(Nog) geen Gullit-petten in de winkel
'Ik wil mijn cultuur doorgeven'
Belangstelling voor EK-voetbal groot, maar...
IachtergrqndI
Spanning
tussen oost
en west verder
afgenomen
Europese prijzen Willibrord Mavo
MYSTERIEUS
1988
PAGINA 19
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-161442
AMSTERDAM - De Westafri-
kaanse muzikant en zanger Mory
Kante heeft in Nederland met
zijn nummer 'Yéké Yéké' een
flinke hit. De topnotering op de
hitlijsten van dit zomerse stuk is
een bijzonderheid, omdat Mory
Kante uit Guinee komt en dus
Afrikaanse muziek maakt. Voor
veel jonge luisteraars (de single
kopers) is Afrikaanse muziek on
bekend terrein. Mory Kante is
dan ook de eerste artiest uit het
zwarte continent, die door zijn
hitsucces de Afrikaanse muziek
in de schijnwerpers zet en zo kan
zorgen voor bredere aandacht
voor Afrikaanse klanken.
Voor de 39-jarige Mory Kante is
de verbreiding van zijn cultuur
van groot belang. Wat dat betreft
komt de hit goed uit. Echter: "De
Afrikaanse muziek mag zich dan
wel verheugen in een groeiende
populariteit, het gaat uiteindelijk
om het uitdragen van de traditio
nele Afrikaanse cultuur in het al
gemeen. Mijn streven is om deze
cultuur door te geven aan een
groter publiek. Ik wil mijn mu
ziek laten horen aan iedereen die
er open voor staat. Dat hoort ook
bij mijn status van griot". Griot is
de Afrikaanse term voor een
soort rondreizende minstreel,
die verantwoordelijk is voor het
bewaren en verspreiden van de
eeuwenoude Afrikaanse ge
schiedenis en cultuur.
Mory Kante woont sinds enke
le jaren in Parijs, zoals duizen-
den Afrikanen. "We hebben in de
Franse hoofdstad onderling veel
contact niet elkaar. In mijn band
zitten dan ook mensen uit diver
se -Afrikaanse landen. Dat is
goed, muziek kent geen grenzen.
door
Piet Karsten
Mory Kante omschrijft zijn mu
ziek als 'gebaseerd op melodieen
uit de machtige Mandigo-cultuur
die eeuwenlang Westafrika heeft
gedomineerd, vermengd met
jazz, reaggae en funk'.
Kora
De bandleider speelt zelf op de
kora, een traditioneel snaarin
strument. De kora is ook te horen
op de opzwepende single 'Yéké
Yéké', die op*zijn recente elpee
'Akwaba Beach' staat. "De single
is een oud nummer, want vier
jaar geleden stond die op de
elpee 'A Paris'. Het stuk viel toen
kennelijk niet zo op".
De Leidse winkeliers blijken
op de hoogte te zijn van de
aanstaande EK voetbal. Po
gingen om de winkel een
voetbal-aanblik te geven zijn
hij één Leidse sportzaak
voorlopig gestrand, omdat de
bestelde oranje petten maar
niet worden afgeleverd. Pet
ten zonder dread-locks wel te
verstaan. Waarschijnlijk lig
gen die vandaag of morgen in
de etalage. Ook naar petten
met dread-locks wordt ge
vraagd, maar die zijn nog niet
bij de groothandel beschik
baar.
Van een andere sportzaak-
houder soortgelijke geluiden.
Wel trainingspakken en shirts
in de winkel, zelfs posters
achter de toonbank en oranje
petten, maar de dread-locks
ontbreken ook hier. Ondanks
de regelmatige vraag daar-
De vierde topontmoeting tus
sen de leiders van de twee
wereldmachten, president
Reagan van de Verenigde Sta
ten en partijleider Gor-
batsjov van de Sovjetunie,
heeft veel publiciteit maar
weinig resultaten opgeleverd.
Dat was eigenlijk wel te ver
wachten want in tegenstel
ling tot de vorige ontmoeting,
toen er een uitgewerkt wa
penakkoord over vernietiging
van middellange afstandsra
ketten op tafel lag, viel er nu
geen belangrijk document te
ondertekenen.
Wel zijn er onderhandelin
gen tussen Russen en Ameri
kanen in volle gang over een
zogenaamd START-akkoord,
dat is een akkoord over terug
dringing van het aantal lange
afstandsraketten. Het ligt in
de bedoeling om het huidige
aantal kernkoppen waarmee
de twee grootmachten elkaar
kunnen treffen (beide landen
beschikken ongeveer over
12.000 van dergelijke kern
koppen) te halveren. De pro
blemen zitten vooral in con
trole op de naleving van een
START-akkoord.
