Architect moet meer oog krijgen
voor beveiliging tegen inbraak
Achtergrond,
Verzekering tegen medisch letsel haalbaar
Toenadering Gorbatsjov tot Kerk past in perestrojka-straatje
PAGINA
VRIJDAG 6 MEI 1988
Bij ontwerpen van woningen kan criminaliteit deels worden voorkomen
AMSTERDAM - Heel wat
inbraken zouden kunnen
worden voorkomen, als bij
het ontwerpen van wonin
gen maatregelen tegen cri
minaliteit worden meege
nomen. Maar bij architecten
en opdrachtgevers in de wo
ningbouw zijn dat soort
voorzorgen nog steeds een
blinde vlek. Met een schroe-
vedraaier en een breekijzer
kom je de meeste nieuw
bouwwoningen binnen lut
tele seconden binnen. En
dat terwijl beveiliging tegen
inbraak maar een paar hon
derd gulden hoeft te kosten.
Tenminste, als er bij de
bouw meteen rekening mee
wordt gehouden.
door
Runa Hellinga
Tot een jaar of twintig geleden
werd er in Nederland in vergelij
king met landen als Duitsland en
Belgié zelden ingebroken. En om
dat het een misdrijf was waar nie
mand zich eigenlijk zorgen over
hoefde te maken, werd er ook geen
moeite gedaan huizen goed te be
veiligen. Op de meeste achterdeu
ren zat niet meer dan een kastdeur-
slot.
Helaas zijn Nederlandse inbre
kers de laatste jaren bezig aan een
inhaaloperatie en komt inbraak
hier nu even vaak voor als in onze
buurlanden. Ook andere vormen
van criminaliteit als vandalisme en
geweld zijn toegenomen. Dat is een
ontwikkeling die de meeste men
sen met angst en zorg gade slaan en
de roep om meer politie klinkt dan
ook regelmatig. Zelf doen we er
vaak echter weinig tegen. Op onze
tuindeuren zit nog steeds een kast-
deurslot, terwijl inbrekers meestal
via de tuin binnenkomen.
Beveiliging
"Kleine criminaliteit kun je niet
alleen voorkomen met politie- en
justitie-optreden. De pakkans is
gewoon te gering en die kun je niet
verhogen, tenzij je op iedere hoek
van de straat een agent zet", aldus
Paul van Soomeren van het Bu
reau Criminaliteitspreventie en
een van de twee auteurs van een se
rie brochures over beveiliging van
gebouwen en woningen. De boek
werkjes zijn geschreven in op
dracht van de Stichting Bouwre
search in Rotterdam.
Bestrijding van kleine criminali
teit moet volgens Van Soomeren
op verschillende niveaus plaats
vinden. Opsporing en bestraffing
zijn daarbij de laatste stap, maar de
nadruk moet liggen op het voorko
men van misdrijven. De ontwerper
van woningen, woongebouwen en
wijken speelt daarbij een belangrij
ke rol.
Van Soomeren heeft overigens
een genuanceerde kijk op de bevei
liging van woningen. Van hem
geen pleidooi om ieder huis nu
maar in een zwaarbewaakte burcht
te veranderen, compleet met me
tershoge hekken, rolluiken en
alarminstallaties. "Het heeft geen
zin om overal plaatstaal op de deu
ren aan te bregen. Je moet kijken
naar het risico dat een bepaald type
huis in een bepaalde wijk loopt".
Het gaat er volgens hem om de
gelegenheidsdief het leven moei
lijk te maken. Tegen een professio
nele inbreker helpt maar weinig,
maar de meeste mensen krijgen
daar ook nooit mee te maken. Van
Soomeren: "Veel mensen hebben
over inbrekers vreemde ideeën. Zo
van: het heeft toch geen zin maatre
gelen te nemen, want als iemand
wil inbreken, doet hij dat toch wel.
De meeste dieven laten zich weer
houden, zodra ze hun werk in het
zicht van anderen moeten doen of
er iets meer tijd aan kwijt zijn dan
de paar seconden die het meestal
kost".
