'Ziekteverzuim door
rug- of nekklachten
schrikbarend hoog'
Moeder ziet couveusebaby
voortaan thuis op de buis
TNO/NIPG bindt strijd aan met beroepskw alen
Gereformeerden spraken met Zuidafrikaanse delegatie
PAGINA 2
DONDERDAG 2 JUNI 1988
Het Nederlands Instituut voor
Praeventieve
Gezondheidszorg (NIPG) in
Leiden, een onderdeel van
TNO, heeft een laboratorium in
gebruik genomen waar
houdingen en bewegingen
tijdens het werk kunnen
worden geanalyseerd. De
bedoeling is dat hier onderzoek
wordt gedaan naar
aandoeningen van het
bewegingsapparaat die in
bepaalde beroepen vaak
voorkomen.
Problemen aan het
bewegingsapparaat - zoals pijn
in de rug, armen, benen, nek en
schouders - van de mens doen
zich veelvuldig voor. Toch is er
betrekkelijk weinig onderzoek
op dit terrein verricht. Het
NIPG gaat op zoek naar 'het
waarom' in beroepen als
bouwvakker of havenarbeider,
maar ook bij
beeldschermwerkers, de ene
kwaal vaker wordt
gesignaleerd, dan in andere
beroepen. Met het opstellen
van richtlijnen wil het NIPG de
strijd aanbinden met die
beroepsgebonden
aandoeningen.
Hoe worden deze klachten
dikwijls veroorzaakt? Jan Dul,
bio-medisch ingenieur en Nico
Delleman,
bewegingsdeskundige, geven
antwoord op die vraag.
door
Jan Westerlaken
LEIDEN - Jan Dul zegt het kort
maar krachtig: "Klachten aan rug,
nek, schouders, armen of benen
komen nogal eens voor als met de
hand kracht wordt gezet bij het til
len, trekken en duwen. Heel be
kend is de enorme belasting van de
rug als men bukt. Wanneer iemand
iets van de grond tilt dat tien kilo
weegt, dan krijgt die rug een belas
ting van ruim driehonderd kilo te
verwerken. Maar ook verkeerde en
langdurige houdingen bij het staan
of zitten kunnen tot aandoeningen
aan het bewegingsapparaat lei
den".
Als men wat van de grond tilt zou
dat als volgt moeten: eerst door de
knieën, doe die knieën vervolgens
uit elkaar en breng het te tillen
voorwerp zo dicht mogelijk bij het
lichaam. Zo bereikt men dat de rug
minder zwaar wordt belast, dan
wanneer men iets met gestrekte'
benen oppakt of wat optilt, dat een
stukje van het lichaam is verwij
derd
Consequenties heeft dat ver
keerd gebruikmaken van het be
wegingsapparaat wel. Elk jaar, be
nadrukt Jan Dul, worden er in Ne
derland zestigduizend mensen af
gekeurd. Ze komen in de wao (wet
telijke arbeidsongeschiktheid).
Ongeveer eenderde van hen
(20.000) wordt voor zijn baan afge
keurd wegens klachten aan bij
voorbeeld rug, nek en schouders.
Bovendien zijn aandoeningen aan
het bewegingsapparaat ook nog
eens de belangrijkste oorzaak voor
ziekteverzuim. Dit betreft ëén op
de vijf ziektedagen.
Schrikbarend
En dit leidt weer tot zeer hoge
kosten, constateert de NIPG-on-
derzoeker. Sociale uitkeringen,
medische behandeling, verlies van
produktiviteit en kwaliteit, vervan
gen van personeel enz. "Die kos
ten", zegt Jan Dul, "zijn werkelijk
schrikbarend hoog. We praten dan
over een bedrag dat rond de drie
miljard gulden per jaar ligt. Alleen
aan wao-uitkeringen en ziektewet.
Hoe hoog die andere kosten buiten
de wao en ziektewet liggen, is niet
bekend".
