fT
1ERMaimÈiMviMÊ
ZELDZAAM BOEK
'Mein Kampf': extreme confrontatie
'Phantom of the Opera
goed voor zeven Tony's
Anne Frank tegen Mein Kampf
Hoogste lof
voor video-
prodiiktie
Beishuizen
T'Pauen
Mory Kante
op Parkpop
PAGINA 21
NEW YORK (AP) - De musical
.The Phantom of the Opera' heeft in
New York maar liefst zeven Tony's
in de wacht gesleept. De van oor
sprong Britse produktie was de
grote winnaar in het prijzenfesti
val' van het Broadway seizoen
1987-1988.
'Phantom' kreeg een Tony in de
categorie beste musical, maar ook
hoofdrolspeler Michael Crawford,
regisseur Harold Prince en actrice
Judy Kaye vielen in de prijzen.
Voorts waren ook drie Tony's weg
gelegd voor de technische uitvoe
ring van de musical.
„In de categorie toneelstukken
kreeg ,M. Butterfly' van David
Henry Hwang een Tony. Dit ware
verhaal over de verhouding van
een Franse diplomaat met een tra
vestiet-zanger van de Opera van
Beijing sleepte in totaal drie prij
zen in de wacht.
In de categorie musical-muziek
en musical-tekst viel ,/nto the
Wiener Burgtheater met geruchtmakende voorstelling
'Mem Kampf' van George Tabori door het
Wiener Burgtheater. Met: Ignaz Kircher,
George Tabori (tevens regie). Günter Ein-
brodt, Leslie Malton, Sonja Sutter, Heinz
Zuber en vele anderen. Gezien op 7 juni in
de Stadssschouwburg, Amsterdam. Aldaar
nog vanavond te zien.
AMSTERDAM - Hoewel het
theateraanbod tijdens het Hol
land Festival van dit jaar nogal
karig is. heeft de organisatie met
'Mein Kampf van George Tabori
alvast één geruchtmakende
voorstelling naar Nederland ge
haald. Het bijna drie uur duren
de stuk trekt als een droom, be
ter nog als een nachtmerrie aan
je voorbij. Het is een op Hitiers
biografie geprojecteerde fanta
sie, een 'farce' volgens de onder
titel: beklemmend en grillig. Re
gelmatig valt er te lachen, maar
eigenlijk nooit van harte
steeds dreunt de vraag door je
hoofd, of je hierom wel mag la
chen.
George Tabori voert een jonge
Adolf Hitler ten tonele, die naar
Wenen is gekomen om toela
tingsexamen te doen voor een
studie aan de Academie voor
Beeldende Kunst. Na hier te zijn
afgewezen ("Junger Mann, mehr
als eine Küchenwand zu malen,
müsste Ihnen verboten wer
den"), verblijft Hitier enkele ja
ren in een tehuis voor daklozen.
Daar speelt het stuk, daar treft
hij zijn belangrijke tegenspelers:
de joodse boekcolporteur Schlo-
mo Herzl en de ontslagen kok
Lobkowitz. En het is deze Schlo-
mo Herzl, die Hitier aanraadt om
in de politiek te gaan en Me
vrouw De Dood aan de praat
houdt om Hitler in bescherming
te nemen. Een jonge Adolf Hitier
ziet zich dus geconfronteerd met
een hem verzorgende jood, die
zelfs de ons bekende Hitler-snor
en dito spuuglok bij hem aan
brengt.
Een dergelijke confrontatie
biedt dramatechnisch een gewel
dige spanningsboog. Het vereist
van de uitvoerenden een enorme
vakbeheersing om dat in de hand
te houden. Dat lukt de twee
hoofdpersonen, Günter Ein-
brodt als Hitier en Ignaz Kircher
als Herzl, op een indrukwekken
de manier. Hun spel is helder en
trefzeker. Vaak zijn ze clownesk,
soms ook ernstig als debatteren
de protagonisten in een Griekse
tragedie. Daarnaast wordt de rol
van kok Lobkowitz op superieu
re wijze gespeeld door de be
faamde George Tabori zelf, die
daarmee als auteur, regisseur en
acteur over het stuk kan waken.
