Nieuwe plaats
voor opslag
van kernafval
Eigenzinnige combinaties
van vormen en materialen
WONEN-
Mislukte miljoenenfraude
geen 'Old Shatterhand-spel'
Beroep tegen vrijspraak
Neem die stap nu. 'n viervoudige moordzaak
hülsta !2ï
WOENSDAG 4 MEI 1988
PAGINA 11
Een eigenzinnige combinatie
van vormen en materialen.
Marmer, natuursteen,
hardsteen, hout en glas,
verwerkt in ontwerpen met
een eigen stijl, waarin
vormgeving en functie naast
elkaar staan. 'De nieuwe
generatie ontwerpers'
noemen ze zichzelf. Ze
presenteren zich als groep, de
DAD-groep om exact te zijn.
En DAD staat dan weer voor
Dutch Art Design. Een
combinatie van vijf
bedrijven.
De groepsleden zijn er dan
ook nog niet helemaal uit of
ze nu kunstenaars op het
gebied van woninginrichting
zijn of ontwerpers. De
toevoeging Design in de naam
geeft aan dat ze meer doen
dan alleen meubelmaken.
De DAD-groep presenteerde
zich voor het eerst aan een
groter publiek tijdens de
woonmanifestatie
'Binnenhuis' in Rotterdam.
Die presentatie sprong in het
oog door de eigen wijze van
materiaalverwerking en
vormgeving. DAD heeft
duidelijk een eigen gezicht.
door
Annemarie Zevenbergen
"In het produkt dat wij afleve
ren mag de functie niet over
heersend zijn. Je ziet zo vaak
dat er iets gemaakt wordt waar
bij alleen gekeken wordt naar
de functie en verder niet meer
naar de sfeer die het uitstraalt,
de gebruikte materialen en de
vormgeving. En dat zijn dingen
die bij ons het 'extra' geven".
We zitten in het 'vaste honk' van de
DAD-groep in Rotterdam. Tijn
Noordenbos van het meubelont
werpersduo Tyro (een van de vijf
DAD-bedrijven), legt uit wat de
oDAD-ders' nastreven.
"Ik wil niet zeggen dat vormge
ving bij ons voorop staat, want dan
wordt je weer in zo'n vormgevers
hokje geduwd. Bij ons staan stijl en
functie naast elkaar. En dat wordt
de laatste tijd nogal eens vergeten.
Het is doorgaans het kostenvraag-
stuk dat bovenaan staat en dan
wordt er niet gekeken naar iets ex
tra's, om een produkt net even wat
mooier te maken. Dat zie je bijvoor
beeld bij woningbouw. Met een
klein beetje extra moeite zou dat al
lemaal net even anders kunnen. En
dat geldt ook voor interieur. Het is
Nieuwe generatie ontwerpers
heel makkelijk om een standaard
supermarkt-achtig interieur te ma
ken met gewoon alles wit en braaf,
maar daar beleef je niets aan".
"En daar gaat het ons om. Wij
willen in ons werk een soort am
bachtelijke vreugde hebben. Daar
om zullen we ook nooit werken
met grote bedrijven en tientallen
personeelsleden. Wij maken door
gaans eenmalige produkten. En als
we eens een serie-produkt hebben
dan gaat nog maar met series van
drie, vier stuks".
De DAD-groep werd ruim een
jaar geleden opgericht. De DAD-
winkel aan de Rotterdamse Panne-
koekstraat was. eigenlijk het begin
punt. De groepsleden, allen tussen
de 30 en 40 jaar, kenden elkaar via
die zaak en door gezamenlijke op
drachten. "Je moet die groep niet
te zwaar zien, met statuten en con
tracten. Het gaat er om dat je weet
dat je elkaar hebt en op dezelfde
lijn zit. Het is een vrijblijvende sa
menwerking. De basis is dat we
weten dat we in dezelfde sfeer kun
nen inrichten en ontwerpen. Dat is
de overeenkomst. Ieder is verant
woordelijk voor zijn eigen gebied.
Het is niet zo dat eén de supervisie
heeft over alles. Hoe de zaken ver
der reilen en zeilen is en kwestie
van met elkaar overleggen".
Huib de Jong van Art Construc
tions (ook een van de groepsleden):
"We willen met elkaar werken.
Proberen elkaar te stimuleren om
kwaliteit te maken en te leveren.
Dat is eigenlijk het doel van de
groep. Gezamenlijk naar buiten
treden en elkaar bijstaan om te
kunnen functioneren".
Nieuws
"Wij willen als groep in Neder
land iets nieuws brengen. Een war
mer, romantischer manier van in
richten dan tot nu toe gebeurd is.
