Bijna volledig verbod handel met Zuidafrika Weinig kans op einde van bloedig conflict in Punjab Deense premier Schluter voor leunen op ultra-rechts gestraft Voorstel senaat VS Pausbezoek lokt golf van geweld uit in Peru Onlusten op Tempelberg Londen efi Dublin sluiten nieuw uideveringsverdrag Filippijnen kloppen aan bij VS om meer wapens Bericht aan iedereen meteen Plus-of Sterrekening POSTBANK ZATERDAG 14 MEI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 WASHINGTON (IPS) - Een bijna volledig verbod op de handel met Zuidafrika en terugtrekking van alle Ameri kaanse bedrijven uit dat land. Deze nieuwe sancties wer den gisteren in Washington voorgesteld door een groep van acht Democratische en twee Republikeinse senatoren. i werd De maatregelen komen met een pakket dat op 3 n goedgekeurd door een uit het Huis van Afgevaardigden, dat nog niet in stemming bracht. Het voorstel le wijziging van het nu gevoerde beleid betekenen. Als de maatregelen wet worden, moeten alle 157 Amerikaanse be drijven uit Zuidafrika zich terug trekken. De handel met de apart- heidsstaat komt stil te liggen op en kele 'strategische' mineralen na. Alle bedrijven die nog wel handel voeren met Pretoria komen niet meer in aanmerking voor Ameri kaanse olie of delfstoffen. De sa menwerking tussen de legers en de geheime diensten van beide landen houdt op. Politieke waarnemers in Was hington rekenen op een forse te genwind van president Reagan, die steeds tegen vergaande sancties is geweest. De grote vraag is of alle Republikeinse senatoren die zich twee jaar geleden voor 'gematigde' sancties uitspraken, onverkort DEN HAAG - Zo voorspelbaar en onbevredigend als het gelijkspel was waarin de vervroegde Deense verkiezingen eindigden, zo verras send en hoopgevend is de benoe ming van de sociaal-democratische parlementsvoorzitter Svend Ja- kobsen als informateur. Zijn be noeming betekent dat er in ieder geval weer een poging wordt ge daan om in Kopenhagen een rege ring te installeren die op een meer derheid in het parlement kan reke nen. Iets waaraan het de Denen al een kleine tachtig jaar ontbreekt. door Margreet Vermeulen Omdat de linkse en rechtse partij en elkaar al die tijd vrijwel precies in evenwicht houden. Het voortdurende getrouwtrek om de macht heeft de verhoudin gen in het parlement zodanig ver ziekt dat er sinds de -eveeneens vervroegde- verkiezingen van sep tember vorig jaar niet één noe menswaardig besluit is genomen. Eigenlijk heeft alleen de begroting de parlementsbehandeling over leefd. Hetgeen het radicaal-liberale parlementslid Lone Djybkaer de opmerking ontlokte datje in Dene marken nergens een meerderheid voor kunt krijgen 'behalve als het om geld uitgeven gaat'. Zo is de toch al geringe slag kracht van de centrum-rechtse minderheidscoalitie de laatste ja ren tot een absoluut dieptepunt ge zakt. De conservatieve kiezers zijn gefrustreerd omdat 'hun' regering geen uitvoering kan geven aan de verkiezingsbeloften. En de sociaal democraten kunnen niet verkrop pen dat hun partij (de grootste in het land) is uitgesloten is van rege ringsverantwoordelijkheid. Trouwhartig Dat kan zo niet langer doorgaan, vinden vooral de radicaal-libera len: een typische middenpartij die met de rechtse coalitie meestemt als het om economisch beleid gaat. Maar die trouwhartig de linkse op positie steunt waar het buitenlands beleid en defensie betreft. Toen dat op 14 april voor de 23ste keer ge beurde, schreef de conservatieve premier Schluter vervroegde ver kiezingen uit. Hij wilde zich niet door het parlement laten dwingen de kapiteins van bezoekende NAVO-schepen schriftelijk mee te delen dat Denemarken