Q
D
Driehoeksverhouding in Engeland
Miljoen korpschef
wekt woede politie
Schorem op zomerschool
Rafsanjani benoemd tot leider Iraanse troepen
Produktie biogas kan eenvoudiger
VRIJDAG 3 JUNI 1988
PAGINA 21
Rita, Sue and Bob loo'; regie: Alan Clark;
hoofdrollen: Siobhan Finneran, George Costi-
gan en Micelle Holmes; theater: Kijkhuis, Lei-
'Rita, Sue and Bob too' past perfect
in het rijtje films dat een aantal
maanden geleden in Engeland on
derwerp van discussie was. De
maatschappijkritiek die regisseurs
als Stephen Frears ('Sammy and
Rosie'), David Lleland ('Wish you
were here') en dus ook Alan Clark
in Films hebben verpakt, wordt
vooral in de conservatieve hoek
eenzijdig en misleidend geacht.
De in Groot-Brittannië zo na
drukkelijk gesignaleerde tweede-
ERELEDEN - De Beroepsvereni
ging van Film- en Televisiemakers
(NBF) heeft een erelidmaatsschap
toegekend aan Bert Haanstra, Emi-
le van Moerkerken, Fons Radema
kers en Erik de Vries. De NBF be
sloot daartoe omdat het viertal zich
'uitermate verdienstelijk heeft ge
maakt voor de Nederlandse film
cultuur. Zij hebben pionierswerk
verricht waarvan de-filmmakers als
beroepsgroep en het Nederlandse
publiek thans nog profiteren'.
ling tussen arm en rijk wordt in 'Ri
ta, Sue and Bob too' overigens niet-
expliciet aan de kaak gesteld. Het
script, dat Andrea Dunbar op haar
eigen jeugd baseerde, is wars van
elk moralisme. Het klassenverschil
is aanleiding voor een vrolijke, vrij
zinnige film met een satirische on
dertoon.
Rita en Sue zijn twee school
vriendinnen in Bradford, een
Noordengelse stad, waar treurige
woonbarakken en werkloosheid
sfeerbepalend zijn. Clark heeft dat
mooi in beeld gebracht, waarbij de
camera de vrouwelijke hoofdper
sonen langdurig volgt op hun wan
delingen door de achterbuurten. In
gezwinde pas (de twee actrices
hebben zich een voortvarende mei
denloop eigen gemaakt) gaan Rita
en Sue een paar avonden in de
week naar een buitenwijk om daar
in een gezin te babysitten.
Bob is de heer des huizes, die ze
's avonds met de auto weer naar
huis brengt. Vrolijke tochtjes zijn
dat. Deze avond parkeert Bob de
auto in het veen, stelt wat insinue
rende vragen en demonstreert hoe
eenvoudig je de stoelen in een
slaapstand zet. Waarna hij zonder
Dat is het breekpunt in het ver
haal. In negen van de tien films zou
de onsteltenis nu groot zijn, maar
zowel Rita als Sue beleeft veel ple
zier aan Bob. Dat is verreweg de
aardigste kant van 'Rita, Sue and
Bob too'. Er wordt gespot met
gangbare conventies: twee onge
compliceerde meiden genieten
volop van het vrijen met een man
die niet bepaald het toonbeeld van
lievigheid is. Maar je kunt wel met
hem lachen.
De toon in 'Rita, Sue and Bob
too' is rauw en onverschilig, de
grappen zijn hard en seksistisch.
Er mankeert één ding aan de film:
het verhaal stagneert snel. Al
meteen spelen de makers hun
kaarten uit: doordat Rita en Sue
eendrachtig, hartstochtelijk en
zonder aarzeling ingaan op de
avances van Bob is het taboe in één
klap doorbroken. Alles wat daarna
gebeurt (de ruzie tussen Bob en
zijn vrouw, de verhouding van Sue
met een Pakistaan), is van minder
belang. De lol van 'Rita, Sue and
Bob too' is daarom van korte duur.
