Eén miljoen mensen op Kerkepad
vroeger
'Er wordt nu wel heel anders gevist dan
Twaalfde seizoen begint volgende week zaterdag
GEESTELIJK LEVEN
ZATERDAG 28 MEI 1988
Met een route over de Utrechtse
Heuvelrug begint volgende week
zaterdag, 4 juni, het twaalfde Ker-
kepad-seizoen. Voor Joop Bosboom
- bij de NCRV naast nog zeven an
deren belast met de produktie en or
ganisatie is dit de laatste keer,
want vóór de volgende Kerkepad-
reeks hoopt hij met de vut te gaan.
Maar dat betekent zeker niet het
einde van dit jaarlijks terugkeren
de NCRV-evenement, dat nog
steeds vele tienduizenden kerklo-
pers in de maanden juni, augustus
en september plezierige zaterdagen
bezorgt.
door
S.J. de Groot
Joop Bosboom onder collega's
wel 'Mister Kerkepad' genoemd
bij de pers in Doorn:
"Je hoort wel eens: zolang de
NCRV bestaat zal Kerkepad er zijn.
Dat is natuurlijk niet te hopen,
want aan elk programma komt
eens een eind, maar het geeft wel
aan dat het voorlopig niet uit onze
planning is weg te denken".
Soms hoor je andere geluiden. Er
zijn kerkliefhebbers die Kerkepad
langzamerhand voor gezien hou
den omdat je door de massa's men
sen niet meer de kans krijgt te zien
wat je wilt zien. De volte en al die
bedrijvigheid eromheen maken de
ze vorm van kerkbezoek voor som
migen tot een bezoeking. Voor an
deren is die drukte telkens weer
een feest. Hoe het zij, Kerkepad
blijft z'n tienduizenden verslaan.
Het is spontaan begonnen na een
onschuldige tv-uitzending over zo
maar wat bezienswaardigheden in
een paar kerkgebouwen. 'Vroom
heid in hout en steen' heette dat
programma. Die kerken zouden op
een bepaalde dag voor bewonde
raars van die vroomheid open
staan. Daar kwamen, tegen de ver
wachting in, al meteen 15.000 men
sen op af, want kerken zijn door
gaans op slot, en zie als toerist maar
eens aan een sleutel te komen.
Er zat de eerste keer niet eens
een degelijke organisatie achter.
Toen die er, op sterke aandrang
van bezoekers, toch kwam, pas
seerden al gauw in één seizoen zo'n
75.000 mensen de drempels der
godshuizen. En dat is de laatste ja
ren opgelopen tot gemiddeld
150.000.
'Gekkenhuis'
Ad Everaars van de NCRV-pers-
dienst:
"We zijn daar vanzelfsprekend
erg tevreden mee. Maar stilletjes
hopen we wel, dat het er niet méér
worden. Anders is er geen doorko
men meer aan". Zoals in Kampen,
waar zo'n 25.000 mensen naartoe
reisden en op éen gegeven ogen
blik een rij van 150 meter voor de
Bovenkerk stond. Joop Bosboom:
"Ik stond dat op een brug allemaal
aan te zien en vond het zelfs een
beetje griezelig".
Een piepklein kerkje in Fries
land moest vorig jaar op één dag
meer dan 5000 bezoekers verwer
ken. 'Een compleet gekkenhuis',
typeerde een verbouwereerd man
van het plaatselijk comité de inva
sie. Wat zoiets op smalle weggetjes
aan verkeerschaos veroorzaakt,
laat zich gemakkelijk raden.
In de Kerkepad-gids van dit jaar
geeft het organisatieteam dan ook
heel gedetailleerde aanwijzingen
voor het parkeren van auto's. 'Ker-
kepadders' moeten er echt niet te
genop zien een eindje te lopen. En
bij afgelegen dorpen kan dat eindje
wel eens lang uitvallen.
Tot nu toe zijn ongeveer 1 mil
joen mensen op Kerkepad ge
weest. In 500 dorpen en steden be
zochten zij meer dan 2000 kerken
en andere gebouwen en beziens
waardigheden.
Dit jaar zijn er 9 routes: 4 vóór het
de eerste door Brugge, en op 18 ju-
ni uit de tweede route door Brugge
en de eerste in Gaasterland.
Kerkepad richt zich niet alleen
op kerkgebouwen. Elk plaatselijk
comité heeft wel een paar nevenac
tiviteiten georganiseerd. Zo zet de
VW in Scherpenzeel voor 4 en 1]
juni een toeristische fietsroute uil
naar Leersum. In Scherpenzeel zeil
kan de kerktoren worden beklom
men.
