Dukakis kandidaat
voor Democraten
Kruisraketten op onderzeeërs struikelblok START
9 575.-
Speurtocht na moordaanslag
SNEL NAAR DE ZON?
■mi hi 11 mini
Minder animo tweede
stakingsdag Zuidafrika
Italië stort in Libanon
en Nigeria chemisch afval
Sminame wil rechtstreeks
met Brunswijk onderhandelen
WOENSDAG 8 JUNI 1988
PAGINA 5
Gouverneur wint laatste Amerikaanse voorverkiezing
SAN FRANCISCO - Gouverneur Michael Dukakis heeft gisteren, bij de laatste ronde van
de Amerikaanse voorverkiezingen, de nominatie van de Democratische partij definitief
op zijn naam gebracht. Dukakis had nog zo'n 200 gedelegeerden nodig om aan de 2.081 ge
delegeerden te komen die voor de Democratische nominatie nodig zijn. De staten Califor-
nië. Nieuw Jersey, Nieuw Mexico en Montana bezorgden hem de 'overwinning'.
De eerste resultaten van gisteren
wezen onomstotelijk uit, dat hij die
magische grens nu ruimschoots is
gepasseerd. Zo won Dukakis bijna
alle 109 gedelegeerden van de staat
Nieuw Jersey. In Montana en
Nieuw Mexico haalde Dukakis
twee keer zoveel stemmen als zijn
enige nog overgebleven concur
rent Jesse Jackson. De eerste uit
slagen uit Californië wezen op een
zelfde stemverhouding daar.
door
Henk Dam
Californië was de hoofdprijs die
gisteren kon worden verdiend. Al
leen al aan Democratische kant
stonden er 315 gedelegeerden op
het spel. Vandaar dat met name
Jackson de afgelopen weken stevig
in Californië campagne voerde.
Maar de resultaten van gisteren
wezen niet veel resultaat uit.
didaat hebben uitgesproken. On
der hen bevinden zich vele tiental
len niet gekozen 'super gedelegeer
den', bestaande uit Democratische
Congresleden en partijbonzen.
Wat Jackson nu nog wil, is moge
lijk het vice-presidentschap, en ze
ker de macht om tijdens de Demo
cratische partijconventie van vol
gende maand zijn zienswijzen in
het partijprogramma opgenomen
te krijgen. Hij gaf maandag Duka
kis al een stevige waarschuwing.
Jackson zei voor "enorme tram
melant" te zullen zorgen als zijn
wens om Zuidafrika tot een "terro
ristische staat" te bestempelen,
niet door Dukakis wordt overgeno-
De belangstelling van de kiezers
in de vier staten waar gisteren werd
gestemd, wat uitermate gering. Dat
kwam omdat de einduitslag toch al
van tevoren vast stond. Dat gold
helemaal voor de Republikeinse
kiezers, die alleen op Bush konden
stemmen omdat alle andere kandi
daten zich al hebben teruggetrok
ken.
zei Bush' campagnestaf toonde niet-
Jackson gisteravond tot aan de temin gisteravond een levendige
conventie- te zullen blijven door- belangstelling voor met name de
vechten. Hij zei zich nu met name resultaten uit Californië. Dat is een
op de gedelegeerden te zullen rich- staat die Bush in november vrijwel
ten die zich nog niet voor een kan- zeker moet winnen, wil hij Reagan
kunnen opvolgen. Enquêtes onder
Republikeinse kiezers waren ech--
ter gisteren niet erg gunstig voor de
vice-president. Zo zei een kwart
van deze kiezers dat zij vier jaar ge
leden wel op Reagan stemden,
maar nu in november voor Duka
kis te zullen kiezen.
Van degenen die zeiden op Bush
te zullen stemmen, zei verder de
overgrote meerderheid dat te doen
omdat zij denken dat de vice presi
dent Reagans beleid zal voortzet
ten. Juist de laatste weken doet
Bush verwoede pogingen enige af
stand van Reagan te nemen. Nog
gisteren zei hij de komende weken
te zullen gebruiken om zijn eigen
"politieke identiteit" te vestigen.