BART JUNGMANN
BIOSCOPEN
'Schorem op school'; regie: Carl Reiner;
hoofdrollen: Mark Harmon en Robin Thomas;
theater: Euro, Alphen
Carl Reiner, gewaardeerd regis
seur en tekstschrijver te Holly
wood, heeft zich niet te groot ge-,
voeld voor de regie van 'Schorem
op school'. Eigenlijk had hij dat
wel moeten doen. Niet dat 'Scho
rem op school' nu zo'n absoluut
dieptepunt is (de vreselijke verta
ling suggereert dat overigens wel),
maar het is zo nietszeggend dat hij
zijn zakken beter elders had kun
nen vullen.
'Summer School', zo luidt de,
oorspronkelijke titel. Dat geeft be-1
ter aan wat er in deze kinderlijke
lachfilm wordt geboden. Rondbor
stige meisjes met verleidelijke
glimlachen, puberachtige jongens
met rappe grappen, een stijve le
raar die ze graag pesten en een vlot
te leraar voor wie ze uiteindelijk
door het vuur gaan.
Het schorem waarvan hier sprake
is, moet zijn Engels in de zomer
maanden overdoen. Gymleraar
Freddie Shoop wordt tegen zijn zin
voor de klas neergezet. Hij weet
aanvankelijk geen raad met de jon
getjes die trucs uit griezelfilms na
doen en het meisje dat verliefd op
hem wordt. Uiteindetijk is Shoop
natuurlijk getapt genoeg om de
klas in het gareel èn aan het blok
ken te krijgen. Eind goed al goed
dus,"en dat mag op verschillende,
manieren worden uitgelegd.
TELEVISIE
Als één zender eruit springt door
een zorgvuldige filmprogram
mering, dan is het BBC 2. Op za
terdagavond worden onder de
noemer Film Club met grote re
gelmaat belangwekkende speel
films vertoond. Onlangs is men
aan een serie cult-films begon
nen onder de titel Moviedrome.
In dat kader zondagavond 'Big
Wednesday'. De film werd in
1978 gemaakt door John Milius,
een filmmaker die met de gene
ratie van Coppola en Scorsese
kwam bovendrijven, maar nooit
echt de top haalde. Hij ontpopte
zich later als een aartsconserva
tief die in 'Red Dawn' onver
schrokken tieners in opstand liet
komen tegen het rode gevaar.
Het verhaal van 'Big Wednes
day' is vergelijkbaar met dat van
'The Deer Hunter'. Drie Califor-
nische surf-vrienden worden tot
in de jaren zeventig gevolgd in
hun belevenissen. Met Wiliam
Katt en Garey Busey (23.50 uur,
Ook Duitsland 2 zet zijn films
graag in het kader van een serie.
Daar is nu een zomercyclus be
gonnen van films met een klein
budget, waaraan het ZDF soms
ook zijn steentje bijdroeg. Maan
dag is 'Auf immer und ewig' van
Christel Buschmann te zien. Eva
Mattes speelt een ernstig zieke
vrouw die besluit haar vroegere
geliefde op te zoeken. De relatie
krijgt al weer snel haar vroegere
dimensie, maar ze verzwijgt de
aard van haar ziekte (19.30 uur).
Op dezelfde zender wordt
woensdag een serie Oostduitse
films begonnen. In 'Eine son-
derbare Liebe' staat het perso
nage van Sybille centraal. Ze is
hoofd van een bedrijfskantine,
dat haar werk en privé-leven (ze
is alleenstaand) strikt geschei
den houdt. Op een feestje komt
Sybille in contact met een we
duwnaar met wie ze zich in een
huwelijk stort. Al haar energie
gaat nu in het huishouden (22.40
uur).
Over series gesproken: Duits
land 3 is al aardig gevorderd met
de herhaling van de Jack Arnold-
films. Donderdag volgt 'Taran
tula', misschien wel het beste
voorbeeld van zijn simpele maar
inventieve griezelfilms. Tijdens
wetenschappelijke experimen
ten wordt een spin ontwikkeld,
die tot een reusachtig monster
uitgroeit. De spin ontsnapt uit
het laboratorium en maakt Ame
rika onveilig (20.00 uur).
