De lijdensweg van de
student en zijn beurs
Achtergrond
Aa twee jaar chaos lijkt alleen Deetman uit de zorgen
Vakantie eindigt nog
vaak in vreemde cel
Boesak ziet weinig in gesprekken met blanke kerk
PAGINA 2
MAANDAG 13 JUNI 1988
Protestacties in alle soorten en maten passeerden de afgelopen twee jaar de revue. Ze hadden eén ding gemeen:
op Deetman maakten ze weinig indruk. (foto ANF)
DEN HAAG Voor een aanvulling op de basisbeurs moe
ten studenten voortaan naar de bank. Daarmee maakt het
kabinet in één klap een eind aan een stelsel dat rekening
hield met de persoonlijke omstandigheden van studenten
zoals woonsituatie, partner, eigen inkomsten en het inko
men van de ouders. In noodgevallen kon een beroep ge
daan worden op de zogenoemde hardheidsclausule. Dit
om te voorkomen dat studenten tussen de wal en het schip
vielen en uit geldgebrek niet konden studeren.
Deetman zag zijn beurzenstelsel als een produktiebedrijf
voor maatpakken. Dat wordt nu een fabriek voor confectie
in een beperkt aantal maten.
Het kabinetsbesluit zet een
punt achter een periode waarin studenten de ene keer zon
der geld zaten en de andere keer juist een enorm bedrag in
eens kregen om daarvan vervolgens weer een deel te moe
ten terugbetalen. Een overzicht van de lijdensweg.
Het eerste probleem dat zich voor
doet na invoering van het nieuwe
beurzenstelsel op 1 oktober 1986
wordt nagenoeg geruisloos ver
werkt. Het treft de eerstejaars stu
denten aan universiteiten en hoge
scholen. Zij beginnen in september
aan hun studie, hebben keurig een
beurs aangevraagd, maar zitten
zonder geld omdat het stelsel pas
in oktober in gaat. Daar hebben de
studenten niet bij stil gestaan. Er
komt snel een oplossing: iedereen
kan op het nippertje nog een twee
de beurs aanvragen. Die geldt al
leen voor september en wordt be
rekend volgens het oude systeem.
door
Theo Haerkens
Vervelender wordt het als blijkt
dat de computers van de directie
studiefinanciering in Groningen
nog niet zijn ingesteld op het nieu
we beurzenstelsel. Geleidelijk van
het oude op het nieuwe overscha
kelen kan niet, dat zou oneerlijk
zijn. Daarom krijgt iedereen twee
keer een voorschot voor een perio
de van drie maanden. Die voor
schotten worden ruim bemeten
omdat minister Deetman niet wil
dat studenten zonder geld komen
zitten. Wie te veel krijgt, moet dat
wel later terugbetalen.
In oktober zijn er nog heel wat
vragen over het stelsel. Om aan de
groeiende behoefte aan informatie
te voldoen worden in Groningen
130 extra telefoonlijnen geïnstal
leerd. Op verschillende plaatsen in
het land worden vragen-uren geor»
ganiseerd.
Brieven
In de loop van de maand vindt
een gestage stroom brieven zijn
weg naar Groningen. Bijstands
moeders met een thuiswonend stu
derend kind maken zich zorgen
over de woningdelerskorting. Stu
denten die al jaren geen contact
meer hebben met hun gescheiden
vader, beklagen zich massaal om
dat ze plotseling weer afhankelijk
zijn van zijn inkomen. Dat geldt
ook voor gehuwde studenten. Ook
zij doen massaal een beroep op de
zogenoemde hardheidsclausule,
een vangnet voor onvoorziene ge
vallen.
De eerste twee weken van janua
ri 1987 moeten de studenten teren
op het kerstdiner. Het voorschot
voor oktober tot en met december
kwam aan het begin van de maand
oktober. Het geld over januari, fe
bruari en maart komt pas half janu
ari. En daar heeft studerend Neder
land niet op gerekend. Deetman
vindt dat studenten er maar aan
moeten wennen dat ze hun geld
aan het eind van de maand krijgen,
net als iedere werknemer. In april
wordt de beurs nog wat later, na
melijk in de derde week uitbetaald.
