Stoelendans opvolging
van Peters is begonnen
Koninklijk Penningkabinet in
juni voor publiek opengesteld
Zijloever
Collecties sinds lange tijd weer bij elkaar
Eerste paal
voor muziek-
gebouw
Tijdelijke
kantoren
terrein HCG
VRIJDAG 6 MEI 1988
Lezers schrijven
Naar aanleiding van het artikel
'Kritiek bewoners op het bouw
plan Zijloever' wil ik graag het vol
gende kwijt.
Vooral het vijf'etages hoge bouw
werk 'De Snor' op de landtong in
de Zijl heeft de gemoederen in de
Kooi al danig verhit. Het is name
lijk niet alleen vanwege de hoge
kosten een vrijwel onmogelijk
plan. In de premiesector is dit
bouwproject namelijk door de
Kooibewoners vorig jaar volledig
afgekraakt. Maar het bouwen van
woningwetwoningen met eigen
aanlegsteigers mag in Nederland
op z'n zachts gezegd toch bijzonder
heten. De huursubsidie kun je aan
je boot nuttig besteden, en daarbij
woon je door het wijdse uitzicht
bijzonder riant. Het summum van
sociaal beleid, of niet soms?
Juist vanwege de hoge en onze
kere kostenfactoren van dit bouw
werk in het water, moeten er ten
minste 265 in plaats van 200 wonin
gen op Zijloever verrijzen. Tevens
maakt dit plan het mijns inziens
noodzakelijk de kosten van de bo
demsanering op te jagen. Want
daarvoor moet apart rond de land
tong een complete (nood)beschoei-
ing aangebracht worden.
Vorig jaar hebben buurtbewo
ners de gemeentebestuurders glas
hard aangetoond dat alle nieuwe
randvoorwaarden voor de Zijloe
ver niet deugden. Dus ook niet die
ten gunste van 'De Snor'. Maar ook
bij steeds meer andere projecten in
onze stad mag duidelijk zijn dat in
spraak, of wat daarvoor moet door
gaan, ons gemeentebestuur niet
weerhoudt zijn plannen gewoon
door te drukken. Dus na inspraak
over de varianten 1 tot en met drie
kiest het gemeentebestuur gewoon
variant 4. De (onnodige) wijziging
van bestemmingsplannen wordt
de grootste hobby van ons gemeen
tebestuur, want die plannen maak
je daarbij gelijk felexibel, waar
door aanpassingen voortaan soepe
ler geregeld kunnen worden!
De nota 'Bouwen in bestaande
wijken' bevestigt nogmaals het ar
gument uit het huidige bestem
mingsplan hoe belangrijk de
Zijloever is voor de aanvulling van
het zeer schaarse groen in de wijk
de Kooi. Op basis daarvan pleiten
veel buurtbewoners voor veel
groen en dus een geringerer aantal
wooneenheden. Uiteindelijk is de
ze locatie de enige plek in onze wijk
waar je nog tegemoet kunt komen
aan de wens van de PvdA voor
meer groen en recreatie in de stads
vernieuwingsgebieden. Deson
danks wil het gemeentebestuur
niet alleen Zijloever, maar ook an
dere delen van de wijken de Kooi
en Noord alleen maar voller bou-
Naar aanleiding van de kritiek
uit de buurt heeft het wijkcomité
de Kooi vorig jaar - onder grote
tijdsdruk, maar wel in nauw over
leg met de gemeente - een betaal
baar eigen verkavelingsplan gepre
senteerd. Dit plan met één haventje
en slechts 215 woningen, paste
goeddeels in het huidige bestem
mingsplan De Kooi, en had uitein
delijk de instemming van alle be
trokken buurtbewoners. Het was
vanwege de grotere verkavelings
ruimte, simpelweg doqr het ver
schuiven van wat woonblokken,
mogelijk geweest de bezwaren van
de gemeente op de verkavelingsin
deling weg te werken. Daarmee
was iedereen tevreden geweest.
Maar ja, zo simpel en zo goedkoop?