FILMS OP VIDEO
Vervolgen op succesvolle films
vallen vaak tegen. Wie 'Rocky'
heeft gezien, die weet ongeveer
wat hij in 'Rocky 9' kan verwach
ten en wie heeft gelachen om
'Police Academy' moest zich bij
deel drie al langdurig zelf kiete
len om nog een beetje te kunnen
grijnzen.
Toch kan het goed gaan. Als er
maar vernuft, energie en geld
aan wordt besteed. Kijk naar de
Bondfilms. Serieuze Sean Con-
nery, protserige George Lazenby
en overdrijvende Roger Moore,
ze zijn gekomen en gegaan, maar
Bond die bleef bestaan. Hij heet
nu Timothy Dalton en is in 'The
living daylights' van John
Glenn op dreef als in zijn beste
jaren.
Dalton is van huis uit een to
neelacteur. Hij speelt uitstekend,
is charmant en lenig genoeg om
een overtuigende 007 neer te zet
ten, die weer heel veel slechts de
baas kan. De KGB deugt natuur
lijk niet en overloper Jeroen
Krabbé is voor geen cent te ver
trouwen. De Amerikaanse za
kenman Joe Don Baker evenmin
en de mooie Maryam d'Abo
slechts af en toe. Avontuur na
avontuur wordt op elkéar gesta
peld en voor je het weet zijn de
twee uur om. Lekker kijk werk
voor elke leeftijd. Warner Home
Video.
In 1967 maakte Robert Aldrich
'The dirty dozen' over 12 gevan
genen die in de Tweede Wereld
oorlog een zeer moeilijke klus
moesten opknappen. De film
was een groot succes en er volg
den enkele soortgelijke films op.
Een van die films is 'Play dirty'
uit 1969 van André de Toth met in
de hoofdrollen Michael Caine en
Nigel Davenport. Ook hier gaat
het om een zware klus die gevan
genen moeten opknappen en
ook hier gaat het weinig zacht
zinnig toe. De spanning van 'The
dirty dozen' wordt niet gehaald,
maar 'Play dirty' komt een heel
eind. Van Warner.
Alle cowboyfilms lijken op el
kaar, de mogelijkheden van het
genre zijn nu eenmaal beperkt.
Maar dat mag de ware liefhebber
niet hinderen. Als maar wordt
voldaan aan één voorwaarde: de
goede overwint een overmacht
aan kwaden. Eén witte hoed te
gen veel zwarte. In 'Desperado'
van Virgil W. Vogel is Alex Ma-
cArthur de goede en zijn David
Warner en Yaphet Kotto de
slechten. De film ligt goed op
tempo en de moordenaars ko
men daar waar ze in westerns ho
ren: zes voet diep. Van Esselte
CIC.
Twee jaar geleden schoot Mar
tin Scorsese in de roos met 'After
hours', een film waarin de hoofd
persoon geheel tegen zijn wil van
de ene verschrikking naar de an
dere wordt gesleept. De vervolg
films lieten niet lang op zich
wachten. 'Blind date' kwam en,
korte tijd later, ook 'Something
wild' van Jonathan Demme, vo
rige wek nog te zien in het Kijk
huis.
In 'Something wild' wordt de
onschuldige, naïeve Jeff Daniels
op sleeptouw genomen door de
wilde, spirituele Melanie Grif
fith. Voor hij het weet bevindt hij
zich in de diepste ellende en daar
zitje als kijker met plezier naar te
kijken. RCA.
Een jaar of tien geleden draai
de 'Specter on the bridge' in de
bioscopen. Later kwam hij terug
als tv-film onder de titel 'The
Golden Gate murders'. David
Janssen (bekend van de serie
'The fugitive') is een rechercheur
en Susannah York een non. Sa
men gaan ze bewijzen dat een
priester die van de Golden Gate-
brug viel geen zelfmoord pleeg
de. De decors zijn van bordkar
ton en daar kun je je aan ergeren.