Leersum biedt in het gemeente
huis een tentoonstelling over"
dorp in de loop der eeuwen (ar
cheologie, geologie en oude prent-l
briefkaarten). In Wijk bij Duurste-!
de zijn ook het museum en het kas»!
teel open. Op beide zaterdagen zal
de beroemde walmolen draaien.
Dat is ook in Cothen het geval.
Daar is de molen te bezichtigen en
wordt echt 'molenbrood' verkocht.
In Doorn kan men van de oude
kerk naar het kasteel 'Huis Doorn'
(vele jaren de verblijfplaats van de
Duitse keizer Wilhelm). De kerk is
uiteraard gratis toegankelijk, 'Huis
Doorn' vraagt entreegeld.
De Heuvelrug houdt rekening
met zeker 10.000 bezoekers op de
eerste zaterdag. In alle kerken
wordt om 5 uur een vesperdienst
gehouden. Gewoonlijk is dat in een
paar kerken van de route, ma.
belangstelling voor die vespers is
zo groot, dat de plaatselijke comi.
tés de bezoekers zoveel mogelijk
wilden spreiden. J. van Klaveren
van het comité Cothen: "Beter
ruim zitten in alle kerken dan op
eengepakt in een paar".
Hobby
Radio 5 en Nederland 1 (tv)
schenken steeds op de dinsdag
vóór de eerste bezoek-zaterdag uit
gebreid aandacht aan Kerkepad.
Presentator is voor de tweede keer
de predikant Jaap Zijlstra uit Am
sterdam. Hij heeft een halve baan
bij de stichting 'Dienst met belang
stellenden' in de hoofdstad
moet er dus iets bij verdienen. Dit
jaar heeft hij ook de Kerkepad-gids
grotendeels geschreven.
Per route kost dit programma
hem aan tijd vijf a zes dagen. Het
kan door omstandigheden gebeu
ren dat hij bij de opname een pre
sentatie vier of vijf keer moet over
doen. "Om dan nog even blijmoe
dig en fleurig je verhaal te houden
en je niet te vergissen is best wel
een opgave", zei Zijlstra in een ge
sprek met 'Centraal Weekblad'.
Maar hij zit in een hecht en en
thousiast team. Zelf ervaart Zijlstra
Kerkepad als een 'grote hobby'. En
dus is al dat technische geploeter
toch geen last.
jaren. Landelijk verschenen in
structiemateriaal weet men niet
altijd goed te gebruiken. Ook de
provinciale en regionale kaders
werken niet optimaal".
Op tal van plaatsen zijn erva
ringen opgedaan met 'recreatie-
pastoraat', een nieuwe manier
van kerkelijk aanwezig zijn in de
recreatiewereld. Die ervaringen
zijn positief. De pastor, die
meestal ook de zondagse dien
sten leidt, krijgt gelegenheid om
op de camping naar alle kanten
contacten te leggen. Punt is de
werving van goede pastores.
Hengeveld: "De vaak kleine ker
ken in de recreatiegebieden kun
nen daar niet alleen voor staan.
Ze moeten voor deze pastorale
opdracht-een beroep kunnen
doen op kérken in de regio".
(Adres van de taakgroep 'Kerk
en recreatie': postbus 203, 3830
AE Leusden).
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk zie geref.
Oude Vest, 11.45 studentenekklesia;
schap De Regenboog (Merenwijk) 9.:
bias en pastoor v. Well, 11.15 ds. Alblas;
Bethlehemkerk (Oriftstr.) zie geref. Petrakerk;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds. Wolt-
haus, Zoeterwoude. 5 ds. Schouten; Vredesk.
(Burggravenl.) 10 ds. Schouten; Waalse kerk
(Breestr.) 10.30 ds. Ribs. Wi|k 'Stevenshof'
(geb. 'Dijkhof') geen dienst ivm buitendag.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst. 10.15 afscheid
ds. J. Bovenberg in gebouw 1 - nieuwbouw 2e
etage 'LekJse Plein'. Diakonessenhuis elke
zat. 10.30 rk. dienst, morgen 10 30 ds. v. t
Hof. Endegeest zie Oegstgeest. Geref. Kerk
Vredeskerk zie herv. gem.; Petrak. (Surina-
mestr.) 10 ds. Nauta. gez. dienst; Oude Vest
10 ds. Koolstra. gez. dienst, ha; Maranathak.
zie herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv. gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 hr. J. v. Wallin-
Geref. K. (Steenschuur) 9.30 en 5 ds. Den
Hertog. Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 lees-
dienst. Geref. Gem. in Ned. (Bethlehemkerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Luth. Gem.
(Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds. R. Oosterdijk.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk. Pie-
terskerkstr.) 10 dr. Meijering. Baptistenge
meente (in Bethl.kerk Driftstr.) 9.30 ds. W.
Huizing, Den Haag. Evang. Gemeenschap
(Middelstegr. 3) 9 en 10.30 evang. R. Wijmen-
ga. Evangeliecentrum-Pinksterbew. (Bethle-
hemskerk Lammermarkt) 10 evang. Zijlstra,
met Poolse gospelgroep, wo. 8 gebedsdienst,
vr. 3 juni 8 jeugd-gospelavond. Pinkstergem.
(O. Vest 13) 10 br. H. N. v. Amerom. Leger
des Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg) 10 en
5. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 4.
wo. 8. Zevendedag-adventisten ('De Ontmoe
ting', Noordhofland V.schoten)elke zat. 10
tot 11 bijbelstudie. 11 tot 12 predikatie.
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6) 10.30.
Leldse Soefi-stichting 11 universele ere
dienst, mevr. Y. Jelten-de Groot over 'Er was
ir is nog' (zaal Pieterskerk). Kerk
.singel) zo. 10. Rooms-Kath. K. Haagweg zat.
7. zo. 10.30; Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en
11; Rijndijk (Leiden-Stevenshof) zat. 7. zo.
9.30; Steenschuur zat. 7, zo. 8 30,10,11.30,
6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en
11Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haart.straat zat. 7, zo. 10.30 en 12.15; Meren
wijk zie herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwou
de).
ventskerk 9.30 vlc. mevr. M. Lourens, af
scheid. 5 ds. Hoogerwerf. Nieuwerkerk a.d.
IJssel, jeugddienst; Kruiskerk geen dienst;
Opstandingskerk 9.30 ds. Jonkman, 6.30 ds.
Ommering, ha; G. Herderkerk 10 ds. Verheul,
7 ds. Mulder; De Bron 9.15 vicaris H. Allewijn,
10.30 ds. Moll, 6.30 ds. Verheul; Ashram
(Marsdiep) 10 ds. Mulder; Oudshoornse kerk
10 ds. Ter Bals; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30
ds. Jorissen, Beekbergen. 6.30 ds. v. Andel.
Bergschenhoek. Geref. Kerk Mar.kerk 9.30
ds. P. Wamelink, Noordwijk. 5 zie Advents-
kerk; Salv.kerk 9.30 ds. Koster, Katwijk, 6.30
ds v. Wijngaarden. Ned. Geref. Kerk (school
Willemstr.) 9.30 br. M. Woensdregt. 3 ds. Kur-
pershoek, Zuidafrika, dienst in Gemeentecen
trum Oegstgeest. Chr. Geref. Kerk (Grijpen-
steinstr.) 9.30 en 4.30 ds. G. Hamstra. Oud-
Geref Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt-
.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en 6.30 ds. Koek
koek. Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr. C. Stavleu, 6.30 hr. N. v. Gemeren.
('De Ark'. Pr. Hendrikstr.
'Het
i/olle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hend
>4) 10 hr. B. Knoester. Pinkstergem.
.icht' (Morgenstersch. Briljantstr. 1) zc
Christengemeente 'De Hoeksteen' (geb. 'Bet
hel', hoek Emmalaan) zo. 10. Leger des H.
(Zonneweg 3) 10 en 5. Remonstr. Gem. (Van
Mandersloostr. 36) geen dienst. Rk Kerk: Bo-
nifaciusk. zat. 7. zo. 9.45 en 11.30; Piusk. zat.
7, zo. 9 en 10.30; De Bron zat. 7, zo. 9 en 11
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6 ds. J.
Boer. Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoek
steen', Schweitzerstr.-Bemhardstr.) 10 ds.
Pettlnga, Z.meer. Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. v.
Aalst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Terlouw, evang.dienst, 6.30 ds. Wieman;
Salv.kerk 9.30 ds. Wieman, 6.30 ds. v.d. Hoef;
Bethl.kerk (Nieuwerbrug) 9.30 ds. v.d. Hoef,
6.30 ds. Terlouw. Geref. Kerk 9.30 ds. Elder-
man, 6.30 ds. v.d. Berg. Geref. K. Vrijg. (Ich-
thusk.) 9.30 en 4.30. Geref. Gem. (Stations
weg 17) 10 en 6.30 ds. Bac. Evang.-Luth.
Gem. 10.30 ds. v. Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds.
De Graaf. H.woude, 6.30 dr. Haitsma; De Stek
9.30 ds. G. de Jong. Geref. Kerk 9.30 ds. v. t
Hoff, 5 ds. G. de Jong. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 5 ds. C. D. Affourtit. Geref. Gem. 9.30 en 6
leesdienst.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Reuver, Sebaldeburen, 6.30 ds. De Graaf.