Normen
In Nederland is er nog maar wei
nig onderzoek naar gedaan, maar
uit buitenlandse gegevens blijkt,
dat de ene woning duidelijk hogere
risico's loopt dan de andere. In een
gezinswoningen wordt vaker inge
broken dan in flats, in oude wijken
vaker dan in nieuwe en in rijke
buurten vaker dan in arme. Flats
lijden vooral onder vandalisme.
"Als je woningen bouwt, moetje de
risico's afwegen. In een dorp in
Gelderland hoef je lang niet zulke
zware maatregelen te nemen als in
de binnenstad van Amsterdam".
Te zware maatregelen maken
een woning niet alleen onleefbaar,
maar ze hebben volgens Van
Soomeren ook een negatief effect:
"Dan krijg je een soort verbunke-
ring en dat maakt duidelijk dat de
woonomgeving niet meer door de
bewoners in de hand kan worden
gehouden".
Sinds een aantal jaren zijn er offi
ciële normen (NEN-normen) waar
aan een beveiligde woning zou
moeten voldoen. Die normen zijn
niet verplicht, en in praktiik blij
ken dan ook maar zeer weinig ar
chitecten en opdrachtgevers te we
ten wat ze inhouden. Degenen die
het wel weten, maken er maar zel
den gebruik van.
Als er al maatregelen tegen in
braak of vandalisme worden geno
men, dan gebeurt dat vaak half
slachtig. Dan is de voordeur van
een woning bijvoorbeeld wel van
goede sloten voorzien, maar kom je
door een raam of door de achter
deur zo naar binnen. Soms wordt
er wel een beveiliging op het raam
aangebracht, maar is de scharnier-
pen er zo uit te lichten.
In veel nieuwbouwwoningen
worden bovendien materialen ge
bruikt, die beveiliging tegen in
braak vrijwel onmogelijk maken.
Van Soomeren: "Kunststof kozij
nen zonder metalen profiel zijn bij
voorbeeld net pap, daar kom je zo
doorheen, daar helpt geen slot te
gen".
Volgens Van Soomeren bestaat
er bij architecten en opdrachtge
vers ook een grote weerstand om
over criminaliteitspreventie na te
denken. "Vanuit de wereld van de
criminologie is het gesprek met
ontwerpers nog steeds heel moei
lijk. Het besef dat beveiliging tegen
inbraak allang geen overbodige
luxe meer is, leeft bij woningbou
wers nog steeds niet. En dat is gek,
want je zorgt toch ook voor een re
delijke brandveiligheid? Op het
moment is het nog steeds zo dat
maatregelen om criminaliteit te
voorkomen als eerste worden weg
gestreept als de kosten
bouwproject te hoog dreigen te
worden". Van Soomeren vindt dat
spijtig, omdat het achteraf aan
brengen van stevige sloten, goede
scharnieren en dieveklauwen veel
duurder is dan wanneer de maatre
gelen meteen in de bouwfase wor
den genomen.
Sociale controle
Technische beveiliging is vol
gens Van Soomeren overigens
maar een deel van het verhaal. Ook
bij het ontwerp van een wijk
kleine criminaliteit moeten
den meegenomen. Eengezinswo
ningen zijn bijvoorbeeld aantrek
kelijke objecten om in te breken,
omdat de buren niet kunnen zien
wat er in de achtertuin van een an
der huis gebeurt en de sociale con
trole dus heel gering is. Flats vallen
vaak ten prooi aan vandalisme, om
dat er in het ontwerp van een wijk
geen rekening wordt gehouden
met de behoeften van opgroeiende
jongeren. Speelgelegenheid be
perkt zich tot een duikeieend voor
peuters, terwijl een voetbalveld
voor vijftienjarigen al snel als ver
spilling van dure grond wordt ge
zien. Vaak rest alleen de hal van de
flat, waar het zo gezellig slopen is.
Van Soomeren: "Vandalisme is
kinderspel. Je ziet het vooral bij
jongeren van 10 tot 18 jaar. Daarna
is het afgelopen".
ROTTERDAM (GPD) Er is een verzekering
mogelijk voor een patiënt die in het ziekenhuis
medisch letsel oploopt en schadevergoeding
wil, zonder dat kan worden aangetoond dat er
sprake is van een fout door de behandelend
arts. Dit kan door middel van de zogenaamde
"no-faultverzekering', meldt mr. B.A.J.M. de
Mol in zijn proefschrift 'Medisch letsel in het
ziekenhuis: no-faultverzekering, een verken
nende studie'.