Wie zich er niet druk om maakt,
heeft aan deze film van Walther
Grauman een aardige. Van Essel
te CIC.
'Oei Ciornie'
Een aantal kranten en filmbla
den houdt na de jaarwisseling
een soort populariteitspoll onder
lezers of/en medewerkers. De
film die vorig jaar vaak bovenaan
kwam was 'Oei ciornie' van Ni-
kita Mikhalkov. De film is ook
een meesterwerk. Niet alleen
door de schitterende rol van Ma-
stroianni die als een nietsnut
naar Rusland gaat om een vrouw
te zoeken op wie hij verliefd is.
Zelden zag ik een film die zo
prachtig uitgebalanceerd is en
waarin sfeer en filmritme zo in
harmonie zijn. Een juweeltje. In
de bioscoop tenminste. Want nu
kom ik aan het voorbehoud dat
ik maak ten aanzien van de vi
deocassette. 'Oei ciornie' is een
film die je moet zien in een don
kere zaal.
In een woonkamer is veel aflei
ding en komt de film veel minder
tot zijn recht. Het zal me niets
verbazen als de waardering van
videokijkers veel geringer is dan
die van de bioscoopbezoekers.
ROTTERDAM (GPD) Binnen
het Rotterdamse politiekorps is
woedend gereageerd op de 'gou
den handdruk' van een miljoen
gulden die burgemeester Peper de
vertrekkende korpschef J. C. van
Dorp heeft aangeboden. Volgens
een woordvoerder is er sprake van
een 'uiterst agressieve stemming'
onder de plaatselijke dienders. "Ik
denk dat het voor Van Dorp het
beste is dat hij zich hier niet meer
laat zien", aldus de zegsman.
De Nederlandse Politiebond
(NPB) noemt het 'ronduit krank
zinnig' dat de hoofdcommissaris
een miljoen gulden gelijk aan zes
jaarsalarissen in het vooruitzicht
is gesteld als hij z'n biezen pakt.
"En dat in een tijd dat de politie alle
zeilen moet bijzetten om het hoofd
boven water te houden. Het laatste
woord hierover is nog niet gespro-
"Het is toch te gek om los te lo
pen dat die man zo'n enorm bedrag
ontvangt", zegt de woordvoerder
uit het korps. "Als wij een liter ben
zine te veel verrijden moeten we
dat al uitgebreid verantwoorden.
Er wordt bezuinigd bij het leven.
Op sommige afdelingen wordt nog
gewerkt met schrijfmachines die
volgens mij de Eerste Wereldoor
log nog hebben meegemaakt..."
Overigens wordt nog onderhan
deld op welke wijze de een miljoen
gulden aan Van Dorp zal worden
uitgekeerd. Het is niet uitgesloten
dat de hoofdcommissaris het be
drag bij wijze van voorschot ineens
ontvangt. Hij zou dan in principe
weer vrij zijn ergens anders een
baan te aanvaarden. Verder heeft
de korpschef nog een aantal 'se
cundaire voorwaarden' op tafel ge
legd. Volgens ingewijden hebben
ook deze zaken een financiële ach
tergrond.
Let op de titel van de film. 'Oei
ciornie' is hier en daar uitge
bracht als 'Zwarte ogen' en is nu,
helaas, door Vestron video opge
zadeld met de Engelse vertaling:
'Dark eyes'.
Psychologische thrillers zie je
niet vaak meer. Het jeugdige bio
scooppubliek heeft er blijkbaar
het geduld niet voor en omdat
dat de groep is waarvan de bio
scopen het moet hebben, is het
genre in onbruik geraakt. Regis
seur Bob Rafelson heeft zich er
toch aan gewaagd en hij heeft
met 'Black widow' een knappe
thriller gemaakt waarin vooral
Theresa Russell schittert als een
trouwlustige dame die zich ge
draagt als een 'zwarte weduwe',
een vrouwelijke spin die vreselij
ke dingen doet met een manne
lijke spin.