Daarom zal er nog heel wat
onderhandeld moeten worden
voordat Reagan en Gor-
batsjov ook hun handtekening
onder een dergelijk akkoord
kunnen zetten. Misschien
maakt Reagan het zelfs niet
meer mee omdat hij begin
volgend jaar het president
schap aan een ander moet
overdoen. Voorlopig wordt er
echter van uitgegaan dat de
twee wereldleiders elkaar in
het najaar voor een vijfde
keer zullen treffen.
De vierde ontmoeting, vori
ge week in Moskou, stond
vooral in het teken van een
verdere sfeerverbetering tus
sen de VS en de Sovjetunie. Al
riepen opmerkingen van
Reagan over de situatie van
de mensenrechten in Rusland
aanvankelijk enige spanning
op. Reagan beklemtoonde dat
de positie van politieke ge
vangenen, van dissidenten,
van religieuze mensen en van
joden in de Sovjetunie moet
verbeteren.
Een Russische woordvoer
der zei dat de houding van
Reagan hem deed denken aan
het optreden van een wester
ling in Afrika die de zwarten
komt vertellen dat ze niet met
ontbloot bovenlijf mogen
rondlopen. Overigens deed
Reagan zelf de lucht weer op
klaren door te zeggen dat er in
Rusland veel goede ontwik
kelingen aan de gang zijn. Bo
vendien trok hij zijn ooit ge
dane betiteling van de Sov
jetunie als 'het rijk van het
kwaad' weer in.
Duidelijk is in elk geval dat
Reagan in de loop der jaren
heel wat minder zwart-wit
over de Sovjetunie is gaan
denken. Dat is mede de ver
dienste van de Russische lei
der Gorbatsjov die met zijn
beleid van openheid (glas
nost) en hervorming (pe
restrojka) de Sovjet-samen
leving een ander aanzien pro
beert te geven. Het meest ver
heugende van alles is echter
dat de twee wereldleiders er
in zijn geslaagd de spannin
gen tussen Oost en West te
doen afnemen. De vierde top
ontmoeting heeft daar, hoe
gering de concrete resultaten
waren, ook een bijdrage aan
geleverd.
BERT PAAUW
MEXICO - Deze 8-jarige jongen werd vorig jaar november gevonden in het plaatsje Ciudad Juarez in
Mexico. Zijn identiteit is nog steeds onbekend, de jongen is namelijk doofstom. De Mexicaanse politie ver
moedt dat hij de enige overlevende is van een vliegtuigongeluk dat twee of drie jaar geleden is gebeurd. Zij
ouders zouden daarbij'om het leven gekomen zijn.
Dit vermoeden is gebaseerd op een aantal tekeningen die de jongen heeft gemaakt. Op de foto toont hij een
van deze tekeningen. (foto's aim
NOORDWIJK - De Noordwijkse
Willibrord Mavo is op 31 mei
ruimschoots in de prijzen geval
len op de Europese Schooldag.
Voor vier onderdelen van de
wedstrijd met als thema 'Europa
en de Derde Wereld in beeld' ont
vingen de leerlingen een prijs.
Drs. N. Schmelzer, oud-minister
van buitenlandse zaken, reikte
de prijzen uit.
De redactie van het schoolblad
de 'Duinroos' werd onderschei
den voor hun videoband 'Jij had
het ook kunnen zijn'. Onderwerp
van de beeldband was de hon
gersnood in Nederland in 1944,
veroorzaakt door een virus in de
aardappel. Die situatie werd ver
geleken met de huidige hongers
nood in Afrika. De acht redactie
leden mogen als beloning voor
hun prestatie in juli een week
naar Bonn.
Sander Plug en Jacco van der
Ploeg wonnen de tweede prijs in
de categorie 'duo-inzending'. Ze
schreven een script voor een te
levisie-spot. Het tweetal mag
binnenkort ook een weekje naar
Bonn.
De tweede individuele prijs m
de leeftijdscategorie 17 tot en
met 21 jaar ging naar Ruud Vink
van de Willibrord Mavo. Hij
maakte een televisiespot met de
titel 'Europa en de Derde We
reld: ooit is er evenwicht ge
weest'. Deze prijswinnaar mag
een week naar Lissabon.