De no-faultverzekering is gebaseerd op het
principe dat de patiënt bij een medisch letsel
allen hoeft te bewijzen, dat hij dhet letsel heeft
opgelopen tijdens zijn verblijf in het zieken
huis. Op dit moment kan een patient alleen
schadevergoeding eisen, als vaststaat dat de
schade is veroorzaakt door onzorgvuldig han
delen van de artsen. Maar het probleem schuilt
juist in dit schuldbewijs. Meestal moeten pa
tiënten jarenlang onderhandelen met verzeke
raars van artsen en ziekenhuizen.
De Ombudsman verwerkt jaarlijks honder
den klachten van patiënten, die teleurgesteld
zijn over het resultaat van een medische behan
deling. Het komt regelmatig voor dat patiënten
schade lijden als gevolg van operatie of me
disch onderzoek. Emotioneel laten artsen deze
mensen in de kou staan; financieel kunnen gro
te problemen ontstaan, aldus de Ombudsman.
De voorzitter van De Ombudsman, Harm
van der Meulen, noemde het gebied van de me
dische schadezaken onlangs 'een groot grijs ge
bied'. Hij schat dat het om ongeveer 10.000 za
ken per jaar gaat en niet om slechts vierhon
derd, zoals de verzekeraars zeggen.
Onlangs werd bekend dat er per jaar alleen al
achttienhonderd mensen overlijden in zieken
huizen als gevolg van medische fouten. Daar
naast zijn ook een langer verblijf in het zieken
huis, thuishulp en arbeidsongeschiktheid het
gevolg van een 'tegenvallend behandelingsre
sultaat'. De stichting pleit dan ook al geruime
tijd voor een verzekering tegen medische scha
de.
De door De Mol bepleitte no-faultverzeke
ring kan een oplossing zijn voor het probleem
Onder de dekking vallen 'vermijdbare' schade
en letsel ten gevolge van falende medische pro-
dukten. De patient kan met deze verzekering in
de hand het ziekenhuis rechtstreeks aanspre
ken, ook als er geen sprake is van een be
roepsfout.
De Mol toont in zijn studie aan dat de no-
faultverzekering juridisch en financieel haal
baar is. De uiteindelijke kosten van de verzeke
ring schat hij op vier tot vijf maal de kosten van
de huidige uitgekeerde schadevergoedingen.
Daar staat tegenover dat de uitgekeerde scha
devergoedingen maar een fractie zijn van de to
tale medische schade, die wordt geschat op 155
De no-faultverzekering gaat ongeveer 80 mil
joen per jaar kosten: wat neer komt op 4,25 per
patient per opnamedag. De ziekenfondsen en
particuliere verzekeraars gaven in 1986 onge
veer 35 miljard uit aan de gezondheidszorg. De
80 miljoen voor de no-faultverzekering moet
daaruit gemakkelijk te betalen zijn, meent De
Mol.
Jeltsin blijft voor perestrojka strijden
MOSKOU - „Alles is nog steeds
zoals het was!", moet Georgi Ma-
lenkov hebben uitgeroepen, toen
hij in 1955 thuiskwam van het
plenum van het Centraal Comité
van de Communistische Partij,
dat hem van het toppunt van de
macht had terugverwezen naar
de obscure post van minister van
energiezaken van de Sovjetunie.
door
Alexander Münninghoff
De vrienden van de in ongenade
gevallen Stalin-protége, in Ma-
lenkovs woning in gespannen af
wachting bijeen, begrepen hem
ogenblikkelijk.
Malenkov was weliswaar uit
het eerste echelon verwijderd,
maar een draadje naar de macht
had hij weten vast te houden. Hij
behield een stem in het kapittel,
hij had nog steeds zijn zwarte re
geringsauto (zij het dat hij de im
posante ZIL moest verruilen
voor de iets kleinere Tsjajkaj, hij
behield zijn datsja (buitenhuis)
en hij kon nog steeds profiteren
van de voordelen van de speciale
winkels voor de gepriviligeerde
kameraden uit de partijtop, waar
je zonder in de rij te staan voor
gereduceerde prijzen buiten
landse kwaliteitsprodukten kan
kopen. Dus bleven zijn vrienden
zijn vrienden.