Het NIPG gaat dus nu op zoek
naar mogelijkheden om juist dat
bewegingsapparaat in bescher-
Nico Delleman (achter het beeldscherm) bespreekt de situatie in het laboratorium met Jan Dul: "Wanneer ie
mand iets van de grond tilt dat tien kilo weegt, dan krijgt die rug een belasting van ruim driehonderd kilo te ver
werken". 1 iroto Hoivasi
ming te nemen tegen overbelas
ting. Op welke manier gebeurt dat
Drecies? Jan Dul zegt er dit over:
"Dat kan op verschillende ma
nieren. Je kunt de belasting voor
de spieren en gewrichten terug
dringen door aan de werksituatie
te sleutelen. Zoals betere werk
plaatsen die zijn afgestemd op de
mens die erin werkt. Daarbij zal
dan rekening moeten worden ge
houden met de lengte van een
werknemer. Van belang is tevens
ervoor te zorgen dat men steeds an
dere taken heeft. Zo voorkom je
dat telkens weer dezelfde spier
groepen worden belast. Dus, om
maar eens een voorbeeld te noe
men, niet de hele dag achter een
beeldscherm zitten maar afwisse
len met andere taken. In veel geval
len voorkomt dat rug-, schouder
en nekklachten. Door onderzoek
proberen wij aan te geven wat ver
antwoord is".
Individu
Maar het NIPG denkt ook aan
maatregelen die op het individu
zelf zijn gericht. Waaraan denkt
Jan Dul dan? "Aan maatregelen
die ervoor zorgen dat de mensen
zichzelf in bescherming nemen te
gen het overbelasten van het bewe-
gingingsapparaat. Soms zijn er mo
gelijkheden om mensen te motive
ren om het gedrag ten aanzien van
beweging en houding te verande
ren. Hiervoor doen wij onderzoek
naar gezondheidsvoorlichting".
Beweging en houding. Het ge
drag speelt daarin een belangrijke
rol. Jan Dul: "We richten ons niet
alleen op werknemers, maar van
belang is natuurlijk ook dat de
werkgever zich aanpast. Diverse
keren hebben we al meegemaakt
dat een werkgever helemaal niet
wist dat er door gebruik van be
paalde hulpmiddelen aanmerke
lijk betere werkomstandigheden
ontstonden. Wat verder nog moge
lijk is aan maatregelen, is het in
schakelen van bedrijfsartsen om
de juiste mensen op de juiste plek
te plaatsen. Wat ik daarmee bedoel
is dat de belasting van het werk op
de werknemer wordt afgestemd.".
Hoe breng je de resultaten van
zo'n onderzoek in de praktijk. Jan
Dul: "De manier waarop is sterk af
hankelijk van de vraag welke maat
regelen je precies wilt doorvoeren.
Wij besteden daar veel aandacht
aan. Het is niet zo dat wij uitslui
tend een rapport maken en vervol
gens zeggen: bekijk het maar. We
hebben een onderzoek voltooid
naar de werksituatie van naaisters.
Daarna hebben we een voorlich
tingsblad uitgegeven waarin we
hebben omschreven wat er moest
worden gedaan om verbeteringen
aan te brengen".
Probleem
De klachten aan het bewegings
apparaat zijn niet van vandaag of
gisteren. Ze blijken veelvuldig
voor te komen. Over het waarom er
nooit eerder onderzoek naar het
ontstaan ervan is gedaan, zegt Jan
Dul: "De kwaal is niet levensbe
dreigend. Indien dat wel het geval
zou zijn, zoals bij kanker en hart- en
vaatziekten, dan was er zeker meer
geld beschikbaar gesteld om on
derzoek op dit terrein te doen. Het
mag dan niet levensbedreigend
zijn, een feit is wel dat hier sprake
is van een groot maatschappelijk
probleem. Nu pas heeft men dat in
de gaten. Er zijn cijfers beschik
baar waaruit die problematiek naar
voren komt".
Om het onderzoek naar de belas
ting van het bewegingsapparaat uit
te voeren heeft het NIPG de be
schikking over apparatuur waar
van men in Nederland alleen nog
maar het bestaan afwist. Niet ëen
instituut was tot nu toe tot het aan
schaffen daarvan overgegaan.