De vierde prijs voor de Willi
brord Mavo ging naar Wilma
Stoelwinder. In de leeftijdscate
gorie 10 tot en met 13 jaar kreeg
zij een 'waarderings-prijs'
De Europese Schooldag wordt
elk jaar georganiseerd met steun
van de Commissie van de Eu
ropese Gemeenschap, de Raad
van Europa en de Europese Cul
turele Stichting. De wedstrijd is
bedoeld voor alle leerlingen die
in een van de negentien landen
wonen die lid zijn van de Raad
van Europa. Ongeveer honderd
scholen deden dit jaar mee aan
de Europese Schooldag.
Vroege zomerhit 'Yéké, Yéké' van Afrikaan Mory Kante
Iedereen in Nederland weet
dat vanaf vrijdag twee weken
lang wordt gevoetbald in
Westduitsland. Dat komt na
tuurlijk vooral omdat het Ne
derlands elftal, na een jaren
lange afwezigheid op het
hoogste internationale voet
balpodium, aan het Europees
kampioenschap 1988 deel
neemt. Met als grootste trek
pleister Ruud Gullit, die
overal waar hij komt met
meer dan gewone belangstel
ling wordt aangegaapt.
Twee weken geleden was dat al
duidelijk te merken in Noord-
wijk. Daar speelde Oranje (hoe
wel het elftal van bondscoach Ri-
nus Michels in het blauw-wit was
gehuld) een oefenwedstrijd te
gen de plaatselijke zaterdag eer
steklasser. Rond het veld was het
een drukte van belang, niet al
leen vanwege de duizenden voet
balliefhebbers, maar ook door
een groot aantal handelaren, die
van alles en nog wat aan de man
probeerden te brengen.
Heel populair waren de Gullit-
petten, die zich van andere pet
ten onderscheiden door de lange
zwarte dread-locks, die onder de
pet uit komen. Een leuk gezicht
zo'n pet; allemaal mini-Gullits
rond het veld. Uiteraard worden
vooral voor jeugdige voetbalfans
zulke hoofddeksels bedacht. Zij
moeten dan wel wat voor het na-
apen van hun idool overhebben,
want de prijs van zo'n petje be
draagt al gauw 15 a 20 gulden.
Die petten zijn waarschijnlijk
komen overwaaien uit Milaan,
waar Gullit de plaatselijke AC
het afgelopen seizoen naar het
landskampioenschap leidde. Tot
uitzinnige vreugde van de fans,
de 'tifosi', die gemakshalve maar
even vergeten dat een voetbal
team uit elf man bestaat. Verge
leken met de 'Gullit-rage' in Mil
aan en ver daarbuiten is het Hol
landse enthousiasme slechts kin
derspel. In Italië staan mensen in
de rij voor een Gullit-souvenir en
de bedragen die daarvoor moe
ten worden neergeteld overtref
fen die in Nederland ruim
schoots.
De populariteit van Ruud Gul
lit heeft niet alleen te maken met
zijn voetbal-capaciteiten. Hij be
weegt zich niet alleen atletisch
over het veld, maar heeft daarbij
ook een uitstraling die hem vele
fans bezorgt, en niet alleen in Ita
lië. Ook in Noordwijk hadden de
veelal jeugdige handtekeningen-
jagers het vooral op de voormali
ge Amsterdammer begrepen.
Ruud Gullit, de gangmaker van het Nederlands elftal (foto anpi
Gullit heeft in Milaan in één
jaar geleerd hoe hij moet omgaan
met zoveel belangstelling. Met
zijn opvallende verschijning is
een teruggetrokken leventje
voor hem een illusie, maar 'La
Tulipano nero' (De zwarte tulp)
schikt zich moeiteloos in zijn lot.
Dat alles wat hij doet en laat pagi
nagroot in de Italiaanse kranten
verschijnt, laat hij tegenwoordig
ook gelaten over zich heenko-
Oranje petten, met of zonder
Gullit-lokken, zul je in het nuch
tere Nederland hooguit op het
voetbalveld aantreffen. In de
stad zie je ze (nog) niet of nauwe
lijks. Ook de winkels in de Leid
se binnenstad hebben nog wei
nig moeite gedaan om een graan
tje mee te pikken van het snel na
derende Europees kampioen
schap. Het enige attribuut dat je
meer dan gewoonlijk ziet uitge
stald is, hoe kan het ook anders,
een voetbal. Of je nu een speel
goedzaak of een winkel waar tv's
en aanverwante apparatuur wor
den verkocht binnenloopt, je
struikelt bijna over de voetbal
len, van welk formaat dan ook.
