Hoorapparaat inzet prijzen-
oorlog
Schandaal rond zoon brengt vader in opspraak
Rechter sterkt ziekenfondsen in strijd tegen kartel
GOS danig verdeeld over aanpak apartheid
PAGINA 2 WOENSDAG 8 JUNI 1988
ken, wordt door niets gerechtvaar
digd".
Het ziekenfonds vergoedt nu
tien percent van de aanschafprijs
van een hoorapparaat tot een be
drag van iets boven de duizend gul
den. De meerkosten boven deze
grens zijn volledig voor rekening
van de fondsverzekerde Een hoor-
toestel kost een gemiddelde fonds
patiënt samen zo al gauw 350 tot
400 gulden aan eigen bijdrage.
Dubbele
Kars: "En dan heb ik het nog niet
over de verzekerde die zo'n hulp
middel in stereo nodig heeft, die er
in beide oren eentje moet hebben.
Die is al het dubbele aan bijbeta
ling kwijt. Bovendien moet zo'n
apparaat na pakweg vijf jaar tel
kens worden vervangen. Als u dan
weet dat tweederde van de dragers
van een hoorapparaat boven de 65
jaar is, dan begrijpt u welke aan
slag dat vormt op het inkomen van
deze groep van onze verzekerden".
De winkeliers hebben wel een»
verklaring voor het verschil tussen
inkoop- en uiteindelijke verkoop
prijs: de audiciën zou per klant ge
middeld zo'n 17 uur kwijt zijn aan
het verlenen van service. Maar vol
gens de fondsen klopt daar niet
veel van. B. J. Kranenburg, hoofd
medische dienst van het zieken
fonds SZR in Rotterdam:
"Onderzoek dat wij zelf hebben
gedaan, leerde dat de gemiddelde
audicien met moeite drie uur per
klant haalt. Een derde van onze
verzekerden-gebruikers die naar
we hun mening hebben gevraagd
verklaarde zelfs dat men binnen in
totaal drie uur uitstekend door de
audiciën was geholpen. Er kan dus
best iets van die hoge tussenmarge
af. En dan zijn we nog altijd bereid
de audicien een zeer redelijke prijs
te betalen".
Bres
De twee ziekenfondsen hebben
een bres weten te slaan in de muur
die fabrikanten importeurs en han
delaars hebben opgetrokken. Het
'dissidente' FIDA-lid Viennatone
Nederland, importeur van Oosten
rijkse hoorapparaten met dezelfde
Het is oorlog in
hoorapparaten-land. Inzet
van de schermutselingen, die
nu al bijna een jaar achter
gesloten deuren woeden, is de
prijs van het hoortoestel. Die
zal dit najaar, voor
ziekenfondsverzekerden
maar waarschijnlijk ook voor
andere gebruikers, flink
dalen. De fondsen gaan over
enkele maanden de
hoortoestellen centraal
inkopen en aan hun
verzekerden in bruikleen
geven. Zelf zo'n apparaatje
aanschaffen hoeft dan niet
meer en dat kan menigeen
een flink bedrag besparen.
De hoortoestellen zullen
namelijk een stuk goedkoper
worden, tot grote woede van
de verkoopbranche, de 250
zogeheten audiciens. Die
raken hun
alleenverkooprecht kwijt.
Volgens de ziekenfondsen
hebben de winkeliers in
hoorapparatuur zich dat zelf
op de hals gehaald, door de
prijzen kunstmatig hoog te
houden. Hoortoestellen die
nu in de winkel vaak nog 1400
gulden opbrengen, zouden
zeker de helft in prijs omlaag
kunnen.
door
Ben Herbergs
Het Rotterdamse ziekenfonds
SZR, met zijn half miljoen verze
kerden een van de grootste fond
sen van Nederland, en het Regio
naal Ziekenfonds Groningen
(RZG) hebben de kat de bel aange
bonden. Zij willen samen de hoor-
apparaatjes zelf gaan inkopen en
leveren.
Veertien andere ziekenfondsen
in Friesland. Drente, Utrecht en
Zuid-Holland, en ook 's lands
grootste particuliere ziektekosten
verzekeraar Zilveren Kruis, "staan
te popelen" om mee te doen, zo
stelt SZR-adjunct-directeur mr. A.