in vredes tijd geen kernwapens op zijn grondgebied wenst. De kiezer op zijn beurt liet zich niet dwingen een uitspraak te doen over 'het briefje aan de kapitein' en Schluters coalitie kreeg niet de bredere basis in het parlement waar zij zo op had gehoopt. In een poging de verkiezingsuitslag toch radica- achter het nieuwe pakket staan. De democratische senator Edward Kennedy zei bij het indie nen van het voorstel: "Deze maat regelen zullen, als ze worden aan vaard, de Amerikaanse medeplich tigheid en steun aan de apartheid voor eens en voor altijd beëindi gen". Michael Dukakis, de meest kanshebbende democratische pre sidentskandidaat, heeft zich achter de nieuwe voorstellen geschaard. Hij deed dat na een gesprek met de Zuidafrikaanse aartsbisschop Des- mond Tutu. Tutu noemde de rege- ring-Reagan woensdag in Was hington "de meest effectieve bond genoot van het meest immorele systeem ter wereld". LIMA (IPS) - Vandaag arriveert de paus in Peru. Zijn bezoek is de af gelopen twee dagen voorafgegaan door een golf van geweld. De linkse rebellenorganisaties vinden dat de kerk hun partij moet kiezen. Met aanslagen, schietpartijen en aan vallen maakten zij deze week dui delijk dat het in Peru hard tegen hard gaat en dat niet iedereen vre de heeft met de zittende regering. Het ministerie van binnenlandse zaken werd met raketten onder vuur genomen. Bij een aanslag op een militair voertuig in de hoofd stad Lima raakten zeven mensen gewond. Voor een militair oplei dingscentrum ontplofte een auto bom. De linkse verzetsbeweging Revolutionaire Beweging Tupac Amaru (MRTA) eiste de aanslagen op in telefoontjes aan de media. De maoistische rebellen van Sendero Luminoso voerden een aanval uit op twee fabrieken van de schoengi gant Bata. Met de bezetting van het klooster Santo Toribo in Lima legden rebel len van de MRTA het duidelijkst de link met het pausbezoek. Zij kwa men de kerk binnen en onderbra ken de mis gedurende twintig mi nuten. Daarin riepen zij Latijn- samerikaanse geestelijken op hun strijd te steunen. De paus ontmoet in dit klooster zondag kerkelijke afgevaardigden uit heel Latijns- Amerika. Joegoslavië In Joegoslavië is de eerste partij opgericht die los staat van de com munistische partij, zo. is gisteren gemeld door het Joegoslavische persbureau Tanjug. Volgens het bericht hebben duizend boeren in Slowenië de 'Sloweense Boeren bond' en de 'Bond van de Sloween se Boerenjeugd' opgericht. Gebouw ingestort In de Mexicaanse stad Aguasca- lientes is donderdagmiddag een vier verdiepingen hoog gebouw in gestort. Volgens officiële woord voerders zijn daarbij zeker 18 do den en 96 gewonden gevallen. Red dingsteams zijn de hele nacht bezig geweest slachtoffers vanonder de puinhopen van het gebouw te be vrijden. De autoriteiten hebben geen zekerheid over de vraag hoe veel mensen er precies in het pand waren toen het donderdagmiddag rond 17.00 uur instortte. Ontvoering De negen dagen geleden door guerrilleros in Colombia ontvoerde Westduitse ereconsul Siegfried Markert is donderdagavond in vrij heid gesteld. Markert verklaarde na zijn invrijheidstelling in Barran- cabermeja tegenover journalisten, dat de guerrillabeweging. Natio naal Bevrijdingsleger (ELN) hem een boodschap voor de regering van Colombia had meegegeven, waarin het uitwijzen van buiten landse oliemaatschappijen wordt geëist. Hij is gedurende zijn gijze ling goed behandeld. Fietsendief In China is gisteren een fietsen dief terechtgesteld. Xiao Guoqi was ter dood veroordeeld wegens het stelen van 74 fietsen ter waarde van 26.000 yuan (bijna 14.000 gul den). Een 37-jarige handlanger werd veroordeeld tot 13 1/2 gevan