Enkele studenten spannen met
steun van de Landelijke Studen
tenvakbond een kort geding aan.
De kamerhuur moet aan het begin
van de maand voldaan worden en
het budget van een student is niet
ruim genoeg om dergelijke ver
schuivingen op te vangen, betogen
de studenten. De president van de
rechtbank in Den Haag toont be
grip, maar concludeert dat Deet
man niets onwettigs doet.
Nieuwe problemen doemen op
als in juni uiteindelijk berekend is
hoeveel beurs iedereen krijgt. Wie
te veel ontvangen heeft, krijgt min
der dan hij of zij gewend is en moet
daarvan ook nog eens het te veel
ontvangen geld terugbetalen. Dat
is een hard gelag voor degenen die
zich rijk rekenden. Studiefinancie
ring krijgt opdracht het teveel be
taalde in maandelijkse termijnen
van 203 gulden in te houden.
Deurwaarder
De studenten zijn woedend en
wijzen erop dat ze eenvoudig geen
boodschappen meer kunnen doen.
Uit protest laten ze in de Tweede
Kamer een regen van namaak-giro-
afschriften neerdalen op het hoofd
van de bewindsman. Op aandrang
van de Tweede Kamer gunt die de
studenten meer tijd het teveel ont
vangen geld terug te betalen. Het
termijnbedrag wordt verlaagd tot
76,44 gulden, wat meer overeen
stemt met het budget van de ge
middelde student. De minister re
kent erop binnen een jaar het leeu-
wedeel terug te ontvangen van de
teveel uitgekeerde 230 miljoen.
Inmiddels blijkt dat de (ex-)stu-
denten minder snel betalen dan
verwacht. Op dit moment is onge
veer een derde van dat bedrag te
rugbetaald. Het ministerie dreigt
onwilligen met de deurwaarder en
wie wel wil, maar niet kan betalen,
moet zijn goede wil maar tonen
door vast te betalen wat hij of zij
missen kan.
In juni 1987 is na eindeloos touw
trekken een oplossing gevonden
voor de kinderen van gescheiden
ouders. Wie niet weet waar zijn ge
scheiden vader is, of niet bij hem
wil aankloppen na incest of mis
handeling, hoeft daar niet onder te
lijden. De minister zoekt zelf de
spoorloze ouder en presenteert
hem de rekening.
Dan duikt ook het bericht op dat
er 100 miljoen gulden meer nodig is
Minister Wim Deetman (foto anpi
dan voor de beurzen is begroot.
Omdat meer dan verwacht is uitge
geven aan basisbeurzen en minder
aan aanvullende beurzen en lenin
gen, wordt geopperd dat studenten
massaal frauderen. Zelfstandig wo
nende studenten krijgen immers
ruim 600 gulden basisbeurs, terwijl
thuiswonenden maar ongeveer 265
gulden krijgen.
Een half jaar later zullen maatre
gelen getroffen worden om gerom
mel tegen te gaan en fraudeurs aan
te pakken. Ouders van uitwonende
studenten moeten voortaan verkla
ren dat hun kind zelfstandig
woont. Steekproefsgewijs wordt
dat gecontroleerd. Fraudeurs wor
den nauwelijks gevonden, toch zal
minister Ruding in februari nog de
suggestie doen om alle studenten
een gelijke basisbeurs te geven.
Dan kan er zeker niet meer gefrau
deerd worden, redeneert hij.
De onduidelijkheid over het stel
sel is nog steeds groot, net als het
aantal problemen. De vestiging
van het ministerie in Groningen
raakt verstopt door circa 40.000
brieven van studenten die informa
tie willen of wijzigingen willen
doorgeven. De minister stelt infor
matie-steunpunten in om een eind
te maken aan de overbelasting van
de telefoonlijnen naar Groningen.
Eind juni wordt duidelijk dat de
invoering van het stelsel zelf ook fi
nancieel uit de hand is gelopen. De
hele operatie is drie keer zo duur
geworden als geraamd. Deetman
komt niet uit met de geraamde 130
miljoen gulden, maar blijkt 380
miljoen nodig te hebben.