A. Kars. Hij verwacht dat nog voor
eind dit jaar alle ziekenfondsen zul
len zijn overgestapt op de nieuwe
inkoopcombinatie.
Het nieuwe systeem houdt in dat
de fondsverzekerde voortaan geen
eigenaar meer zal zijn van een
nieuw hoorapparaat. Het zieken
fonds leent het uit; de eigen bijdra
ge van (nu nog) zo'n 400 gulden kan
omlaag naar 80 gulden. Mr. Kars:
"En als het apparaat niet meer no
dig is, bijvoorbeeld als de gebrui
ker is overleden, krijgen de nabe
staanden dat geld terug. Uiteinde
lijk kost zo'n hoorapparaat de ver
zekerde dus niets. Waarbij we ook
nog de kosten verder willen druk
ken door hergebruik. Tien percent
van de hoorapparaten kan na de
eerste twee jaar nog door anderen
worden gebruikt, zonder dat je
meteen maar weer nieuwe spullen
aanschaft".
Monopolie
Dat een hoorapparaat in Neder
land "nodeloos duur" is, komt vol
gens de ziekenfondsen doordat de
fabrikanten-importeurs en de ruim
200 winkeliers in hoorapparaten
(samen de Nederlandse vereniging
voor Fabrikanten, Importeurs en
Detaillisten van Audiologische ap
paratuur FIDA) een monopoliepo
sitie innemen. "Het is een gesloten
circuit, daarbuiten mag niemand
aan de patient een hoortoestel leve
ren", zegt mr. Kars.
"Kunt u mij vertellen, waarom
die winstmarges met name voor de
detaillist zo groot moeten zijn?
Kijk: zo'n hoorapparaatje kost als
het bij de importeur komt gemid
deld 200 gulden. De detaillist koopt
het in voor rond de 400 gulden,
maar zodra het toestelletje met de
patient de winkel verlaat hangt er
plotseling een prijskaartje aan van
1350 tot 1400 gulden. Zo'n verschil,
is ons uit eigen speurwerk geble-
Opgelichte zakenman daagt De Vilder sr voor de rechter om miljoenen te achterhalen
naam, is bereid de apparaten recht
streeks en dus goedkoper te leve
ren aan de ziekenfondsen.
Een poging van 24 verkopers/fa
brikanten, waaronder Siemens,
Philips en Rinck Brillen, om daar
door middel van een kort geding
een stokje voor te steken is mis
lukt. De president van de recht
bank in Dordrecht, mr. M. M.
Steenbeek, noemde de FIDA even
eens 'een kartel'. Ook het ministe
rie van economische zaken is wak
ker geschud en is een onderzoek
begonnen naar de prijzen in de
hoorapparatenbranche.
Voorlopig krijgen fondspatiën
ten echter nog geen goedkoop
hoorapparaat. Want de rechter
heeft fondsen en audiciens in het
opmerkelijke 'proefproces' nog vijf
maanden veroordeeld tot de onder
handelingstafel. Vervelend voor
Viennatone, want de handel lijkt
intussen zijn toevlucht te hebben
genomen tot een boycot. Al enkele
wgken worden nauwelijks nog
Viennatones verkocht. Op grote
schaal sturen detaillisten de nog
voorradige hoorapparaten van dit
merk terug naar naar de importeur
in Dordrecht.
Maar Kars is er van overtuigd dat
de hoortoestellenbranche in de
prijzenoorlog nog vóór eind dit jaar
door de'bocht gaat. Kars: "Men zal
wel moeten. Want ook als men nog
vijf maanden lang met juridisch
steekspel een akkoord zou willen
saboteren, dan zetten we in novem
ber toch de zaak door. We mogen
wettelijk al een jaar lang overgaan
tot het bruikleen-systeem; we zijn
nu al met zijn vijftienen, de reste
rende fondsen zullen snel volgen".
Strop
Ook FIDA-woordvoerder G. van
Schoonderwalt, audiciën in het
Brabantse Dongen, denkt dat het
de komende vijf maanden wel tot
een akkoord komt met de zieken
fondsen, "in het belang van de
slechthorenden, want daar zitten
we hier toch allemaal voor".