Bush zei zich al te verheugen op
het gevecht dat hij in de herfst met
Dukakis moet voeren. Hij zei te we
ten in de peilingen ver op de Demo
craat achter te staan, "maar de un-
JOHANNESBURG (GPD/Rtr/D-
PA) - Na de succesvolle eerste sta
kingsdag, maandag, toen meer dan
twee miljoen zwarte arbeiders in
Zuidafrika niet op hun werk ver
schenen, zijn gisteren aanzienlijk
minder mensen thuis gebleven.
Desondanks verklaarde Jay Na-
idoo, de secretaris-generaal van de
Cosatu-vakbondsfederatie die tot
de staking heeft opgeroepen, dat
de staking nu reeds "een histori
sche overwinning is". Op een pers
conferentie in Johannesburg zei
Naidoo ook dat de Cosatu-top mor
gen bijeen zal komen om een ant
woord voor te bereiden op een aan
bod van de minister van arbeid,
Pietie du Plessis om te komen pra
ten over het door de vakbeweging
afgewezen wetsontwerp over nieu
we arbeidsrelaties.
Zoals reeds vorige week door ve
len was voorspeld zijn er gisteren
op de tweede dag van de Zuidafri-
kaanse staking, die tot vandaag
moet voortduren, veel meer men-
sen naar hun werk gegaan dan op
de eerste dag. Onafhankelijke
waarnemers zeiden gisterochtend
dat er maandag ruim twee miljoen
mensen, voor het overgrote deel
zwarten, zijn thuisgebleven. Na
idoo zei gistermiddag dat de sta
king. die hij consequent met pro
testactie aanduidde aangezien het
in Zuidafrika nu eenmaal verbo
den is om tot stakingen op te roe
pen. het belangrijkste signaal van
vastberadenheid uit de Zuidafri-
kaanse geschiedenis is geworden".
Hij stelde intimidatie van de
werkgevers, die met ontslag en het
inhouden van salaris hebben ge
dreigd, verantwoordelijk voor het
lichte verloop. Volgens Naidoo is
de vakbeweging nu wel bereid om
samen^net de werkgevers en de re
gering aan tafel te gaan zitten over
de omstreden arbeidswetgeving.
Maar, aldus Naidoo, dan moet het
voorstel in zijn huidige vorm wel
eerst van tafel.
Volgens verschillende bronnen,
waaronder de politie, zijn er tijdens
de eerste 48 uur van de staking ze
ker acht personen in Zuidafrika
om het leven gekomen. Verder
raakten 31 personen gewond en
werden er meer dan 40 gearres
teerd. In nagenoeg alle gevallen
was het onduidelijk of de inciden
ten direct iets te maken hadden
met de staking. Volgens Naidoo
was hem in ieder geval niets be
kend over enige relatie, hoewel
Cosatu wel melding maakte van in
timiderend optreden van de kant
van de werkgevers en de veilig
heidsmachten in de fabrieken en
op de mijnen.
Het Internationaal Verbond van
Vrije Vakverenigingen (ICFTU) in
Genève heeft gisteren meegedeeld
dat het zijn campagne intensiveert
om te komen tot volledige ver
plichte economische sancties te
gen Zuidafrika. ter ondersteuning
van de grote staking van zwarte ar
beiders in dit land.
De secretaris-generaal van het
IVW. John Vanderveken. deelde
in een verklaring mee dat het ver
bond ook bij multinationale onder
nemingen die nog banden met
Zuidafrika onderhouden, zou aan
dringen op terugtrekking van de
investeringen.
De Palestijnse burgemeester Tawil van het op de westelijke Jordaanoever gelegen plaatsje El Bireh krijgt hulp
van omstanders nadat hij op straat in de borst is gestoken. (foto anpi
Palestijnse burgemeester neergestoken
TEL AVIV (GPD/AP) - Het Israëli
sche leger heeft tot gisteravond
laat vergeefs gezocht naar de man
die eerder op de dag een moord
aanslag pleegde op de burgemees
ter van El Bireh, Hassan A-Tawil.