Geref. Kerk 9.30 ds. Huisman, 5 ds. v.d. Wou-
de, Wassenaar. Rk Kerk: dorp zat. 7. zo.
10.30; Anker zat. 7. zo. 10.30; Rijndijk zo. 9.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 mevr. J. Wevers-
v.d. Felz, Stolwijk, 7 hr. M. de Ridder, S.heim,
gez. dienst. Geref. Kerk ('Hoeksteen') 10 ds.
Buikema, Zw.dam. Chr. Geref. Kerk 10 en. 5
ds. v. Langevelde. Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9
en 11Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
Bennekom. Rk Kerk zat. 7. zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem. Ad-
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Dorpsk. 9.30 dr. v.d. Bank. Ede, 6 prof. dr. v.d.
Beek; Ontm.kerk 10 en 6.30 ds. Sloof. Herv.
Gem. 'De Rank' (P. Groen-college) zie Kat-
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N. Kerk 10
ds. Christ, 6 ds. Volk; O. Kerk 10 ds. C. v.d.
Berg. 6 ds. Bogaard; Ichthusk. 10 ds. Hovius,
5 ds. Sjollema; Pniëlk. 9.30 ds. Schuurman, 6
ds. v.d. Berg; Maranathakerk (Rijnsoever) 10
ds. Vroegindeweij. 6 ds. Schuurman. Over-
duin 2.15 ds. v.d. Beid. 'Hoeksteen' (Burgers-
dijkstr.) 10 dovendienst, hr. B. R. Steenber
gen. Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 10 ds. C. Nieber.
Hilversum. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 hr. D.
Brouwer, 5 ds. v. Breevoort; Triumfatork. 9.30
ds. v. Breevoort, 5 ds. v.d. Horst. Geref. K.
Vrijg. 9.30 en 4 ds. Heida. Ned. Geref. K. (aula
Bestevaer-mavo) 9.30 ds. W. v.d. Veer, 3 ds.
Kurpershoek, Zuidafrika, in Gemeentecen
trum Oegstgeest. Chr. Geref. K. 10 en 5 lees
dienst. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en
5ds. v.d. Belt. Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en
5 leesdienst. do. 2 juni 7.30 ds. A. B. v.d. Hei
den. Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5.
Volle-evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh.
baptistengem. (Ambachtsweg 2) 10 Itr. A. v.d.
Sande, Hilversum.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
10 ds. R. W. Radstake, R.dam. 7 zie geref.
kerk. Geref. Kerk 10 ds. v.d. Lugt, 7 ds. Keu-
ning. Noordwijk, gez. jeugddienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref. Kerk
Dorpsk. 10 prof. mr. J. Reugebrink, 5 ds. Kra
mer. Leiden, dienst ivm Zending en Wereld-
diakonaat; Hoofdstr. 10 ds. Stegeman;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. v. Loenen. Ley-
thenrode 10 pater Poelma. Elis.-ziekenhuis
Vijftigschild. Bapt.gem. (wijkg
Zijlkw.) 10 hr. J. de Vries. Rk Kerk zat. 7.
10 rector 1
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Schilt. Ge
ref. Kerk 9.30 ds. v.d. Kooi, 7 ds. De Reus. Rk
Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Oorpskerk 10 ds. 't Hooft;
Pauluskerk 10 ds. De Gelder, 7 ds. 't Hooft.
Geref. Kerk 10 ds. Boeyinga, Abbekerk, 7 ds.
v.d. Kool-Dijkstra, Lelmuiden. Geref. K. Vrijg.
(Prinsessestr. 1) 9.30 en 4.30 ds. R. van Nus.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 leesdienst. 7
ds. J. van Langevelde. Chr. Geref. Kerk 10 en
4.30 ds. v. Dijken. Geref. Gem. 10 en 4 lees
dienst. Evangeliegemeente (Heereweg 52a)
9.45 hr. J. Spaargaren. Rk Kerk: Agathakerk
zat. 7, zo. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 7. zo.
10.30; Mariakerk zat. 7, zo. 9 en 10.30; Engel-
bew. zat. 7, zo. 10.
Kerkgebouw in
Leiden-zuidwest
van de 'Kerk van
Jezus Christus
van de Heiligen
der Laatste Da
gen'.
(foto Wim Dijkman)
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 hr. J. Goed
hart. 6.30 ds. Wegerif. Geref. Kerk 9.30 dr. C.
Wigmans, Alphen, 5 avondgebed. Chr. Geref.