De audiciens, zegt hij, zijn niet
tegen het bruikleen-idee. "Het gaat
er alleen om tegen welke prijs". Hij
denkt dat de rechter door zijn von
nis slechts heeft bereikt dat de ko
mende onderhandelingen "alleen
nog maar scherper worden. We
hadden deze uitkomst totaal niet
verwacht. Omdat we grotendeels
in het ongelijk zijn gesteld in een
geding dat we ook nog zelf hebben
aanspannen kun je achteraf inder
daad zeggen dat we het hoofd in
onze eigen strop hebben gesto
ken".
De winkeliers in hoorapparaten
vrezen 'door die ziekenfondsbezui-
nigirtgen' binnenkort niet alleen
verlies aan kwaliteit, maar ook ver
lies van omzet en werkgelegenheid
in de eigen branche. Volgens Van
Schoonderwalt weten de fondsen
eigenlijk niet goed waaraan ze be
ginnen.
"Een hoorapparaat is geen pond
suiker. Voordat zo'n toestel je be
valt is er al aardig wat heen en weer
gereisd. Mindervaliden en ouderen
die veraf wonen zijn ernstig gedu
peerd als er detaillisten door die
ziekenfondsbezuiniging verdwij
nen. Want daar is het die fondsen
om te doen. Ze willen onze branche
met saneren, nee men is er op uit
ons volledig weg te vagen".
Fietsenmaker
Van Schoonderwalt vindt dat het
beroep van audiciën wettelijke er
kenning verdient. "Drie jaar gele
den hebben we dat aangevraagd,
maar in Den Haag vond men zo'n
etiket niet nodig omdat de kwali
teitseisen van de branche zelf al zo
streng waren. In een nieuwe situa
tie is het echter noodzakelijk dat
politiek en wettelijk alsnog regels
worden gesteld. Als die kwaliteits
eisen er niet komen kan binnen
kort elke fietsenmaker u zo'n ding
aanmeten".
AMSTERDAM - De nieuwe voor
zitter van de Amsterdamse Kamei
van Koophandel, de vorige week
geïnstalleerde Rob de Vilder sr,
moet morgen voor de rechter-com-
missaris verschijnen. De als onbe
rispelijk bekend staande zaken
man, die bijvoorbeeld ook de raad
keringsconcern Bekouw Mendes
voorzit, zal onder ede worden ge-
door
Weert Schenk
hoord over de financiële manipula
ties van zijn 28-jarige zoon Robin.
De jonge De Vilder wist met een
vlotte babbel een naïeve particulie
re belegger bijna tien miljoen gul
den lichter te maken. Van dat be
drag is inmiddels een kleine drie
miljoen gulden weer terecht, maar
de gedupeerde miljonair, de uitge
ver Wim Laverman uit het Noord
hollandse Huizen, wil de rest van
het geld ook graag terug. Laver
man denkt dat De Vilder sr zijn on
langs failliet verklaarde zoon dekt,
onder andere door het beheer van
een 'geheim potje' van Robin met
een bedrag van vijf mil joen gulden.
De kapitaalkrachtige en invloed
rijke familie De Vilder is alles be
halve gelukkig met het schandaal
rondom Robin. De tegenwoordig
alom gerespecteerde naam is in
diskrediet gebracht. Waarschijn
lijk om het allemaal niet nog erger
te maken, wil niemand commen
taar geven op de jongste ontwikke
lingen rond vader Rob de Vilder.
Bovendien, zo wordt gezegd, is met
slachtoffer Laverman afgesproken
om niet met de pers te praten.
V erantwoordelij k
Wim Laverman acht De Vilder sr
moreel verantwoordelijk voor de
financiële escapades van zijn zoon.
Dat heeft hij vorige week ook ge
schreven in een brief aan de Am
sterdamse Kamer van Koophan
del. "De Vilder sr was als enige bij
machte om zijn zoon een halt toe te
roepen, zeker op het moment dat
de verduistering van de miljoenen
aan het licht kwam", aldus de on
fortuinlijke uitgever. "Senior hield
zich echter afzijdig, waardoor nog
meer geld kon wegvloeien".