Deet-flop
Het zijn niet alleen grote dingen
die mis gaan. Er is ook klein leed
voor Deetman en de zijnen: in au
gustus blijkt dat de Deet-flop niet
goed is. Alle dekanen hebben van
het ministerie een floppy-disc ge
kregen om studenten te helpen bij
het berekenen van hun beurs. De
flop zit vol fouten en blijkt ronduit
onbetrouwbaar.
De Delftse student Robbie Koe
nen heeft in zijn eentje ook een
floppy gemaakt, de Poen-flop, en
die heeft zijn bruikbaarheid ruim
schoots bewezen. Het ministerie
sleutelt nog een paar maanden aan
de Deet-flop, maar kiest uiteinde
lijk eieren voor zijn geld. Deetman
sluit een contract met Koenen en
stapt over op de Poen-flop.
Begin september is de brieven-
berg in Groningen nog steeds niet
weggewerkt. De minister van on
derwijs wijt dat deze keer aan het
nieuwe studiejaar. De omstandig
heden van veel studenten wijzigen
zich en die veranderingen moeten
allemaal doorgegeven en verwerkt
worden.
Ook de telefoonlijnen met Gro
ningen zijn nog steeds permanent
bezet zodat de vestiging in feite
niet bereikbaar is. Studenten die
helemaal op zwart zaad zitten, le
nen geld voor de trein en melden
zich massaal bij studiefinancie
ring. De steunpunten kunnen de
toeloop ook niet meer aan en stop
pen met het maken van afspraken.
Halverwege de maand blijkt
plotseling dat Deetman drie jaar
geleden al is gewaarschuwd voor
invoeringsproblemen. Technisch
zou de invoering van de nieuwe'
wet pas in januari '88 mogelijk ge
weest zijn, oktober '86 was veel te
vroeg. Een medewerker van het
Rijkscomputercentrum die nauw
betrokken is bij het installeren van
de computers voor studiefinancie
ring schreef dat in het personeels
blad. PvdA en CDA in de Tweede
Kamer eisen binnen 14 dagen dui
delijkheid van de minister.
In oktober komen er standaard
formulieren waarmee studenten
wijzigingen moeten melden. De
brievenberg die de Groningse ves
tiging van het ministerie verstopt,
gaat de prullenbak in en de studen
ten worden opgeroepen de infor
matie uit hun brieven nogmaals,
maar dan met behulp van een for
mulier door te geven.
Terwijl hij links en rechts nood
verbanden blijft aanleggen, houdt
de minister vol dat het beurzenstel
sel op zich goed is. De kritiek groeit
echter met de dag. Om daaraan te
gemoet te komen, laat Deetman
een onafhankelijk onderzoek in-
DEN HAAG Een Nederlander
bracht zijn vakantie in Marokko
door. Zijn auto baarde enig op
zien bij de plaatselijke bevol
king. Eén van de dorpsbewoners
vertelde een vriend in Nederland
te hebben, die de auto, een Ren
ault 4, graag en voor een hoge
prijs zou willen kopen. Alleen de
motor moest worden gerevi
seerd.
door
Bart Jochems
De Nederlander stemde toe en
de auto werd naar een garage ge
reden. De rit terug, op weg naar
de koper in Nederland, verliep
aanvankelijk voorspoedig. Maar
in Frankrijk pikte de politie zijn
Renaultje uit de file. In de auto
werd twintig kilo hasj gevonden.
De Nederlander mocht zes jaar
'brommen' in het Franse cachot.
Frans Steenbrink van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
in Den Haag wordt er langzamer
hand wat moedeloos van. Ieder
jaar worden Nederlanders, die
hun vakantie in het buitenland
willen doorbrengen, gemaand
'wijs op reis' te gaan. Maar ieder
jaar neemt het aantal Nederland
se gedetineerden in het buiten
land toe. "Ik weet niet of deze
jongeman tot de categorie 'naïe
velingen' moet worden gere
kend. Die categorie is volgens
mij klein, zeker waar het drugs
bezit betreft. We waarschuwen
stellen naar opzet en uitvoering
van het stelsel. De onderzoekscom
missie wordt geleid door C. de
Hart.