Voordeel van die apparatuur is, dat
de werknemers niet altijd naar het
laboratorium aan de Wassenaarse-
weg in Leiden hoeven te komen.
Het NIPG kan de apparatuur zo in
laden en het onderzoek bij de be
drijven zelf doen.
De apparatuur legt houdingen en
bewegingen vast. Daartoe worden
op het lichaam van de werknemer
markeerpunten aangebracht.
Twee tot vier camera's zijn op die
punten gericht en registreren wat
gewrichten en lichaamsdelen on
der bepaalde omstangheden doen.
Daarna kan de belasting worden
geschat.
Rechtop
Bewegingsdeskundige Nico Del
leman voert aan dat er eigenlijk al
bij de jeugd moet worden begon
nen. Wijzen op de gevaren die drei
gen bij bepaalde bewegingen en
voorwaarden scheppen waardoor
die bewegingen niet te hoeven
worden gemaakt. Hij noemt de
schoolbank, waarin een leerling
goed kan zitten, als voorbeeld. Om
duidelijk te maken waarom die
schoolbank zo belangrijk is, zegt
hij:
"Vroeger had je op school een
schuin blad waarop je werkte. Dus
kon dat kind rechtop blijven zitten.
Nu zijn dat vlakke bladen. De leer
lingen zitten voorover en moeten
de ogen naar het werk brengen, ter
wijl het andersom zou moeten zijn.
Bovendien zitten de kinderen
voorover waardoor nek rug extra
worden belast".
Jan Dul waarschuwt voor de fit
nessrage die op dit moment aan de
gang is. Waarom? "Denk nu niet
dat ik daar tegen ben. Integendeel.
Fitness is een goede zaak. Alleen
moeten we oppassen dat we het ac
cent niet op het individu leggen.
Omdat de problemen vaak bij het
werk liggen. Structurele proble
men dus. We moeten uitkijken dat
we die niet uit het oog verliezen".
ROTTERDAM - "Nog nooit gehoord, nee. Maar
het is wel een prachtverhaal. Zo'n binding tussen
moeder en kind, dat is iets bijzonders hoor". De
arts heeft een vriendelijke, waakzame blik, een
donkere, borstelige kuif: hij luistert met de han
den gevouwen tegen het gezicht.
glas van de kinderafdeling. Na de te vroege ge
boorte was het weggehaald, zonder dat ze het
mocht aanraken. Ze kocht uiteindelijk een verre
kijker om, al was het maar visueel, zo dicht mo
gelijk bij haar baby te kunnen zijn.
Een dag later komt hij er op terug: "Dat verre
kijker-verhaal van je, dat wil ik graag gebruiken
voor een stukje in het blad van de Couveuseclub.
Vind je toch wel goed hè?"
door
Joop Spanjersberg
Kinderarts R. Rodrigues Pereira
(42), werkzaam in het Rotterdam
se Clara Ziekenhuis, is de beden
ker van een apparaat waarmee
ouders hun couveusebaby thuis
kunnen zien, op het televisie
scherm. Een wereldwijde pri
meur die mede gestalte kreeg
door de inspanningen van twee
onvermoeibare secondanten,
Leen Oosterling (de audio-visue-
le technicus van het Clara) en
Monique Blokland (de geldgeef-
ster van de Stichting Couveuse
club uit Capelle aan den IJssel).
Het principe van de vinding,
de zg. telefonische navelstreng,
is vrij simpel. Ouders krijgen een
'koffertje' met elektronica mee
naar huis dat ze op hun televisie
en telefoon moeten aansluiten.
Op het moment dat ze hun kind
willen zien, bellen ze met de cou
veuse-afdeling die daarna de
beeldverbinding tot stand
brengt. "Het had nog veel mooier
gekund", zegt Rodrigues Pereira
met een ondertoon van spijt.
"Nog directer met een para
bool-antenne hier op het dak van
het ziekenhuis. Maar dat wil de
PTT niet".