Af van dat hele cleane zakelijke.
Het is heel makkelijk om iets in
plastic te bouwen en dat gewoon
wit te spuiten. Wij willen met een
andere manier van afwerken het
produkt iets extra's meegeven. We
werken ook vrijwel niet met kunst
stof, tenzij het doelmatig ergens te
gebruiken is".
DAD bestaat uit Art Construc
tions, Menhir Steen, Tyro, de DAD-
winkel en Applicatiebedrijf
Driessen. Het eerste bedrijf heeft
met name bekendheid verworven
met het ontwerpen en uitvoeren
van horeca-projecten. Menhir
Steen is gespecialiseerd in de leve
ring en bewerking van uitzonderlij
ke steensoorten. Tyro, een meubel
ontwerpduo, past oude technieken
toe als houten, marmeren en wik
kelen bij de afwerking van haar
moderne meubelen. Driessen is ge
specialiseerd in een ambachtelijke
oud-Italiaanse muurafwerkings-
techniek, Stucco Antico. Hierbij
wordt een optisch diepte-effect be
reikt door in verschillende tinten
een vaag dessin in overelkaar
geplamuurde lagen te creeëren.
Ambachtelijk werken
Daarmee komen we terug op de
overeenkomst tussen alle groepsle
den: het ambachtelijk werken. Dat
is duidelijk terug te vinden in de af
werking van de meubelen die Tyro
ontwerpt. Zij grijpen terug op de
oude technieken als houten, wik
kelen en marmeren. Samen te vat
ten onder het woord 'trompe l'oeil.
Simpel gezegd, het aanbrengen
van een dessin op een basislaag. Bij
het marmeren wordt op die laag
met behulp van dunne en dikke
kwasten eén marmerstructuur aan-
gebraqht. Het resultaat is op het
eerste gezicht niet van echt mar
mer te onderscheiden. Dit marme
ren werd eeuwen geleden al in ker
ken en grote gebouwen toegepast.
Bij het wikkelen wordt met behulp
van een opgevouwen voorwerp als
het ware gestempeld op de basis-
laag.
Andere technieken die Tyro toe
past zijn granieten en sponzen. Bij
de eerste wordt het uiterlijk van
graniet nagebootst door op die ba
sislaag spikkels te spuiten. Die
spikkels hebben allemaal een ver
schillende grootte. Bij het sponzen
wordt, opnieuw op een basislaag,
verf aangebracht met behulp van
een spons. Een vaag dessin van
inelkaar vloeiende tinten is dan het
resultaat.
De meubelen die de DAD-groep
verkoopt zijn vrij prijzig. DAD
richt zich dan ook niet op de massa.
Er zijn in feite twee kopersgroe-
pen. Aan de ene kant de oturbo-
groupies' als ultra's en yuppies en
daarnaast een categorie die duide
lijk een tijd spaart voor een meu
belstuk.
Tyro-man Noordenbos: Die
laatste groep is behoorlijk groot.
rechts: Huib de Jong, Jollie Jongma e
Misschien wel een derde van ons
koperspubliek. Mensen die bewust
kiezen voor een mooi meubelstuk
in huis. Die gaan gewoon niet met
vakantie om die kast te kunnen ko
pen. Het is een ontwikkeling die
gaande is, in heel Europa waar
schijnlijk, dat er steeds meer aan
dacht besteed wordt aan design.
Vroeger had je dat met mode. Ie
dereen keek van wat wordt het,
welke stijl krijgen dit jaar en dat
zelfde proces zie je ook bij interi
eurdesign".
Verschil
Zit er nu eigenlijk wezenlijk ver
schil tussen ontwerpen en 'desig-
"Ik denk dat het alleen een taal
kundig verschil is. Design heeft
een stempel omdat het in de meu
belwereld wordt gebruikt als een
aparte groep meubelen. Die kreet
is gewoon een keer gevallen, ie
mand heeft dat ooit eens een keer
gebruikt. En sindien zit iedereen
die maar even afwil van saai wit in
die design-hoek. Maar het is wel
een woord datje nodig hebt om aan
te geven in welke categorie je zit.
Dat je geen stapelmeubelen ver
koopt. Vandaar dat wij design in de
naam hebben".
Maar geef je door het woord art al
niet aan dat je 'afwijkend' bezig
bent?
"Wij zitten vaak te dubben tus
sen art en design. Voelen wij ons
nou kunstenaar of voelen wij ons
meubelmaker of ontwerper. Je zit
daar eigenlijk tussenin. Je bent
kunstenaar op het gebied van een
functioneel produkt. We maken
dan geen schilderijen of beeld
houwwerken, maar wij maken in
richtingen en meubelen. Op dat ge
bied zijn wij kunstenaars".