Met andere woorden, je mag in
dit geval gevoeglijk aannemen,
dat de uitvoering overeenkomt
met de bedoeling van de auteur.
Is dit nu wat je met een onver
taalbaar woord 'Vergangenheits-
bewaltigung' noemt, een poging
om het verleden te verwerken?
Ongetwijfeld, maar dan niet op
het niveau van een historische
reconstructie of een biografische
analyse van de jonge Hitier.
'Mein Kampf stelt op een veel
abstracter niveau tal van vragen.
Tabori zelf noemt in een inter
view als trefwoorden liefde, pas
sie en vergeven. Het element hu
mor in deze extreme confronta
tie (vaak echt in de zin van 'wit-
ze') lijkt daarbij zijn belangrijk
ste middel om te laten zien, dat
'goed' en 'kwaad' niet overzichte
lijk op hun plaatsen vallen.
Tegen het einde van het stuk
wordt 'Mein Kampf steeds grim
miger en komen de huivering
wekkende gebeurtenissen
steeds meer naderbij. Mevrouw
De Dood komt voor de tweede
maal Hitier halen. Ze wil hem
niet als lijk, ze wil hem als com-
Scène uit 'Mein Kampf met v.Ln.r. Ignaz Kircher (als Schlomo Herzl), Günter Einbrodt als Hitier en au
teur-regisseur-acteur George Tabori (als Lobkowitz). (foto Jaap pieper)
pagnon. Op haar woorden: "Het
begin van een prachtige vriend
schap", verklaart Hitier: "Ik ben
er van overtuigd, mevrouw, dat
ik u niet zal teleurstellen". Aan
grijpend theater, waarvan de
diepgang maar beetje bij beetje
tot je doordringt.
WIJNAND ZEILSTRA.
1 1 Nothing's gonna change
Gleen Medeiros
2 2 Theme from, S Express
The S Express
3 3 Everywhere Fleetwood
Mac
4 7 Tomorrow People Zig-
gy Marley
5 11 Divine Emotions Nara-
da
6 13 Dirty Diana Michael
Jackson
7 4 Yeke ye ke Mory Kante
8 9 Bamboleo Gipsy Kings
9 6 Alphabet St Prince
10 5 One more try George
Michael
11 10 Fragile Sting
12 12 Get lucky Jermaine Ste
wart
13 8 Prove your love Taylor
Dayne
14 19 A love supreme Will
Downing
15 22 Blue monday 88 New
Order
16 30 Fast car Tracy Chap-
17 14 Get it Stevie Wonder
Michael Jackson
18 31 Perfect Fairground At
traction
19 20 I don't want to live Fo
reigner
20 18 Made in Russia CCCP
21 16 I want you back M Jack
son Jackson 5
22 15 Stop loving you Toto
23 Ma che bello.. Eros
Ramazzotti
24 39 Hold on to love Jon An
derson
25 40 Ponte a cantar Jose Fe-
liciano
26 17 Faith Wee Papa Girl
Rappers
27 27 The valley road Bruce
Hornsby en The Range
28 36 Im nin'alu Ofra Haza
29 32 Bedrock Georgio
30 My love Stevie Wonder
Julio Iglesias
31 28 One step up Bruce
Springsteen
32 The payback mix James
Brown
33 21 Gimme hope Jo'anna
Eddy Grant
34 26 Rain Terence Trent
d'Arby
35 25 Pink Cadillac Nathalie
Cole
36 23 Beds are burning Mid
night Oil
37 Who's leaving who Ha-
zell Dean
38 South Africa Revelation
Time
39 Hey Mr Heartache Kim
Wilde
40 35 Sweet lovin Rene Shu-
RIETVELD-VEILING - Een vei
ling bij Christie's in Amsterdam
van Rietveld- en met Rietveld ver
wante objecten heeft gisteravond
ruim 750.000 gulden opgebracht.
Art Gallery Barry Friedman in
New York betaalde de hoogste
prijs (ruim 132.000 gulden) voor
een kinderstoel van hout en leer.