De commissie vindt de organisa
tie van het ministerie ongeschikt
om grootscheepse operaties als de
ze te behappen. Ze formuleert en
twintigtal aanbevelingen om de or
ganisatie aan te passen en stelt en
kele wetswijzigingen voor. Deet
man reageert onmiddellijk en be
noemt een van zijn top-ambtena-
ren uit Zoetermeer boven directeur
Van Schoten in Groningen om or
de op zaken te stellen.
Pas aan het eind van de maand
gebeurt waar iedereen in het hoger
onderwijs en de politiek uiterst on
geduldig op zat wachten: Deetman
zet een punt achter zijn struisvo
gelpolitiek en bekent schuld. Hij
geeft toe dat er van alles schort aan
het systeem en belooft beterschap.
De minister is van plan het meren
deel van de aanbevelingen van de
commissie-De Hart op te volgen.
De PvdA in de Tweede Kamer
vindt dat wel heel pover. De fractie
meent dat de minister de ellende
zelfheeft veroorzaakt door het stel
sel overhaast in te voeren. Het be
sluit zou gevallen zijn in januari
1985 toen nog absoluut niet zeker
was dat invoering technisch haal
baar was. Deetman houdt vol dat
toen alleen maar besloten is om te
stréven naar snelle invoering. Pas
op 23 juni 1986 viel de definitieve
beslissing en was er geen weg meer
terug, verklaart Deetman.
In de Tweede Kamer worden
harde noten gekraakt. Niét alleen
de oppositie legt de minister van
steeds dat in het buitenland fors
wordt opgetreden tegen het bezit
van drugs. Een onderscheid tus
sen soft- en harddrugs wordt niet
gemaakt".
Steenbrink vraagt zich hardop
af of de jaarlijkse waarschuwin
gen die het ministerie verstrekt
wel enig effect sorteren. "Aan de
andere kant: hoe veel Nederlan
ders zouden vandaag in een bui
tenlandse cel zitten, als de waar
schuwing vorig jaar was uitge
bleven?"
De statistieken laten ook dit
jaar zien dat het aantal Nederlan
ders in buitenlandse gevangenis
sen weer is toegenomen. Op dit
moment verblijven 579 Neder
landers tussen de gevangenis
muren in het buitenland. 452 van
hen vanwege drugsbezit. Nog
geen jaar geleden ging het om
ongeveer 500 Nederlanders in
een buitenlandse cel, 385 daar
van vanwege drugs.
Jantje van Leiden
De Nederlandse vertegen
woordigingen in het buitenland
hebben eigenlijk vrij weinig te
stellen met landgenoten die met
onderwijs het vuur na aan de sche
nen. Ook CDA en WD tonen zich
uiterst kritisch. Maar uiteindelijk
krijgt de motie van afkeuring van
de PvdA geen steun van de rege
ringspartijen. De minister krijgt
van hen de kans "het vertrouwen
van de Kamer terug te winnen".
Verantwoordelijk
Deetman verklaart zich niet al
leen als minister, maar ook per
soonlijk verantwoordelijk te voé
len voor de gang van zaken. De
kans die de Kamer hem geeft grijpt
hij met twee handen aan. Begin ja
nuari stuurt hij zijn vertrouweling,
de bestuurskundige In 't Veld, aan
het hoofd van een team van twaalf
deskundigen naar Groningen om
de dienst studiefinanciering te re
organiseren. In 't Veld krijgt nog
meer bevoegdheden dan J. van
Deursen die een maand eerder bo
ven directeur Van Schoten ge
plaatst werd.
De hoogste ambtenaar op het mi
nisterie, secretaris-generaal Schol
ten moet wegens zijn rol bij invoe
ring van het nieuwe beurzenstelsel
het veld ruimen. Officieel gaat
Scholten met vut. Ook zijn plaats
vervanger, Van Boven staat onder
hoge druk om het veld te ruimen,
maar biedt nog geruime tijd weer
stand. Uiteindelijk besluit ook hij
met vut te gaan.
Niet minder dan 60.000 studen
ten meer dan verwacht hebben een
basisbeurs aangevraagd, zo blijkt
in maart van dit jaar. Als er niets
veranderd komt de minister de ko
mende jaren een half miljard tekort
op deze begrotingspost. Om dat te
drugs worden gegrepen. Steen
brink: "Het publiek verwacht
dat een consul veel kan doen
voor de Nederlander in de cel.
