'Dissidentenpartij'wellicht geen lang leven beschoren Korte solidariteitsactie van tractorenfabriek Martens: alleen deze coalitie was mogelijk Chirac dient zijn ontslag in bij Mitterrand Bestand in bloedige machtsstrijd Bayrut Shultz gaat opnieuw naar Midden- Oosten Onverwacht topoverleg tussen Zuidafrika en Angola in Congo DINSDAG 10 MEI 1988 BRUSSEL „Ik geef dit kabinet een grote kans om de volle vier jaar uit te zitten. Dat is ook de inzet van alle partijen. Bovendien hebben we net de langste politieke crisis uit de Belgische geschiedenis ach ter de rug. Geen enkele partij heeft belang bij door Hans de Bruijn cl" O IZ~"W 4 iy| Kort na de beëdiging van z,jn I f I I WW 1 I I I II BI ~l I achtste kabmet sinds 1979. toont U l/i4X WX k-J V_y W-L illVfVvA de Belgische premier Wilfried Mar tens tegenover de verzamelde pers BUDAPEST (GPD/Rtr) De bezetters van de Lenin-scheepswerf in de Poolse havenstad het 'is"" ertrouwen° meteen bij- Gdansk kregen gisteren nieuwe moed gekregen door meldingen over het uitbreken van smaakje, want deze rooms-rode stakingen in de Ursus-tractorenfabriek vlak buiten Warschau. Het personeel legde daar het kab,net van zl'n gisteren het werk neer uit solidariteit met de stakende werknemers van de Lenin-werf. Nieuwe berichten maakten echter melding van het beëindigen van de actie van de werk nemers van de tractorenfabriek. Volgens de woordvoerder van Soli dariteit keerden gisteren ongeveer vijfhonderd arbeiders van huis naar de Lenin-werf terug om de ge lederen van de bezetters te verster ken. Zij sprak van een ommekeer, omdat de afgelopen dagen een groot aantal arbeiders de actie had opgegeven. Vanmorgen werd ech ter bekend dat de stakingsactie bij de tractorenfabriek Ursus werd op geschort toen het vier man sterke stakingscomité en ongeveer 150 ar beiders een einde maakten aan de bezetting van een kantine, na van de directie garanties te hebben ge kregen voor hun veiligheid. Eén van de eisen betrof de legali sering van het verboden vakver bond Solidariteit. De Ursus-fa- briek is met de Lenin-werf in Gdansk één van de belangrijkste bolwerken van het vakverbond. Ook eisten de stakers een loonsver- PARIJS (GPD/AP) - De Franse premier Chirac zal vanmiddag zijn ontslag en daarmee dat van zijn re gering aan de herkozen president Mitterrand aanbieden. De presi dent zal vervolgens nog in de loop van de middag een nieuwe eerste minister aanwijzen. Volgens de geruchten zou Ro- card, de vroegere rivaal van Mitter rand in de race om het president schap, oud-minister van landbouw en lid van de gematigde vleugel van de Parti Socialiste, kunnen zijn. Ook worden de namen ge noemd van Mitterrands vroegere minister van economische zaken Bergovoy, zijn voornaamste raad gever, Bianco en Delors, oud-mi nister van financiën en huidige voorzitter van de Europese Com- India In het centrum van New Delhi is een bom ontploft. Er vielen ver scheidene doden, maar hoeveel valt nog niet te zeggen, aldus de po litie. De bom ontplofte in een ge bouw in een druk winkelcentrum. Wie de aanslag heeft gepleegd, is niet bekend. IRA De Procureur-Generaal van Gi braltar heeft verklaard dat de Brit se commando's die op 6 maart in Gibraltar drie ongewapende IRA- leden hebben gedood, kunnen worden beschuldigd van moord. De Procureur-Generaal zal gerech telijke stappen nemen als uit ver der onderzoek blijkt dat de guerril lastrijders zijn gedood op het mo ment dat zij zich probeerden over te geven. Zuidafrika De regering van Zuidafrika heeft het nieuwsmagazine South van de oppositie een verschijningsverbod van één maand opgelegd. Netzo- min als in het geval van het op 22 maart voor drie maanden verboden rooms-katholieke