genisstraf. Dit heeft het officiële persbureau Nieuw China bekend gemaakt. Volgens de rechtbank in de provincie Guangdong had de 29-jarige werkloze 'het wettelijke eigendom van anderen geschon den en de sociale orde in gevaar ge bracht'. In Paraguay, de laatste halte tij dens de pauselijke rondreis, heeft zijn komst tot een heftig politiek touwtrekken geleid. De Paraguay- aanse katholieke kerk, die op ge spannen voet staat met het militai re regime in dit land, heeft een ont moeting van de kerkvader met de oppositie gepland. De regering van generaal Alfredo Stroessner ver bood de bijeenkomst, omdat zij bang is dat haar critici daar een slaatje uit willen slaan. Het Vaticaan liet gisteren weten dat het 'verbaasd' was over het ver bod. De Paraguayaanse bisschop pen lieten de regering weten de bij eenkomst gewoon door te laten gaan. Daarmee is de regering in een netelige positie gekomen. Vast houden aan het verbod kan beteke nen dat het hele pausbezoek aan Paraguay niet doorgaat. De paus verblijft overigens nog steeds in Andesland Bolivia. Bij een bijeenkomst met intellectue len, politici en vakbondsleiders in de stad Santa Cruz in West-Bolivia heeft hij opgeroepen tot regionale solidariteit teneinde een 'gemeen schappelijk front' te maken dat 'op gelijk niveau met de industrielan den kan praten'. Zo moet Latijns- Amerika gunstiger handelsvoor- waarden bedingen. JERUZALEM (Rtr/UPI) - De Israë lische politie heeft gisteren op de bijbelse Tempelberg in Jeruzalem rubberkogels afgeschoten op en charges met de wapenstok uitge voerd tegen honderden met stenen gooiende Palestijnen, die met ge bed de laatste vrijdag van Rama dan hadden afgesloten. Minstens 10 betogers en 4 politie mannen liepen in het treffen van anderhalf uur verwondingen op en 20 Palestijnen werden aangehou den. Het vechten was begonnen toen een 700-tal moslems van de moskee Al-Aqsa, op twee na groot ste gewijde plaats van de Islam, naar de nabijgelegen moskee op de Tempelberg optrok. 'Allahu Akbar' (God is groot) en 'PLO; Israel no' scanderend, ver brandden de Palestijnen Israëli sche en Amerikaanse vlaggen en gooiden stenen naar een politiebu reau in het complex Haram as-Sha- rif (Nobel heiligdom). De gewelddadigheden braken uit ondanks vergaande Israëlische veiligheidsmaatregelen, die ver hinderden dat de meesten der ver wachte 100.000 Palestijnen het ge bed konden bijwonen. In Gaza legden Israëlische solda ten gisterochtend vroeg al kordons rondom moskeeën en verhinder den dat mannen naar binnen gin gen voor gebed. Een recordaantal van 3.300 poli tiemannen patrouilleerde in Jeru zalem en militairen waren overal paraat. De Israëlische overheid vreest dit weekeinde een wederop leving van de vijf maanden oude opstand in de bezette gebieden, sa menvallende met het einde van Ra madan en de 40e verjaardag van de stichting van Israel. In vlugschriften die werden ver spreid door ondergrondse nationa listische en moslemgroepen in Ga za, werd opgeroepen tot een alge mene staking morgen, ter gelegen heid van Israëls jubileum. les Paulus II zet een sombrero op bij aankomst op het vlieg- m Tarija in Bolivia. De paus kreeg de hoed samen met een poncho i bewonderaar. (fotoANP) LONDEN (GPD) - Na zes maanden politiek geharrewar hebben de Britse en Ierse regeringen gisteren een akkoord bereikt over een nieuw uitleveringsverdrag. De Btitse regering en premier That cher met name hebben de Ieren steeds verweten het uitleveren van verdachte IRA-leden of andere 'ter roristen' onnodig gecompliceerd gemaakt te hebben. In Londen ging men zelfs zover de autoritei ten in Dublin te beschuldigen van het beschermen van die 'terroris