Maar vaak kan hij de familie al
leen informeren over de gang
van zaken bij de arrestatie en de
procesgang. Wij kunnen nooit in
de rechtspraak van een souve-
rein land treden. En over de
schuldvraag laten we ons niet
uit".
De ongeveer 500 Nederlandse
posten in 140 landen kunnen
méér doen als landgenoten het
slachtoffer worden van een mis
drijf. "Aan hen willen we meer
bijstand verlenen. Het gaat dan
vooral om de bescherming van
de rechten van het slachtoffer".
In het buitenland bestaat de
neiging het verhaal van een
slachtoffer te aanhoren en niets
te ondernemen. Meestal krijgt
zo'n landgenoot het advies 'pak
zo snel mogelijk je koffer en
maak dat je wegkomt'. Vooral in
Midden- en Zuid-Amerika komt
dat voor. Men maakt zich er met
een Jantje van Leiden van af'.
Ongerust is Steènbrink over de
voorkomen presenteert Deetman
zijn plan alle studenten gratis
openbaar vervoer aan te bieden. De
basisbeurs gaat dan naar beneden
voor thuiswonende studenten
veertig gulden en voor zelfstandig
wonende studerenden zestig gul
den.
Op 18 mei van dit jaar moet Deet
man de Kamer nog het antwoord
schuldig blijven op de vraag hoe hij
het resterende tekort van 200 mil
joen gulden wil opvangen. De mi
nister garandeert de Kamer niet
dat de problemen op 1 januari tot
het verleden behoren.
Basisbeurs
Tien dagen later hakt het kabinet
de knoop door voor de minister
van onderwijs. Studenten krijgen
alleen nog een basisbeurs. Daar
wordt geen aanvulling meer op ge
geven. Studerenden moeten maar
bij de bank lenen wat ze nog meer
nodig hebben. Daarmee is in één
klap een eind gemaakt aan de fi
nanciële problemen van minister
Deetman.
Tegelijkertijd is dan een punt ge
zet achter de pogingen om van het
beurzenstelsel een fabriek van
maatpakken te maken. Al het werk
om te komen tot een systeem dat
rekening houdt met persoonlijke
omstandigheden, blijkt vergeefs.
De kinderen van mensen met wei
nig inkomen zijn de dupe. Als zij
niet naar de bank gaan voor een
rentedragende lening, wordt er
niet gestudeerd. Deetman heeft
zijn lijdensweg achter de rug, dat
kunnen de studenten nog lang niet
zeggen.
inkrimping van het personeels
bestand bij de vertegenwoordi
gingen in het buitenland. "We
worden uitgekleed tot op het bot,
terwijl de werklast alleen maar
toeneemt".
Landstaal
Hij is blij met Nederlandse
vrijwilligers, die gedetineerden
opzoeken in het gevang. "In
Groot-Brittannie bestaat een
groep Nederlandse vrouwen die
zich bijzonder voor landgenoten
in de cel inzet. Voordeel is dat zij
Nederlands spreken. Nederland
se gevangenen weten vaak niet
overweg met de landstaal. En als
de honorair-concul spreekt komt
de communicatie zeer moeizaam
op gang".
Bij voorbeeld in Frankrijk
hebben de Nederlandse verte
genwoordigingen heel wat te
stellen met taalproblemen. En
dat terwijl daar maar liefst 122
landgenoten in de cel verkeren.
De toenemende werkdruk nood
zaakt ook tot schifting. Zij die
onvoorbereid op reis gaan en
geen financién bezitten om de te
rugreis naar Nederland te beta
len hoeven niet op veel onder
steuning van de consulaire verte
genwoordiging te rekenen.
Stéenbrink haalt een voor
beeld aan: "Als een Nederlander
naar zijn vakantiebestemming
gaat liften en hij klopt vervol
gens bij de consul aan om finan
ciële bijstand, kan het advies al
leen maar luiden: zorg maar dat
je liftend thuis komt".