Verslaggevers
Iets minder dan een etmaal,
nadat het ziekenhuis de primeur
over de telefonische navelstreng
via het ANP had bekendge
maakt, stonden verslaggevers en
cameraploegen en masse op de
stoep. "Pereira" was echter al ge
vlogen op een korte pinkster
fietsvakantie naar Engeland, met
z'n dochter.
Op de boot over Het Kanaal
hoorde hij dat Sonja hem graag
in haar uitzending wilde hebben.
Ook het nieuwe TROS-duo Jong
bloed Joosten was geestdrif
tig, maar voor hen wilde Pereira
de ruim tevoren geplande trip
niet onderbreken. Wel voor Son
ja, die te elfder ure echter liet we
ten al "iets anders" te hebben.
Uiteindelijk spoedde het koppel
Oosterling en Blokland zich naar
de TROS-studio waar in een
rechtstreekse uitzending uitleg
werd verschaft bij een proefop
stelling van de vinding.
Veel publiciteit. Maar waar
komt het idee vandaan. Een be
hoefte vanuit ouders met een
couveusekindje?
Rodrigues Pereira, vaag blo
zend: "Nou nee, eigenlijk niet..".
-...hoe bedoelt u?
"Ach, het een volgt zo uit het
ander. We hebben hier een ande
re, zg. elektronische navelstreng,
een rechtstreekse videoverbin
ding couveuse-kraamafdeling
afgekeken van het Nijmeegse
Canisius-ziekenhuis. Kunnen we
video-bandjes opnemen voor de
ouders hoe het kind wordt ge
voed, hoe het langzaam groeit,
hoe het later borstvoeding krijgt
van de moeder. We doen dat nu
een jaar en zo'n idee rolt dan ver
der. Maar het kwam niet uit een
bestaande behoefte nee. Die
maak je soms zelf'.
Het schijnt voor ouders vaak
een psychologische schok te zijn
als hun baby in de couveuse te
rechtkomt. Pereira: "Natuurlijk,
nou en of. Zo'n vrouw heeft thuis
een kinderkamer ingericht, heeft
zeven of acht maanden met zo'n
kind gelopen en dan pakken wij
het ineens af. Is ze het weer kwijt.
Heel logisch dat er dan een gat
ontstaat..".
En dan, na wat uitwijdingen,
heel ernstig: "Dat directe contact
moeder-kind is zo van belang, zo
noodzakelijk. Daarom mag een
moeder nu haar kind in de cou
veuse aanraken. Vroeger dach
ten we alleen aan infectie. Een
teer kind dat bescherming nodig
had en dat is ook zo. Maar tegen
woordig vinden we die moeder
kind relatie veel belangrijker".
- Dan
"Ja, zo min mogelijk. Maar het
blijft een risico hoewel dat in de
praktijk reuze meevalt. Het kind
wordt er niet ziek van. En ten
slotte raken wij het ook aan".De
nieuwe telefonische navelstreng
gaat eind augustus functioneren.
Hoe moeilijk of makkelijk is de
bediening voor de ouders?
"We werken met apparatuur
die door bewakingsdiensten
wordt gebruikt bij het beveiligen
van gebouwen en Oosterling'
maakt alles wat eenvoudiger.
Minder functies en minder knop
pen. zodat we niet steeds worden
lastig gevallen omdat er weer iets
kapot is. Het zal inderdaad eind
augustus zijn als we ermee gaan
draaien. Maar één ding is nu al
duidelijk: het tv-beeld dat we de
ouders kunnen brengen, is vol
doende scherp".
- Met alle respect maar met
het ingrijpende gesnoei in de ge
zondheidszorg kun je je af vragen
of zo'n telefonische navelstreng
echt noodzakelijk is?
Rodrigues Pereira, heftig
knikkend: "Dat is zeker waar ja.
Maar je moet niet vergeten dat
het niet met overheidsgeld wordt
gefinancierd. De Couveuseclub
betaalt het (f 15.000) en dat is geld
van particulieren. Nee, van het
ziekenhuis hier hoefje echt niks
te verwachten. Ik heb ook niet
eens bij de directie aangeklopt,
omdat ik het antwoord vantevo-
ren weet. Een klein restbedragje
of zo, dat zouden ze misschien
bijdragen, maar niet eens van
harte".