blad New Na tion, gaf de minister van binnen landse zaken. Stoffel Botha, een re den voor het verbod op. VN De Veiligheidsraad van de Vere nigde Naties heeft eenstemmig het voortgezette gebruik van chemi sche wapens in de Golfoorlog tus sen Iran en Iraq veroordeeld en aangedrongen op strenger toezicht op de uitvoer van chemische pro- dukten naar de twee landen. Nieuwzeeland De Nieuwzeelandse minister van buitenlandse zaken, Marshall, heeft gezegd dat Nieuwzeeland een formeel protest zal indienen bij Pa rijs tegen de terugkeer van Domi nique Prieur, de saboteur die was betrokken bij de aanslag op het Greenpeace actieschip Rainbow Warrior. hoging en een nieuwe baan voor de werknemers die ooit wegens vak bondsactiviteiten werden ontsla gen. Volgens vertegenwoordigers van de stakers was men bereid de actie tot donderdag op te schorten, wan neer twee ondernemingsraadsle den, die zondag werden gearres teerd, onmiddellijk zouden wor den vrijgelaten. Het kan zijn dat aan deze eis is toegegeven, contact met een gisteravond opgezet infor matiecentrum van de stakers was vanmorgen onmogelijk. In drie afdelingen van het zeer grote volcontinue bedrijf (er wer ken 15.000 mensen) werd gisteren door ongeveer 6.000 mensen het werk neergelegd. Volgens medede lingen van het informatiecentrum besloot de middag- en avondploeg naar huis te gaan, terwijl ongeveer 150 arbeiders de bedrijfskantine bezetten en een hongerstaking be gonnen. Op het fabrieksterrein was al snel oproerpolitie aanwezig. Die hield zich echter afzijdig. De toegenomen spanning bij Ur sus plaatst de Poolse autoriteiten voor grote problemen. Hun onder- handelingstaktiek in Gdansk, die gericht is op het isoleren van de sta kers en het laten doodbloeden van de actie, mislukt wanneer ook an dere bedrijven plat gaan. Ursus doet qua stakingsreputatie nauwe lijks onder voor de Lenin-werf. De staking van 1976, die de kiem legde voor de oprichting van Solidariteit vier jaar later, ligt veel Polen nog vers in het geheugen. In Gdansk werd gisteravond niet meer onderhandeld tussen sta kingscomité en directie. Van de kant van Solidariteit werd ook niet verwacht dat de gesprekken snel zouden worden hervat, nadat de stakers gistermiddag een door co mité en directie uitgewerkt com promisvoorstel hadden verwor pen. Het door de 63-jarige ingenieur Szablewski geleide comité was in meerderheid voor dit compromis. Maar de meeste bezetters wensten vast te houden aan hun eis tot on middellijke erkenning van Solida riteit. Volgens waarnemers ter plaatse sloot Solidariteitsleider Lech Walesa zich bij die meerder heid aan. Tegen de bij de ingang van de werf verzamelde arbeiders riep hij „nog troefkaarten op zak te hebben als ze (de regering) me echt boos maken". Walesa zei geen ingrijpen van de oproerpolitie te verwachten, maar wel opvoering van wat hij noemde „de psychologische oorlogsvoe ring tegen ons". Volgens Solidari- teitswoordvoerders is gisteren een deel van de politieblokkade terug getrokken. Proviandering van de bezetters zou geen enkel probleem opleveren. hij met de liberalen maar dat werd door de verkiezingsuitslag onmogelijk ge maakt. „En we hebben een kabinet nodig dat op een tweederde meer derheid in het parlement kan reke nen, om het economisch herstelbe leid voort te zetten en vooral om de staatshervorming door te voeren". De federalisering van Belgie kan alleen met zo'n bijzondere meer derheid tot stand komen. Er waren dan ook maar twee mogelijkheden: een nationaal kabinet van Vlaamse en Waalse liberalen, socialisten en christendemocraten, maar dat wil den de Waalse socialisten en de Vlaamse liberalen niet, of deze cen trum-linkse combinatie. ..Er