Aan deze Rietveld-veiling ging
een benefiet-verkoop vooraf ten
bate van de Rietveld Academie in
Amsterdam. In totaal 180 kunst
werken van (oud-)docenten, (oud-
)studenten en gastdocenten wer
den in veiling gebracht. De totale
opbrengst: ruim 80.000 gulden.
Woods' in de prijzen met Stephen
Sondheim en James Lapine, de
componist en de tekstschrijver van
dit muzikale sprookje.
De musicalactrice Joanne Glea-
son kreeg voor haar aandeel in deze
musical ook een Tony.
Ron Silver werd uitgeroepen tot
de beste toneelacteur voor zijn rol
m David Mamet's ,Speed-the-
Plow'; Joan Allen viel deze eer te
beurt in de categorie actrices voor
haar rol in Lanford Wilson's ,Bum
This'.
Het Broadway seizoen 1987-1988,
dat eind mei afliep, was een van de
beste in lange tiid. ondanks een da
ling in het totaalaanbod van to
neelstukken en musicals. Er wera
voor ruim 253 miljoen dollar aan
kaartjes verkocht, een nieuw re
cordbedrag. Het aantal bezoekers
steeg met bijna 17 procent van iets
minder dan zeven miljoen naar 8,1
miljoen.
De grootste publiekstrekkers wa
ren vier Britse musical-produkties -
,The Phantom of the Opera'; ,Les
Miserables'; ,Me and My Girl' en
.Cats'.
Op de foto gelukkige Tony-win-
naars bijéén in New York: v.l.n.r.
Ron Silver (toneel), Joanna Glea-
son (toneel), Michael Crawford
(musical) en Joan Allen (toneel).
(foto ANP)
DEN HAAG- Koningin Beatrix en prins Claus woonden gisteravond in
de Koninklijke Schouwburg in Den Haag twee toneelvoorstellingen bij in
het kader van het honderdjarig bestaan van de Alliance Francaise des
Pays-Bas. Het koninklijk paar voerde in de pauze een geanimeerd ge
sprek met de spelers. (toto anp)
Isaac Israël
teruggevonden
ROTTERDAM (GPD) - Het Rot
terdamse Belastingmuseum Prof.
dr. Van der Poel heeft een unieke
vondst gedaan in de vorm van een
schilderij van de beroemde schil
der Isaac Israels (1865-1934). Het
schilderij stond voor oud vuil in
het depót van het museum. De me
dewerkers van het museum had
den geen enkel vermoeden van het
bestaan van het schilderij, voor
stellend een groep Ashanti-dan-
sers. Er zijn nog meer schilderijen
ontdekt. Deze zijn zowel belasting
technisch als kunst-historisch min
der belangrijk.
Het schilderij, de Ashanti-dan-
sers is ontdekt door schilderijen
en prenten-conservator Conny Fe-
lius, sinds 1986 werkzaam in het
belastingmuseum.
Het doek dat omstreeks 1898 is
geschilderd bevindt zich in goede
staat. De verflagen blijken niet te
zijn aangetast. Het schilderij is al
leen schoongemaakt en van een
nieuwe vernislaag voorzien. Na
speuringen leerden dat de stichter
van het museum Prof. dr. Van der
Poel het schilderij in 1957 op een
veiling heeft gekocht als aanvul
ling op de collectie Ashanti-goud-
gewichten.
Volgens de conservator van het
museum bestaat er geen reden om
aan de echtheid van het schilderij
te twijfelen. Temeer daar het ge
vonden doek voorkomt op een foto
uit 1903, gemaakt in het atelier van
Israels.
Na de jarenlange vergetelheid
wordt het schilderij vanaf vrijdag
10 juni in het Belastingmuseum
tentoongesteld, begeleid door do
cumentaire gegevens over Israels
en filmbeelden en kunstvoorwer
pen van de Ashanti-cultuur.
NEW YORK (AFP) - Een zeldzaam exemplaar van het eerste boek van
Edgar Allan Poe, een gedichtenbundel die hij op 14-jarige leeftijd samen
stelde, heeft gisteren op een veiling bij Sotheby in New York 198.000 dollar
opgebracht.