Herrie
Hetzelfde is aan de hand met
Boris Jeltsin dezer dagen. In fe
bruari dit jaar raakte hij zijn top-
baan als partijleider van Moskou
kwijt, na een paar maanden van
ongelooflijke herrie in de top.
Het kwam erop neer dat Jeltsin,
die uit het provinciale Sverd
lovsk naar de grote stad was ge
haald, met voorbijgaan van het
establishment in Moskou de her
vorming in de hoofdstad uiterst
dictatoriaal had aangepakt.
In oktober vorig jaar zou hij in
een spontane redevoering, waar
van inmiddels vier valse teksten
in Moskou circuleren, het gebrek
aan tempo in de hervormingspo
litiek hebben gekritiseerd, waar
bij hij zijdelings een stekelig
commentaar op Gorbatsjovs po
litiek actieve vrouw, Rai'sa
Maksimovna, zou hebben gele
verd.
Dat alles was genoeg om deze
hardloper in de perestrojka-wed-
loop uit de koers te halen. Zijn
plaats in het almachtige Polit
buro raakte Jeltsin kwijt. Zijn
baan als baas van Moskou even
zeer. Hij kreeg een hartaanval
door alle emoties en belandde in
een ziekenhuis. Een speciaal zie
kenhuis, wel te verstaan, zo één
waar alleen de bonzen behan
deld worden. Per slot van reke
ning was en bleef Jeltsin een be
schermeling van Gorbatsjov per
soonlijk, hoewel de partijleider
hem ervan had beschuldigd een
dolk in de rug van de partij te ste
ken.
Driftkikker
Jeltsin werd tenslotte be
noemd tot vice-voorzitter van het
Staatscomite voor Huizenbouw.
Het is nu wel duidelijk, dat deze
driftkikker niet toevallig op deze
post is beland. Malenkov be
schouwde zijn overplaatsing
naar het energieministerie wel
licht als een verstild voorportaal
tot zijn welverdiende pensione
ring en zijn collega Molotov
toonde zich na zijn terugval tot
het ambassadeurschap in Mong
olië al evenmin geïnspireerd om
van die nieuwe straffunctie iets
moois te maken.
Maar bij Jeltsin ligt dat duide
lijk anders. De woningnood in de
Sovjetunie is gigantisch en bo
vendien heeft men in het Krem
lin zijn functie tot een ministers
post opgewaardeerd. Kortom, al
les is nog steeds zoals het was.
Iets minder dan voorheen
weliswaar, maar toch: de zwarte
auto komt Jeltsin afhalen, hij
heeft een kantoor en een staf die
hem buigend begroet. En zelfs
stond hij afgelopen zondag bij de
notabelen die het 1-Meidefilé op
het Rode Plein afnamen, welis
waar niet op het Walhalla-balkon
boven het Mausoleum van Len
in, maar wel vlak daaronder en
nog steeds in enorm aanzien. Op
vallend was immers, hoe vrien-
delijk zijn collega-ministers met
hem spraken.
Strijdbaarheid
Jeltsin durft nu ook weer zijn
mond open te doen. Zowel in de
Duitse uitgave van het perestroj
ka-weekblad 'Moskovskije No-
vosti: (niet in de Sovjet-Unie ver
krijgbaar) als in het vakblad van
zijn nieuwe ministerie, 'Stroitel-
jnaja Gazeta), toonde de 57-jarige
Siberiër zijn niet aflatende strijd
baarheid. Zonder een zweem van
rancune herhaalde hij in het kort
zijn adagium: „Het is volstrekt
duidelijk, dat we met middelma
tigheid geen resultaten zullen
boeken. We hebben revolutionai
re ideeen nodig". En hij voegde
eraan toe, dat de mensen tastba
re resultaten willen van de pe
restrojka.