bleef alleen deze mogelijk heid over. Daarom heb ik het ge daan. Ik zou het niet aanvaard heb ben als het kabinet niet op deze meerderheid zou steunen", zo mo tiveert hij wat de liberalen zijn 'bocht naar links' noemen. „Dit is dan ook geen klassiek kabinet". Op de vraag of alleen hij in staat is zo'n kabinet te leiden, antwoordt Mar tens met enige spot in de stem: „Het had perfect zonder mij ge kund". Volgens Martens wordt het her stelbeleid voortgezet, volgens de socialisten is sprake van een om mekeer van dat beleid. Martens er kent dat met de socialisten in de re gering nieuwe accenten worden gelegd. Zo noemt hij het plan om 7000 tot 8000 jonge werklozen snel ler aan een baan te helpen. Maar naast het herstelbeleid en de staatshervorming noemt hij met nadruk ook het feit „dat de koning mij met de leiding van deze rege ring heeft belast" als reden om voor de achtste maal premier te willen worden. De laatste weken is in de Belgische pers herhaaldelijk gesuggereerd dat Martens voor druk van het hof is gezwicht. De liberale leider Verhofstadt zei dit weekeinde 'ontgoocheld' te zijn over de ommezwaai van Martens. ..Onze vriendschap heeft er niet on der geleden", zegt Martens echter. ..We hebben samen goed werk ge daan. maar dat mag niet in de weg staan van de verantwoording die ik vandaag aanvaard heb". Later zegt de premier dat het na tuurlijk vreemd overkomt dat de CVP die de verkiezingen heeft ver loren wel in de regering zit. en de li beralen die het goed gedaan heb ben niet. „Maar we hebben moeten constateren dat zonder ons geen re gering te vormen viel". De 'nieuwe' premier zegt er alle vertrouwen in te hebben dat de kwestie-Voeren (waarover zijn vo rige kabinet viel) nu tot het verle den behoort. „Ik heb twee Jaar met dat probleem geleefd. Nu voor het eerst vertrouw ik erop dat we een oplossing gevonden hebben. Ik zal het probleem niet missen". Huilende, in paniek verkerende kinderen en vrouwen rennen door de straten van Bayrut op de vlucht voor gevechten tussen rivaliserende shi- 'ieten die strijden om de macht in de Libanese hoofdstad. (foto api BAYRUT (DPA/AFP/AP) - In de Libanese hoofdstad Bayrut is gis teren een wapenstilstand overeen gekomen tussen de Amal-militie en de Hezbollah, twee shi'itische groeperingen die respectievelijk gesteund worden door Syrië en Iran. Syrië stuurde een groep mili tairen naar het strijdtoneel. Zij moeten toezien op het staakt-het- vuren. Dit heeft een zegsman van het Syrische leger in Bayrut mee gedeeld. De al vier dagen woedende ge vechten hebben reeds aan min stens 104 mensen het leven gekost. Meer dan 356 personen zijn ge wond geraakt in de strijd om de macht in Shayah, een zuidelijke voorstad van Bayrut waar voorna melijk shi'ieteh wonen. Dit heeft de politie gisteravond meegedeeld. Shayah met zijn 300.000 inwo ners is sinds afgelopen vrijdag het toneel van bloedige gevechten tus sen de Amal en de Hezbollah. Zij is het laatste steunpunt van de pro- Syrische Amal in de voorsteden van Bayrut. Voor het ingaan van het bestand verklaarde een woord voerder van de Amal-beweging, dat zij een aanval van de pro-Iraan- se Hezbollah (Partij van God) had afgeslagen. Ter versterking waren vanuit zuid-Libanon 1500 Amal- strijders overgebracht naar Bayrut. De strijd begon vrijdag toen vier man van de Amal-beweging op straat werden doodgeschoten; de Amal gaf de Hezbollah de schuld van de aanslag. Zelfs in het al-Sa- hel-ziekenhuis werd geschoten tussen leden van de Amal en van de Hezbollah, zo vertelde een vrouwe lijke arts. Andere artsen vertelden dat hen het geweer op de borst werd gezet door mannen die in shock verkeerden en wilden dat hun dode kameraden werden ge