Want is zonder 'De Snor' het leven
in de Kooi nog wel zinvol?
Hoewel hij dat ontkent, bevestigt
gemeentewoordvoerder Veldhuy-
zen van Zanten in het betreffende
artikel in deze krant juist dat 'de
snor van Tesselaar' een erg duur
prestige-object blijft. Want hij ver
klaart dat ons gemeentebestuur
méér geld voor dit palenplan in het
water wil uittrekken.
In de afweging tussen twee
mooie haventjes of één even mooi
haventje én meer groen, denk ik
dat juist van het groen meer men
sen in onze wijk straks kunnen pro
fiteren.
Bram Groeneweg,
Soembastraat 65,
2315 BS Leiden.
VTL
In het clubgebouw van VTL aan de
Voorschoterweg wordt vrijdag 6 mei
een klaverjas- en jokeravond gehou
den. Aanvang 20.00 uur.
Rommelmarkt
In het dienstencentrum Merenwijk
aan de Rosmolen 6 wordt zaterdag 7
mei een rommelmarkt met mini-ker
misattracties gehouden. Aanvang
10.00 uur, sluiting circa 15.00 uur.
Wandeltocht
Zaterdag 7 en zondag 8 mei worden
vanaf de kantine van voetbalveren
ging VTL aan de Voorschoterweg
wandeltochten gehouden. Er kan wor
den gekozen uit afstanden van 5 tot
30 kilometer. Start tussen 9.00 en
14.30 uur. Voor informatie tel. 720807
Of 01726-13470.
Kajak varen
De directie sport en recreatie van de
gemeente houdt in samenwerking
met Gerco Jongejans Kanopromotie
een cursus kajak varen in het Valken-
burgse meer aan de Voorschoterweg.
De cursus bestaat uit vier lesuren, te
beginnen op 17 mei. Voor informatie
tel. 315601 tussen 8.30 en 10.00 uur,
vragen naar Aad van der Luit. De kos
ten bedragen 40 gulden.
Marjan Scharloo van het Penningkabinet toont een aantal schatten uit de collectie, afkomstig van schepen van
de Verenigde Oostindische Compagnie: "We willen geen rondjes op een rijtje leggen, maar het verhaal achter de
munten vertellen". (foto Henk Bouwman)
LEIDEN - Wanneer in juni de deu
ren van het Koninklijk Penningka
binet aan het Rapenburg voor het
publiek opengaan, kunnen mun-
tenverzamelaars en andere belang
stellenden hun hart ophalen aan
maar liefst twee tentoonstellingen
tegelijk. Ter ere van het feit dat
voor het eerst na de Tweede We
reldoorlog collectie, medewerkers
en bibliotheek weer onder één dak
zullen zitten, worden de vitrines in
de toonzaal van het museum inge
richt met muntschatten uit het
VOC-tijdperk en uit de rest van de
unieke verzameling van ruim
200.000 munten, papiergeld, pen
ningen, gesneden stenen en zegel
stempels van het kabinet.
door
Annemiek Ruygrok
Het Rijksmuseum het Koninklijk
Penningkabinet verhuisde twee
jaar geleden van Den Haag naar
Leiden. Aanvankelijk zou het mu
seum al vorig jaar voor het publiek
zijn opengegaan, maar door geld
en tijdgebrek werd dat uitgesteld
tot dit jaar. Al in 1982 was er overi
gens sprake van een verhuizing
van het Penningkabinet van Den
Haag naar Leiden, maar de daad
werkelijke plannen kregen pas la
ter gestalte.
In de achttiende eeuw legden de
Hollandse stadhouders de basis
voor de collectie van het kabinet.
Maar in de Franse tijd werd een
groot deel geveild, een ander deel
werd naar Parijs gebracht en dat is
nooit meer teruggezien. Toen ko
ning Lodewijk in Nederland aan
het bewind kwam, begon hij een
nationale verzameling van Franse
munten aan te leggen. Later is die
collectie gevoegd bij wat er nog
over was van de munten van de
stadhouders. Koning Willem I
kocht uit eigen middelen een groot
aantal munten en stichtte vervol
gens in 1816 het Penningkabinet.