Een man als Jeltsin heeft, met
al zijn controversiële kanten,
toch een diepe indruk op de
mensen in Moskou gemaakt. Me
nigeen ziet in deze man met zijn
enorme werklust toch de ware
representant van de hervormin
gen. Gorbatsjov was wellicht ge
dwongen Jeltsin om puur poli
tieke redenen uit de top te ver
wijderen, maar hij heeft een goe
de zet gedaan door deze man op
een iets lager niveau te handha
ven en Wel in het ministerie dat
één van de meest kwellende pro
blemen van de Sovjet-samenle
ving, namelijk het woningtekort,
moet zien op te lossen.
MOSKOU (GPD) - Het past he
lemaal in de toeschietelijke pe
restrojka-lijn van Gorbatsjov en
de zijnen, dat de Russische Or
thodoxe Kerk de laatste tijd een
prettige behandeling krijgt.
Ruim een jaar geleden, op het
27ste Partijcongres in Moskou,
riep Gorbatsjov zijn gehoor op
tot meer creatieve initiatieven in
de strijd tegen clericaal anti-Sov
jetisme en tegen de resten van re
ligie en nationalisme, waarmee
hij de rooms-katholieke uniaten-
kerk in de Oekraine de wacht
aanzegde.
Maar dat was voor een gehoor
van gediplomeerde Marxisten-
Leninisten. Nu zitten we vlak
voor de herdenking van de dui
zendjarige kerstening van Rus
land, die in juni met omvangrijke
plechtigheden gevierd zal wor
den. Oog en oor van de wereld
zullen zich dan op de situatie van
de kerk in Rusland richten. En zo
kregen we hier onlangs op de
centrale Sovjet-staatstelevisie
het unieke beeld te zien van zes
op z'n orthodox gemijterde (wit
te fez-achtige hoofddeksels met
een witte doorschijnende voile
tot halverwege de rug) kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleders die
in het Kremlin door een glimla
chende Gorbatsjov werden ont
vangen. De partijsecretaris was
nu juist heel positief over de rol
van de kerk en sprak de hoop uit
dat zij zich ook voor de perestroj
ka zou inspannen.
Is de kerk in de Sovjetunie,
waar het atheisme tot officieel
standpunt in geloofszaken is ver
heven, dan zo belangrijk dat er
voor het oog van de staatscamera
zoete broodjes moeten worden
gebakken met haar vertegen
woordigers? In elk geval kan
worden vastgesteld, dat de kerk.
ondanks alle tegenwerking van
de afgelopen zeventig jaar, zich
heeft weten te handhaven. Nog
steeds zijn het de spreekwoorde
lijke Russische baboesjkas die
met hun hoofddoeken de dien
sten in de met ikonen behangen
kerkhallen het aanzien van een
sektarische bijeenkomst geven.
Maar er komen ook steeds vaker
jongere mensen een kijkje ne
men. De 'Moskovskaja Pravda'
meldde onlangs knarsetandend,
dat een op de drie nieuwgebore
nen tegenwoordig gedoopt
wordt. „De kerk heeft geleerd
om van onze tekortkomingen ge
bruik te maken", zei het blad en
noemde de schaarste in de win
kels en de levensomstandighe
den van de bejaarden als de pun
ten waarop de kerk, door een
rustpunt met mogelijkheden tot
inkeer te bieden, kan scoren. Al
werd er meteen venijnig bij ge
zegd, dat het 'een klassiek waan
denkbeeld' is, dat de kerk voor
de levensbelangen van de mens
zou opkomen.
Nu heeft de Russische Ortho
doxe Kerk inderdaad geen grote
faam weten te verwerven als
maatschappelijk betrokken in
stelling. Maar dan moet men zich
realiseren, dat na de machtsover
name door de Sovjets in 1917 het
decreet omtrent de scheiding
tussen kerk en staat en kerk en
school door Lenin werd afgekon
digd, niet lang daarna gevolgd
door het verbod aan de kerk om
zich met enige vorm van barm
hartigheid - wij zouden zeggen
welzijnswerk - bezig te houden.
En dat is nog steeds niet gewij
zigd.
De nieuwe wet op de geloofs
vrijheid en de rol van de kerk in
de Sovjetsamenleving is nog
steeds in de voorbereidende fase
en al gaat men er in Russische
kerkelijke kringen wel van uit,
dat de sociale functie van de kerk
door die wet aanzienlijk ver
breed zal worden, de tekst waar
het om gaat is nog steeds niet ge
reed.