"De Gereformeerde Kerken in
Nederland moeten op heel korte
termijn duidelijk maken dat ze
vasthouden aan hun opvattingen
over homofilie". "Er bestaat",
volgens drs. J. Bosman, lid van
het moderamen (bestuur) van de
Gereformeerde Kerken, "geen
enkele urgentie om gevolg te ge
ven aan de oproep vorige week
van de Gereformeerde Oecume
nische Synode tot herziening
van het standpunt over homo
seksualiteit".
Belangrijk is, zijns inziens, wél
dat de kerk homoseksuelen niet
in de kou laat staan. Bosman
(predikant in Laren): "Ik ben al
een paar keer gebeld door homo
fiele mensen die zeiden: zie je
wel dat het gereformeerde libera
le standpunt schijn was". Het
breed moderamen (uitgebreid
bestuur) zou nog vóór de zomer
moeten zeggen, dat de Gerefor
meerde Kerken vasthouden aan
het rapport 'In liefde trouw' van
1980, waarin homoseksualiteit
wordt geaccepteerd. "Het doet
de zaak te veel schade als we
wachten tot de synodevergade
ring van oktober".
Over de Gereformeerde Oecu
menische Synode in Harare is
Bosman zeker niet tevreden. "De
Nederlandse gereformeerden
zijn in de beklaagdenbank geble
ven en de discussie over apart
heid is van de agenda afge
voerd".
Dominee Allan Boesak heeft
er niet veel vertrouwen in, dat ge
sprekken tussen de blanke en
niet-blanke kerken in Zuidafrika
over beëindiging van de apart
heid veel zullen uithalen. De Ge
reformeerde Oecumenische Sy
node in Harare sprak uit, dat er
zo spoedig mogelijk gesprekken
moeten komen tussen de blanke
Nederduits Gereformeerde
Kerk, die het apartheidsbewind
steunt, en kerken die de apart
heid bestrijden. Hij gaf desge
vraagd commentaar op de be
sluiten van de Synode nadat hij
zaterdag in Amsterdam op een
anti-apartheidsdemonstratie de
politiek van het kabinet-Lubbers
had gehekeld, "dat niet bereid is
economische druk op Zuidafrika
uit te oefenen".
"Het voorstel voor onderlinge
besprekingen is niet origineel",
zei Boesak. "We hebben al jaren
lang geprobeerd de blanke kerk
aan onze kant te krijgen, maar
dat heeft niets uitgehaald". Hij
vroeg zich af, of de Nederduits
Gereformeerde Kerk in 1988
werkelijk anders is dan in 1986,
toen ze apartheid alleen in theo
rie veroordeelde en zweeg over
de praktijk, zoals thuislanden,
gescheiden woongebieden en ge
scheiden onderwijs.
De voorzitter van de blanke sy
node, dr. J. Heyns, is als een ge
lukkig mens uit Harare naar huis
gegaan, meende Boesak. "Het
zou pas goed zijn geweest als hij
doodongelukkig de Synode had
verlaten. In plaats van deze kerk
ertoe te dwingen zich krachtiger
en effectief tegen apartheid uit te
spreken, is de Synode niet ver
der gekomen dan de voorberei
ding van een gesprek. De blanke
kerk zal eerst de ernstige be
schuldigingen aan het adres van
Tutu en mijzelf moeten terugne
men voordat mijn kerk bereid is
aan gesprekken deel te nemen".
Dit voorjaar zei voorzitter
Heyns over de zwarte voorman
nen in de strijd tegen apartheid,
dat zij niet het evangelie maar
het marxisme dienen. Boesak:
"Onder de dekmantel van de Ge
reformeerde Oecumenische Sy
node probeert men nu die be
schuldigingen te omzeilen".
Minister Deetman van on
derwijs heeft de vierjarige partti
me-opleiding van het Interker
kelijk Instituut voor Theologi
sche Studie en Vorming in
Bosch en Duin erkend als twee
degraads-opleiding. Hij maakte
dat zaterdag bekend bij de vie
ring van het 40-jarig bestaan van
het Nederlands Bijbel-Instituut
aldaar.
Het NBI ontvangt geen subsi
die en wordt draaiende gehou
den door cursusgelden en giften.