Israëlische politici hebben de aan
slag unaniem veroordeeld. Zij me
nen dat de aanvaller moet worden
gezocht in kringen van Palestijnse
ADVERTENTIE
Cry Freedom
De anti-apartheidsfilm Cry Free
dom van de omstreden Britse fil
mer sir Richard Attenborough zal
toch in Zuidafrika in roulatie wor
den gebracht. Dit heeft de interna
tionale distributeur van de film
United International Pictures na
overleg met zijn Zuidafrikaanse
vertegenwoordiger bekend ge
maakt. Als datum voor de première
in Zuidafrika wordt eind juli ge
noemd.
Griekenland
Griekenland heeft op verzoek
van de Verenigde Staten de ver
meende Palestijnse terrorist Mo
hammed Rachid gearresteerd,
maar het aarzelt nog over zijn uitle
vering. Volgens een anonieme
Amerikaanse zegsman wordt Ra
chid er van verdacht verantwoor
delijk te zijn voor de aanslag op een
toestel van Pan Am in 1982 en voor
op een vliegtuig van TWA in 1986.
Griekenland vindt de Amerikaan
se bewijzen tegen de man echter
nog niet overtuigend en weigert
hem vooralsnog uit te leveren.
Met de trein ben je er zo. Stap in de comfortable Camino
Azul-trein en je reist zonder overstappen naar Zuid-Frankrijk
of de Spaanse grens. Haal de folder bij 't loket of
bel 020-802802. Enne, niet de zonnebrand vergeten hè!
WAAR ZOUDEN WE ZIJN
ZONDER DE TREIN?
nationalisten, die al maanden pro
beren de door Israël benoemde Ta-
wil tot aftreden te bewegen.
De burgemeester werd gisteren
tegen het eind van de ochtend
neergestoken voor het gemeente
huis van zijn stad, op de Westelijke
Jordaanoever even ten noorden
van Jeruzalem. Hij liep een diepe
messteek op in zijn longen en hart.
Artsen van het ziekenhuis m het
nabijgelegen Ramallah omschre
ven gisteravond laat zijn toestand
nog steeds als kritiek.
Onmiddellijk na de aanslag is
voor El Bireh een uitgaansverbod
afgekondigd. De hele stad is tot ge
sloten militair gebied verklaard en
soldaten zochten er tot gisteravond
laat naar de dader.
Het heeft er alle schijn van dat de
moordaanslag een politieke achter
grond heeft. De Israëlische autori
teiten hebben Hassan A-Tawil
twee jaar geleden benoemd. Vier
jaar eerder was zijn door de bevol
king gekozen voorganger en neef,
Ibrahim Tawil, bij Israel in ongena
de gevallen en gedeporteerd.
De Israëlische premier Shamir
heeft in felle bewoordingen het
verzoek om vrijlating van de Pales
tijnse Amerikaan Awad afgewe
zen. Awad zal Israël worden uitge
wezen en blijft voorlopig in hechte
nis zitten.
De advocaat van de Palestijn die
wordt uitgewezen omdat hij Pales-
tijnen zou hebben aangespoord tot
verzet tegen de Israëlische bezet
ting van de Westoever en de Gaza-
strook, heeft een brief van het kan
toor van de premier gekregen
waarin staat dat de vrijlating van
Awad kan leiden tot gewelddadige
onrust.
Zondag besloot het Israëlische
Hooggerechtshof om een rege
ringsbeslissing Awad uit te wijzen
te handhaven.
BAYRUT (Rtr/AP) - In Ghazir, 25
kilometer ten noorden van Bayrut,
is giftig chemisch afval uit Italië il
legaal gestort, zo hebben Libanese
autoriteiten gisteren bekendge
maakt. Er zou radioactiviteit vrij
komen.
Zegslieden van het ministerie
van justitie zeiden dat zij de man
hadden ondervraagd die de 22 ton
chemicaliën had geïmporteerd, die
op een braak liggend terrein in
Ghazir zijn gevonden. Volgens om
wonenden zou êën van de vaten
waarin het gif was verpakt, vlam
hebben gevat en vier dagen heb
ben gebrand.