"Inderdaad,ik zou het eens
zijn met mensen die zeggen dat
zo'n navelstreng in feite luxe is.
Maar ja, de hele couveuse is pure
luxe vergeleken met wat er in de
rest van de wereld gebeurt. Dat
zie ik heus wel. We zitten hier in
een oase en we hebben het vrese
lijk goed. Zo'n navelstreng is mo
gelijk een grote investering voor
een relatief nut".
Industrie
Vertelt over een serie andere
acties die hij de afgelopen twee
jaar in het ziekenhuis voerde, sa
men met collega's. Zoals de ge
zondheidsactie waarbij alle kin
deren die werden opgenomen
een (tanden)poetspakketje kre
gen. Sponsor: de industrie. Afge
lopen voorjaar werden alle pa
tientjes in een T-shirt gehesen
met de slagzin "Ik ben 'n gebo
ren niet-roker". De actie sloeg
niet meteen aan, omdat de fabri
kant in de eerste partij hemdjes
per abuis het woord 'geboren'
had weggelaten. Maar geen
nood.
In de nieuwe zending is het eu
vel hersteld. De T-shirts, ook te
dragen door Rodrigues Pereira's
collega's, zullen voor een tientje
in het ziekenhuis verkrijgbaar
zijn. En, in alle maten.
-Nog i
ideeën?
Rodrigues Pereira: "Er wordt
zo slecht gegeten in Nederland
daar zou ik wel iets mee willen
doen. Niet alleen de klassieke pa
tat hoor. Er is veel meer. Limona
de bijvoorbeeld. Zeggen ouders
tegen me: mijn kind drinkt all;
en ongezoete appelsap. Nou daar
zit dus suiker in, tien procent na
tuurlijke suiker. Wat zo'n fabri
kant bedoelt is dat er geen extra
suiker aan is toegevoegd. Gewo
ne volksverlakkerij dus".
"Ach, het is het eigenlijk on
doenlijk dat eetprobleem op te
lossen. Geen beginnen aan. Je
hebt de kinderen hier doorgaans
niet langer dan een week, veel te
kort om echt wat te veranderen.
Yoki Drink, ook zoiets. Een ver
schrikkelijk produkt, zoet en
zuur tegelijk. Ik heb zelf drie, vrij
jonge kinderen maar bij mij
komt dat spul het huis niet in".
Ver van huis
Begint over het "enorme ge
sleep" met couveuse-kinderen,
een andere zorgelijke ontwikke
ling. Als pasgeborenen die lang
durig intensive care nodig heb
ben het "niet goed doen" en we
gens plaatsgebrek niet terecht
kunnen in het zeer gespeciali
seerde Sophia Kinderziekenhuis
in Rotterdam, dan is de boot
goed aan. In zg. babylances, am
bulances voor heel jonge kinde
ren, helikopters en soms in een
jet-vliegtuig gaan couveuse-pa
tiëntjes heel Nederland door. Le
vert dat geen succes op, dan
wordt er met de kinderen uitge
weken naar ziekenhuizen in Dus-
seldorf, Aken en Luik.
Zegt, heel gedreven: "Juist in
deze gevallen komt zo'n navel
streng uit. Als kinderen ver van
huis, bijvoorbeeld in Groningen
in een couveuse komen te liggen,
kunnen de ouders hun kindje
toch op de tv zien. Ja, ik hoop dat
veel academische centra ook na-
velstreng-apparatuur willen aan
schaffen. Zou een prachtig suc
ces zijn".