Het kent nu een parttime-oplei
ding theologie, cursussen voor
gemeenteleden die geïnteres
seerd zijn in theologie, vervolg
cursussen voor pastorale zorg en
een oriëntatiejaar voor jongeren.
Beroepen. Hervormde Kerk
beroepen te Barneveld A. A.
Floor Uddel; aangenomen naar
Apeldoorn (voor vrijzinnige her
vormden) G. H. Baudet Norg,
naar Scheveningen H. G. de
Graaff Loenen aan de Vecht; be-
danktvoor Emmeloord W. J. Go-
rissen Voorthuizen.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Gorredijk L. Ade-
ma Noordbergum-Eestrum, naar
Leeuwarden-Huizum H. A. Klijn
van evangelische streekgemeen-
te 'Maas en Waal', naar Winters
wijk A. van 't Zand Westterschel-
ling-Midsland, naar Koudekerke
(Z.) E. Wijnands Lemele-Leme-
lerveld.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: beroepen te Apeldoorn
A. Wagenaar Mussel, te Veenen-
daal (Bethelkerk) R. van de
Kamp Leeuwarden; bedankt
voor Zaamslag M. Vlietstra Zeist.
Doopsgezinde Broederschap'
aangenomen de benoeming tot
pastoraal medewerker te Am
sterdam (werkgebied Zuidoost
en Amstelveen) proponent me
vrouw Chr. Schlette aldaar.
Leiden. Donderdagavond 16
juni van 6 tot 9 uur is de Harte-
brugkerk aan de Haarlemmer
straat open voor oecumenisch
avondgebed: 'kerken tegen
apartheid'. Mensen kunnen deze
koopavond de kerk inlopen om
een ogenblik mee te doen met dit
avondgebed.
Ieder kwartier wordt de 'nood
klok' geluid en laat een parochie
of gemeente uit de Leidse regio
horen dat kerken vanuit hun ge
loven tegen apartheid zijn, daar
en hier. Dat doen zij met een ge
bed, lied, overweging, gedicht of
solidariteitsverklaring. (Voor na
dere inlichtingen: rk Jongeren
pastoraat Leiden (Jan Jetse Bol),
Lorentzkade 16a, 071-120070).
Moskou
Met een langdurige open
luchtmis op het terrein van een
klooster in Moskou is gisteren.de
officiële viering van het 1000-ja-
rig bestaan van het christendom
in de Sovjetunie afgesloten. De
feestelijkheden worden de ko
mende weken wel voortgezet in
Kiev, Leningrad en Vladimir.
Kerkelijke vertegenwoordigers
uit de hele wereld namen deel
aan de mis. Duizenden gelovigen
probeerden, ondanks het natte
koude weer, ook buiten het
kloosterterrein iets van de vie
ring te volgen.
Ter gelegenheid 1000 jaar
christendom ontving Sovjet-pre
sident Andrej Gromyko zaterdag
in het Kremlin vele kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleders, on
der wie de rooms-katholieke kar
dinaal-staatssecretaris Agostino
Casaroli en kardinaal J. Wille-
brands, voorzitter van het Vati
caanse secretariaat voor de een
heid der christenen. Ook de
Amerikaanse evangelist Billy
Graham was onder de aanwezi
gen.
Gromyko onderstreepte tij
dens de ontmoeting het belang
van de hervormingspolitiek voor
de kerk. Vele problemen van de
kerk zijn, volgens hem, nu ge
makkelijker op te lossen. Casaro
li vroeg hem, of bij de voorberei
ding van de nieuwe wet voor ge
wetensvrijheid ook religieuze
groeperingen worden gehoord,
zodat de wet straks ook meer ef
fect heeft. De president verzeker
de, dat de kerken worden ge
raadpleegd en dat de nieuwe wet
bijna klaar is.
Moskous burgemeester Valeri
Sajkin deelde gisteren mee, dat
de Russisch-Orthodoxe Kerk
van de autoriteiten in de hoofd
stad een nieuwe kathedraal
krijgt.
Billy Graham hield zaterdag in
een Moskouse kerk een toe
spraak tot Russisch-orthodoxe
gelovigen. Zijn gehoor reageerde
slechts lauwtjes op zijn preek.
Toen hij de kerk verliet, kreeg hy
een beleefd applaus.