Kerk 9.30 leesdienst, 2.15 ds. Hoefnagel,
Nieuwpoort. Remonstr. Gem. 10 ds. B. A.
Koek. Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN; Herv. Gem. 9.30 ds. J. v. 't
Kruis, Hilversum, 6.30 ds. De Graaff. Geref.
Kerk 9.30 hr. G. J. de Bruin, 7 ds. T. de Boer,
Hoofddorp. Rk Kerk zat. 7. zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 hr P. Drij
ver, Voorschoten, 7 ds. Bergsma, Lekkerkerk.
Geref; Kerk 9.30 en 6.30 ds. Rang, gemeente
weekend. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. C.
J. v.d. Boogert. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds. Geuze.
Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 hr. G. Kat, Ha-
zerswoude, 7 hr. M. Schreuder.
NOORDWUK: Herv. Gem. Grote of St. Jer-
oensk. (Binnen) 10 ds. Ruitenburg, 5 ds. Hovi
us, Katwijk aan Zee. 7 ds. R. J. Bakker,
A.dam; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. J. Bogaard.
Katwijk aan Zee; De Rank (Golfbaan) 10 ds.
Roetman, Ermelo. Zie ook geref. kerk. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper. 7 ds.
Elgersma; Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Elgersma.
Kapel W. v.d. Bergh-stichting 11 hr. M. de Rid
der. 'Sole Mio' 9 ds. Ruitenburg. Ned. Prot.
Bond (aula O.Zeew.) geen dienst. Rk Kerk
Zee zat.. 7, zo. 10.30; Binnen zat. 7, zo. 9.30
en 11.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds. J.
Roosjen, jeugddienst. Rk Kerk Victork. zat. 7,
zo. 9 en 11Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30; De
Zilk zat. 7. zo. 10.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of Will-
.kerk 10 ds. J. Slob; Pauluskerk 10 ds. A. de
Haan; Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30ds. E.
Knoppers, Den Haag, 7 ds. Vegter. Geref.
Kerk 10 ds. Iz. Meyer. Geref. Kerk Vrijg. (aula
Dr. Schilderschool) 9.30 ds. J. Simpelaar.
4.30 ds. C. Smelik. Ned. Geref. Kerk (Gem-
.centrum) 8.45 ds. R. Brands, 3 ds. W. L. Kur
pershoek, Zuidafrika. Van Wijckerslooth 4 ds.
P. Sierat. Endegeest 10 ds. Friederich. Volle-
evangeliegem. (Gem.centrum) 4. Rk Kerk
Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 9.
OUDE EN NIEUWE WETERING: Herv. Gem.
9.30 ds. Wegerif. Geref. K. 9.30 ds. Baane,
6.30 ds. Stolk, Aalsmeer. Rernonstr. Gem.
geen dienst. Rk Kerk zat. 7, zo. 9.15 en 11
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30 hr. N.
Stam. 7 ds. v. 't Hof. Woubrugge. Chr. Geref.
K. 9.30 leesdienst. 2.15 ds. v.d. Meij. Alphen.
ds. v. Nlel. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds. Rib-
berink, 5 ds. Dekker, Vorden; Immanuelkerk 9
en 10.30 ds. Cziria, 5 ds. Ribberink; Mara
nathakerk 9.30 ds. Dekker. 5 ds. Cziria. Geref.
Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds. Grutter. Chr. Geref.
K. 9.30 en 5 ds. v. Sorge. Evang. Chrlsten-
gem. (aula mavo) 10 dienst. Rk Kerk zo.
10.30.
RIJPWETERING: Rk Kerk zo. 9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30 ds.
Germans, afscheid, 7 ds. Pannekoek, Kerk zat. 7, zo. 10.
Amerongen. Geref. Kerk 9.30 dr. J. Rebel,
Amersfoort, 7 zie herv. gemeente. Chr. Geref.
K. 10 en 7 ds. Aarnoudse. Ned. Prot. Bond
(Jul.laan 17) geen dienst. Rk Kerk zat. 7, zo.
9 en 10.30,
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorpskerk 10
ds. R. de Mey Mecima, familiedienst, 7 ds. De
Zwarl; De Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds.
Janse de Jonge, Wassenaar. Hulp en Heil-
kerk (Schakenbosch) 10 ds. A. Nicolaï. Herv.
evang. op geref. grondslag (kerkgeb. 'Reho-
both', A. van Leeuwenhoekkade) 9.30 ds.
Groenendijk. Sommelsdijk, 4.30 ds. Cam-
meraat, Leersum. Geref. Kerk 10 ds. De
Zeeuw. Geref. K. Vrijg. (Bachlaan) 10 ds. H.