Hoe gevoelig de verhoudingen
tussen de Gereformeerde Ker
ken in Nederland en de blanke
en zwarte kerken in Zuidafrika
liggen, bleek afgelopen week in
Harare, waar de Gereformeerde
Oecumenische Synode (GOS)
vergadert. Een officieus contact
tussen de Nederlandse delegatie
en de delegatie van de blanke
Nederduits Gereformeerde Kerk
(NG-Kerk) leidde aanvankelijk
tot grote verwarring bij de dele
gatie van de Nederduits Gerefor
meerde Sendingkerk (kleurlin-
genkerk), die niet op de hoogte
was gebracht van het gesprek.
In 1978 verbrak de blanke NG-
Kerk de banden met de Gerefor
meerde Kerken omdat binnen
die kerken steeds kritischer
werd gesproken over apartheid.
De Gereformeerde Kerken kre
gen daarna steeds meer contac
ten met de zwarte kerken.
Sinds 1986 doen de blanke
Zuidafrikanen echter verwoede
pogingen om de banden met de
gereformeerden te herstellen. De
reden daarvoor is dat de blanke
kerk in de loop der jaren erg gei-
soleerd is komen te staan. Omdat
de kerk onvoldoende afstand
heeft genomen van het apart-
heidsbeleid, heeft ze nauwelijks
internationale partners meer. De
kerk is sinds 1982 geschorst als
lid van de Wereldbond van Her
vormde en Gereformeerde Ker
ken (WARC) en is nog slechts lid
van de GOS.
Begin dit jaar leek het erop dat
er een officieel gesprek zou ko
men tussen de NG Kerk en de
Gereformeerde Kerken. De NG
Kerk had om dit gesprek ge
vraagd, omdat zij geen kans zag
schriftelijk te antwoorden op kri
tische vragen die de gerefor
meerden haar hadden voorge
legd.
Die vragen hadden voorname
lijk betrekking op het in 1986
verschenen rapport Kerk en Sa
menleving van de NG Kerk. De
blanke Zuidafrikanen beweren
dat zij daarin een nieuw stand
punt over apartheid innemen,
hetgeen wordt betwijfeld door
de gereformeerden en de zwarte
kerken.
De gereformeerden besloten
echter wel op de uitnodiging van
de blanke kerk in te gaan, mits de
zwarte partners ook bij het 'ge
sprek betrokken zouden zijn.
Een voortijdige publikatie in Die
Kerkbode, het orgaan van de
NG-Kerk, gooide roet in het eten.
Vandaar dat de blanke Zuid
afrikaanse kerk op deze vergade
ring in Harare opnieuw probeer
de contact te krijgen met de gere
formeerden. Dr. Johan Heyns.
leider van de Zuidafrikaanse de
legatie, toonde zich dan ook zeer
tevreden met het informele con
tact: „Wij hebben laten zien dat
wij open staan voor anderen. Wij
willen praten over apartheid. Wij
hebben niets te verbergen".
Maar de weg voor Heyns en de
zijnen is nog lang. Dr. A. Kruys-
wijk, secretaris Oecumene Bui
tenland en lid van de delegatie in
Harare: „Wij zullen pas officieel
contact zoeken met de Zuidafri
kanen als zij afstand nemen van
het apartheidsbeleid en als er
een kerk in Zuid-Afrika voor alle
rassen zal zijn".
Kraemer „We hebben de
mond vol van de dialoog met an
dere godsdiensten, maar we vin
den het ongelooflijk moeilijk als
christelijke kerken met elkaar te
praten." Op deze .tragedie' - zelfs
na veertig jaar na de oprichting
van de Wereldraad van Kerken -
zou Hendrik Kraemer de christe
lijke kerken hebben gewezen als
hij nog leefde, zo meent dr. Phi
lip Potter, de vorige secretaris
generaal van de Wereldraad. Pot
ter sprak gisteren in Oegstgeest
op het symposium 'wereldcultu
ren en wereldreligies' dat tot en
met morgen wordt gehouden ter
gelegenheid van de honderdste
geboortedag van Hendrik Krae-
Kramer, die in 1965 overleed,
behoorde met mensen als Visser
't Hooft tot de grote Nederlandse
theologen van onze eeuw. Bei
den hebben aan de wieg van de
Wereldraad gestaan en speelden
een belangrijke rol in de vernieu
wing van de kerk na de Tweede
Wereldoorlog.