ten'. Onder de nieuwe regels wordt het voor de Britten makkelijker om activisten van de IRA en andere terreurgroepen uitgeleverd te krij gen. Volgens de oude procedures verlangde Dublin, behalve het ver zoek om uitlevering zelf, een sa menvatting van de beschuldiging en een lijst met namen van de ge tuigen. Vooral de laatste eis heeft in Londen jarenlang kwaad bloed gezet. In het nieuwe akkoord is de getuigenlijst komen te vervallen. In het verleden heeft Londen meermalen tandenknarsend het nakijken gehad als weer een recht bank in Dublin een IRA-verdachte vrijspraak van uitlevering op een technisch detail. De Britse pers en politici herinneren zich met name het geval Evelyn Holmes. Holmes kwam reeds jaren voor op de 'lijst van meestgezochte IRA-terroris- ten' toen ze in Ierland gearresteerd werd. Maar omdat de Britse autori teiten niet tot in alle puntjes nauw keurig aan de eisen van het uitleve ringsverdrag voldeden, zat er de rechter in Dublin niets anders op dan Holmes vrij te spreken. Verwacht wordt dat het nieuwe akkoord het eenvoudiger zal ma ken voor de Noordierse politie om de republikeinse daders te pakken te krijgen van de twee Britse leger- korporaals wiens laatste uren vori ge maand wereldnieuws maakte. Korporaal Wood en Howe reden op Zwarte Zaterdag in april in op een begrafenisstoet in Belfast, waarna ze door de menigte werden afge tuigd en door de IRA doodgescho ten. te presenteren als een 'ja-woord' aan het NAVO-lidmaatschap en dus als een overwinning, merkte Schluter op dat het aantal stem mers op de rechtse, pro-NAVO par tijen was gegroeid. Deze groei is echter geheel en al te danken aan de zeven extra zetels voor de extreem-rechtse Vooruit gangspartij die tegen de hoge be lastingen en tegen buitenlanders is. Een partij die door Schluter keer ep keer is afgeschilderd als 'te on smakelijk om zaken mee te doen'. Gedogen Dat Schluter de zetel winst van deze Le Pen-achtige partij gebruik te om zijn overwinning aan te to nen, heeft bij de radicaal-liberalen de laatste twijfels weggenomen over de vraag of ze een voortzetting van Schluters coalitie al dan niet zouden gedogen. Schluter heeft het dan ook gro tendeels aan zichzelf te danken dat de radicaal-liberalen hem nu voor de 24ste keer in de steek hebben gelaten. Ook al ging dat ten koste van hun eigen leider, Helweg Pe tersen, die de radicaal-liberalen oorspronkelijk als formateur naar voren hadden willen schuiven. Door in overleg met de sociaal-de mocratische oppositie een geza menlijke kandidaat naar voren te schuiven, waren de radikaal-libera- len verzekerd van succes in hun streven Schluter te dwarsbomen. Aan de sociaal-democratische parlementsvoorzitter, Svend Ja- kobsen is nu de opdracht een re geerakkoord tot stand te brengen dat op een brede meerderheid kan rekenen in het parlement. Dat be tekent dat hij de conservatieven en zijn eigen sociaal-democraten op één lijn moet zien te krijgen. Een niet geringe klus. Want niet alleen op het gebied van defensie en bui tenlandse politiek, maar ook op het terrein van economische zaken lij ken de twee moeilijk met elkaar te MANILA (Rtr/AFP) - De Filipijnse minister van defensie, generaal Fi del Ramos, is volgens legerkringen naar Washington afgereisd om bij het Pentagon te pleiten voor snelle re wapenleveranties aan de Filipij- nen om de strijd tegen de 'commu nisten' op te voeren. Donderdag zei Ramos dat het communistische Nieuwe Volksle ger de overwinning zal behalen, als de oorlog te lang ging duren. De al meer dan anderhalf jaar durende opstand moest, aldus Ramos, zo spoedig mogelijk worden neerge slagen. In Washington zal Ramos zijn ambtgenoot Frank