"We zijn dagelijks bezig met
nieuwe ontwikkelingen. Je hoofd
staat nooit stil en dat maakt dat je
iedere keer weer met nieuwe vor
men en nieuwe produkten komt.
Dat granieten bijvoorbeeld, daar
zijn wij zo'n vijf jaar geleden mee
begonnen en dat zie je nu overal
komen. Het marmeren idem dito".
De groep werkt op verschillende
terreinen. Bouwkundige werken,
en dat loopt door tot en met het
bouwen van bars, vormgeving in
metaal, meubelen, vloeren leggen,
lambrizeringen van hardsteen en
marmer en wandafwerkingen. Al
les wordt op maat gemaakt. Klan
ten in de DAD-zaak kunnen met
hun wensen naar voren komen en
dan worden meubelen op maat
ontworpen.
In de meubelcollectie wordt veel
natuurlijk materiaal verwerkt. En
wie denkt dat marmer qua uiterlijk
een koud materiaal is komt bedro
gen uit. Er zijn duizenden soorten
in verschillende kleuren. Primaire
kleuren worden overigens door de
'DAD-ers' niet verwerkt. Warme
kleuren en de wat grauwere pastel
tinten zijn favoriet.
BINNENLAND BUITENLAND
BORSELE (ANP) - Er blijkt wel degelijk een andere, bete
re plaats te bestaan op het grondgebied van de gemeente
Borsele om radioactief afval op te slaan dan tot nu toe werd
aangenomen. Dat bleek gisteren in het gemeentehuis van
Heinkenszaod, waar de Werkgroep Plaatsbepaling Covra
haar rapport aanbood aan burgemeester en wethouders
van Borsele.
Twee maanden geleden wees de
gemeenteraad van Borsele onder
sterke druk vanuit de bevolking de
plaats af waar Covra, de Centrale
Organisatie voor Radioactief Afval,
in de toekomst alle radioactief af
val van Nederland wilde opslaan.
Groen licht
voor formatie
kabinet Antillen
WILLEMSTAD (ANP) - De gou
verneur van de Nederlands Antil
len heeft het groene licht gegeven
aan kabinetsformateur Maria Libe
ria-Peters om een nieuw kabinet te
vormen dat kan steunen op een zo
danige meerderheid dat in de reste
rende zittingsperiode van de Sta
ten een "samenhangend urgentie
programma kan worden uitge
voerd".
De gouverneur kwam tot deze
formatieopdracht nadat mevrouw
Liberia-Peters afgelopen maandag
voor de tweede keer rapporteerde
dat zij niet kon voldoen aan zijn
oorspronkelijke opdracht een ka
binet te vormen dat kon rekenen
op de steun van twee-derde van de
22 zetels in de Antilliaanse Staten.
De formateur liet de gouverneur
weten dat zij wel in staat is een ka
binet samen te stellen dat kan steu
nen op 14 van de 22 zetels.
In Willemstad wordt verwacht
dat Liberia-Peters wellicht deze
week nog een nieuw kabinet zal
presenteren en dat zij wederom de
functie van minister-president zal
gaan bekleden.
Die lokatie ter grootte van dertig
hectaren lag op het terrein van de
NV PZEM, de Provinciale Zeeuw
se Energie Maatschappij, bij de
kerncentrale Borssele, en hemels
breed op een afstand van 600 meter
van de dorpskern Borssele.
B en W gaven daarop een werk
groep, waarin rijk, rijks-, provincia
le en gemeentelijke deskundigen
zitting hadden, opdracht om bin
nen de gemeente een nieuwe plaats
voor de Covra te zoeken.
De Covra heeft nu acht lokaties
onderzocht. Daar zijn er uiteinde
lijk twee van over gebleven die
vlak bij elkaar liggen en voldoen
aan alle veiligheids- en stralings-
eisen, zo blijkt uit het rapport. Bo
vendien ligt de lokatie 2200 meter
van de dorpskern Borssele verwij
derd.
De dorpsraad reageerde gisteren
bij monde van voorzitter Peene te
vreden op de nieuwe lokatie. "Deze
nieuwe plaats vormt niet langer
een bedreiging voor de bevolking
van Borssele", aldus Peene. De sa
menwerkende landbouw- en
milieu-organisaties in Zeeland blij
ven tegen. Die vinden dat een der
gelijke grootschalige opslag van ra
dioactief afval niet thuishoort in
Zeeland.