Het afval is in mei door het
Tsjechoslowaakse vrachtschip
Radhost in de omgeving van Gha
zir gelost. Volgens Italiaanse ecolo
gen was hetzelfde schip vorig jaar
door een bedrijf in Milaan gebruikt
voor het vervoeren van afval naar
Venezuela, dat het echter weigerde
en terugstuurde.
Het schandaal zet opnieuw Italië
in de schijnwerpers van de tot we
reldwijde proporties uitgroeiende
gifdumpingsschandalen. In de Ita
liaanse haven Genua ligt nog altijd
de Syrische vrachtvaarder Za-
noobia te wachten op orders wat er
met de lading giftig afval afkom
stig van chemische industrieën in
Italië moet gebeuren.
Het gif in de buurt van Bayrut
ulijkt tevens van dezelfde Milanese
firma te zijn. Het vrachtschip keer
de onlangs na een langdurige om
zwerving in Italië terug nadat ver
schillende landen het hadden ge
weigerd.
Intussen heeft het Westafrikaan-
se land Nigeria gisteren Italië in
harde woorden laten weten niet ge
diend te zijn van het dumpen van
giftig chemisch afval uit Italië in de
Nigeriaanse staat Bendel. Aan de
Italiaanse zaakgelastigde in Lagos
werd een officiële protestnota
overhandigd. Dit heeft een woord
voerder van het Nigeriaanse minis
terie van buitenlandse zaken ver
klaard.
De minister van buitenlandse za
ken van Nigeria zei gisteren tijdens
ae speciale zitting van de Algeme
ne Vergadering van de Verenigde
Naties in New York dat het dum
pen van afval door internationale
ondernemingen in Afrika "beledi
gend en vernederend is voor de
Afrikaanse landen, temeer daar de
ze praktijken tientallen jaren na
het koloniale tijdperk voorko-
Over het dumpen van chemisch
afval in Derde Wereldlanden is gis
teren in de Venezuelaanse hoofd
stad Caracas een vijfdaagse confe
rentie over een internationale con
ventie gestart. Aan het beraad doen
30 landen en 14 internationale or
ganisaties mee. De discussie con
centreerde zich gisteren op de in
formatieplicht aan doorvoerlanden
over de aard van de afvalstoffen die
door de landen van herkomst en
van ontvangst niet als gevaarlijk
worden aangemerkt, maar door de
transito-landen wel. De ontwikke
lingslanden stonden erop adequaat
te worden geïnformeerd over het
soort afval en kregen bij dat stand
punt steun van de EG-landen.
ADVERTENTIE
Brother AX-15 schrijfmachine
Met o.a.: «12 aanslagen per seconde uitgerust met
"word out 8c line out" correctie toets automatische
centrering repeattoets
PARAMARIBO (GPD) - De Suri
naamse regering gaat rechtstreeks
onderhandelen met het junglecom
mando van Ronnie Brunswijk. De
plaats is nog onbekend, maar wel
heeft Brunswijk in een mondelinge
boodschap aan president Shankar
gezegd „dat er wat hem betreft al
leen Surinamers om de tafel zullen
zitten".
Het Comité Christelijke Kerken,
dat optreedt als bemiddelaar in het
conflict, liet weten dat geen van de
partijen condities vooraf stelde aan
de onderhandelingen. De aange
kondigde vernieling aanstaande
zondag van het grote palmoliebe-
drijf Patamacca door het jungle
commando is met de aangekondig
de onderhandelingen voorlopig
van de baan.
De toenadering tussen de Suri
naamse regering en het junglecom
mando is bewerkstelligd door een
pater en een evangelist, die afgelo
pen weekeind een bezoek gebracht
hebben aan Langetabbetje, het
hoofdkwartier van Brunswijk.
Fiji
De politie op Fiji heeft gisteren
meer arrestaties verricht in ver
band met de vondst van een grote
hoeveelheid wapens op een aantal
plantages. In totaal zijn nu 53 men
sen opgepakt, onder wie twee mi
nisters uit het afgezette kabinet
van premier Timoci Bavadra.
vs
Over 1987 is het aantal meldin
gen van incidenten waarbij sprake
was van geweldpleging en intimi
datie van homoseksuelen in de
Verenigde Staten met 42' procent
toegenomen. Dit wordt gemeld in
een rapport van een werkgroep
voor homoseksualiteit. De samen
stellers van het rapport wijten de
toename van de geweldpleging ten
dele aan de ziekte aids, die met na
me onder homoseksuelen veel
voorkomt.