Carlucci ont moeten. Volgens Ramos heeft zijn bezoek niets te maken met de hui dige onderhandelingen over de Amerikaanse bases op de Filipij- De Amerikaanse stafchef voor de Stille Oceaan. Ronald Hays, ver klaarde gisteren op een persconfe rentie in Canberra (Australië) dat de onderhandelingen 'te moeilijk' werden en dat er al onderzoek op gang was gebracht om te kijken of de bases verplaatst kunnen wor den naar Zuidkorea, Singapore en het eiland Guam. Aanvankelijk werd gezegd dat verplaatsing te duur zou zijn. Voor Zuidkorea zou verplaatsing niet slecht uitkomen, omdat de or ders voor Zuidkoreaanse werven minder worden en op de Ameri kaanse bases op de Filipijnen veel reparatiewerkzaamheden aan Amerikaanse marineschepen wor den verricht. De VS willen hun ba ses niet verplaatsen naar Australië, omdat dat land 'te ver' van de ge bieden ligt waarop de VS zich con centreren, aldus Hays. Onlangs hebben linkse groepen op de Filipijnen de Sovjetunie er van beschuldigd hun raketten ook op de Filipijnen te richten. Donder dag reageerde een attache van de Russische ambassade in Manila hierop. Hij gaf toe dat de Filipijnen "op de lijst' van belangrijkste vijan delijke doelen staan, maar hij zei ook dat de Russische defensie ge richt was tegen de Amerikaanse bases. Het Kremlin is wel gedwon gen iets te doen aan de Amerikaan se dreiging in de Stille Oceaan, met name die van kernraketten, zei hij. De Sovjetunie zou onlangs nieuwe voorzieningen voor de marine heb ben aangelegd in het zuiden van Vietnam in de Cam Ranh-baai. ADVERTENTIE Mede door de recente introductie van een nieuw type girospaarrekening (de Leeuwrekening, waarmee op bedragen boven f 10.000,- thans 4,8% rente wordt gegeven), zijn de bestaande procedu res met betrekking tot 2 andere girospaarvormen, namelijk de Plus- en de Sterrekening, enigszins gewijzigd. Vorige week heeft u daar als Plus- of Sterreke ninghouder van ons een brief over ontvangen. Uit de vele telefoontjes die wij sindsdien bin nen hebben gekregen, is gebleken dat de brief niet duidelijk was, waarvoor onze excuses. Vandaar dat wij hebben besloten u opnieuw een brief te sturen, teneinde voornoemde verande ringen nu wél duidelijk op een rijtje te zetten. Indien u dus van plan was ons over dit onder werp te bellen of te schrijven, verzoeken wij u eerst nog even die brief af te wachten. SINGAPORE - De arrestatie van een gematigde Sikh-hogepriester en de dood van twaalf extremisten tijdens het beleg van de Gouden Tempel, hebben de kansen op een oplossing van het bloedige conflict in de Indiase deelstaat Punjab ver kleind. door Bob Mantiri De golf van terreur in Punjab en ook daarbuiten heeft al aan hon derden onschuldige mensen het le ven gekost. Hele gezinnen zijn bij terreuraanslagen om het leven ge komen en de terroristen deinzen er niet voor terug om bruiloften errre- ligieuze plechtigheden in een bloedbad te veranderen. In Punjab wonen negentien mil joen mensen, van wie 60 procent Sikhs en de rest Hindoes. In de eer ste drie maanden van dit jaar kwa men 578 Sikhs en Hindoes bij ter reuracties om het leven. Tussen april en mei werden 178 mensen vermoord en als deze trend zich voortzet dan zal het dodencijfer te gen het eind van dit jaar ruim 2500 bereiken. Vorig jaar kwamen in to taal 1280 mensen om het leven als gevolg van geweld. Aan wapens ontbreekt het de ex tremisten niet, evenmin aan geld. In de Pakistaanse grensdorpen zijn wapensmederijen die wapens-op maat leveren en zelfs in staat zijn om de modernste wapens te ko piëren. Eind vorig jaar werden voor het eerst de AK-47 automati sche geweren door de extremisten in Punjab geïntroduceerd, gevolgd