opereerd en „tot leven gebracht". Door artsen is ook bevestigd dat gewonde strijders door leden van de tegenpartij uit ziekenwagens en ziekenhuizen zijn gesleurd en afge maakt. De Amal en de Hezbollah zijn al lange tijd verwikkeld in een machtsstrijd om de zeggenschap over de 1.2 miljoen shi'ieten in Li banon, de grootste religieuze groe pering in het land. Volgens de politie is naar schat ting de helft van de 250.000 bewo ners van de sloppenwijken ge vlucht. Velen hebben de wijk geno men naar West-Bayrut, waar zij kamperen op de trottoirs, in mos- keeen, stadions en scholen. WASHINGTON (GPD) - De Ame rikaanse minister Shultz (buiten landse zaken) gaat begin volgende maand opnieuw naar het Midden- Oosten om daar over zijn vredes plan te praten. Het zal de vierde reis van Shultz worden. Drie eerde re reizen (in februari, maart en april) leverden vrijwel geen tastba re resultaten op. Alleen Egypte voelt wel voor het initiatief, maar Israël, Syrië en Jordanië zien er niets in. Shultz zei al na afloop van zijn derde mislukte reis niet bij de pak ken te zullen neerzitten. „Ik ga door. Waarvoor zou ik mezelf spa ren?". zei hij destijds. De woord voerder van Shultz, Redman, zei gisteren dat één van de redenen voor het nieuwe bezoek is, dat Ara bische en Israëlische leiders er bij de minister op hebben aangedron gen door te gaan. Maar Redman moest direct toe geven dat dit niet betekende, dat die leiders nu ineens het Ameri kaanse plan steunen, of zelfs maar wijzigingen in hun standpunten hebben aangebracht. Het Amerikaanse vredesplan voorziet in een internationale con ferentie over het Midden-Oosten, gevolgd -door onderhandelingen tussen Israël en Jordanië waarbij wordt gepraat over de status van de bezette gebieden. Het uiteindelijke doel is: vrede in de regio in ruil voor autonomie voor de Palestij- nen in de Gaza-strook en de Weste lijke Jordaanoever. De Israëlische premier Shamir heeft vanaf het begin duidelijk ge maakt niets in dit plan te zien. Hij heeft zijn bezwaren geconcen treerd rond de internationale vre desconferentie, die hij niet wil. Wil Shultz bij zijn vierde poging enige kans van slagen hebben, dan zal hij in de eerste plaats de Israëli's ach ter zich moeten zien te krijgen. Ook de goedkeuring van Jordanië is van vitaal belang. Twee weken ge leden zei Shultz in het Congres te denken dat de Jordaanse koning Hussayn „onder de juiste omstan- digheden"wel mee zal willen gaan. De Amerikaanse minister gaat op 3 juni naar het Midden-Oosten, di rect na afloop van de top in Moskou tussen president Reagan en de Russische partijleider Gorbatsjov. Hij heeft dan de tijd tot 9 juni, want dan begint in Madrid een topconfe rentie van de NAVO. Martelingen in nederzetting van Duitsers in zuid-Chili SANTIAGO (IPS) - Een rechter lijk bezoek aan Colonia Digni- dad, een nederzetting van Duitse kolonisten in Chili, heeft aange toond dat in de kolonie tegen standers van het militair bewind zijn gemarteld. Dat hebben vier vertegenwoordigers van de men senrechtenorganisatie Amnesty International tijdens een pers conferentie in de Chileense hoofdstad Santiago gezegd. Op verzoek van de Westduitse ambassade bezocht een Chileen se rechter vorige week de neder zetting in zuid-Chili. Zij was ver gezeld van vertegenwoordigers van Amnesty International. Vol gens Walter Rovekamp, voorzit ter van de Westduitse afdeling van de mensenrechtenorganisa tie. is komen vast te staan dat verklaringen van getuigen over martelingen in de nederzetting door de Chileense geheime dienst op waarheid berusten. In West-Duitsland heeft mo menteel een proces plaats tegen Paul Schaeffer, directeur van de omstreden nederzetting. Schaef fer