rlopig
Handelswet
VS VOO
van de baan
Visserijbedrijf moet jaar dicht
Protests
Bundeling papiergroothandel
'Met goede naam alleen red je het niet'
Meer mogelij kheden voor
coöperaties Sovjetunie
Vaak veel vertraging
bij vakantievluchten
WOENSDAG 25 MEI 1988
ECONOMIE
PAGINA 7
WASHINGTON (Rtr) De omstreden, protectionistische
Amerikaanse handelswet is voorlopig van de baan. Presi
dent Reagan heeft gisteren zijn verwachte veto uitgespro
ken over een veelomvattende handelswet die onlangs is
aanvaard door het Congres. Enkele uren later werd het ve
to door het Huis van Afgevaardigden in een stemming op
zij geschoven. De stemmingverhouding bedroeg 308 tegen
113, waarmee ruimschoots was voldaan aan de eis van een
tweederde meerderheid.
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse werkgevers zijn tevreden
over de verrichtingen van de eerste
afgestudeerden in de tweefasen-
structuur. De academici die na
1982 als eersten een vierjarige uni
versitaire studie zijn begonnen,
doen het in het bedrijfsleven niet
slechter dan de studenten oude
stijl. Die hadden zes jaar de tijd
voor hun wetenschappelijke oplei
ding.
Vertegenwoordigers van de
Raad van Centrale Ondernemings
organisaties (RCO) en de Vereni
ging van Samenwerkende Neder
landse Universiteiten (VSNU) zijn
tot deze bevindingen gekomen, die
Academici-
nieuwe-s tijl
doen het goed
maandag werden gepubliceerd.
Volgens de bedrijven, waaron
der Philips, Akzo en de grote ban
ken, doen de tweefasenstudenten
wat kennis en praktische vaardig
heden betreft niet onder voor de
eerdere lichtingen studenten. De
werkgevers denken bovendien dat
de lagere leeftijd van de academici
nieuwe stijl op den duur gunstig is
bij de verdere vorming binnen het
bedrijf.
Ook internationaal staat de Ne
derlandse academicus volgens het
bedrijfsleven sterk. Handhaving
van die positie moet de komende
jaren centraal staan op de universi
teiten, vinden de werkgevers, ook
omdat in de nabije toekomst en in
Europees verband de concurrentie
sterker wordt. Bij de invoering van
de tweefasen-structuur vreesde het
universitair onderwijs dat de kwa
liteit van de wetenschappelijke op
leidingen terug zou lopen.
In de andere kamer van het Con
gres, de Senaat, is de tegen het veto
vereiste tweederde meerderheid
vermoedelijk niet voor handen.
Dat zou betekenen dat er een im
passe ontstaat en voorlopig geen
nieuwe handelswetgeving van
kracht kan worden.
Het door het Congres aanvaarde
wetsontwerp voorziet onder meer
in vergeldingsmaatregelen tegen
landen die zich naar Amerikaans
oordeel bedienen van oneerlijke
handelspraktijken. Dit is echter
niet het hoofdbezwaar van Reagan.
De president heeft de meeste moei
te met de door Democratische Con
gres-leden geïntroduceerde bepa
ling dat Amerikaanse ondernemin
gen bedrijfssluitingen of massale
ontslagen zestig dagen van de vo
ren moeten aankondigen. Daar
naast is hij tegen de voorgestelde
beperking van de export van olie
uit Alaska.
Geen 36 uur in
snaekfabrieken
UTRECHT (ANP) - De Voedings
bond FNV en de Industrie- en Voe
dingsbond CNV willen de VKS, de
grootste werkgeversorganisatie
van snackfabrikanten, wegens
contractbreuk voor de rechter sle
pen als de VKS blijft weigeren de
36-urige werkweek in te voeren.
Al vorig jaar werd bij de tot
standkoming van de huidige, twee
jarige cao afgesproken dat de 36-
urige werkweek voor de ongeveer
2400 werknemers in de bedrijfstak
in april 1988 een feit zou worden.
Maar volgens een woordvoerder
van de Voedingsbond FNV wil de
VKS inmiddels onder die afspraak
uit met het argument dat invoering
van de 36 uur te duur zou worden.
