Poolse stakers geven bezettingsactie op Rocard: paard van Troje van socialisten Eisen arbeiders werf Gdansk niet ingewilligd Verrassend vertrek van burgemeester Hamburg Israël dringt Palestijnen identiteits bewijzen op Martens presenteert ambitieus programma Ernstige schendingen van mensenrechten in Burma Topo verleg over Angola nog onzeker WOENSDAG 11 MEI 1988 BUITENLAND PAGINA 5 BONN De sociaal-democrati sche burgemeester en regeringslei der van de stad-staat Hamburg, Klaus von Dohnanyi, heeft gister middag verrassend zijn vertrek aangekondigd. De 59-jarige politi cus, die zeven jaar aan het hoofd gaf'persoonlijke redenen' op als a gument voor zijn aftreden dat vol gende maand ingaat. Hoewel hij el ke samenhang met de gespannen situatie rond de acht kraakpanden in de Havenstraat uitsloot, is het BUDAPEST De ongeveer achthonderd stakers op de Lenin-scheepswerf in de Poolse seen geheim dat hij binnen zijn ei- havenstad Gdansk hebben gisteravond na negen dagen bezetting van het bedrijf hun actie tim^Lraie heiïïdTn opgegeven zonder dat hun eisen werden ingewilligd. De oproerpolitie liet hen bij het ver- deze zaak kan rekenen. Von Dohnanyi kwam november vorig jaar uitvoerig in de publiciteit doordat hij tegen de wil van een groot deel van zijn eigen partij, van heeft gestaan van de tHanzestad, de oppositie en de openbare door Hans Hoogendijk laten van de werf ongemoeid, nadat de bisschop van Gdansk, Tadeusz Goclowski, dit na drukkelijk had verzocht, i de stakers gister- hoog opgaven avond tegen acht uur werd geleid moraal van de actievoerders werd door Lech Walesa, de leider van de gisteren in de loop van de dag dui verboden vakbeweging Solidari teit. Zij droegen een kruis den met de Poolse vlag. In de St. (onder Brigitha-kerk, vlakbij de werf, zei door Hans Geleijnse Solidariteitsactivist Michnik: „De stakers verlaten het bedrijf niet in triomf, maar wel met opgeheven hoofd". De beslissing om de werf te ver- w laten kwam na urenlange onderlin- voerders en gematigden in het sta ge discussies. Hoewel Solidari- kingscomité. delijk dat het niet van de grond ko- solidariteitsstakingen bij de Ursus-tractoren- fabriek in Gdansk) en de proble men die de politieblokkade ople verde voor bevoorrading van de be zetters, uiteindelijk de doorslag hebben gegeven. De onderhandelingen tussen sta kingscomité en de bedrijfsleiding (die werd gesouffleerd door het mi nisterie van binnenlandse zaken in Warschau), waren zaterdag begon nen. Ze veroorzaakten de nodige geschillen tussen radicale actie- teitswoordvoerders GAZA (Rtr/AFP) - Het Israëlische leger is gisteren begonnen inwo ners van de bezette Gazastrook te dwingen hun identiteitskaart te vervangen. Een aantal Palestijnen meldde zich, ondanks oproepen tot een boycot, vrijwillig voor hun nieuwe burgerschaps-document. Volgens de stafchef van het leger, Dan Shomron, is de stap bedoeld om de Palestijnse afhankelijkheid van Israël te vergroten. De Israëli sche premier Shamir verklaarde gisteren dat de bezette Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever tij dens de oorlog in het Midden-Oos ten in 1967 „zijn bevrijd" en dat een oplossing moet worden gevonden voor de 1,5 miljoen Palestijnen in de gebieden die niet willen leven onder Israëlisch bestuur. De Israëlische operatie om alle Palestijnen in de Gazastrook bo ven de 16 jaar nieuwe identiteits- gaan", kaarten te verstrekken, begon Gisteravond maandagavond in de wat wel varender wijken van de Gaza strook. Met luidspreker-wagens werden de inwoners van de maat regel op de hoogte gesteld, bij over treding waarvan werd gedreigd „met vervolging door militaire tri bunalen". Kort daarop drongen Is raëlische soldaten huizen binnen en werden 'bewoners gedwongen hun oude kaarten in te leveren. Op straat werden voorbijgangers aan gehouden, waarbij eveneens hun identiteitsbewijzen