wordt beschuldigd van ont voering, lichamelijke en geeste lijke mishandeling en medewer king bij marteling. Colonia Dignidad is een uitge breid landgoed van 60.000 hecta re waar ongeveer 350, meest Duitse, kolonisten wonen. Van tijd tot tijd komt de nederzetting, waar vreemdelingen geen toe gang hebben, in het nieuws. Tien jaar geleden spande de nu aange klaagde Schaeffer op zijn beurt een rechtszaak aan tegen Amnes ty International en het Westduit se weekblad „Stern", omdat deze getuigenverklaringen over mar telpraktijken in de kolonie had den gepubliceerd. JOHANNESBURG (GPD) - Een Zuidafrikaanse delegatie, onder leiding van minister van buiten landse zaken, Roelof'Pik' Botha en minister van defensie, Magnus Ma- lan zal aanstaande donderdag en vrijdag een ontmoeting hebben met een Angolese regeringsdelega tie. Dat is in goedingelichte krin gen vernomen. Hoewel de ontmoe ting nog door geen van de twéé re geringen is bevestigd, is Brazzavil le, de hoofdstad van Congo, de meest waarschijnlijke plaats voor de ontmoeting. Al het hele weekend gonste het van geruchten in de Zuidafrikaan se media, dat Zuidafrika en Angola wel eens eerder aan tafel zouden kunnen schuiven dan algemeen werd verwacht. Zoals bekend hiel den Angola, Zuidafrika, Cuba en de Verenigde Staten vorige week een topconferentie in Londen over de al jaren slepende burgeroorlog in Angola. Na afloop daarvan werd bekend gemaakt, dat er spoedig er gens op het Afrikaanse continent een vervolg zou plaatsvinden, maar daarbij werd eerder aan weken dan aan dagen gedacht. Het opvallende van de ontmoe ting eind deze week in Brazzaville is dat de Verenigde Staten en Cuba deze keer niet van de partij zijn en dat dus voor het eerst in de geschie denis Zuidafrika en Angola alleen en direct met elkaar zullen praten. Dit opent de weg voor talrijke spe culaties en één daarvan is dat Zuid afrika en Angola in eerste instantie zullen praten over een wapenstil stand in Angola, die gevolgd moet worden door een terugtrekking van de Cubaanse hulptroepen naar noord-Angola. Er bevinden zich naar schatting 45.000 Cubaanse militairen in An gola, die het regeringsleger bij staan in de oorlog tegen de bevrij dingsbeweging Unita van Jonas Savimbi. Tussen de 3000 en 7000 Zuidafrikaanse soldaten onder steunen op hun beurt de Unita-be- weging in haar oorlog tegen de cen trale regering in Luanda. Aangeno men wordt dat Zuidafrika in deze fase akkoord kan gaan met het te rugtrekken van de Cubanen naar noord-Angola. Ook wordt het mogelijk geacht, dat Zuidafrika in principe zijn troe pen zal terugtrekken op Namibisch grondgebied. In politieke kringen in Kaapstad wordt er ook niet aan getwijfeld, dat de Zuidafrikaanse delegatie zal proberen de regering- Dos Santos ervan te overtuigen, dat er met Unita gepraat zal moe ten worden om tot een oplossing van het Angolese conflict te ko- Pas in een later stadium, dus ze ker niet deze week, zal in een bre der verband het definitieve vertrek van de Cubanen ter sprake komen, alsmede de onafhankelijkheid van de door Zuidafrika bezet gehouden voormalige Duitse kolonie Nami bia volgens VN-resolutie 435. PARAMARIBO De kazerne van de Surinaamse militaire politie op het terrein van Fort Zeelandia is tot de grond toe afgebrand. Het vier verdiepingen tellende historische gebouw vloog om half vijf 's gistermiddag in brand. Fort Zeelandia staat in het historische cen trum van Paramaribo en werd tot 1982 na een grondi ge restauratie gebruikt als historisch museum. Direct na de 'Rambocus-coup' vestigde legerleider Bouterse er zijn hoofdkwartier en herkreeg het complex z'n militai refunctie. In het gebouw bevond zich een groot gedeelte van de