De vrees van de autoriteiten
geldt de mogelijkheid, dat een
maatschappelijk ontketende
kerk in de USSR alras voor een
grote groep mensen een alterna
tieve autoriteit zou kunnen wor
den.
Pausbezoek
Ruim een maand voor het
pausbezoek aan Oostenrijk blijkt
dat de meeste rk jongeren in het
land niet echt op de paus zitten te
wachten. Uit een onderzoek in
het aartsbisdom Salburg blijkt
dat de meeste jongeren de paus
alleen associëren met de seksue
le moraal van de kerk en de hoge
kosten van pausbezoeken. Vol
gens de jongeren „sympathieke"
begrippen als vrede, ontwikke
lingshulp, diakonaat en pastora
le zorg worden door maar weini
gen verbonden met de kerk.
Het onderzoek van het studen
tencentrum in Salzburg dat deze
week werd gepresenteerd en
waaraan bijna 9.000 studenten
hebben meegewerkt, toont een
grote kloof tussen het persoon
lijk geloof van de jongeren en
hun contacten met de kerk. On
geveer 80 procent van de onder
vraagden gaf aan dat bidden - in
ieder in geval in noodsituaties -
iets voor hen betekent. Daarente
gen is voor slechts 23 procent de
kerk een ondersteuning. De
meeste jongeren hebben wel een
christelijke voorstelling van
God. Hoe ouder de jongeren wor
den hoe meer hun voorstelling
echt verandert van een persoon
lijk God naar iets als „energie, al
lesomvattend principe, goede
vriend of probleemoplosser".
Slechts 26 procent van de on
dervraagde jongeren hecht enig
belang aan uitspraken van de
paus. Dat percentage zou groter
zijn, als de paus zich wat meer in
zette voor de Derde Wereld, de
jeugd, vrede, ontwapening en te
gen discriminatie van mensen,
zo blijkt verder.
Het studentencentrum had het
onderzoek verricht ter voorbe
reiding op de ontmoeting tussen
de paus en jongeren op 26 juni in
Salzburg.
Inkrimping
De theologische faculteit van
de Katholieke Universiteit
Nijmegen gaat akkoord met een
forse inkrimping van het aantal
afstudeerrichtingen en een bun
deling van alle onderzoeken tot
het zwaartepunt bijbel, bevrij
ding en modernisering. Deze be
zuinigingen waren voorgesteld
door een bestuurscommissie on
der leiding van rector-magnifi-
cus prof. dr. B. van Iersel. Femi
nistische theologie - nu nog een
examenhoofdvak - wordt daar
entegen een nieuwe afstudeerva
riant als het aan de faculteit ligt.
De Nijmeegse universiteit zou
hiermee de eerste in West-Euro
pa worden
Mochten de bezuinigingsplan
nen definitief worden goedge
keurd dan verdwijnen in Nijme
gen de afstudeerrichtingen litur-
gie, theologie van het maat
schappelijk handelen en ca-
techetiek en worden de varian
ten Nieuwe en Oude Testament
evenals de kerkgeschiedenis en
patrologie samengevoegd. De
theologische faculteit van
Nijmegen moet in het kader van
de bezuinigingen in totaal 30 pro
cent van haar onderwijsruimte
inleveren.
Het Leidse Leger des Heils
belegt zondagavond van 19.00
uur af een samenkomst in het Le
ger des Heils-gebouw aan de 3de
Groenesteeg. De leiding van de
bijeenkomst is in handen van
commandant R.J. Schurink, van
J 1958 tot 1960 leider van het Leger
des Heils in Leiden.
BEROEPINGSBERICHTEN
Nederlands Hervormde Kerk:
Beroepen te Nijeveen: R. H. L.
Fechner, kandidaat te Leiden.
Bedankt voor Nunspeet: F.
van Roest te Groot-Ammers.
Gereformeerde Kerken:
Beroepen te Franeker: drs. G.
J. Karssenberg te Hengelo.
Gereformeerde Gemeenten:
Beroepen te Borssele: G.
Mouw te Genemuiden.
Bedankt voor Den Haag-Zuid:
R. Boogaard te Leiden.