werden afge- Een Palestijn legde uit dat hij rond 20 gulden moest betalen voor de nieuwe identiteitskaart. „Voor de nieuwe kaart moeten wij de ge meentelijke belasting betalen, die wij sinds het begin van de opstand niet hebben afgedragen", zei hij. „Deze maatregel is illegaal", zei een Palestij nsee advocaat. Al twee weken geleden begonnen Israëli sche troepen kaarten van inwoners van het kamp Shatti in beslag te ne men. De houders moesten zich melden bij de Israëlische aurtori- teiten en hun belasting betalen. Binnenland kort Bayrut Artilleriegeschut en mortieren hebben in het Libanese Bayrut vanmorgen een einde gemaakt aan het pas afgekondigde bestand. Zo wel bij de militie als bij de veilig heidspolitie werd'vernomen dat le den van de pro-Syrische shi'itische Amal en strijders van de door Iran gesteunde Hezbollah in een felle strijd waren verwikkeld. Fort Zeelandia De oorzaak van de brand die maandag in het militair complex Fort Zeelandia in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo woedde, is nog steeds onduidelijk. Het onder zoek naar de brand is in handen van de Surinaamse militaire poli tie. Volgens sommigen is het vuur aangestoken door de militairen zelf. Het verbranden van dossiers zou het onderzoek moeten belem meren naar schendingen van men senrechten door militairen. Sri Lanka De regering van Sri Lanka heeft gisteren een vredesovereenkomst gesloten met het SPLF, een Singa- lese extremistische organisatie die aanslagen pleegde op Srilankaanse regeringsfunctionarissen en mili taire installaties. Gehoopt wordt dat hiermee een einde komt aan een terreurcampagne die ten min ste 260 levens heeft geëist. Panama De regering van Panama heeft besloten 15 van haar consulaten in de Verenigde Staten te sluiten om te voorkomen dat tegenstanders van het regime er illegaal gebruik van maken. Dit is vernomen uit Pa- bronnen. griffioen Leidseweg 518, 2253 JP Voorschoten, tel. 071-763748 Op drift geraakte Sovjetsatelliet kan op aarde storten LONDEN (Rtrj - Een Sovjet-sa telliet die mogelijk door kern energie wordt aangedreven is buiten controle geraakt en kan binnen enkele maanden op de aarde neerstorten. Dit meldde het Britse televisiestation Inde pendent Television News (ITN) gisteren. ITN haalde daarbij westerse deskundigen aan. De satelliet, Cosmos 1900, werd in december gelanceerd. Het is niet duidelijk waar de sa telliet zal landen als hij de te rugkeer in de atmosfeer over leeft, aldus de televisie. Het is de afgelopen tien al enige ma len eerder gebeurd dat buiten controle geraakte satellieten te rug op de aarde vielen. De meeste werden echter vernie tigd door de intense hitte die tot stand komt op het moment dat de satelliet in aanraking komt met de atmosfeer. Maar sommi ge overleefden het wel, zoals de Russische satelliet die enige ja ren geleden in Canada terecht kwam. In zo'n geval kan m^n bezorgd zijn over de gevaren van nucleaire vervuiling die door de wrakstukken van het ruimtevaartuig kan worden aangericht. Het Britse ministerie van de fensie zei dat het zich er bewust van was dat een Sovjet-satelliet in moeilijkheden verkeert, maar niet te kunnen speculeren over de mogelijkheid dat deze op de aarde zal terechtkomen. len zouden nemen tegen de leiders van de staking. Ook Lech Walesa wordt door de regering beschouwd als verantwoordelijke voor het con flict. Walesa heeft echter niet deel genomen aan de onderhandelin gen met de directie en zat ook niet in het stakingscomité. Volgens de burgemeester heeft hij zijn voornemen al maanden ge leden schriftelijk meegedeeld ning, weigerde de al jaren bezette huizen aan de Havenstraat met ge weld te laten ontruimen. Terwijl meer dan 6000 ME'ers wachtten op het commando 'ontruiming', riep Dohnanyi de deels gewelddadige bezetters op te beginnen de barri cades op te ruimen. Hij bood hen een huurcontract