Drost, 3 ds. J. Wesseling. Aulagemeenschap
Noordhofland 10.30 woorddienst. Rk Kerk
Laur.kerk zat. 7, zo. 11M. Godskerk. zat. 7,
zo. 9.30. Kerk van Engeland (British school in
The Netherlands, J. v. Hooflaan 3) 10.15 an
glicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk. 9.30 ds.
De Jager, Schoonhoven, 5 ds. Kunz; Hoek
steen 9.30 ds. Marchand, Harderwijk, 6 ds.
Schipaanboord; Bethelk. 9.30 kand. Groe
nenboom, 5 ds. Goossen; Rehoboth-school
9.30 ds. Kunz. Geref. Kerk Kruisk. 10.30 dr.
Koetsier, Heemstede, 5 ds. Hengeveld, Ede;
Ontm.kerk 9.30 ds. Bongers. Geref. K. Vrijg.
(Kruiskerk) 8.30 ds. P. van Gurp, 2.45 ds. H.
Room. Chr. Afgesch. Gem. 9.30 en 5 ds. v.d.
Want. Oud-Geref. Gem. (Mercuriusweg 29)
10 en 6.30 leesdienst.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds.
Steenstra, 4.30 kand. v. Dis, 7 muziekdienst;
Kievietk. ('Samen op weg') 10 ds. J. Visser;
Messiask. 10 ds. v. Waasbergen. ds. v.d.
Woude en ds. S. Miklós uit Hongarije, gez.
dienst; Dorpscentrum 9.30 ds. v. Campen,
Woerden. Geref. Kerk Zijllaan 10 zie Messias-
kerk, 7 ds. Huisman. H.woude. Ned. Prot.
Bond (Kerkdam) 10.30 dr. Nepveu, Naarden.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds. v. 't Hof,
6.30 ds. Koelewijn, Krimpen a.d. IJssel,
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 ds. Aalders,
6.30 ds. v.d. Kooi, Leimulden. Ned. Prot. Bond
(De Wijk. Schoolstr. 20) 10.30ds. M. Roos. Rk
9.30 en 11.
TER AAR: Herv. G'em. 9.30 kand. A. C. Ver-
wey, A dam. 6.30 ds. Christ. Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. De Reus, 6.30 ds. Aal
ders, Woubrugge. Rk Kerk Aardam zat. 7, zo.
9 en 12; kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en
11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 9.30 dr. Vermeu
len, 6.30 ds. Smaling, Rijnsburg, jeugddienst
Geref. K«k 9.30 ds. Oegema, 6.30 ds. Riet-
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Stam,
Ter Aar, 7 ds. Cziria, Rijnsburg, gezinsdienst.
Geref. Kerk 9.30 hr. M. Schreuder, 7 zie herv.
gemeente. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 pater Buil
en ds. Rietveld, oecumenische dienst. Rk
Kerk St. Jan zat. 7.30, zo. 10; Chr. Dienaark.
zo. 10; Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7. zo.
9.30 en 11.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Eijsenga. Geref. Kerk 9.30 dr. H. Bade,
6.30 kand. J. v. Wallinga, L.dorp. Remonstr.
begrip voor dat een kerkelijke ge
meente aan Kerkepad iets wil over
houden, maar de plaatselijke comi
tés moeten de algemene kosten
voor de bézoekers wel in de hand
weten te houden.
Als het bij het ontwerpen van
een route zo uitkomt, wordt soms
een kerk meegenomen waar Ker
kepad al eens is geweest. Bos
boom: "Maar dat is dan alweer ja
ren geleden. Bovendien kan zo'n
kerk door restauratie heel anders
zijn geworden".
Kan dat geen reden zijn voor de
NCRV om Leiden nog eens op het
programma te zetten? Bijvoor
beeld als slot van het seizoen-89.
Toen Kerkepad hier jaren geleden
was, werd zowat aan alle kerken
gewerkt. Nu staan ze er allemaal
weer gaaf bij.
Bosboom (lachend): "Over enke
le weken zit ik in Leiden. Ik weet
'dat ook de VW veel belangstelling
heeft". Zijn uitspraak houdt overi
gens geen toezegging in dat Leiden
volgend jaar ook werkelijk aan de
beurt komt.
Trouwens, ook de omgeving van
Leiden zou zich bij de NCRV (nog)
wel eens kunnen aanbieden. Er
zijn hier in verschillende richtin
gen nog fraaie routes uit te stippe
len. En vrijwel alle kerken verke
ren in optimale conditie.