Laverman zegt "volslagen
mesjokke" van de affaire te wor
den. "Dat is zonder overdrijven. Ik
kan er geen vinger achter krijgen,
tenminste niet op een manier dat ik
mijn geld terug krijg. En dat die fa
milie het er ook bij laat zitten,
maakt me knettergek".
De uitgever van reclamevaklite
ratuur noemt zichzelf ook een
stommerd dat hij met Robin de Vil
der zaken is gaan doen. In de perio
de van september tot november vo
rig jaar gaf hij Robin, een kenner
van de beurs, in totaal tien miljoen
gulden om te beleggen in aandelen
en obligaties.
De Vilder jr heeft een deel van
dat bedrag gebruikt om, tegen de
afspraken in. te handelen in aande-
lenopties. Met een ander deel be
taalde hij volgens Laverman oude
schulden af en kocht een huis,
sportauto's en diamanten. Verder
zou hij veel geld hebben gespen
deerd in casino's en luxe hotels.
Laverman denkt dat een grote hoe
veelheid guldens op Zwitserse
banken is gezet.
In eerste instantie had de uitge
ver niet in de gaten dat zi jn vermo
gen niet op de afgesproken wijze
werd gebruikt. "Robin stuurde me
brieven, waarin stond op welke
manier hij zijn verplichtingen na
kwam. Ik voelde pas nattigheid
toen ik hem op 31 december ont
moette, terwijl hij in een cocaïne-
depressie zat. We maakten een af
spraak voor een paar dagen later,
maar ondertussen vluchtte 'hij.
Omringd door twee gewapende
lijfwachten ontving Robin me op 7
januari in Marbella, Spanje. Hij be
loofde me het geld terug te betalen.
Maar aan die afspraak heeft hij zich
niet gehouden".
Puinhoop
Nadat het gesjoemel met de mil
joenen was uitgekomen, kon La
verman door de beslaglegging op
bankrekeningen, sportauto's en
andere bezittingen van Robin dë
Vilder een kleine drie miljoen gul
den terug krijgen. "De administra
tie van Robin is een puinhoop,
waardoor geen enkelevat meer
kan worden verkregen op het res
tant", zegt Laverman.
De civiele rechter heeft vastge
steld dat De Vilder junior een
schuld heeft van 6,5 miljoen gul
den aan Laverman. Dat bedrag is
inmiddels gigantisch gegroeid. La
verman heeft een kort geding ge
wonnen, waarbij bepaald werd dat
Robin 75.000 gulden per dag moet
betalen als hij zich niet aan het von
nis houdt. De rechter deed die uit
spraak in februari, maar omdat de
jonge De Vilder failliet is ver
klaard, valt er voor Laverman niets
te halen.
Er moet ergens nog genoeg geld
liggen, meent de gedupeerde uitge
ver. "Zelfs als je als een beest leeft,
krijg je zoveel miljoenen in zo'n
korte tijd niet op. Maar ik geef toe,
het is niet meer dan een gevoel dat
ik heb. Als ik het kon bewijzen,
stond een politieagent bij hem op
de stoep om hem weg te slepen. Ik
kan nu alleen maar hopen dat het
getuigenverhoor van De Vilder sr
mijn gevoel bevestigt".
Hij vervolgt: "Ik had om allerlei
redenen vertrouwen in Robin. Niet
alleen omdat hij zich presenteerde
als iemand die verstand had van de
beurs, maar ook vanwege zijn
naam. Hij presenteerde zich na
drukkelijk als een De Vilder, zoon
van de topman van het verzeke
ringsconcern Bekouw Mendes en
neef van die van Ballast Nedam.
Bovendien is zijn vader plaatsver
vangend lid van de Sociaal Econo
mische Raad. En ik had ook, niet
De Vilder sr: een als onberispe
lijk bekendstaande zakenman.
het idee dat een jongen uit een der
gelijk gefortuneerd milieu de zaak
zou belazeren".
Hoortoestellen die nu in de winkel vaak nog 1400 gulden opbrengen, kunnen volgens de ziekenfondsen zeker de helft in prijs omlaag.