aan en beloofde de krakers dat de politie niet zou ingrijpen: „Daar voor geef ik mijn politieke ere woord. Ik werp mijn ambt als bur- de voorzitter van het stadsparle- gemeester in de waagschaal". Deze ment. Zijn belangrijkste tegenstan- hoge inzet werd beloond, de barri- der, de sociaal-democratische cades werden opgeruimd en de tot senator Pawleczyc vertrekt ook Dohnanyi zei dat de coalitie met de den w< liberalen geen gevaar loopt en het tijd wordt dat de Hanzestad jongere man aan de top krijgt. vestingen herschapen huizen 1 r toegankelijk. Een bloed bad was voorkomen. Hoewel Von Dohnanyi veel lof oogste uit de linkerhoek, beschul digden conservatieven binnen en buiten zijn partij hem ervan te zijn geweken voor terreur. De afwikke ling van het 'model Havenstraat' is nog lang niet gerealiseerd en elke afwijkende actie van de bewoners wordt door de tegenstanders aan gegrepen om weer aan te dringen op een gewelddadige beëindiging van „deze voortdurende beledi ging van de rechtsstaat". In de huizen vonden autodieven en zogenaamde autonomen onder dak. De politie werd meerdere ma len met stalen kogels bestookt en op de muren verschenen anti-semi- tische parolen. Dohnanyis popula riteit daalde snel, maar dat leek de onafhankelijk opererende sociaal democraat weinig te deren. Hij dreigde te gronde te gaan aan het feit dat zijn eigen SPD steeds meer afstand nam van zijn poging een illegale situatie op humane wij ze te legaliseren. Von Dohnanyi heeft er nu het bijltje bij neer ge gooid. Een opvolger is nog niet in zicht, maar wie het ook zal worden, de Havenstraat zal naast de ambts keten als een molensteen om zijn nek hangen. Zondag al wilde het door de 63- jarige ingenieur Alojzy Szablewski geleide comité akkoord gaan met een compromisvoorstel: loonsver hoging van 75 gulden per maand, garanties dat niemand zou worden ontslagen en eerdere ontslagen zouden worden ingetrokken en verdere besprekingen over het op zetten van een onafhankelijke be- drijfsvakbond. Het merendeel van de bezetters wilde echter inwilliging van de eis dat Solidariteit als bedrijfsvak- bond zou worden erkend en vrijla ting van alle politieke gevangenen. De autoriteiten zijn dat hardnekkig blijven weigeren, hoewel er giste ren berichten waren, naar buiten gebracht door de advocaat No- wicki (bemiddelaar tussen stakers en directie) dat minister van bin nenlandse zaken, Kiszczak, telefo nisch zou hebben toegezegd dat een aantal uit de gevangenis zou worden ontslagen. Regeringswoordvoerder Urban zei gisteren echter niets van een dergelijke toezegging te weten. „Ik weet niet wat Kiszczak heeft toege zegd. Zijn telefoon wordt nii luisterd", grapte hij. Urban zei later triomfantelijk dat de bezetters geen steun hadden weten te vinden bij de andere werkenden. Het ver loop van stakingen en protestacties had aangetoond dat „de Poolse ar beidersklasse niet twee keer de zelfde doodlopende straat wil in- i Amritsar zitten geduldig te wachten tot ze door de politu niet duidelijk of de autoriteiten alsnog maatrege- ADVERTENTIE geopend op Hemelvaartsdag AMRITSAR (AP) - Uit het complex van de Gouden Tempel in de stad Amritsar in India zijn gisteren meer dan 700 pelgrims geevacu- eerd die daar volgens de politie sinds maandagmiddag hadden vastgezeten. Maandag werd het tempelcomplex omsingeld door ruim 2.500 man paramilitaire troe pen en agenten. Sindsdien was een uitgaansverbod van kracht voor het oude, ommuurde stadsdeel van Amritsar. Gisteren vuurden extremisti sche Sikhs, die zich in de Gouden Politie haalt pelgrims uit Gouden Tempel in Amritsar het complex sindsdien niet kun nen verlaten en werden daarom Tempel hebben verschanst, met gistermiddag door de politie geeva- tussenpozen op de politieagenten cueerd. die rond het complex zijn gepos teerd. Maandag vonden bij eei vuurgevecht vijf mensen de dood. Volgens