administratie van de militaire politie. (foto ANP) MOSKOU Het zou onjuist zijn om te denken dat de Democrati sche Unie, die dit weekeinde in Moskou is opgericht, ook maar in de verste verte een vorm van be dreiging voor de Communistische Partij van de Sovjetunie zou kun nen betekenen. door Alexander Münninghoff In de eerste plaats is het pro gramma van de Democratische Unie dermate radicaal, dat de ge wone Sovjet-burger er geen raad mee zal weten. Het pleiten voor een alternatief voor de almachtige Communistische Partij, die per grondwet tot de leidende kracht van het Sovjet-samenleving is be noemd, geldt hier als een zware zonde. En zeker nu er in de officiële pers steeds meer stemmen opgaan om de Partij intern te democratiseren en, zoals Lenin het altijd heeft ge wild, een groot deel van macht weer terug te brengen naar waar ze thuis hoort, namelijk de Sovjets, de niet per se partijgebonden 'volks raden' waar in principe iedereen zijn zegje kan doen, zal de Demo cratische Unie het met haar radica le verlangens niet ver schoppen in de publieke opinie. Vooropgesteld natuurlijk, dat er ooit een redelijk verslag van de op richtingsvergadering in de Sovjet pers komt. Er waren daar een paar genodigde Sovjet-verslaggevers Radicaal zijn natuurlijk ook de programmapunten omtrent de af schaffing van het Warschau-pact, het omvormen van het Sovjetleger tot een beroepsleger zonder dienst plicht, de afschaffing van de doodstraf en de mogelijkheid dat de Unie-republieken met een na tionale identiteit (de Baltische lan den, de Kaukasische en Aziatische republieken) zich uit het grote ver band van de Sovjetunie zouden kunnen losmaken. Dat soort zaken staat zeer ver van de gewone Sov jet-mensen af en het is duidelijk dat de Democratische Unie zich zelf hiermee overschreeuwt. Andere punten, zoals de invoe ring van een vrije concurrentie tus sen de staats- en de privésector in de economie, liggen wat meer op de lijn van het Kremlin. Maar als Gorbatsjov daar zelf al voor pleit is er natuurlijk geen enkele reden om je bij die 'verdachte' Democrati sche Unie aan te sluiten. Het dient te worden Gorbatsjov zich onlangs nog gema tigd positief over de zogenaamde 'njeformalyje', de informele groe pen waaruit de Democratische Unie is ontstaan, heeft uitgelaten. Maar het dit weekeinde gepresen teerde programma kan niet anders dan onverteerbaar voor hem zijn. En zeker is het dat voor de KGB. het comité voor staatsveiligheid dat volgens de Democratische Unie maar beter kan worden opge heven. Dat is. de realiteit van de Sovjet maatschappij in aanmerking geno men, niet meer of minder dan een oorlogsverklaring aan het meest machtige staatsapparaat. De KGB heeft daar dan ook prompt op gere ageerd. Zeker zestig van de deelne mers aan de vergaderingen van dit weekeinde zijn gearresteerd, een paar van hen zouden klappen heb ben opgelopen en veertien leden van de Democratische Unie zitten nog vast. Gisteren deed de militia ook invallen bij het oppositionele blad Glasnost, hoewel dat zich niet bij de nieuwe partij had aangeslo ten. Daarnaast bestaat er onder de njeformalyje, waarvan er velen wil len samenwerken met de officiële autoriteiten, een groot verschil van mening omtrent deze Democrati sche Unie. Men vindt haar over het algemeen onrealistisch, omdat hier de grenzen van de glasnost en de perestrojka, zoals die binnen de Sovjetunie nu eenmaal vastliggen. worden overschreden. Er komen in dit land wellicht veranderingen, maar het is de Partij en de Partij al leen, die dat proces zal controleren. De Democratische Unie, een paar honderd man sterk, lijkt geen lang leven beschoren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5