Sharpeville Zes
De Zuidafrikaanse rechter Hu-
man heeft gisteren aangekondigd
dat hij aanstaande maandag een
beslissing zal nemen over een ver
zoek om heropening van het proces
tegen de Zes van Sharpeville. De
Zes van Sharpeville,.vijf mannen
en een vrouw, werden twee jaar ge
leden ter door veroordeeld op een
aanklacht van medeplichtigheid
aan de moord op een zwart ge
meenteraadslid in september 1985.
BRUSSEL De Russische partij
leider Gorbatsjov houdt wel van
symboliek. "We hebben de eerste
regels geschreven van het boek
over een wereld zonder kernwa
pens. We kunnen het nu niet meer
dichtklappen en opzijleggen", zei
hij vorige week, nadat hij met de
Amerikaanse president Reagan het
INF-akkoord in werking had ge
steld.
door
Hans de Bruijn
Dat akkoord over de middellan-
ge-afstandsraketten beslaat im
mers slechts het eerste hoofdstuk
van dat boek, waarin er nog vele
moeten volgen voor het af is. De
komende maanden kan het twee
de, over de beperking van de lange-
afstandsraketten, worden geschre-
Volgende week gaan in Genève
de Amerikaanse en Sovjet-onder
handelaars verder werken aan het
manuscript. Een aantal belangrijke
ideeën daarvoor kwamen beide
partijen in Moskou al overeen, al
zei Gorbatsjov pseudo-teleurge-
steld "dat meer bereikt had kun
nen worden".
Maar de materie is zoveel gecom
pliceerder dan bij het INF-ak
koord, dat elke stap vooruit, hoe
klein ook, al van grote betekenis is.
Toen ging het om het verwijderen
van een hele categorie raketten,
terwijl na een START-akkoord
(Strategic Arms Reduction Talks),
beide partijen nog vele duizenden
raketten voor de lange afstand be
houden.
Dat maakt de controle op de na
leving ervan moeilijk. Het is nu
eenmaal simpeler vast te stellen of
één van de partijen geen enkele ra
ket van een bepaald type meer
heeft, dan of die partij er tien, hon
derd of misschien wel duizend
meer heeft dan is afgesproken.
Ruwweg zijn Amerikanen en
Russen het erover eens dat het hui
dige arsenaal van elk 12.000 kern
koppen voor strategische wapens
(op lange-afstandsraketten te land
en ter zee, en in kruisraketten in
vliegtuigen en op schepen) moet
worden gehalveerd. Beide kanten
zullen nog maar 1600 afvuurmidde-
len (raketten, vliegtuigen) mogen
overhouden. Van de 6.000 koppen
mogen er niet meer dan 4.900 zijn
bestemd voor intercontinentale ra
ketten te land en ter zee.
De resterende koppen mogen in
kruisraketten zitten. Bovendien
mogen de Russen van hun 6.000
koppen er met meer dan 1.540 heb
ben op hun huidige 154 zware lan
ge-afstandsraketten. Hierover is
men het eens.
Moeilijker ligt het bij de controle
op dergelijke afspraken. Men lijkt
het wel eens te worden over een in
spectieregime zoals het uitwisse
len van gegevens, (bliksem)bezoe-
Gorbatsjov: "We hebben de eerste
regels geschreven van het boek over
een wereld zonder kernwapens".
ken aan bases en fabrieken en de
vernietiging van raketten voor
op land gestationeerde raketten.
Maar het controleprobleem speelt
het sterkst bij de op onderzeeboten
gestationeerde kruisraketten met
een bereik van minstens 2.500 kilo
meter, de SLCM's. De Amerikanen
hebben tussen 300 en 400 van die
dingen, de Russen vrijwel geen.
Daarom willen zij deze wapens
in het START-akkoord beperken.