De gemeente neemt, zo bleek tij
dens een persconferentie na afloop
van de aanbieding van het rapport,
de conclusie van het rapport onver
kort over. Volgens burgemeester
drs. G. van den Heuvel van Borse
le, is de gemeente nu volledig be
reid haar medewerking aan de Co-
vra-vestiging te verlenen. De pro
cedures kunnen opnieuw gestart
worden, en de gemeente zal bin
nenkort met een voorbereidend be
sluit voor het gebied komen.
De bouw van de Covra-opslagge-
bouwen heeft door het besluit van
de gemeenteraad van Borsele, ze
ker een jaar vertraging opgelopen.
AMSTERDAM (GPD) - Drie me
dewerkers van Lloyd's bank in
Amsterdam, die worden beschul
digd van een poging twee banken
voor ruim 15 miljoen dollar op te
lichten, hebben gisteren voor de
rechtbank volgehouden dat zij
slechts wilden aantonen dat de
computers onvoldoende waren be
veiligd. De officier van justitie wil
de de zaak toch bepaald niet zien
als een 'uit de hand gelopen Old
Shatterhand-spel'. Straffen van
drie en twee jaar, zo luidde diens
Bijna was het de drie vrienden
dag voor kerst gelukt om via een
slecht beveiligd computersysteem
bij Lloyd's Bank in Amsterdam
twee banken op te lichten. Een
computerstoring doorkruiste de
plannen. En in plaats van in Rio op
het zonnige strand te liggen, ston
den de drie uit het Gooi afkomstige
jonge verdachten gisteren in het
beklaagdenbankje.
Op 24 december had de 26-jarige
bankmedewerker F. N. geprobeerd
om via Lloyd's Bank in Amster
dam en een Amerikaanse bank res
pectievelijk 8,4 miljoen dollar en
6,7 miljoen dollar over te boeken
naar twee Zwitserse banken, waar
zijn vrienden, de 25-jarige P.A. en
de 26-jarige M. van der S. eerder re
keningen hadden geopend. De
transactie mislukte op het laatste
moment, omdat, door een compu
terstoring, een van de bedragen
niet overgeboekt raakte en de han
deling na de kerst door ander bank
personeel op de printer van de
computer ontdekt werd.
Op dat moment zat het drietal in
Zurich in een poging van het eerste
bedrag vijf miljoen gulden op te ne
men. Toen zij vanuit Zwitserland
vernamen dat de oplichting was
ontdekt, hebben ze nog enkele da
gen gepoogd het bankpersoneel er
van te weerhouden naar de politie
te stappen door te dreigen media in
te lichten over de slechte beveili
ging van de computer.
Hoofdverdachte Frans N. had op
de afdeling boekhouding een ver
trouwenspositie. De bank is via
een computer aangesloten op een
internationaal computernetwerk,
waarmee financiële transacties tus
sen verschillende banken over de
hele wereld gevoerd kunnen wor
den. Dat Swift-systeem vraagt om
verregaande beveilingingen bij de
betrokken banken. Zo moeten er
om toegang tot het systeem te krij
gen minimaal drie bankmedewer
kers hun persoonlijke password in
toetsen en kan de computer alleen
met een bijzondere sleutel opge
start worden die weer apart van de
te gebruiken diskettes in een kluis
bewaard moet zijn. Ook de cijferco
des, die voortdurend wisselden,
moeten apart worden bewaard.
Bij Lloyd's Bank in Amsterdam
bleken die regels in theorie wel be
kend, maar kende het personeel el-
kaars passwords en in drukke tij
den kon een enkele medewerker
transacties verrichten die anders
over veel meer schijven zouden
moeten lopen. Frans N. had over
die gebrekkige beveiliging al eens
meer met zijn twee vrienden, bei
den zonder werk, gepraat.
Frans: "We wilden ze echt aan
het schrikken maken. Eerder zou
er niets gebeuren". De officier van
justitie dacht er anders over:
"Frans heeft misbruik gemaakt
van zijn vertrouwenspositie. Ook
nu, na nieuwe maatregelen op de
bank, is het systeem niet water
dicht wanneer verschillende ver
trouwensmensen samenspannen".
Schijnbaar onaangedaan horen
ze de eis van drie jaar tegen Frans
en twee jaar tegen de andere twee
aan. Nadat Frans was ontslagen bij
de bank heeft hij met Van der S.
nog een paar dagen een taxi-oplei
ding geprobeerd. Het bewijs van
goed gedrag dat daarvoor nodig is,
kregen ze allebei probleemloos.
Maar het werk was niet op hun
maat gesneden. Nu werken ze alle
drie aan een eigen onderneming.