Overleg tussen vakbonden en
werkgevers heeft tot nu toe niets
opgeleverd.
VKS-secretaris A. Ruigrok zei
dat de VKS van de 36-urige werk
week af wil omdat de cao niet alge
meen verbindend is verklaard. Dat
heeft tot gevolg dat een andere or
ganisatie van snackfabrikanten, de
MKSV, een veel kleinere organisa
tie met merendeels kleine en mid
delgrote bedrijven als lid, zich niet
aan de cao-bepalingen hoeft te
houden en dus tegen lagere loon
kosten kan gaan werken.
Economie kort
p&c
De omzet van de kledinggigant P
&C-groep (Peek en Cloppenburg,
Lampe, Mac Maggie en P&C
België) is in het boekjaar 1987/1988
van 420 miljoen naar 441 miljoen
gulden gestegen en de nettowinst
van 20,1 miljoen naar 20,4 miljoen.
Het aantal personeelsleden steeg
i 1474 r
r 1505.
De bepaling inzake bedrijfsslui
tingen en ontslagen is een belang
rijk punt geworden in de campag
ne voor de presidentsverkiezingen.
De vermoedelijke Democratische
kandidaat, Michael Dukakis,
steunt het voorstel. Vice-president
George Bush staat aan de kant van
Reagan.
Reagan zegt in een gisteren uit
gegeven verklaring dat het Con
gres 'opmerkelijk werk heeft ver
richt' bij het verwateren en elime-
neren van de meest protectionis
tische onderdelen van de oorspron
kelijke voorstellen. "Er zijn echter
nog steeds bepalingen die in pro
tectionistische richting gaan. Het
sluiten van onze grenzen is niet de
oplossing voor het openen van bui
tenlandse markten", aldus de pre
sident.
Reagan biedt in zijn verklaring
aan met het Congres samen te wer
ken bij herziening van het wetsont
werp. Zijn woordvoerder Marlin
Fitzwater verklaarde dat de presi
dent bereid is het ontwerp te on
dertekenen als de twee genoemde
bepalingen worden geschrapt. Vol
gens hem wil Reagan nog dit jaar
zijn handtekening zetten onder een
nieuwe wet.
Reagan wees zaterdag in zijn1
MOSKOU (AP/ANP) - De positie
van coöperaties in de Sovjetunie
wordt gelijkgesteld aan die van de
staatsondernemingen. Dat bete
kent ondermeer dat ze eeo eigen
exportbevoegdheid krijgen. Pre
mier Ryzjkov zei dit gisteren in de
Opperste Sovjet, het 1.500 leden
tellende parlement van de Sovjetu
nie. Hij lichtte een wet op de coöpe
raties toe die tijdens de driedaagse
zitting van de Opperste Sovjet
moet worden goedgekeurd.
Ryzjkov noemde de wet een al
ternatief voor de inefficiënte cen
traal geleide economie en zei dat de
wet daarom van 'immens sociaal
en politiek belang is'. "In korte tijd
kan hij de grootste problemen van
perestrojka oplossen; de vraag van
de bevolking naar goederen en
diensten," aldus de premier.
Een ontwerp voor deze wet werd
drie maanden geleden gepubli
ceerd, maar ontmoette toen zeer
veel,kritiek. Volgens Ryzjkov zijn
inmiddels in 42 van de 50 artikelen
van de wet veranderingen aange
bracht.
Ryzjkov stelde vast dat de grote
staatsondernemingen niet in staat
zijn zich aan de snel veranderende
vraag aan te passen. Daarom is het
nodig kleine en middelgrote be
drijven te bevorderen die flexibel
opereren. Coöperaties zijn daar
voor zeer geschikt, aldus de pre
mier.
ve beweging wordt bemoeilijkt
door bureaucratische bemoeizucht
en tegenwerking. Om dat de kop in
te drukken is nu in de nieuwe wet
vastgelegd dat voor een nieuwe co-
operatie geen toestemming meer
nodig is van de locale overheid. In
principe is het iedere Sovjetburger
toegestaan in zo'n coöperatie te
werken.
