za ten er 116 die ten minste één dief stal met geweld op hun conto had den en 65 die in ieder geval één aan randing of verkrachting hadden gepleegd. Straf In de publikatie komt de hoogle raar criminologie Buikhuisen tot de conclusie dat crimineel gedrag meer bestraft moet worden. "Het onbestraft laten zou zondigen zijn tegen de basiswet uit de gedrags- kunde dat ons gedrag uiteindelijk wordt bepaald door de consequen ties die het voor ons heeft". Vol gens hem gaat het ministerie van justitie hieraan echter om econo mische redenen steeds meer voor bij. Wel of niet vervolgen wordt een kwestie van economische motie ven. Zijn bezwaar is onder meer dat het ministerie weinig creatief is in het uidenken van kostenbespa rende maatregelen in de straf rechtspleging. Buikhuisen schrijft verder onder meer dat meer aandacht moet wor den besteed aan vroegtijdige signa lering van kinderen die delinquent gedrag vertonen. Consultatiebu reaus voor kleuters, schoolartsen, observatietehuizen in de kinderbe scherming kunnen hierbij een be langrijke rol spelen. ANNA BROERE Op de Noord zee zijn gisteravond de laatste voorbereidingen voor het rechtop kantelen en lichten van de Neder landse chemicaliéntanker Anna Broere opnieuw gestaakt. De werk zaamheden zijn onmogelijk gewor den door een plotseling opgeko men deining met een golfhoogte tot anderhalve meter. De voor van morgen geplande berging is voor lopig 24 uur uitgesteld, maar alle schepen en bemanningen rond de berging blijven voorlopig op hun positie. Senator Coenemans Steenkamp stuurt senator weg DEN HAAG (ANP) Voorzitter Steenkamp van de Eerste Kamer heeft gisteren de maiden-speech van senator Fleers (CDA) onderbroken zijn partijgenoot Coenemans weg te sturen. Die was volgens de voorzitter te luidruchtig aan het nakaarten over het debat over het wetsontwerp op de lijkbezorging met een assistent-griffier, terwijl Fleers als nieuwbakken parlementariër aan zijn eerste toespraak was begonnen. Fleers werd in de tweede zin die hij uitsprak over het voorstel tot ver korte uitspraak van de Hoge Raad door Steenkamp onderbroken. "Er is onvoldoende eerbied voor uw maiden-speech. Ik vind dat dit ten onrech te is", zo constateerde Steenkamp. Onder hilarisch gelach van de senato ren vervolgde Steenkamp geïrriteerd toen zijn opmerking niet onmiddel lijk het gewenste effect sorteerde. "Mijnheer Coenemans, wilt u naar de koffiekamer gaan en daar uw discussie voortzetten?". Waarna Fleers kon aandringen op een blauwdruk om de werklast van de Hoge Raad te beper- DEN HAAG (ANP/GPD) CDA en WD willen de universiteiten en hogescholen dwingen hun studie programma's efficiënter te maken. Studenten hebben dan minder tijd nodig voor hun studie en dienten gevolge nemen de kosten van het hoger onderwijs. Dat neemt niet weg dat beide partijen vasthouden aan hun plan de collegegelden te verhogen tot 1750 gulden per jaar. Wie meer dan zes jaar nodig heeft voor zijn studie moet 2459 gulden gaan betalen. WD en CDA verwachten dat de verhoging van het collegegeld een forse bezuiniging oplevert. Volgen de week wordt op verzoek van de PvdA in de Kamer over het nieuwe beursstelsel gesproken, waarbij onder meer de aanvullende beurs vervalt. De PvdA daagde CDA en WD gisteren uit kleur te beken nen: of ze fluiten minister Deetman (onderwijs) volgende week terug, of ze geven zonder omwegen aan dat verhoging van de collegegel den onevenredig zwaar uitpakt voor de lagere en middeninko- PvdA-er Wallage stelde bij het debat over Deetmans voorstel om de collegeleden voor HBO en uni versiteit gelijk te schakelen dat de kans levensgroot is dat elke verho ging van collegegeld een verlaging van de basisbeurs betekent en op den duur het hele stelsel aantast. De hele operatie is niet los te zien van de voorstellen over het nieuwe beursstelsel, waarbij studenten UTRECHT Vertegenwoordigers uit de politiek, de advocatuur en de burgerij wreven hun ogen uit toen zij vernamen dat de Hoge Raad een man had vrijgesproken van ver krachting van zijn vriendin. De vrouw had volgens het arrest niet voldoende duidelijk gemaakt dat zij de relatie met haar vriend wilde door Patricia van der Zalm beëindigen en geen seks wilde. Van verkrachting was 'dus' geen sprake. Dit arrest herinnert aan de tijden dat mannen hun vrouw aan de ha ren mee naar hun hol sleepten en In de Twentse gemeente Weer- ongestraft met haar konden doen selo is gistermiddag een bus gekan- wat zij wilden. In het hedendaagse huwelijk mogen zij dat bij wijze spreken nog steeds; verkrach- beurde toen de bus een trekker met aanhanger wilde inhalen met het linkdervoorwiel i terecht kwam. De bus zakte lang- staatssecretaris zaam weg en kwam onder een hoek zaken Kappeyne van 45 graden in een sloot terecht. Dat de Tweede Kamer zich nog daarbij steeds niet heeft uitgesproken over de berm het in al 1984 door de toenmalige emancipatie- de Coppello gedane wetsvoorstel over straf baarstelling van verkrachting bin nen het huwelijk, is treurig. Min stens zo treurig is het dat het Hof in Amsterdam en later het hoogste rechterlijke orgaan, de Hoge Raad in Den Haag, verkrachting