Debra Winger is een soort
agente bij een speciale over
heidsdienst die gefascineerd
raakt door de moorddadige Rus
sell. Het lijkt of Hitchcock over
de schouder van Rafelson
meekeek en hij zou ongetwijfeld
tevreden zijn geweest. Van CB
S/Fox.
Films over sportevenementen
hebben het nadeel dat ze voor
spelbaar zijn. Er is een sportman
of -vrouw die traint, lijdt en af
ziet. Tegenwerking van velen,
steun van een enkeling. Het gro
te evenement. Zou hij/zij het ha
len? 'On the edge' van Ron Nils-
son wijkt niet af van het gebaan
de pad, maar Bruce Dern is mooi
als de hardloper op leeftijd die
nog een keer een zware race wil
winnen. RCA.
Hardlopen is een serieuze
sport. Boksen ook. Wrestling (be
kend van Super- en Sky Chan
nel) is een beetje sport en veel
BINNENLAND ECONOMIE
Binnen het Rotterdamse politie
bureau worden al termen als 'legale
diefstal' gebezigd als over de af
vloeiingsregeling gesproken.
PvdA-gemeenteraadslid W. Vleu
gels: "Er waren in dit geval twee
mogelijkheden: of Van Dorp ging
weg, of hij zou blijven. Het is dus
het eerste geworden. Een miljoen
gulden is een hoop geld, maar ik
denk dat handhaving van de
korpschef uiteindelijk nog veel
meer had gekost".
Het vertrek van Van Dorp wordt
gezien als de eerste belangrijke
stap naar een beter functionerende
politietop. De volgende stap, het
aantrekken van een nieuwe
korpschef, moet volgens de betrok
kenen een uiterst zorgvuldig voor
bereide operatie worden. Peper
heeft de profielschets voor de nieu
we 'manager' die de korpstop moet
gaan versterken al klaar.
show. Maar kleunen, wat is dat?
Kleunen is knokken met boks-
handschoenen door ongeoefen
de amateurs. In Amerika kun je
er geld mee verdienen.
Dennis Quaid is aan lager wal
geraakt en in 'Tough enough'
van Richard Fleischer gaat hij
kleunen om geld. Hij krijgt
voortdurend op zijn donder,
maar wint als hij winnen moet.
Dat maakt hem een tikkeltje
overmoedig. Het einde van
'Tough enough' is zo voorspel
baar als elke sportfilm, maar het
eerste deel is heel mooi. CB
S/Fox.
PETER DE ZWAAN
(OP)NIEUW
'Schorem van de school - Euro, Al-
'No Way Out' - thriller over een Russi
sche 'mol' in het Pentagon, Euro, Al-
'Barfly' - Mickey Rourke als de dich
ter Bukovski die zijn inspiratie onder
de kurk vindt, Euro, Alphen
'Sex Wars' - Rex, Leiden
'Clockwork Orange' - bekende film
van Stanley Kubrick in de herkan
sing. Malcolm McDowell als een
'hooligan' voor zijn tijd, Greenway,
Voorschoten
'Dragnet' - Dan Aykroyd zet de tijd
stil in verfilming van oude stripdetec
tive, City, Katwijk
'A Room with a View' - stijlvol en vro
lijk kostuumstuk over een liefde in
Victoriaans Engeland. Greenway,
Voorschoten
BLIJVERS
The Serpent and the Rainbow' -
griezelfilm van Wes Craven over
voodoo-krachten in Haïti, Leiden
'Luchtmacht Academie' - lachfilm,
Trianon, Leiden
'Empire of the sun' - grootscheeps
project van Spielberg over een Engels
jongetje in handen van Japanners. Ci
ty, Katwijk
'Broadcast News' - ironische film
over liefdes en werkzaamheden op de
redactie van een tv-journaal, Lido,
'Fatal Attraction' - vrouw neemt fana
tiek wraak als getrouwde man haar na
avontuurtje laat zitten, Greennway,
Voorschoten en City, Katwijk
Three men and a baby' - succesvolle
komedie van Franse makelij ging nog
eens door de gehaktmolen van Holly
wood en het resultaat is best aardig,
Lido, Leiden en Euro, Alphen
'Moonstruck' - Cher als spil in uitbun
dige klucht - Lido, Leiden
'Jungle Book' - Walt Disney-film vol
komische avonturen van het jongetje
Mowgli - Luxor, Leiden, Euro, Al-
'Cry Freedom' - blanke journalist en
ist worden vriendjes -
charmante dansfilm - Greenway,
DEN HAAG
'Rent-A-Cop' - Asta (463500), al.