Ryzjkov zei dat er inmiddels on
geveer 20.000 coöperatieve bedrij
ven zijn in Rusland. In veel geval
len blijkt de arbeidsproduktiviteit
daar hoger dan in de staatsbedrij
ven. Ryzjkov schreef dat toe aan
een veel minder bureaucratische
manier van werken en aan het feit
dat de betrokkenen direct belang
hebben bij hun werk. De wet moet
per 1 juli van kracht worden.
De Opperste Sovjet stemde gis
teren in met het afzetten van de
vroegere Moskouse partijleider
Boris Jeltsin als lid van het presidi
um. Dat betekent een verder degra
datie van Jeltsin, die eerder al zijn
functie in Moskou en zijn zetel in
het Politburo kwijtraakte. Zijn
plaats in het presidium werd inge
nomen door Lev Zajkov, de nieu
we partijchef in Moskou.
Het officiële persbureau Tass
meldde verder dat Lev Tolkoenov
(69) om gezondheidsredenen was
teruggetreden als voorzitter van de
Sovjet van de Unie en werd vervan
gen door Joeri Christoradnov.
hoofd van het regionaal partijcomi
té in Gorki.
AALSMEER Topdrukte op de bloemenveiling in Aalsmeer in verband met moederdag m Frankrijk. aanstem
de zondag. Eén van de exporteurs van de veilingMovrie, verzendt voor morgenochtend drie miljoen rozen voor
de Franse mama's, een mammoetorder die overigens buiten de veilingklok tot stand kwam. (foto and
HAAG/LEEUWARDEN
v- De economische politie-
kelijkse radiopraatje nog op de gro- rechter in Leeuwarden heeft giste-
te vooruitgang in de handelspositie ren een visser uit Harlingen veroor-
van de VS. Het tekort op de han- deeld tot een jaar onvoorwaardelij-
delsbalans is in maart gedaald tot \^e sluiting van zijn bedrijf, een
het laagste niveau in drie jaar en de boete van duizend gulden, ver-
export groeide in vergelijking met beUrdverklaring van illegaal aan
dezelfde maand van 1987 met 23 land gebrachte vis ter waarde van
procent. "De president wil geen ruim 17.000 gulden, en een voor
wetsontwerp ondertekenen dat de- waardelijke celstraf van twee we-
ken met een proeftijd van twee
jaar.
ADVERTENTIE
Sinds ik ze draag heeft 't hele kantoor
korte mouwen..."
Dan neem je nu toch weer lange..."
PROVESTE MAAKT DE KEUS GEMAKKELIJK
MANNENMODE
Haarlemmerstraat 149, Leiden
Het is de eerste keer dat de rech
ter een visserijbedrijf laat sluiten,
mede op grond van overtreding
van de EG-regelgeving voor vis
vangsten. De visser is veroordeeld
tot deze straffen wegens illegale
vangst en aanvoer van schol, mis
handeling van een douanier, dief
stal van de in beslag genomen vis
en administratieve overtredingen.
De Harlinger schipper had vori
ge maand in Delfzijl 236 kisten met
voórnamelijk schol (ruim 9,4 ton) 's
avonds laat aan wal gebracht, ter
wijl hij niet beschikte over de be
nodigde vispapieren. Per vracht
wagen liet hij de vis naar Harlingen
brengen, waar de Algemene In
spectiedienst (AID) van het minis
terie de kisten in beslag nam.
De volgende dag haalde de visser
met zijn personeel 176 van de 236
kisten uit de visafslag van Harlin
gen weg waar de AID ze had onder
gebracht. De directeur van de vis
afslag kwam erachter dat de partij
naar Urk was gebracht waar al 43
kisten waren verkocht. Diezelfde
dag nog reden de visser en zijn
mannen terug naar Delfzijl om de
douanebeambte 'op te knappen',
die de AID zou hebben getipt over
de illegale aanlanding. De visser
moet de douanier binnen een half
jaar een schadevergoeding betalen
DEN HAAG (ANP) - Vakantie-
vluchten hebben vaak veel vertra
ging. Met de beenruimte voor pas
sagiers in de meeste vliegtuigen is
het droevig gesteld. Dit blijkt uit
een onderzoek dat de Consumen
tenbond vorig jaar heeft gehouden
onder vakantiegangers die vanaf
Schiphol vertrokken naar zonnige
oorden aan de Middellandse Zee.