Centraal in de lezing van zowel
Potter als prof. dr. D.C. Mulder,
voorzitter van de Raad van Ker
ken in Nederland, stond de vraag
in hoeverre Kraemers opvattin
gen ook nu nog bepalend zijn.
Volgens Kraemer, die was op
gegroeid in een socialistisch ge
zin en later jarenlang als zende
ling in Indonesië werkte, was het
kernpunt van Gods openbaring
de persoon Christus. Jezus
vormt dan ook het criterium
voor de beoordeling van andere
godsdiensten, zo meende Krae
mer.
Zowel Mulder als Potter be
toogde dat een dergelijke strikte
opstelling nu niet meer kan. Mul
der verklaarde „aarzelingen" te
hebben over Kraemers opvattin
gen dat alleen het christendom
alle waarheid in pacht heeft.
Zijns inziens behoort het chris
tendom „met zijn heilige boek"
tot de „familie der wereldreli
gies". Ook buiten de „de cirkel
van de bijbelse boodschap" heb
ben mensen „ware godservarin
gen". Gezien de wereldcrisis die
mensen van alle religies raakt, is
het belang van een dialoog vol
gens Mulder „kristalhelder". Al
le gelovigen zijn „bondgenoten"
in hun inzet voor gerechtigheid,
vrede en de heelheid van de
schepping.
De socioloog drs. K. Roza is
benoemd tot hoofdraadsman
van de humanistische geestelij
ke verzorging in de strijdkrach
ten. Roza was voorheen direc
teur van de Nederlandse Stich
ting voor Consultatiebureaus en
de stichting gezinsverzorging
Amsterdam Noord. Roza, sinds 1
januari al plaatsvervangend
hoofdraadsman, volgt in zijn
nieuwe functie dr. J.F. Sinke op,
die met functioneel leeftijdsont
slag gaat.
Vier jaar na de oprichting le
vert de Vereniging voor Theolo
gie en Maatschappij (VTM) de
eerste studenten af. De leerroute
theologie en maatschappij wordt
verzorgd aan de hogeschool De
Horst in Driebergen. De 22 afge
studeerden - 16 vrouwen en 6
mannen - kregen vandaag hun
getuigschrift uit handen van me
vrouw S. Strikwerda, voorzitter
van de VTM. Behalve het getuig
schrift voor maatschappelijk of
cultureel werk ontvangen ze ook
het testimonium theologie en
maatschappij.
Deze vereniging nam destijds
het initiatief voor de onafhanke
lijke theologische opleiding op
HBO-niveau, „de eerste theolo-
gie-opleiding in Nederland waar
van het beleid niet door de ker
kelijke top (bisschoppen en sy
node), maar door de basis wordt
bepaald".
De deeltijd opleiding werd in
1984 ingesteld uit onvrede met
het kerkelijke beleid ten aanzien
van theologische opleidingen.
De opleiding aan de Horst, die
in 1984 met 28 studenten begon,
maakt zich sterk „voor een theo
logie die op bevrijding is ge
richt". Het is een beroepsoplei
ding zowel voor kerkelijk werk
als voor welzijnswerk. Op het
moment volgen in totaal 120 stu
denten de vierjarige opleiding.
De Baptisten Gemeente van
Leiden, die tijdelijk kerkt in de
Bethlehemkerk (Kooikapel),
houdt zondagmorgen geen
dienst in dit kerkgebouw. Wel
komt men zondagmiddag (16.00
uur) samen in de Petrakerk aan
de Surinamestraat in Leiden,
waar de Doop bediend zal wor
den aan acht jonge r
BEROEPINGSBERICH-
TEN
Nederlands Hervormde Kerk
Aangenomen naar Ede: J. H.
van Daalen te Oud-Alblas.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Bierum: drs. E.
Idema, kandidaat aldaar die dit
beroep heeft aangeomen; beroe
pen te Sint Jacobiparochie; drs.
A. Altena, kandidaat aldaar die
dit beroep heeft aangenomen.