Het is 'Kerkepad' niet maar alleen om kerken te doen. In Doorn bijvoorbeeld wacht ook kasteel 'Huis Doorn'. De in o t*M wil^n ^ri t
i..A~~. A~„7 Ar, Ar, n.Mfon lrr>;-rr,* U7AUr,}™ TT r,~r,r,r.f J, J,
het kistje zijn gehaald. Je pro
beert altijd een route te maken
langs gebouwen die het meest aan
spreken en er het fraaist uitzien.
Maar de bodem van het kistje is er
nog lang niet". Over de plaatselijke
besturen heeft hij niet te klagen.
"Misschien is het drie keer voorge
komen dat een route door gebrek
aan medewerking niet kon door-
Presentator ds. Jaap Zijlstra
'Kerkepad' een bijverdien
ste
bezoekers vinden daar veel terug van de spullen waarmee de Duitse keizer Wilhelm II zich omgaf, zoals zijn i
ke collectie snuifdozen. Willem woonde daar van zijn vlucht naar Nederland in 1918 tot aan zijn dood in 1941.
hart van de zomer en 5 erna. Ze
gaan langs 36 plaatsen met in totaal
meer dan 70 gebouwen en andere
bezienswaardigheden. Er zijn twee
stadsroutes uitgezet, te weten in
Brugge op 11 en 18 juni en, ter af
sluiting van het seizoen, in de stad
Utrecht op 3 en 10 september. Dat
uitstapje naar België heeft als re
den dat Kerkepad ook in Vlaande
ren op veel kijkers mag rekenen.
Nog jaren
Wie nooit achter de schermen
van dit programma heeft gekeken,
kan ook niet vermoeden wat bij de
organisatie ervan allemaal komt
kijken. Over twee maanden alweer
begint het team met de voorberei
ding van Kerkepad-89.
Perschef Everaars: "Het is vol
strekt onmogelijk dat wij het in
Hilversum voor elkaar zouden krij
gen als wij in de plaatsen zélf niet
op een groot aantal vrijwilligers
konden terugvallen".
Voor de route over de Utrechtse
Heuvelrug zullen ter plaatse meer
dan 250 vrijwilligers twee zaterda
gen van 9 tot op z'n vroegst 6 uur in
touw zijn. Logisch dat Kerkepad
begin juli moet pauzeren, als veel
mensen zelf met vakantie gaan.
Bosboom: "We hebben jarenlang
een heel seizoen doorgedraaid,
maar dat viel op den duur niet meer
te organiseren. Je kon in het hart
van de zomer geen voldoende vrij
willigers meer krijgen. En we heb
ben zelf die adempauze ook wel no
dig".
In Doorn kreeg de pers de video
van de eerste tv-uitzending (ko
mende dinsdag) al te zien. In dat
programma van 25 minuten zitten
maar liefst vier hele werkdagen fil
men. Bosboom: "Voor al die ver
schillende plekken moet je voort
durend met de hele mikmak ver
huizen, en dat kost geweldig veel
tijd. En dan mag je nog hopen dat
de omstandigheden om te filmen
goed zijn".
Zijn er nog wel voldoende monu
menten voorhanden kerkelijk en
niet-kerkelijk om Kerkepad
voor zoveel mensen aantrekkelijk
te houden?
Joop Bosboom: "Voorlopig zijn
we niet door de kerken heen. We
kunnen nog jaren vooruit. Nog
steeds ligt er een stapel aanvragen
uit dorpen en steden om voor Ker
kepad in aanmerking te komen.
Kerkbesturen willen hun histori
sche kerk graag aan het publiek to
nen, en het is zeker mogelijk dat ze
er, dankzij de kooplust van de be
zoekers, financieel nog wijzer van
worden. En plaatselijke besturen
zien er een goede gelegenheid in,
hun dorp of stad te promoten".
Toch hebben Kerkepad-gangers
al blijk gegeven van ongenoegen
over bepaalde kosten. Twee kwart
jes voor gebruikmaking van een
kerkelijk toilet is wel wat veel en
f 1,50 voor parkeren op een weiland
is ook niet mis. Ze hebben er alle
'Molenbrood'
De vier routes vóór de zomerstop
leiden behalve naar de Utrechtse
Heuvelrug en Brugge naar Gaas
terland (Friesland) en West-Bra
bant. Op de Heuvelrug staan
Scherpenzeel (Gelderland), Leer
sum, Doorn, Cothen en Wijk bij
Duurstede op het programma. In
Gaasterland Lemmer, Wyckel, Ha-
rich, Woudsend en het stadje Slo
ten. In Brabant Willemstad, Fijn-
aart, Oud-Gastel en Oudenbosch.