De resultaten van het onderzoek
staan in de Consumenten Reisgids
van deze week.
Uit het onderzoek blijkt dat ruim
25 procent van de ondervraagden
klaagt over vertragingen die vooral
op de terugreis voorkomen. De
luchthavens van Corfu, Kreta, en
Mallorca blijken de grootste boos
doeners: vertragingen van meer
dan vijf uur vormen geen uitzonde
ring. Omtrent de duur van de ver-
DIEMEN/MAASTRICHT (ANP) -
Koninklijke Nederlandse Papier
fabrieken (KNP) te Maastricht en
VRG te Diemen zijn van plan hun
papiergroothandelsbedrijven te
bundelen. Waarschijnlijk zullen de
groothandelsactiviteiten van KNP
worden ingebracht bij VRG. KNP
krijgt dan een minderheidsbelang
in VRG, zo hebben de twee con
cerns gisteren bekendgemaakt.
Volgens VRG-bestuursvoorzit-
ter mr. K. de Kluis zullen, als de
plannen doorgaan, VRG en KNP
een leidende positie verwerven op
het gebied van de papiergroothan
del in Europa, zo niet de grootste in
dit marktgebied worden. Hoewel
nog geen nadere details kunnen
worden bekendgemaakt neemt De
Kluis aan dat het minderheidsbe
lang van KNP in VRG zal neerko
men op 20 tot 30 procent.
De omzet van VRG in 1987 be
droeg 840 miljoen gulden. Het aan
tal medewerkers bedraagt onge
veer 1200. De gezamenlijke omzet
van de groothandels van KNP was
ongeveer 1,2 miljard gulen. Bij
KNP ziin 7200 mensen in dienst.
KNP (waarin overigens de Cana
dese MacMillan Bloedel weer een
belang heeft van bijna 30 procent)
heeft belangen in vijf distributie
ondernemingen in vier landen.
Hieronder behoort Papeteries Li-
bert te Parijs (100 procent). Dit be
drijf is geconcentreerd op de regio
Parijs die ongeveer de helft van de
Franse papiermarkt vormt.
Verder heeft KNP belangen van
51 procent in Scaldia Papier in het
Belgische Wilrijk en in Nijmegen.
In de Britse Contract Papers te
Londen heeft KNP een belang van
45 procent. In deze maatschappij
zitten drie groothandelsbedrijven
die een belangrijk aandeel in de
Engelse papiermarkt hebben. Ten
slotte zit KNP voor 35 procent in de
Amsterdamse onderneming
Proost en Brandt. Dit belang gaat
volgens KNP-bestuurslid ïr. H. de
Korver straks in VRG-handen
over, maar dit zal geen gevolgen
hebben voor de beursnotering van
Proost en Brandt.
VRG heeft groothandels in Ne
derland, België en Australië alsme
de een groot aantal agenturen. Ver
der houdt het concern zich bezig
met verkoop en service van grafi
sche systemen en kantoorsyste-
De hele zaak is nog in het stadi
um van studie, zodat nog geen na
dere mededelingen kunnen wor
den gedaan over details. Ook over
mogelijke gevolgen voor het perso
neel konden de twee concerns op
dit moment nog niets zeggen.
traging is Alicante koploper 06
procent van de passagiers wachtte
daar twee uur of meer, aldus het
onderzoek van de Consumenten
bond.
Bijna 42 procent van de reizigers
vond de beenruimte in vliegtuigen
matig of slecht. Een luchtvaart
maatschappij kan zelf bepalen hoe
veel stoelen ze in een toestel
plaatst. Hoe lager de tarieven, hoe
meer passagiers per vlucht, luidt
het motto van veel maatschappijen
zoals bij voorbeeld de chartermaat
schappij Air Holland en het Joego
slavische JAT. Over de ruimte in
de toestellen van de KLM, Marti-
nair en de Portugese TAP waren de
vakantiegangers blijkens het on
derzoek wel te spreken.
Van de ondervraagden vond 89
procent dat de luchthaven Schip
hol goed bereikbaar is en dat perso
neel en bewegwijzering voldoen
aan de eisen. Een minpunt vormt
de parkeergelegenheid. 10 procent
vond die matig of slecht. Een ander
minpunt vormden de lange wacht
tijden bij het inchecken, aldus de
Consumentenbond. Bijna een op
de vijf reizigers vond deze te lang.