de politie waren maan dag honderden tempel gekomen een religieuze feestdag. Zij hadden Volgens een politiewoordvoer der worden alle ruim 700 personen verhoord. Aangenomen wordt dat in- enkele tientallen van hen tot de de groep extremistische Sikhs beho- verband met ren die zich in de tempel hebben verschanst. Zij zouden gepoogd (Foto A hebben op deze toriteiten te ontvluchten. Of de evacuatie een voorbode van een op handen zijnde bestor ming van het tempelcomplex bete kent wilde de woordvoerder niet zeggen. Indiase verslaggevers en fotogra fen die maandag vast kwamen te zitten op het tempelterrein en die er pas na uren in slaagden te ontko men, verklaarden dat in het com plex ten minste 100 extremisten verschanst zitten. De militante Sik hs zijn bewapend met automati sche geweren van Chinese en Ame rikaanse makelij. Zij houden zich schuil in acht tot tien bunkers die kennelijk speciaal voor dit soort situaties zijn ge bouwd. Journalisten zagen aan de westelijke, oostelijke en noordelij ke muren van het complex zwaar versterkte stellingen. BRUSSEL Een bijzonder ambi tieus programma. Zo noemde de 'nieuwe' Belgische premier Mar tens gisteren het beleid dat zijn kersverse centrum-linkse coalitie de komende vier jaar denkt te gaan voeren. En die ambitie noemde hij de beste waarborg voor de samen hang van dit kabinet. door Hans de Bruijn Martens hield een opvallend matte regeringsverklaring, die vooral opviel door wat niet werd gezegd. In de rede, waarvan het voorlezen bijna een uur duurde, ging hij gedurende niet meer dan tien minuten in op de zaak die de kabinetsformatie zo lang heeft ge rekt. Over de kwestie-Voeren, waar over zijn vorige kabinet viel, dan ook geen woord. De staatshervor ming, die het elkaar bestrijdende Wallonië en Vlaanderen definitief uit elkaar moet halen, - kwam' slechts kort aan bod. Volgens Mar tens is die hervorming gericht op een betere verstandhouding tussen de gemeenschappen. Dat, het toekennen van meer be voegdheden aan die gemeenschap pen en het 'vastberaden het hoofd bieden' aan de uitdaging van de economische crisis noemde Mar tens de zaken die de bevolking van deze regering verwacht. Waar zijn belangrijkste doelstellingen lig gen, bleek uit het feit dat de pre mier driekwart van zijn rede aan sociaal-economische kwesties wijdde. Hij liet een verholen waarschu wing aan de socialisten horen in verband met de bezuinigingsplan nen. Martens sprak van een „vast beraden en voortgezet regerings programma". En onder 'voortge zet' verstaat hij het doorgaan met de maatregelen van de vorige, rooms-liberale coalitie. Uitstel van de noodzakelijke be zuinigingsmaatregelen zal het be grotingstekort doen stijgen en de werkgelegenheid bedreigen. Mar tens had het over een onaanvaard baar hoge werkloosheid. „Bestrij ding daarvan, het bevorderen van de werkgelegenheid en het verla gen van het tekort 'zijn de eerste prioriteiten". Martens zei dat de sociale uitke ringen op het huidige niveau ge handhaafd zullen blijven en dat bij standsuitkering en minimumloon 2 procent zullen stijgen. Het begro tingstekort zal volgend jaar tot 7 procent van het Bruto Nationaal Produkt moeten zijn terugge bracht. De Kamer van Volksvertegen woordigers en de Senaat zullen la ter deze week over de regeringsver klaring debatteren. Dan zal duide lijk worden hoeveel steun de nieu we coalitie ondervindt. De vijf par tijen van de coalitie hebben samen net een tweederde meerderheid, maar verwacht wordt dat een aan tal Waalse socialisten en christen democraten uit de boot zullen val len. ADVERTENTIE JUS DEN HAAG (ANP) - In Burma worden de mensenrechten op ern stige wijze geschonden. Het brute optreden van het regeringsleger heeft onder meer tot gevolg dat ve le duizenden leden van etnische minderheden het land ^ijn ont vlucht. Dit staat in een rapport van de mensenrechtenorganisatie