'Overboeard' - Asta, al.
'Moonstruck' - Asta, al.
'Three men and a baby' - Babyion
(471656), al.
'Planes, trains and automobiles' - Ba
bylon, al.
'Ironweed' - Babylon, 16 jr.
'Raw' - Cineac (630637), 16 jr.
'Three men and a baby' - Cineac, al.
'Prayer for the dying' - Cineac, 16 jr.
'Cry Freedom' - Metropole (456756),
'The Last Emperor' - Metropole, al.
'De ondraaglijke lichtheid van het be
staan' - Metropole, al.
'Dancers' - Metropole. al.
Fatal Attraction' - Metropole, 12 jr.
'No way out' - Odeon (462400), 12 jr.
Missing in Action 3' - Odeon, 16 jr.
'The Running Man' - Odeon. 12 jr.
'Serpent and the Rainbow" - Odeon,
16 jr.
'Baby Boom' - Studio 656402), al
'Somenone to watch over me' - Stu
dio, 12 jr.
'Oci Ciornie' - Studio, 16 jr
AMSTERDAM
'Moonstruck' - Alfa (278806), al.
'Wall Street' - Alfa, al.
'Broadcast News' - Alfa, al.
'No Way Out' - Alfa, al.
'The last emperor' - Alhambra
(233192), al.
'Cry Freedom' - Alhambra, al.
'Three men and a baby' - Bellevue Ci-
'Someone to watch over n
(234876), 12 jr.
'Ironweed' - Calypso, 16 jr.
'The Dead' - Cinecenter (236615), 16 jr.
'Demonen 1 en 2' - Cinecenter, 16 jr.
'Barfly' - Cinecenter, 12 jr.
'Une flamme dans mon coeur' - Cine-
?'-Calypso
'Prayer for the dying' - Cinema Int., 16
jr.
The Running Man' - City (234579), 12
jr.
'Amsterdamned' - City, 12 jr
'Missing in Action 3' - City, 12 jr.
'Serpent and the Rainbow' - City, 16
jr.
'Raw' - City, 16 jr.
'Death Wish 4' - City, al.
'Dirty Dancing' - City al.
'Belly of an architect' - Kriterion,
(231708), 16 jr.
'Passione d'amore' - Kriterion, 16 jr.
'Pleasure Island' - Parisien (246540),
18 jr.
'Moments of Love' - Parisien, 18 jr.
'Belly of an architect' - The Movies
(245790), 16 jr.
'Good Morning Babilonia' - The Mo
vies, 16 jr.
'Der Himmel über Berlin' - The Mo
vies. 16 jr.
'Prayer for the dying' - Tuschinski
(262633), 16 jr.
'Jean de Florette/Manon van de bron
nen' - Tuschinski, 16 jr.
'Dancers' - Tuschinski, al.
'De ondraaglijke lichtheid van het be
staan' - Tuschinski, 12 jr.
'Overboard' - Tuschinski, al.
'Rent-a-cop' - Tuschinski, 12 jr.
'Prince of Darkness' - Tuschinski Ci
neac (243639), al.
'Fatal Atrraction' - De Uitkijk
(237460), al.