Van winkels waar sportartike
len worden verkocht zou je kun
nen verwachten dat oranje tijde
lijk de modekleur is. Niets is
minder waar. Soms is die kleur
niet eens voorradig. Hangen er
wel oranje shirts of trainingspak
ken, dan nog wordt het verband
met Gullit en de zijnen niet ge
legd. Posters en foto's zijn ten
minste onvindbaar.
Dat alles neemt niet weg dat de
belangstelling voor het EK ook
in Nederland groot is en wellicht
met de dag zal toenemen. Kran
ten komen met EK-bijlagen. tv-
kijkers krijgen de ene voorbe
schouwing na de andere voorge
schoteld en de diverse wedden
schappen zijn al afgesloten. Als
het Nederlands elftal zijn eerste
wedstrijd heeft gewonnen, zul
len de oranje petten uit de kast
worden gehaald en het straat
beeld wellicht gaan bepalen. Wie
zo'n pet dan nog niet heeft, zal
hem ongetwijfeld kunnen kopen
bij één of andere wakkere hande
laar, voor nog geen 25 gulden.
Prestaties
Maar of Nederland in alle sta
ten zal raken hangt natuurlijk in
de eerste plaats af van de presta
ties van de mannen van Rinus
Michels. In de voorronde spelen
zij zondag in Keulen tegen de
Sovjetunie, woensdag in Düs-
seldorf tegen Engeland en vol
gende week zaterdag in Gelsen-
kirchen tegen Ierland.
De verwachting bestaat dat
Oranje die voorronde overleeft.
Net als tijdens de Wereldkam
pioenschappen van 1974. die ook
in Westduitsland werden afge
werkt, staat het Nederlands voet
bal nu hoog aangeschreven. De
clubteams Ajax en PSV hebben
de afgelopen jaren internationale
successen geboekt en de beste
Nederlandse voetballers, die in
het buitenland spelen, verster
ken Oranje nog eens extra.
Van de 'buitenlanders' is Ruud
Gullit dan ook nog als 'Europees
voetballer van het jaar 1987' ge
kozen en bovendien bezit Neder
land in Rinus Michels een gelou
terde bondscoach. Hij leidde het
Nederlands elftal in 1974 naar
een tweede plaats op het WK.
Lukt het Michels, die in het ver
leden met de bijnamen 'sphinx'
en 'de generaal' werd aangeduid,
om zijn elftal opnieuw tot grote
hoogte te stuwen, dan is Neder
land misschien weer twee weken
lang voetballand. Net als in 1974.
TIM BROUWER DE KONING
Mory Kantes laatste elpee
klinkt erg helder en verzorgd,
maar de Afrikaan is er toch niet
in geslaagd de juiste mengfor-
mule te vinden van 'traditioneel
en modern'. De basis is welis
waar Afrikaans, maar het accent
ligt overduidelijk op westerse
disco-funk en softpop. 'Yéké Yé
ké' is een uitschieter en allesbe
halve representatief. De rest van
de elpee valt wat tegen.
Een beter voorbeeld van deze
mengformule toont de uit Mali
afkomstige zanger Salif Keita.
Hij heeft met zijn elpee 'Soro' vo
rig jaar een zeer geslaagd even
wicht gevonden tussen de Afri
kaanse en westerse muziekcul
tuur. Mory Kante en Salif Keita
zijn goede bekenden van elkaar.
"Salif is een vriend van me. Ook
hij is afkomstig uit de Mandigo-
cultuur en we hebben jaren in
dezelfde band gespeeld", aldus
Mory Kante.
Apartheid
Mory Kante, die ook te horen is
op de elpee 'Naked' van de Tal
king Heads, is niet vies van poli
tieke stellingname in zijn tek
sten. Met name het Zuidafri-
Mory Kante: 'De single is een
oud nummer. Het stuk stond
stond vier jaar geleden al op de
lp 'A Paris". (foto gpdi
kaanse stelsel laat hem niet on
verschillig. Zittend op het puntje
van zijn stoel vertelt hij: "Het
nummer 'Non Sense' van een
eerdere elpee behoeft geen uit
leg. De boodschap is duidelijk:
hoe is het toch mogelijk. De
mens heeft zijn sterk ontwikkel
de techniek en kennis. We gaan
zelfs naar de maan. Maar we zijn
niet in staat menselijke proble
men op te lossen. De apartheid in
Zuidafrika is hiervan wel het
meest schrijnende voorbeeld".
Mory Kante treedt 26 juni op
in Den Haag op het Parkpop
festival.