door RPG-7 anti-tankraketten; bei de wapens zijn van Russische ma kelij. Vorige maand ontdekten In dische troepen dat de Sikhs Stin ger raketten gebruikten. Een on derzoek van de Indische inlichtin gendienst heeft uitgewezen dat de extremisten over geldrekeningen beschikken bij een groot aantal banken. De fondsen krijgen zij van in het buitenland wonende landge noten en van Sikh-zakenlieden en industriëlen. De Indische regering verdenkt Pakistan ervan de Sikhs te helpen en heeft intussen een gedeelte van de grens met prikkeldraad afgeslo- Uitbarsting De uitbarsting van terreur begon pas goed na de gewelddadige be storming van de Gouden Tempel, het heiligdom van de Sikhs., door Indische troepen, waarbij zeker 1000 mensen om het leven kwa men. Dat gebeurde in juni 1984. De aanval op de tempel leidde vier maanden later tot de moordaanslag op premier Indira Gandhi door haar Sikh lijfwachten en tot een bloedige wraakoefening, die aan 4000 Sikhs het leven heeft gekost. De Sikh-extremisten lijken nu vastbesloten om hun ideaal, de ves tiging van de onafhankelijke staat Khalistan (Land van de Zuiver heid), via de weg van het geweld te verwezenlijken. Tot een compro mis zijn ze vooralsnog niet bereid. Hun strategie lijkt te zijn om elke politieke oplossing te saboteren, de centrale regering te dwingen om de staat van beleg af te kondigen en Punjab te storten in een bloedige burgeroorlog. Anderzijds is de centrale rege ring niet van plan om te buigen voor de terreur van de Sikhs. Pre mier Rajiv Gandhi heeft van alles geprobeerd om tot een akoord te komen met de Sikhs. Maar een ver zoenende houding noch harde maatregelen hielpen. Gandhi gaf de politie de vrije hand om de terro risten hard aan te pakken, maar het gevolg van deze maatregel was dat de terroristische gelederen aan groeiden. Toen hij inzag dat de po litiek van de harde lijn geen effect had, probeerde Gandhi de verzoe nende houding. Hij liet vijf Sikh hogepriesters, die dicht bij de mili tanten stonden, alsmede vier leden van Panthic Commissie, die de ter reur in Punjab coördineerden, vrij. Tegelijkertijd liet hij 42 van de 366 militante Sikhs die tijdens de be storming van de Gouden Tempel waren gearresteerd, los. Sikh-regering Gandhi lijkt er thans naar te stre ven om via verkiezingen in de deel staat Punjab weer een Sikh-rege ring aan het bewind te brengen. Eind april had Gandhi een twee uur durende ontmoeting met Surjit Singh Barnala, leider van de geko zen Sikh-regering die hij destijds opzij heeft geschoven om Punjab onder direct toezicht te kunnen plaatsen van de centrale regering. Tegelijkertijd heeft Gandhi ook be sprekingen gevoerd met de maha- radja van Patiala, leider van de Akali Dal partij, een politieke par tijrivaal van Barnala. Aangenomen wordt dat Rajiv de Akali partij wil herenigen en haar er toe wil bewe gen om aan de komende deelstaat verkiezingen deel te nemen. Begin deze week verklaarde de gematigde Sikh-hogepriester, Jas- bir Singh Rode, dat de Sikhs er over denken om hun strijd voor een onafhankelijk land op te ge ven. „Wij zijn bereid om binnen het nationale kader te praten, omdat wij niet willen dat het land opge broken wordt,zei de hogepriester. Rode is de neef van de extremisti sche leider Jarnail Singh Bhin- dranwale, die in 1984 tijdens de be storming van de Gouden Tempel werd doodgeschoten. Premier Gandhi liet de hogepriester afgelo pen maart vrij omdat hij in hem een gematigd leider ziet waaromheen de 31 militante Sikh-groepen zich zouden kunnen groeperen. Maar met zijn arrestatie is de weg naar een mogelijke dialoog afgesneden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5