De collectie omvat het eerste
geld dat in de westerse wereld in
omloop was - Turkse munten uit de
zesde eeuw vóór Christus - tot aan
de meest recente Nederlandse
munten. "Het accent ligt op Neder
land, maar we hebben ook een
groot aantal buitenlandse munten.
We willen de verzameling repre
sentatief houden en daarom kopen
we ook geld uit de moderne wereld
aan", aldus educatief medewerk
ster Maijan Scharloo.
Het Penningkabinet, gevestigd
in de voormalige 'werkplaats' van
het Rijksmuseum van Oudheden,
is voor exposities aangewezen op
datzelfde museum. In Oudheden is
een zaal -"vlakbij de mummies, dus
dat is een goede trekpleister" - voor
het Penningkabinet gereserveerd.
"We blijven zelfstandig, maar ma
ken permanent gebruik van deze
zaal".
Het is lang geleden dat de collec
tie echt goed aan het publiek is ge
toond.
"De laatste tentoonstellingen date
ren van 1970. En ook al nemen
munten niet zoveel plaats in, toch
kunnen we in die ene zaal maar een
fractie van de totale collectie laten
zien. Dat komt omdat we geen
rondjes op een rij willen leggen,
maar het verhaal achter het geld
duidelijk willen maken. Wat men
ermee deed. Vandaar dat we wis
seltentoonstellingen zullen bren
gen. Elk half jaar wordt een ander
deel van de verzameling getoond".
'Postbus 51'
Maijan Scharloo omschrijft het
Penningkabinet als de 'Postbus 51'
op muntengebied. "We doen keu
ringen van Nederlandse munten,
zijn de hoogste instantie op dit ge
bied. Ook lenen we geld en pennin
gen aan andere musea uit, die mun
ten voor een bepaalde expositie nó
dig hebben. Bovendien helpen we
wetenschappers bij hun onder
zoek. Stuit iemand bijvoorbeeld op
een oude rekening, dan wordt die
hier omgerekend en geïnterpre
teerd. We hebben zo raaklijnen met
allerlei studierichtingen. Sinds we
in Leiden zitten komen veel meer
mensen van de universiteit naar
ons toe. Wat dat betreft zat je in
Den Haag meer op een eiland".
Ook muntenverzamelaars ko
men dikwijls het Penningkabinet
raadplegen. Heeft iemand een
'schat' in zijn achtertuintje gevon
den, dan kan hij op woensdagmid
dag bij het museum terecht. "Dat is
altijd heel leuk. Die mensen ver
wachten heel wat gevonden te heb
ben. Helaas valt dat meestal tegen,
maar soms zit er écht een leuke
vondst bij".
Voor wie moeilijk de woensdag
middag kan vrijmaken, is het mu
seum op de eerste zaterdag van de
maand geopend. "Dat gebeurt op
basis van vrijwilligheid. We vinden
gewoon dat ook in het weekeinde
mensen ons moeten kunnen raad
plegen. Het voordeel van die zater
dagochtenden is, dat het hier dan
heel rustig is. Geen telefoontjes en
Wanneer het Penningkabinet of
ficieel wordt geopend, zal de ene
tentoonstelling 'Schepen met geld'
een beeld geven van de geldzendin
gen door de Verenigde Oostindi
sche Compagnie (VOC) naar Azië.
Bijna 200 jaar lang stuurde de VOC
(1602-1799) schepen naar Azië met
als belangrijkste lading een aantal
kisten, gevuld met zilveren en gou
den munten. Deze waren bestemd
voor de aankoop van specerijen,
textiel en exotische produkten.
'Schepen met geld' zal iets vertel
len over de organisatie van deze
geldtransporten.
Daarbij wordt vanzelfsprekend
aandacht geschonken aan de re
cent gevonden wrakken van de
VOC-schepen. Scharloo toont al
vast een voorproefje: gouden duka
ten, samengeklonken met geoxy-
deerde zilveren penningen. Door
de invloed van het zoute zeewater
is er van het zilver weinig over. De
gouden dukaten hebben echter
nauwelijks aan waarde ingeboet.