ook on gestraft toelaten in dit geval van een niet-huwelijkse relatie. De tekst van artikel 242 van het Wetboek van Strafrecht biedt op het eerste gezicht voldoende hou vast: 'Hij die door geweld of bedrei ging met geweld een vrouw dwingt met hem buiten echt vleeschelijke gemeenschap te hebben, wordt, als schuldig aan verkrachting, gestraft met gevangenisstraf van ten hoog ste twaalf jaren". Toch gaf het Am sterdamse Hof in het geval van de vrijgesproken man, eën geheel ei gen interpretatie aan dit artikel: de betreffende vrouw had aanneme lijk moeten maken dat zij niet was gediend van seksuele handelingen. Hoe? Had zij hem vol in het kruis moeten trappen? Want gewoon 'nee' zeggen tegen haar vriend bleek hem in dit geval allerminst af te schrikken. "Als je blijft tegen werken, breek ik je arm", had hij gezegd. De Hoge Raad heeft ge zorgd voor grote onduidelijkheid in de rechtspraak en geeft met haar Verontwaardiging Enkele lichtpuntjes zijn er in middels wel. Een ervan is, dat een aantal kamerleden is wakkerge- schud en bijna briesend van ver ontwaardiging ineens aandringt op wijziging van het strafrecht inzake verkrachting. PPR-kamerlid Lank- horst heeft collega's opgeroepen om minister Korthals Altes (justi tie) aan te sporen snel met een wetsvoorstel te komen dat ver krachting binnen én buiten het hu welijk strafbaar stelt. De tekst van artikel 242 van het Wetboek van Strafrecht kan eenvoudig worden aangepast door de zinsnede 'buiten echt' te schrappen. Een ander lichtpunt is het feit dat de Rotterdamse hoogleraar staats- en bestuursrecht Van Maar- seveen met zijn bijzonder kritische artikel over deze zaak in het Neder lands Juristenblad een knuppel heeft gegooid in het stoffige hok van (een deel van) de Nederlandse rechterlijke macht. Ook binnen ge noemd tijdschrift, waarvan Van Maarseveen redactielid is, heeft zijn ongezouten kritiek rimpels veroorzaakt in de vijver van rechtsprekend Nederland. Inmid dels volledig achterhaalde opvat tingen over de man-vrouwverhou ding blijken daarin welig te tieren. Het lijkt Dorien Pessers, verbon den aan de vakgroep juridische vrouwenstudies aan de Universi teit van Amsterdam, nuttig als de leden van de Hoge Raad de witte plekken in hun kennis over seksua liteit, zelfbeschikkingsrecht en 'dienstbaarheid' van vrouwen eens komen opvullen door een stagepe riode bij de stichting Tegen Haar Wil. Die biedt hulp aan vrouwen die het slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. Diezelfde stichting heeft intus sen geschokt gereageerd op het ar rest van de Hoge Raad. Ondanks vijftien jaar vrouwenbeweging is de mentaliteit ten aanzien van seksuele geweldsdelicten binnen justitie op een waarlijk dieptepunt beland, schrijft ze in een verkla ring, waarin verder het huidige ka binet medeverantwoordelijkheid en laksheid wordt verweten. In de opgelaaide discussie is van verschillende zijden geroepen dat het nu geen zin meer heeft om aan gifte te doen van verkrachting. Dat is te fatalistisch gedacht. Wel moet worden geconstateerd dat er meer en meer een verschuiving plaats vindt van behandeling van zeden misdrijven van de strafrechter naar de civiel rechter. Via de laatste me thode wordt een aanklacht, zo is gebleken, minder snel gesepo neerd en hoeft een vrouw zich niet, als bij een strafzaak, zélf verdachte te voelen. Met een civielrechterlij- ke zaak kan meer bereikt worden: straat- of wijkverbod, vergoeding van de immateriële schade. De 'la gere rechters' stellen zich namelijk wel steeds vaker op aan de zijde van de eiseres. voor aanvullende studiegelden naar de banken moeten. Hij herhaalde zijn eerder geuite verwijt dat CDA en VVD achterka- merpolitiek hebben bedreven met hun onderonsje dat leidde tot het compromis het collegegeld te ver hogen naar 1750 gulden (150 gul den meer dan in Deetmans voor stel) en voor studenten die langer dan zes jaar in de collegebanken vertoeven te stellen op 2450 gul den. Deetman wil(de) voor die laatste categorie bedragen van 3000 oplopend tot 5000 gulden. Waar de bewindsman in de discussie staat is nog onduidelijk. Hij heeft tot nog toe niet gereageerd op het donder dagavond tussen CDA en WD ge sloten compromis. Hij zou vanmid dag de Kamer antwoorden. Franssen (WD) hield gisteren overeind dat zijn fractie het hele voorstel van Deetman op de keper beschouwd een slecht voorstel vindt. "De studenten worden Kop van Jut gemaakt, een onvolledige analyse van het probleem van drei gende studievertragingen wordt in het voorstel eenzijdig afgewenteld op de studenten" Deetman heeft in WD-ogen de onderwijsinstel lingen zelf buiten schot gelaten, waar veelal ook het nodige schort aan een adequate studieprogram mering. Franssen wil van de minister we ten hoe hij de slechte werkwijze van de universiteiten gaat aanpak ken. "De schuld van de noodzaak om langer dan zes jaar te studeren ligt zowel bij de instellingen zelf als bij de studenten. Beiden zullen de rekening gepresenteerd moeten krijgen". ADVERTENTIE •Qq jcri ELLEBOERS- WEERLIJN |Noteert u even E-— i 06- 91091091

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 3