KLM De KLM heeft in het per 31
maart afgesloten boekjaar 1987/88
een nettowinst behaald van 314
miljoen gulden tegen 301 miljoen
in het voorgaande boekjaar. Dit be
tekent een stijging van 4 procent,
zo heeft de maatschappij gisteren
bekendgemaakt. De inkomsten
stegen eveneens 4 procent van 5,4
miljard tot 5,6 miljard gulden.
PRODUKTIE De industriële
produktie is in het eerste kwartaal
van 1988 met bijna twee procent
gestegen ten opzichte van het vier
de kwartaal van vorig jaar. Door de
scherpe daling van de produktie in
de delfstoffenwinning nam het
produktievolume in de nijverheid
in deze periode met ruim twee pro
cent af. Dit blijkt uit cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS).
Fokker
Fokker heeft met de Filippijnse
luchtvaartmaatschappij Philippi
ne Airlines een contract getekend
voor de langdurige verhuur van
een eerste serie van zeven Fokker
50 vliegtuigen. De Filippijnen heb
ben daarenboven een optie geno
men voor de huur van nog eens
drie 50's, zo heeft Fokker gisteren
bekendgemaakt. Van de de order
wordt de eerste Fokker 50 in sep
tember afgeleverd.
Universiteit
De FNV-ambtenarenbond Abva
Kabo dreigt met stakingen bij de
Utrechtse rijksuniversiteit. Tenzij
het universiteitsbestuur zich dis
tantieert van omstreden reorgani
satieplannen waarbij bij het uni
versiteitsbureau 250 van de 470 ba
nen zouden moeten verdwijnen zal
de bond het personeel oproepen
morgen en vrijdag het werk neer te
leggen.
Schoonmakers
In Amsterdam zijn de gemeente
lijke schoonmakers vanochtend
een stakingsactie begonnen tegen
de plannen van B en W om van het
gemeentelijk schoonmaakbedrijf
(WSBZ) een NV te maken. Zij zul
len daardoor hun ambtelijke status
verliezen en de schoonmakers vre
zen dat hun arbeidsvoorwaarden
aanzienlijk zullen verslechteren.
Joegoslavië
Joegoslavië heeft zich bereid
verklaard zijn goudreserves in
Zwitserland borg te stellen voor
een kort lopende lening. Joegosla
vië heeft dringend ongeveer 400
miljoen dollar nodig, waarvoor het
waarschijnlijk het goud als borg zal
moeten storten dat in reserve
wordt gehouden door de Bank
voor Internationale Betalingen
(BIB) in Basel.
Haarlems dmkkersbedrijf neemt afscheid van directeur Enschedé
HAARLEM - Twintig jaar leidde
hij, samen met onder andere zijn
broer Maurits. het Haarlemse druk-
kersbedrijf Joh. Enschedé en Zo
nen. Dirk Jan Enschedé (64) heeft
de zaak nu verlaten. Werknemers,
vrienden, relaties, met honderden
door
Jaap Sluis
namen ze afscheid van de direc
teur. Afscheid van een bescheiden
man die door zijn personeel op
handen werd gedragen. Maurits
Enschedé typeerde zijn broer tref
fend: 'Rechtop, oprecht en de een
voud zelve'.
In gesprekken met collega's over
hun vertrekkende baas valt wee
moed te bespeuren. Goed, meneer
Dirk Jan is geen man om in de
kroeg een borrel mee te drinken.
En hem eens even joviaal op de
schouder slaan doe je ook niet.
Maar hij heeft het hart op de juiste
plaats, toont respect voor zijn per
soneel en is bescheiden en sociaal.
Enschedé: "Al die directeuren
die van de daken schreeuwen dat
ze een ondernemingsraad maar las
tig vinden, ik begrijp ze niet. Wat
laten die een kansen liggen. Bij
Joh. Enschedé staat het vertrou
wen tussen leiding en personeel
centraal. Elkaar informeren, sa
men oplossingen zoeken, het is
veel beter dan polarisatie. Als de
ondernemingsraad ergens op cur
sus moest, ging ik als voorzitter ge
woon mee. Je had die cursuslei
ders moeten zien kijken! Een direc
teur in de zaal. dat was echt zeer on
gebruikelijk. Maar ik wilde weten
wat er binnen die raad aan ideeen
of kritiek leefde om daar binnen
het bedrijf mijn voordeel mee te
doen".