"Wat we laten zien is hoe het geld
bij elkaar werd gesprokkeld en, ge
transporteerd over zee, wat er mis
ging en w^t er in Azië mee gebeur
de. Soms werd daar met stukjes
lood betaald een andere keer werd
zilver of goud omgesmolten tot
munten, die daar werden gesla
gen". Ze toont een 'bonk' uit 1796.
Toen, ten tijde van de Franse over
heersing, waren geldtransporten
tussen Nederland en Indië onmo
gelijk. Dus kochten de Nederlan
ders in Japan staven koper en hak
ten die in stukken, 'bonken', waar
mee zij betaalden.
Kwam een retourvloot met kost
bare lading weer in Nederland, dan
kreeg de reder een 'relatiege
schenk' van de VOC: een volumi
neus puur gouden medaillon met
inscriptie. Ook daarvan zijn exem
plaren in het kabinet aanwezig. De
'Spaanse mat', een munt die in de
lofzang op Piet Heins verovering
van de Zilvervloot een grote rol
speelt, behoort eveneens tot de col
lectie. Deze 'matten' waren slordig
geslagen munten die vanuit La-
tijns-Amerika naar Spanje werden
gebracht om vervolgens als betaal
middel over heel West-Europa uit
te zwermen. Veelal werden de mat
ten omgesmolten en opnieuw ge
slagen, dus kwam het er niet zo op
aan hoe ze in eerste instantie wer
den geslagen.
De tweede tentoonstelling,
'Twee eeuwen verzamelen', zal de
belangstellenden uitgebreid infor
meren over de unieke verzameling
van het Penningkabinet en de ge
schiedenis daarvan. In de eerste
helft van de negentiende eeuw lag
het accent van de verzameling nog
op munten uit de oudheid, gesne
den stenen en herdenkingspennin
gen. Vanaf 1850 kwamen daar de
munten uit het eigen Nederlandse
verleden bij. Rond 1900 werd be
sloten om ook nieuwe munten te
gaan verzamelen en om een repre
sentatieve verzameling van eigen
tijdse buitenlandse munten aan te
leggen.
De penningkunst maakte in de
tijd van de Jugendstil een nieuwe
bloeiperiode door en sindsdien zijn
moderne munten systematisch
verzameld. Nog steeds wordt re
cent werk van penningkunste
naars uit binnen- en buitenland
aangekocht.
Behalve penningen verzamelt
het kabinet overigens ook papieren
geld, als opvolger van de steeds
minder gebruikte munten. En zo
kan het gebeuren dat tussen mun
ten uit vervlogen tijden er ineens
een 'vuurtoren' met moderne
paarstinten tussenuit springt.
LEIDEN - De braderie op de Doe-
zastraat is gisteren door een groot
aantal mensen bezocht. Met name
de straatmuziekanten die optra
den trokken veel bekijks. De Leidse
artiesten Lampie. De Mobiletes,
Trouble Boys en Dol Neyc0l ver
maakten het publiek. Er was dit
jaar voor het eerst een curiosa-
markt op de Doezastraat. De kinde
ren vrijmarkt moest daarom ver
huizen naar het Van der Werfpark.
Er waren weer veel kinderen die
van deze gelegenheid gebruik
maakten om wat zakgeld te ver die-
Er was heel wat minder animo
voor de 'speakerscorner'. Leide-
naars kregen de kans om in het
openbaar hun zegje te doen. Vol
gens organisatrice Judith Dickhoff
is het Leidse publiek niet gewend
om voor publiek het hart uit te stor
ten. Volgend jaar komt overigens
toch weer een speakerscorner,
waarbij overwogen wordt om gast
sprekers aan te trekken die het goe
de voorbeeld moeten geven.