Am nesty International dat vandaag is vrijgegeven. Omdat buitenlanders en ook Burmanen niet vrij kunnen reizen naar gebieden waar minderheden wonen, heeft Amnesty zich in haar rapport gebaseerd op getuigenis sen van mensen die naar Thailand zijn gevlucht. Eind vorig jaar sprak de mensenrechtenorganisatie met enkele tientallen leden van de Ka ren, Mon en Kachin-stammen die er in 1987 geslaagd zijn Burma te ontvluchten. Zij beschreven bijna 200 gevallen van vermeende 'bui tengerechtelijke executies', marte ling en mishandeling. Sinds 1984 voert het Burmaanse leger grootscheepse offensieven uit tegen verschillende bewapende oppositiegroeperingen, onder wie veel minderheden in de Karen-, Kachin- en Mon-staten. Vooral de gewone bevolking heeft zwaar te lijden van de legeroperaties. De meeste mensen in deze afgelegen gebieden zijn kleine boeren en handelaren. Om te zorgen dat de opstandelin- Mensen die worden aangetroffen in 'verboden' gebieden of op we gen en in velden na het ingaan van de avondklok worden verdacht van banden met het verzet en lopen kans te worden gevangengeno men, gemarteld of gedood. Lijken met sporen van geweld worden ge- gen zo weinig mogelijk steun krij- jregeld langs de wegkant aangetrof- gen heeft het leger de bewegings vrijheid van de bevolking aanzien lijk beperkt. Hele gehuchten zijn omgevormd tot 'strategische dor pen' - omheinde nederzettingen, waar een avondklok is ingesteld. Vooral boeren die afhankelijk zijnfloj van hun, vaak verafgelegen, rijst- jarig meisje, ter velden en kleine handelaren die van dorp tot dorp trekken met hun koopwaar spelen met hun leven als zij in hun onderhoud trachten te fen. Getuigen hebben onderzoe kers van Amnesty vele door het le ger gebruikte martelmethoden uit de doeken gedaan. Ook zijn de mensenrechtenorganisatie ver scheidene incidenten van ver krachting, onder meer van een elf- gekomen. Vele dorpelingen worden door het leger gebruikt als dragers en gidsen. Velen hebben dit niet over leefd. Gevangenen worden te werk gesteld tot zij door uitputting of ziekte om het leven komen. Som migen worden gedood omdat zij niet hard genoeg werken of door dat zij voor het het leger uit mijnen velden worden ingestuurd. Volgens Amnesty wijzen de veel vuldige en gelijksoortige beschul digingen op een consistent patroon van grove schendingen van de mensenrechten. De Burmaanse wet biedt ruime mogelijkheden om mensen die worden verdacht van banden met het verzet te arreste ren, te ondervragen en te veroorde len. Ook zijn er garanties ter be scherming van de mensenrechten. Amnesty International heeft de regering in Rangoon al in juni 1987 gevraagd een onderzoek in te stel len naar vermeende schending van de rechten van de mens. In februari dit jaar heeft de regering van Bur ma in een brief aan de Verenigde Naties categorisch ontkend dat er standrechtelijke en willekeurige executies worden uitgevoerd in de onrustige streken. De beschuldin- gingen „missen elke grond", aldus Burma. PARIJS-Michel Rocard we eerste minister van Frankrijk. De 57-jarige socialistische oud-mi nister van landbouw kreeg van de pas herkozen president Mitterrand gistermiddag opdracht een rege ring op brede basis te vormen. Eni ge uren eerder had premier Chirac, die het als presidentskandidaat te gen zijn rivaal Mitterrand had afge- door Rudolph Bakker legd, het ontslag van zijn regering aan de herkozen president aange boden. 