(foto Wim üijkmau)
"Apartheid is een zonde en on
christelijk". Maar of de afwijzing
van apartheid voor de kerken in
Zuid-Afrika ook een zaak van het
christelijke belijden (status con-
fessionis) is, daarover kon de Ge
reformeerde Oecumenische Sy
node (GOS) gisteren in Harare
nog geen uitspraak doen. Een ad-
hoc commissie moet nu zo snel
mogelijk proberen duidelijkheid
te scheppen.
Intern is de GOS, waarin 34 ge
reformeerde kerken samenwer
ken, zeer verdeeld over de aan
pak van de apartheid. Dat komt
omdat twee blanke Zuidafri-
kaanse kerken, de Nederduits
Gereformeerde Kerk en de Dop-
perkerk, ook lid zijn van de GOS.
De meeste andere lidkerken
vinden dat deze twee kerken nog
steeds onvoldoende afstand heb
ben genomen van het apart-
heidsbeleid van de Zuidafri-
kaanse regering. De blanke ker
ken zijn het daar niet mee eens.
Zij voelen zich ten onrechte in
het beklaagdenbankje geplaatst.
Bovendien moeten zij niets heb
ben van het begrip 'status con-
fessionis'.
Dat bleek heel duidelijk uit de
toespraak van dr. Johan Heyns,
voorman van de NG Kerk. Hij
gaf toe dat zijn kerk jaren lang
het verkeerde pad heeft bewan
deld, maar dat de gang van zaken
jn zijn kerk sinds de publikatie
van het rapport Kerk en Samen
leving in oktober 1986 funda
menteel veranderd is.
Dr. Heyns: "In dat document
hebben we expliciet gezegd dat
we niet langer proberen apart
heid op bijbelse gronden te
rechtvaardigen. Apartheid is een
zonde. Waarom moeten we dan
ook nog zeggen dat deze zaak
voor ons een status confessionis
is?" Dr. Heyns, die lid was van de
voorbereidende GOS-commissie
over apartheid, heeft zijn visie in
een minderheidsrapport aan de
GOS gepresenteerd.
Een meerderheid van deze
commissie wil echter veel verder
gaan. Behalve het uitroepen van
de status confessionis wordt in
het meerderheidsrapport aan de
GOS gevraagd zich tot de Zuid-
afrikaanse regering te wenden.
De GOS zou de Zuidafrikaanse
regering onder meer moeten dra
gen de politieke gevangenen vrij
te laten en de ban van de anti-
apartheidsorganisaties op te hef
fen. Bovendien zou de GOS de
regeringen van democratische
landen op moeten roepen in te
grijpen in Zuid-Afrika opdat er
een einde komt aan de totale ont
wrichting van het land.
"Maar dat is politiek", riepen
de behoudende krachten binnen
de GOS in koor. "Een kerk moet
het evangelie brengen en zich
niet met politiek inlaten of de re
volutie prediken". Tot hen be
hoorde prof. dr. W.H. Velema
van de Christelijk Gereformeer
de Kerken in Nederland. Hij ver
klaarde een tegenstander van de
apartheid te zijn, maar waar
schuwde voor misbruik van de
kerken voor politieke doelein
den. Met een verwijzing naar de
situatie in Vietnam en Nicaragua
herinnerde Velema eraan dat on
derdrukten gemakkelijk onder
drukkers kunnen worden
Dr. Nico Smith van de zwarte
Nederduits Gereformeerde Kerk
in Afrika: "We moeten nu als
GOS onze positie bepalen tegen
over het duivelse apartheidssys
teem. En ook al zijn we dan met
politiek bezig, we mogen over
deze zaak niet zwijgen. We moe
ten het uitschreeuwen".
De eveneens zwarte predikant
Dr. M.S. Pitikoe: "Wij willen
juist een revolutie voorkomen.
Laat het nooit zo ver komen dat
we roepen: weg met de blan
ken".
Homosexualiteit
De GOS besprak gisteren ook
de pastorale richtlijnen van het
rapport "De crisis van het gezin
vandaag". Daarin staat o.a.: Ho
moseksualiteit is geen andere
vorm van seksualiteit, maar een
afwijking van Gods schep
pingsorde. Tegen de achter
grond van de veranderde zeden
in de samenleving moet de kerk
blijven zeggen dat homoseksu
eel gedrag ingaat tegen Gods wil.