Een project in de fastfood, geba
seerd op een multifunctionele uit
voering van een ijscokar. Hun ad
vocaten hebben gepleit voor vrij
spraak.
De rechtbank doet op 17 mei uit
spraak.
Congrescommissie
stemt in met harde
sancties Zuidafrika
WASHINGTON (RtrAJPI) - De
commissie voor buitenlandse za
ken van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden is gisteren ak
koord gegaan met een wetsvoorstel
dat een vrijwel volledig handels- en
investeringsembargo tegen Zuid
afrika inhoudt. Het wetsvoorstel,
dat naar verwachting nog zal wor
den afgezwakt bij verdere behan
deling in het Congres, is bedoeld
als drukmiddel op Pretoria om een
einde te maken aan de apartheids
politiek.
De wet voorziet in een verbod op
Amerikaanse investeringen in
Zuidafrika, met uitzondering van
investeringen in bedrijven die vol
ledig in handen zijn van niet-blan-
ken. Voorts zal alle Amerikaanse
export naar Zuidafrika worden
verboden. Alle import van Zuid-
afrikaanse goederen is volgens de
wet eveneens verboden, waarbij
een uitzondering wordt gemaakt
voor de invoer van strategische
materialen.
ADVERTENTIE
Durf te veranderen.
De meubelmakers met de mooiste ideeën.
Uw slaapkamer in 'n nieuwe jas. Wees 'ns
kritisch op uw slaapkamer. Wat denkt u van 't
meubilair? Juist: kijk dan 'ns in de showroom naar
onze collectie Silhouette van Hülsta. Het tijdloze
design en de individuele combinatiemogelijkheden
werken uitnodigend.Dat geldt ook voor Hülsta's
Rumat lattenbodem, waarop wij u 12 jaar garantie
geven.
Hülsta en wij. De profs voor 'n individueel interieur.
telefoon "KATWIJK
ROTTERDAM (ANP) - Het open
baar ministerie heeft hoger beroep
aangetekend tegen het vonnis van
de Rotterdamse rechtbank, waarin
de 29-jarige T.Y.K. uit Harderwijk
werd vrijgesproken van de vier
voudige moord op het Chinese ge
zin Tang in september vorig jaar.
Dit heeft officier van justitie mr.
G.P. van de Beek gisteren meege
deeld
Zowel tegen T. als tegen de even-
oude C.L.W. heeft de officier le
venslange gevangenisstraf geëist.
T., die steeds heeft ontkend bij de
zaak betrokken te zijn geweest,
werd twee weken geleden vrijge
sproken omdat de rechtbank er
niet van overtuigd is dat hij in de
nacht van 10 op 11 september in
derdaad in de woning van het gezin
Tang aan de Rotterdamse Staten-
singel is geweest.
In de zaak tegen C. hield de
rechtbank de uitspraak aan, omdat
zij nog een getuige wilde horen die
heeft verklaard dat hij in de bewus
te nacht twee mannen uit de wo
ning heeft zien komen. Het getui-
geverhoöt van 'de man met de
hond' vond gisteren op verzoek
van de getuige grotendeels achter
gesloten deuren plaats. Hij vertel
de de rechtbank dat hy de laatste
jaren regelmatig 's nachts met zijn
hond door verschillende wijken
surveilleert en als hij iets verdachts
ziet hy dat aan de politie meldt of
zelf ingrijpt.
De man hield er voor zijn nachte
lijke wandelingen vaste routes op
na en wist zodoende ook dat er in
de woning van Tang 's nachts vaak
volop licht brandde. De getuige
verklaarde er zeker van te zijn dat
het die bewuste donderdagnacht
was dat hij over de Statensingel
liep. Pas de woensdag daarop heeft
hy de politie ingelicht.
Bij de rechter-commissaris heeft
de getuige verklaard dat de twee
mannen ongeveer vijftien centime
ter in lengte van elkaar verschil
den. De twee verdachten bleken bij
meting in de rechtszaal ongeveer
even lang.
De advocaat van C., mr. W.F. van
der Griend zegt geen geen centte
geven voor de verklaringen van de
getuige. Gezien de persoon van de
getuige acht de raadsman het niet
uitgesloten dat de man fantaseert.
Mr. van der Griend herhaalde gis
teren zijn standpunt dat C. moet
worden vrijgesproken. C., die heeft
bekend bij de moorden betrokken
te zijn geweest, kan alleen mede
plichtigheid worden verweten en
dat is hem niet ten laste gelegd.
De rechtbank zal op 11 mei uit
spraak doen in de zaak C.