(foto Wim Dijkman)
LEIDEN - De eerste paal voor het
muziekverzamelhgebouw aan de
J.C. de Rijpstraat gaat woensdag 11
mei om 19.00 uur de grond in. De
kosten van het gebouw worden ge
raamd op drie miljoen gulden. Het
ministerie van welzijn, volksge
zondheid en cultuur subsidieert
het project in het kader van de zo
genaamde terugploegregeling met
een bedrag van 7 ton.
De vijf muziekverenigingen die
in het gebouw komen (Allegro Vi
vace, De Burcht, Con Fuoco, Kunst
en Genoegen en Werkmans Wils
kracht) luisteren de plechtigheid
op. Het verzamelgebouwx wordt
gebouwd door Veenman en Vink
uit Hillegom. De bouwtijd vergt
ongeveer een jaar.
LEIDEN - De Hollandse Construc
tie Groep (HCG) laat op de hoek
van de Vijf Meilaan en de Roose-
veltstraat tijdelijke kantooreenhe
den plaatsen. Het gaat om kantoor
ruimte voor personeelsleden die
veelvuldig werken op projecten
buiten de werkplaats, maar die
toch kantoorruimte moeten heb
ben. Die werknemers zullen ter zij
ner tijd in de vaste bebouwing een
plaats krijgen. Er moet herschik
king komen van kantoorruimte nu
de afdeling staalbouw van de HCG
naar Schiedam is verhuisd.
LEIDEN - In de fractie van de
PvdA is de stoelendans rond de
zetel van de vertrekkende wet
houder van ruimtelijke ordening
Jit Peters begonnen. Een drie
manschap onder leiding van
voorman Dick Tesselaar praat
deze week met alle leden van de
socialistische fractie om naar
hun voorkeur en eventuele be
schikbaarheid te informeren.
Een uiterst zorgvuldige procedu
re opdat geen van de socialisten
zich na afloop gepasseerd kan
voelen. De belangrijkste kandi
daten om Peters op te volgen,
staan echter al lang vast.
door
Gert Visser
Ook de beslissing van de socialis
tische fractie dat de opvolger van
Peters een vrouw moet zijn, ver
anderde niets aan het lijstje kans
hebbers. De heren in het socialis
tische kamp maakten toch al
weinig kans. Het aantal vrouwen
in het college wordt daarmee van
twee naar drie uitgebreid en Lei
den krijgt voor de eerste maal in
de geschiedenis een vrouw op
een post die als één van de meest
invloedrijke in het politieke be
stuur geldt.
Ook daarom is het opvallend
dat Jit Peters eigenlijk maar zo
kort op zijn post is gebleven. Zijn
voorganger Waal bijvoorbeeld
waakte maar liefst twaalf jaar
over de portefeuille ruimtelijke
ordening en verkeer. Het is dan
ook niet verwonderlijk dat het
beleid dat Waal uitzette, nog
steeds zijn stempel drukt op het
doen en laten van zijn opvolger
zoals ook nieuwe opvolgers daar
aan met handen en voeten ge
bonden zullen zijn.
Niet voor niets heeft Peters
van zijn toekomstige werkgever
gedaan gekregen dat hij nog en
kele maanden in Leiden mag
blijven om het karwei af te ma
ken. Dat karwei betreft dan in
hoofdzaak een autovrije Bree-
straat die Peters de stad hoopt na
te laten. Politiek is het niet zo
fraai dat een wethouder die zijn
aftreden reeds heeft aangekon
digd, een belangrijke zaak als de
Breestraat voor zijn rekening
neemt. Hy is immers niet meer
aan te pakken. Praktisch zal dat
echter niet zo'n probleem zijn,
het besluit over de Breestraat
staat al zo goed als vast.
Handicap
De handicap van Peters is dat
hij weliswaar slechts 4 jaar wet
houder van ruimtelijke ordening
is, maar daarvoor al acht jaar in
de raad doorbracht. Dat ver
klaart zijn kortstondige verblijf
op deze post. Wie krijgt er na 12
jaar gemeentepolitiek niet eens
genoeg van?