"Tamerlan en andere gedichten", in 1827 gepubliceerd door een uitge
ver in Boston, is voor een onbekende gekocht door de Newyorkse boekhan
delaar James Cummins.
De schrijver van de bundel is in het boek het twaalfde exemplaar
alleen maar aangegeven met 'A Bostonian', want de literaire waarde
wordt als te verwaarlozen beschouwd.
De bundel was 161 jaar na verschijnen teruggevonden in New
Hampshire door iemand die er 15 dollar voor betaalde. .fQtQ ANP)
MUSEUMDIRECTEUR - Het
Utrechtse college van burgemees
ter en wethouders heeft de 31-jari-
ge kunsthistoricus Sj. Ex voorge
dragen als de nieuwe directeur van
de Dienst Gemeentelijke Musea in
Utrecht.
Ex studeerde ^an de universiteit
van Utrecht moderne kunst met als
bijvakken contemporaine geschie
denis, iconologie en kunsttheorie.
Van februari 1984 tot maart 1988
was hij als onderzoeker verbonden
aan de Vrije Universiteit van Am
sterdam.
Jacques Ledoux
(66) overleden
BRUSSEL (ANP) - De Belg Jac
ques Ledoux, conservator van het
Belgisch Filmarchief en eerder dit
jaar winnaar van de Erasmusprijs,
is in Brussel overleden.
De 66-jarige Ledoux was sinds
1948 conservator van het filmar
chief. Hij was van 1961 tot 1977 se
cretaris-generaal van de internatio
nale federatie van filmarchieven.
Hij genoot grote internationale
faam. In 1949 installeerde hij spe
ciale kluizen, met constante tempe
ratuur en gecontroleerde lucht
vochtigheid, voor het bewaren van
oude films.
Begin dit jaar werd hem de Eras
musprijs toegekend. De onder
scheiding zou in november in Am
sterdam worden uitgereikt.
Juweeltje van een voorstelling
AMSTERDAM (GPD) - Het the
ateronderdeel binnen het Hol
land Festival is de laatste jaren
zorgvuldig uitgekleed. De the
magerichte aanpak, waarbij een
land centraal stond en waarbij
zodoende de jongste ontwikke
lingen van verschillende kanten
belicht konden worden, heeft
plaats moeten maken voor een
hapsnap hee-jongens-daar-is-
ook-nog-wat-leuks-gebeurd be
leid.
Als doekje voor het bloeden
bestaat er nu ook het Off-Hol-
land, waarin kleinschalige pro-
dukties een podium geboden
wordt. Het gaat hier om bijzon
dere activiteiten die, aldus het
programmaboek, een breed pu
bliek zullen aanspreken, dat dan
op het Leidseplein de festi
valsfeer in een compacte, over
zichtelijke omgeving en een aan
genaam klimaat ten volle kun
nen beleven. Dat brede publiek
zal dan wel in Amsterdam moe
ten wonen en niet 's ochtends om
7 uur uit de klamme lappen hoe
ven te komen, aangezien de Off-
Holland voorstellingen pas om
11 uur 's avonds beginnen.
Het resultaat van dit staaltje
uitgekiende publiekswerving
was maandagavond gênant
zichtbaar: in de kleine zaal van
Theater Bellevue zaten zo n 15 a
20, en dan nog voornamelijk be
roepsmatig, geïnteresseerden bij
een juweeltje van een voorstel
ling die het verdient om afgela
den vol te zitten.
Julia von Sell, aktnee bij het
Weense Burgtheater, speelde
daar Aus dem Tagebuch der An
ne Frank. In Oostenrijk was deze
produktie gekoppeld aan de en
scenering van Arturo Ui. Brechts
visie op Hitler; in het Holland
Festival is Anne Frank de pas
sende tegenhanger van Tabori's
Mein Kampf.