1 eerste minister Rocard werd in 1930 geboren als zoon van één van de uitvinders van de Franse atoombom. Brilliante studies werden afgesloten met de traditionele jaren op de ENA, dat is de topschool voor de aller-intelli- gentsten, die er worden opgeleid voor hoge staatsambten. Rocard Michel Rocard. ANP) verwierf de exclusieve titel van specteur des Finances', een aan duiding waaronder heel wat anders wordt verstaan dan in Nederland. Pure socialisten als de latere eer ste minister Mauroy, die voor Ro- cards toetreding hadden geijverd, begrepen niet dat ze een paard van Troje hadden binnengehaald. De enige die dat meteen doorhad was partijleider Mitterrand. Rocard ontpopte zich na zijn jaren als soci alistische 'ultra' tot een overtuigd sociaal-democraat, een begrip dat de Franse socialisten altijd al had den verafschuwd, en vertoonde hij de tekenen van een man die beslo ten heeft het zo hoog mogelijk op te zoeken. De afgelopen tien jaar was Mi chel Rocard in de opinie-onderzoe ken de populairste politicus van Frankrijk. Binnen de partij lag dat anders. Zijn met moeite verworven aanhang steeg nooit boven de twin tig en de dertig procent uit en op ie der partijcongres had hij zich te weer te stellen tegen sterkere stro mingen dan de zijne. Rocard toont zijn protestantisme in de heftigheid waarmee hij eer lijkheid en openheid beleidt en niet van plan is de eenmaal ingeslagen weg te verlaten. Hij is de beveling van alle intellectuelen, van de me dia, van de universitaire wereld en van heel wat in het geheel niet 'linkse' captains of industry. Ro card werd het symbool van de éeu- wige hoop die nooit in vervulling ging en er hing de maagdelijkheid om hem heen van de man die nooit werkelijk met zijn ideëen op de proef kon worden gesteld. Presi dent Mitterrand beschouwde Ro card lange jaren als een weliswaar aantrekkelijke, maar in zijn opvat tingen verscheurde en daarmee wat ondoeltreffende man. Bij zijn officiële intrede in zijn ambtswoning het 'Hotel Matignon' confereerde Rocard lang met zijn politieke tegenstander en oude vriend Chirac, die hem de sleutels van het huis overhandigde. Vervol gens begeleidde Rocard in zyn nieuwe functie de afgetreden Chi rac tot aan de voet van de trappen, schudde hem langdurig de hand en zwaaide hem met een byna kinder lijk gebaar langdurig uit. De tijd van politiek filosoferen is voor Ro card tenslotte voorbij. De opinie onderzoeken zullen uitmaken of hij ook als 'doener' de populairste politicus van Frankrijk blijft. JOHANNESBURG (GPD) - Het doorgaan van het topoverleg tus sen ministeriële delegaties uit Zuidafrika en Angola over de al 13 jaar voortslepende Angolese bur geroorlog, dat morgen en vrijdag in de Congolese hoofdstad Brazzavil le moet plaatsvinden, is nog steeds niet zeker. Dat kan worden opge maakt uit de woorden van de Zuid- afrikaanse minister van buiten landse zaken, Roelof 'Pik' Botha in het parlement. Volgens Botha zijn allerlei afspraken en regelingen niet afgehandeld en moet er reke ning worden gehouden dat de hele ontmoeting niet door zal gaan. Botha stelde de internationale media verantwoordelijk voor de problemen die de onverwachte ontmoeting in Brazzaville onmoge lijk lijken te maken. „Het voortij dig uitlekken van deze ontmoeting in de pers heeft negatieve gevolgen gehad". Botha, die op zijn reis naar Congo wordt vergezeld door de mi nister van defensie, Magnus Malan, weigerde dit verder uit te leggen. In politieke kringen in Kaapstad wordt echter nog steeds aangeno men, dat de Zuidafrikaanse delega tie morgenochtend naar Brazzavil le zal afreizen. Maar ook van Angolese kant is er tot op dit moment geen enkele aan wijzing gekomen, dat de ontmoe ting in Brazzaville morgen daad werkelijk doorgaat. Zoals bekend kwamen vorig week reeds delega ties uit Angola, Zuidafrika, Cuba en de Verenigde Staten in Londen bijeen om zich te buigen over de Angolese burgeroorlog en de onaf hankelijkheid van de door Zuid afrika bezet gehouden voormalige Duitse kolonie Namibia. Het voor naamste struikelblok van de kant van de Zuidafrikaners om mee te werken aan de uitvoering van VN- resolutie 435 over de onafhanke lijkheid van Namibia is de aanwe zigheid van circa 45.000 Cubaanse militairen in Angola.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5