Kerkepad-1 sluit op 2 juli. pp 6
augustus begint de tweede serie in
Zuid-Holland met een route langs
Zevenhuizen, Bleiswijk, Zoeter-
meer, Voorburg en Rijswijk.
Vervolgens naar Oost-Gronin-
gen (Finsterwolde, Oostwold, Mid-
wolda, Scheemda, Heiligerlee en
Winschoten), Noord-Holland
(Heemskerk, Castricum, Heiloo,
Egmond aan de Hoef en Bergen-
Binnen), voor de tweede keer dit
seizoen naar Noord-Brabant (Waal
wijk, Loon op Zand, Udenhout,
Oisterwijk en Berkel Enschot) en
ten slotte een uitgebreide stadsrou-
te door Utrecht, waar alle pas ge
restaureerde middeleeuwse ker
ken feestelijk open staan.
Behalve op de eerste en laatste
zaterdag (4 juni en 10 september)
kan men elke zaterdag kiezen uit
twee routes. Zoals op 11 juni uit de
tweede route op de Heuvelrug en
Er zijn kerkmensen die onmid
dellijk bedenkingen hebben als
zich in de kerk 'iets nieuws' aan
dient. Zo voelde ds. J. Bogaard
van de hervormde wijkgemeente
'Rehoboth' in Katwijk aan Zee
zich gedrongen een nadere ver
klaring te geven van de 'bloemen-
groet' en het 'intochtslied' die de
wijkkerkeraad pas heeft inge
voerd. Deze kerkeraad, besloot
namelijk bij zijn al eerder geno
men besluit te blijven om in de
diensten van de wijkgemeente in
de Maranatha- en Pniëlkerk
bloemen te plaatsen en deze na de
dienst als groet van de gemeente
naar een zieke te laten brengen.
Ds. Bogaard in het Katwijk-
Zeese kerkblad:
"Omdat deze bloemengroet
een onderdeel is van de orde van
dienst, berust de bevoegdheid
tot het plaatsen van de bloemen
bij de kerkeraad. Het is mijn er
varing in vorige gemeenten dat
een dergelijke groet zieken bij
zonder aanspreekt. Hij bevordert
als blijk van medeleven ook het
gemeenschapsbesef, dat zeker in
een christelijke gemeente aan
wezig dient te zijn".
Wat het intochtslied aangaat
geeft ds. Bogaard deze uitleg:
"Na het consistoriegebed
neemt de kerkeraad samen met
de predikant plaats in de kerk.
De ouderling van dienst doet dan
de afkondigingen en kondigt
hierbij ook het te zingen in
tochtslied aan. Na het staande
zingen van dit lied geeft de ou
derling van dienst de predikant
bij de kansel de hand, waarna er
voor gemeente én voorganger ge
legenheid is tot stil gebed. Pas na
votum en groet gaat de gemeente
weer zitten".
Een 'nieuwigheid' is dat niet.
Ds. Bogaard: "Zo'n voorzang is
al een oud gebruik. En al was het
iets nieuws, waarom zouden wij
in de orde van onze kerkdiensten
altijd bij het oude blijven, terwijl
we in ons dagelijks leven steeds
vernieuwingen accepteren, zoals
in de uitrusting van moderne vis
sersschepen. Er wordt vandaag
wel heel anders gevist dan vroe
ger! In de kerk zijn wij geroepen
'vissers van mensen' te zijn. Mag
de wijze waarop wij hiermee be
zig zijn dan niet verschillen met
vroeger? Als de inhoud van de
Evangelie-verkondiging maar
dezelfde blijft!"
Recreatie
Recreatiecommissies leiden
in de kerk soms een geïsoleerd be
staan. Morele steun voor het werk
van kerkelijke vrijwilligers op
campings wil nog wel eens ont
breken. De gereformeerede taak
groep 'Kerk en recreatie', waar
van de predikant J. Hengeveld
(Ede) voorzitter is, concludeert
dat op grond van een 'bescheiden
studie'. Hengeveld in 'Kerkinfor
matie':
"Gasten stellen steeds hogere
eisen aan de kwaliteit van het re-
creatiewerk en zijn bereid daar
voor ook te betalen. Dikwijls be
sluit de eigenaar of beheerder,
zelf betaalde krachten in dienst
te nemen om verzekerd te zijn
van een 'deskundig' aanbod voor
de gasten".
"Het is van groot belang dat re
creatiecommissies een open oor
krijgen bij de plaatselijke kerke
raden. Alleen financiële onder
steuning is niet voldoende. De
toerusting van vrijwilligers is
vaak een zwak punt. Plaatselijke
commissies werken meestal op
hun eigen manier, aansluitend
bij ervaringen van voorgaande