De PvdA zal hiermee ongetwij
feld rekening houden. Gezocht
wordt naar een opvolger die be
reid is ook gedurende de volgen
de collegeperiode op 'zijn' post te
blijven. Dat heeft ten nauwste te
maken met het feit dat wethou
der Dick Tesselaar (volkshuis
vesting) heeft aangekondigd
over twee jaar op te stappen. De
posten volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening vormen de
spil van het gemeentebestuur en
M. van der Molen: ruime erva
ring. (archieffoto Jan Holvast) Wethouder Van Dongen: daadkracht.
al te veel persoonswisselingen in
deze sector zouden afbreuk kun
nen doen aan de continuïteit van
het politieke bestuur.
De belangrijkste kandidaat-
opvolger, de huidige wethouder
van .onderwijs Henriëtte van
Dongen, kampt met dezelfde
handicap als Peters. Zij maakt
nu al 10 jaar deel uit van de ge
meenteraad en het is de vraag of
zij de energie kan opbrengen
daar nog eens zes jaar aan vast te
knopen. Los daarvan geniet Van
Dongen veel vertrouwen in de
fractie. Weliswaar is zij geen des
kundige op het terrein van de
ruimtelijke ordening, maar haar
bestuurlijke ervaring compen
seert dat euvel. Van Dongen
staat te boek als een daadkrachti
ge wethouder die het conflict
niet vermijdt en er alles aan doet
om haar ideeën verwezenlijkt te
krijgen.
Sprankelend
Wat daadkracht betreft komt
de tweede kandidaat, fractie
voorzitter Marietje Van der Mo
len, minder goed uit de verf. Van
der Molen maakt sinds '82 deel
uit van de Leidse gemeenteraad,
maar is na een veelbelovende
start uit de kopgroep weggezakt.
Eigen aan haar functie, lijkt zij
eerder het compromis na te stre
ven dan zich te willen profileren.
Van der Molen kan bogen op rui
me politieke ervaring (ook in het
provinciaal bestuur) en maakte
lange tijd deel uit van de raads
commissie ruimtelijke ordening.
De derde vrouw in kwestie is
alleen kandidaat voor de post
van onderwijs wanneer Van
Dongen de plaats van Peters in
neemt. Anneke Boot zit sinds '82
in de gemeenteraad en geniet
veel waardering binnen haar par
tij. Bij de laatste verkiezingen
werd ze zelfs hoger op de kandi
datenlijst geplaatst dan haar
fractievoorzitter. Boot is niet di
rect een sprankelende politieke
persoonlijkheid, maar geldt als
een uiterst serieus en deskundig
raadslid. Het moet wel heel
vreemd lopen - is het nu niet dan
op een later tijdstip - wanneer zij
geen wethouder van onderwijs
wordt.
Wanneer het duo Van Dongen-
/Boot bereid is de plaatsen te ver
vullen die bij het vertrek Van Pe
ters openvallen, zal de fractie
weinig tijd nodig hebben om de
zaak te regelen.
Basis
De opvolging van wethouder
Tesselaar over twee jaar zal heel
wat minder voeten in de aarde
hebben. Zoals een verantwoor
delijk bestuurder betaamt, heeft
de wethouder volkshuisvesting
zijn vertrek goed geregeld. De
voormalige PvdA-afdelingsvoor-
zitter Van Rij staat klaar om zijn
plaats in te nemen. Van Rij heeft
als bestuursvoorzitter van de
Woningbouwvereniging Leiden
en de Federatie van Woning
bouwcorporaties zoveel ervaring
op het terrein van de volkshuis
vesting dat hij slechts met moei
te te passeren zal zijn.
Van Rij liet dit keer zijn beurt
voorbij gaan om in de gemeente
raad te komen. Hij vond zijn
werk 'aan de basis' belangrijker.
Hij mist zodoende enige prakti
sche ervaring in het raadswerk.
Dat behoeft echter geen beletsel
te zijn om na de volgende verkie
zingen onmiddellijk wethouder
worden. Uiteindelijk is Tesselaar
veertien jaar geleden precies het
zelfde overkomen.