Grote mond
Geen grote mond, goed je best
doen en je medemens een beetje in
de gaten houden, dat is ongeveer
wat een Enschedé van jongsafaan
meekrijgt. Enschedé: "Ik denk het
wel, ja. Er is ons altijd voorgehou
den dat we het niet met onze naam,
maar met onze kwaliteiten moes
ten zien te redden", zegt hij.
In 1955, bij zijn entree binnen de
Firma, worden Dirk Jan en Maurits
nog 'de broertjes' genoemd. In 33
jaar tijd groeien ze uit tot gerespec
teerde gebroeders. Neef Frans En
schedé haalt ze in de jaren vijftig
binnen. Eerder al heeft hij tever
geefs geprobeerd de aan de TH in
uiteindelijk iets anders gaan doen.
Misschien door mijn angst alleen
maar op grond van mijn naam bin
nen te komen. Ik voelde heel goed
dat die naam een handicap zou
kunnen zijn. Bovendien wist ik als
bouwkundig ingenieur niets van
het drukkersvak", herinnert Dirk
Jan zich.
Hij geeft de voorkeur aan een
baan bij Publieke Werken in Am
sterdam. Meehelpen met de weder
opbouw van de hoofdstad. Zijn
kwaliteiten komen tijdens de Am
sterdamse periode meteen aan de
oppervlakte. Zo slaagt hij erin twee
in een ambtelijke loopgravenoor
log verwikkelde afdelingen tot el
kaar te brengen. Enschedé: "Die
hadden ruzie. Dan moet je net mij
hebben. Ik was daar als belasting
betaler hoogst verbolgen over.
Want u begrijpt natuurlijk wel dat
zulke onzin alleen maar extra kos
ten tot gevolg heeft".
Zorgelijk
In zijn loopbaan blijft het bou
wen centraal staan, ook na zijn en
tree bij het Haarlemse drukkerijbe
drijf in 1955. Het in hartje Haarlem
weggestopte bedrijf groeit uit zijn
jasje en het is vooral Dirk Jan die
zich sterk maakt voor nieuwbouw
op een andere plek. Er komt op het
Haarlemse industrieterrein uitein
delijk een nieuwe fabriek voor on
der meer bankbiljetten en postze
gels. Vanaf de jaren zestig in fases
gebouwd, want Enschedé blijft een
voorzichtig man: "Je moet niet te
veel risico's nemen en de kosten
een beetje spreiden".
Eind jaren zeventig breken voor
Joh. Enschedé en Zonen zorgelijke
tijden aan: te veel personeel, te wei
nig werk. Alleen al de gedachte aan
die narigheid bezorgt de destijds
met personeelszaken belaste oud-
directeur nog kippevel: "We zaten
vreselijk in de rats. Het was de tijd
van massaontslagen. Overal wer
den mensen werkloos. Wat doe je
dan als directeur personeelszaken?
Tijd rekken, eindeloos piekeren en
hopen op een verbetering. Geluk
kig hebben we het nog net zonder
ontslagen gered".
Dat wil niet zeggen dat Joh. En
schedé en Zonen voortaan pro
bleemloos overeind blijft. De con
currentie wordt alsmaar heviger en
met een goede naam alléén houdt
het bedrijf zich niet staande. Dirk
Jan Enschedé waarschuwt in
voor zijn doen ongewoon zware
woorden: "Het grootste gevaar dat
ons bedreigt is dat zowel buiten
staanders als personeelsleden mis
schien zouden kunnen denken dat
het allemaal vanzelf gaat. Maar dat
is niet zo. Joh. Enschedé en Zonen
kan in principe nog elke dag in de
problemen komen".
Dirk Jan Enschede: Geen grote mond, goed je best doen en je r
een beetje in de gaten houdendat is ongeveer wat een Enschedé 1
afaan meekrijgt.