Maar de deskundigen vragen zich
af hoe de Russen zouden kunnen
controleren hoeveel kruisraketten
de Amerikanen hebben, zonder dat
men Sovjet-inspecteurs moet toe
laten om rond te neuzen op Ameri
kaanse onderzeeboten. Volgens de
Amerikanen is een effectieve con
trole niet mogelijk en moeten deze
wapens maar buiten het START-
akkoord blijven. De Russen willen
dat natuurlijk niet en zeggen wel
degelijk de middelen te hebben om
van buitenaf te kunnen vaststellen
hoeveel kruisraketten er op een on
derzeeboot zijn.
Een extra probleem is dat zo'n
controle strijdig is met de Ameri
kaanse handelwijze om nooit me
dedelingen te doen over de aanwe
zigheid van kernwapens op sche
pen. Die houding heeft al vaak ge
noeg geleid tot problemen met de
eigen bondgenoten (Nieuwzee-
land, Denemarken) die dat van be
zoekende schepen juist wel wilden
weten.
Ook de vraag hoe kruisraketten
aan boord van bommenwerpers
(zoals de Amerikaanse B-52 en B-l
en de Russische Blackjack en
Backfire) geteld moeten worden,
zonder pottenkijkers te moeten
toelaten, is nog niet beantwoord.
De Russen stellen voor er gewoon
van uit te gaan dat elk vliegtuig
twintig kruisraketten meevoert, of
dat nu zo is of niet. De Amerikanen
willen tot tien stuks per bommen
werper gaan. Geen wonder, want
zij hebben meer dan twee maal zo
veel van die dingen.
Een probleem is voorts dat de
bommenwerpers zowel conventio
nele als nucleaire kruisraketten
kunnen meenemen en dat moeilijk
is te controleren wat welk vliegtuig
bij zich heeft. Beide partijen zijn
wel bereid elke bommenwerper als
één afvuursysteem (van de 1.600) te
beschouwen. De Amerikanen wil
len een verbod op mobiele raket
ten. Zelf hebben zij die (nog) niet,
en de Russen met hun SS-24 en SS-
25 wel. Washington meent dat be
perking van dergelijke raketten
moeilijk controleerbaar is, net als
dat bij de SS-20's en de kruisraket
ten het geval was.
Een totaalverbod zou in navol
ging van het INF-akkoord dus
veel makkelijker zijn, maar daar
voelen de Sovjets niets voor. In
Moskou is al voorgesteld afspraken
te maken over beperking van het
gebied waarin die raketten mogen
staan en over het aantal dat zich in
zo'n gebied mag bevinden.
Ook lyken beide partijen het
eens zijn over een beperking van
het aantal raketten op treinen
(zoals de SS-24). De aanvaarding
door de VS van mobiele systemen
betekent dat de Amerikanen nu
ook serieus werk kunnen gaan ma
ken van de ontwikkeling van der
gelijke wapens.
AJs Russen en Amerikanen er in
slagen in Genève voor al die pro
blemen een oplossing te vinden,
dan blijft altijd nog het Strategisch
Defensie Initiatief (SDI), president
Reagans ambitieuze plan voor een
verdedigingssysteem in de ruimte
tegen raketten, als struikelblok
over. De Russen blijven een
START-akkoord afhankelijk stel
len van het stopzetten van het SDI-
programma. Zij willen dat het anti-
raket-verdrag (ABM) uit 1972 dat
de uitbouw van zo'n systeem ver
biedt nog zeker tien jaar van
kracht blijft.
Moskou voelt zich gesterkt door
recente Amerikaanse rapporten
waaruit blijkt dat het helemaal niet
zo goed loopt met het SDI-pro-
gramma. De verwachting is gewet
tigd dat dan ook de doorgaans
technologisch minder ondergeleg-
de Russen dezelfde problemen
hebben. Als het ontwikkelen van
een ruimteschild toch al zo traag
gaat, is er volgens de Russen ook
geen reden meer om het ABM-ver-
drag niet met nog eens tien jaar te
verlengen. Tegen 1998 kunnen we
dan wel verder zien zeggen zy, en
dat geluid wordt ook in de VS
steeds vaker gehoord. Als die op
vatting het wint kan in 1988 nog
hoofdstuk twee voltooid worden.