Maar ze moet tegelijkertijd laten
zien dat ze zich bewust is van de
zware beproevingen die haar ho
moseksuele leden verduren
doordat ze in seksuele onthou
ding moeten leven. De kerk moet
hen daarom als leden van de ker
kelijke gemeenschap aanvaar
den en met gebed bijstaan en
hun warmte en geborgenheid
bieden.
Het rapport is opgesteld door
een studiecommissie onder lei
ding van prof.dr. Klaas Runia
van de Gereformeerde Kerken in
Nederland en de Zuidafrikaanse
dr. Elaine Botha. In de commis
sie hadden onder anderen zitting
de christelijke gereformeerde
prof.dr. W.H. Velema en A.B.F.
Hoek-Van Kooten van de Gere
formeerde Bond in de Neder
landse Hervormde Kerk. De op
merkingen die binnen de GOS
over de richtlijnen zijn gemaakt,
zullen door de studiecommissie
worden bestudeerd. De GOS-
kerken kunnen tot 1 juni vol
gend jaar op het rapport reage-
De kerken moeten duidelijk
maken dat het huwelijk een bron
van geluk voor de mensheid is.
Het huwelijk kan weliswaar pijn,
woede en zonde met zich mee
brengen, maar het kan ook zeer
bevredigend zijn en een waardi
ge bijdrage geven aan de groei in
persoonlijkheid. Het is veel beter
dan elke andere relatie tussen
mensen, zo beoordeelt de GOS-
commissie het huwelijk.
In het rapport wordt geslachts
gemeenschap vóór en buiten het
huwelijk afgekeurd en worden
de kerken opgeroepen hun leden
te wijzen op het belang van de
echtelijke trouw. Deze behoort
tot het wezen van het huwelijk,
aldus de commissie. Verder
moet de kerk zich distantiëren
van elke poging van een man of
vrouw om binnen het huwelijk te
domineren.
Religieuze dissidenten in de
Sovjetunie hebben de leiders
van de Russisch-Orthodoxe
Kerk, die tot vrijdag in concilie
bijeen zijn, opgeroepen een dui
delijk standpunt in te nemen tén
gunste van sociale hervormin
gen en het terreurbewind van
Stalin te veroordelen. "In de hui
dige situatie waarin de conserva
tieve krachten zich sterk maken
tegen het hervormingsbeleid van
Gorbatsjov, moet de kerk duide
lijk maken aan wiens zijde ze
staat", zo verklaarde de dissiden
te priester Gleb Jakoenin giste
ren tegenover verslaggevers in
Moskou.
Volgens Jakoenin, die vorig
jaar terugkeerde uit balling
schap in Siberie, heeft een groep
dissidenten de deelnemers aan
het concilie in Zagorsk een ver
klaring gestuurd met het verzoek
"de persoonlijkheidscultus" te
veroordelen en zich te distantië
ren van vroegere kerkelijke
steunbetuigingen.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde
Kerk. Toegelaten tot de evange
liebediening: mevr. H. K. Groen,
Sabangplein 16a, 9715 CZ Gro
ningen; toegelaten tot de evange
liebediening en beroepbaar: me
vr. P. A„ Bakker, Golf van Riga
20, 9642 CL Veendam, tel. 0.5987-
21699; Mevr. P. J. van den Briel-
Moerman, Felixwei 8, 9051 KC
Stiens, tel. 05109-3125; Mevr. M.
van der Poell, Noorderbinnen
singel 39, 9712 XC Groningen,
tel. 050-186033.
Gereformeerde Kerken. Aan
genomen naar Kootwijkerbroek
(part-time): drs. J. T. Tissink,
kandidaat te Amsterdam.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Beroepen te Lutten en
te Roodeschool: drs. P. L. Storm,
kandidaat te Kampen.
Doopsgezinde Broederschap.
Beroepen te Leiden (part-time):
J. Brusewitz te Haarlemmer
meer (part-time) en docent
doperse theologie (part-time) die
dit beroep heeft aangenomen en
tevens docent blijft.
Vrije Evangelische Gemeen
ten. Beroepen te Nijverdal: F.
van de Vrie te Veendam.