Julia von Sell brengt met de
meest eenvoudige middelen een
Anne Frank tot leven die ont
roert, vertedert en amuseert,
maar die nergens tot vals senti
ment aanzet. Na een korte inlei
ding stapt zc haar kamertje in het
achterhuis op de Prinsengracht
binnen. Aan elkaar genaaide lap
pen voor het raam, een bed, tafel
en stoel, en een deel van haar ge
liefde filmsterrenverzameling
aan de muur. Achter de tafel ge
zeten, vaak in de bekende
schoolfotohouding van Anne,
leest ze voor of spreekt ze in
plaats van haar dagboek Kitty,
het publiek aan.
En zo word je meegevoerd met
de twijfels en wanhoop van een
dertienjarige, wiens problemen
door de anderen toch niet begre
pen worden, door de puberale
opstand tegen haar ouders heen
naar de gealteerde ontdekking
van haar verliefdheid op mede
onderduiker Peter. Soepeltjs
wisselt Julia von Sell de opge
wonden bakvis af met het vroeg
wijze, haar situatie bespiegelen
de meisje dat Anne Frank ge
weest moet zijn.
Ik bedenk me nu, dat er één
groot voordeel aan de krankzin
nige aanvangstijd is verbonden:
u kunt op dit moment nog beslui
ten om vanavond toch maar even
de laatste voorstelling in Neder
land van deze bijzondere pro
duktie te gaan zien.
Doen!
KARIN WELLING
BUSSUM (ANP) - Voor de video-
produktie „Op zoek naar de waar
heid" heeft regisseur Michiel Beis-
huizén gisteren op de zeventiende
bijeenkomst van de Stichting Au
diovisuele Manifestaties (SAM) in
Het Spant in Bussum de hoogste
onderscheiding gekregen, die in
ons land wordt gegeven voor een in
opdracht gemaakte audiovisuele
produktie. De videoproduktie van
zestien minuten gaat over onveilig
heid en ongezonde toestanden op
een bouwplaats.
De jury kwam tot haar besluit na
dat ze deze produktie had vergele
ken met „March 6, 1897" van Pim
Korver, een documentaire over het
bergen van de veerboot Herald of
Free Enterprise voor de Belgische
kust. Beide produkties waren al
bekroond met de Prix d'Amster-
dam. Beishuizen maakte de zijne in
opdracht van Direct Promotion
and Advertising voor de Stichting
Arbouw; Kon-er die van hem in op
dracht van het bergingsbedrijf
Smit Tak.
De jury merkte over het werk
van Beishuizen op, dat het een
mooi voorbeeld is van hoe het
moet. De informatie is helder en
duidelijk in beeld gebracht in zes
tien minuten. In de produktie
zoekt Peter Faber de man die ver
antwoordelijk is voor de veiligheid
en gezondheid van de mensen op
de bouwplaats.
De jury kreeg 145 produkties
voorgelegd, waarvan 107 op video.
In vijf zalen werden in Het Spant 85
produkties getoond. De jury selec
teerde vijftien inzendingen voor
het Internationale Industriële
Film- en Videocongres dat in sep
tember in het Ierse Dublin wordt
gehouden.
DEN HAAG (GPD) - Het pro
gramma van Parkpop '88, dat op
zondag 26 juni in het Haagse Zui
derpark wordt gehouden, is rond.
Als hoofdacts voor dit gratis open
luchtevenement vorig jaar goed
voor 200.000 dagjesmensen zijn
aangetrokken de Guinese Frans
man Mory Kante en de Britse for
matie T'Pau. De andere buiten
landse popattracties zijn House Of
Love, Grincos Locos, Bredan Cro-
ker, The Church, Billy Falcon, K.D.
lang The Reclines, Green On
Red en Aztec Camera. Voor het Ne
derlandse aandeel op de beide
hoofdpodia tekenen The Nits en
The Boxx.
Het (nieuwe) zogenoemde 'derde
veld' staat in het teken van
Trends', die aan de achtste editie
een nieuwe dimensie moet toege
ven. Breakdancers, rappers, hip
hoppers. skateboardspecialisten
en scratchers krijgen hier volop de
ruimte. Bekendste groep die is ge
strikt: Three Wize Men.
Zoals gewoonlijk wordt het festi
val gecompleteerd met een uitge
breide markt en kindertheater. De
VARA zal zowel op radio als op te
levisie aandacht aan Parkpop '88
besteden.