FILMHUIZEN
'Havinck' op herhaling in het
Kijkhuis. Een psychologisch
drama van Frans Weisz met Wil
lem Nijholt in de gelijknamige
hoofdrol. Hij speelt een advocaat
die na het verlies van zijn echtge
note de relatie met zijn dochter
opnieuw op poten moet zetten.
Dat gaat met vallen en opstaan.
Tot en met zaterdag te zien (20.00
en 22.15 uur). 'Rita, Sue and Bob
too' is deze week de première in
het Kijkhuis (19.30 en 21.45 uur).
Maandag keert 'Down by law'
nog eens terug. Roberto Benigni
schittert als een Italiaan die met
zijn brabbeltaaltje de verhoudin
gen in een Amerikaanse gevan
genis verzacht. Tegenspelers zijn
John Lurie en Tom Waits. 'Le
dernier metro' is de voorlaatste
film die Francois Truffaut maak
te. Catherine Deneuve speelt de
leidster van een toneelgroep. Tij
dens de bezettingsjaren blijft het
theater open en kan zodoende
dienst doen als onderduikplaats
voor joden (20.00 en 22.15 uur).
In het Voorschotense theater
Greenway draait 'A Clockwork
Orange' van Stanley Kubrick,
het Kijkhuis gaat nog iets verder
terug in de tijd met Kubricks ver
filming van Nabokov, 'Lolita'.
James Mason speelt de bewoner
van een pension, die helemaal in
de war raakt van de verleidelijke
Lolita, dochter van zijn hospita
(20.00 uur).
'Birdy' is een film van Alan
Parker, waarin twee vrienden sa
men naar Vietnam vertrekken.
Het oorlogsgeweld brengt een
van de jongens zo van streek dat
Anne-Martien Lousberg speelt
de rol van dochter Havinck in
'Havinck'.
hij zich een vogel waant. Zijn
vriend probeert hem weer met
beide voeten op de aarde te bren
gen (20.00 en 22.15 uur).
Filmhuis LVC vertoont dit
weekeinde (tot en met zondag)
'Little Shop of Horrors'. In een
schattig bloemenzaakje ontpopt
een cactus zich tot een bloeddor
stig monster. Volgende week
woensdag en donderdag draait
hier 'The Lightship', een uitste
kende film van Jerzy Skolimovs-
ki. Klaus Maria Brandauer speelt
een uitgebluste kapitein die zijn
laatste dagen slijt op een veran
kerd schip. Zijn rustig bestaan
wordt verstoord door een bende
die, op de vlucht voor de politie,
bezit neemt van het schip. Ro
bert Duvall is een van hen (21.15
uur).
PARIJS/NICOSIA (AFP/U-
PI/ANP) - De Iraanse geestelijke
leider ayatollah Khomeini heeft
gisteren de voorzitter van het
Iraanse parlement, Rafsanjani, be
noemd tot oppperbevelhebber van
de Iraanse strijdkrachten. Dit is ge
meld door Radio-Teheran.
De benoeming van Rafsanjani
betekent dat Khomeini nogmaals
heeft gekozen voor voortzetting
van de oorlog. Rafsanjani heeft vol
gens Radio-Teheran de „volledige
macht" over alle legeronderdelen
gekregen. Tot nu toe was Khomei
ni zelf opperbevelhebber van het
leger. Rafsanjani vertegenwoordig
de Khomeini in de Opperste Defen
sieraad die belast is met de oorlogs
voering.
Of hij ook parlementsvoorzitter
blijft werd niet gezegd.
De overdracht van het opperbe
vel komt op een moment waarop
Iran vernederende militaire neder
lagen heeft moeten incasseren te
genover Iraq en de Amerikaanse
vloot in de Golf. Volgens waarne
mers was de positie van Rafsanjani
in de afgelopen tijd verzwakt als
gevolg van de winst van radicalen
in de parlementsverkiezingen van
vorige maand.
Het lijkt erop dat Khomeini na
de jongste militaire nederlagen te
genover Iraq met de benoeming
van Rafsanjani de oorlogsmachine
nieuw leven wil inblazen. Volgens
waarnemers is Teheran enigszins
oorlogsmoe na ruim zeven jaar
strijd. Zo wordt het ook steeds
moeilijker om vrijwilligers te vin
den om naar het front te sturen. Tot
dusverre dacht men dat Iran niet
kon verliezen, maar het jongste
Iraakse vertoon van overwicht in
bewapening en in de lucht kan een
keerpunt betekenen in de bittere
strijd.
WAGENINGEN Biogas kan
eenvoudiger worden geprodu
ceerd dan tot nu toe werd aange
nomen. In potdichte silo's opge
slagen mest levert voor agrariërs
een behoorlijke hoeveelheid van
het gas op, die kan worden ge
bruikt om de boerderij te verwar
men. Bovendien belandt bij die
door
Hans Beuzel
gasdichte silo's het giftige am
moniak dat vrijkomt uit mest
niet in het milieu. Speciale instal
laties om biogas af te scheiden
van mest zijn niet rendabel en
zullen dan ook niet meer worden
geplaatst.
Dit blijkt uit onderzoek van
het Instituut voor Mechanisatie,
Arbeid en Gebouwen en de
Landbouwuniversiteit in Wage-
ningen. Er is gekeken naar het
rendement van de biogasinstal
laties die op boerderijen zijn ge
plaatst, waarvan er 26 sinds 1979
zijn geplaatst. De mest wordt
hierin tot ongeveer 35 graden
verwarmd. Die methode blijkt
minder rendabel dan verwacht.
Ook is gebleken dat de mest al
voor meer dan een kwart aan bio
gas afscheidt vóór de bewerking
in installaties. Opvangen van het
gas in de mestkelders is een bete
re oplossing dan het maken van
speciale installaties.
Twee oplossingen werden aan
gedragen. Het ingenieurs- en ar
chitectenbureau Haskoning
werkt aan kappen boven de
mestkelders, die het gas moeten
opvangen. Een andere oplossing'
zijn gasdichte silo's: het biogas
blijft in de silo's - net als de am
moniak die vrijkomt - en kan
door installaties worden opge
vangen.
Ir. G. Zeeman van de Land
bouwuniversiteit, die het idee
van de 'koude vergisting' uit
werkte, denkt dat de kosten van
een perfecte opslagplaats gedeel
telijk terug te winnen zijn door
gebruik te maken van het biogas.
Biogas is volgens haar geen
hoofddoel. Een potdichte silo
voorkomt ook stank en er komt
geen ammoniak in het milieu. De
meest rendabele oplossing is een
centrale opslag van de mest in
plaats van op afzonderlijke boer
derijen, meent Zeeman.
Nadelen
Een reden waardoor de resul
taten van de (warme) biogasin
stallaties tegenvallen is de huidi
ge energieprijs, die lager is dan
verwacht. Energie uit de biogas
installaties is daarom in verhou
ding duur. Verder blijken de in
stallaties een aantal nadelen te
hebben.
Er is een temperatuur van 30
tot 35 graden nodig om de bacte
riën die biogas produceren hun
werk optimaal te laten doen. Het
best functioneren de installaties
in de zomer, maar dan is relatief
weinig gas nodig voor verwar
ming van de boerderij.
In de winter moet de mest wor
den verwarmd om biogas te win
nen. De hoeveelheid gewonnen
gas valt daarby tegen. Bij pogin
gen om met generatoren electri-
citeit op te wekken uit het vrijge
komen gas, bleken daarin veel
zwaveldeeltjes te zitten. Deze
tasten de generatoren aan.
Ing. P. Hoekstra, onderzoeker
van het DLO-instituut voor Me
chanisatie, Arbeid en gebouwen,
stelt dat de ervaringen met bio-
gasinstallaties geen verloren tijd
zijn geweest. Er kan gebruik van
worden gemaakt in de mestver
werkingsfabrieken. Voor die fa
brieken is het biogas slechts één
product uit meerdere die vrijko
men in de verwerking van de
mest.
